16-تاراۋ
«ماكەدونياعا كەل»
تاپسىرمادان قاشپاۋ جانە قيىندىققا قۋانىشپەن ٴتوزۋ — باتانىڭ كوزى
ەلشىلەردىڭ ىستەرى 16:6—40 نەگىزدەلگەن
1—3. ا) كيەلى رۋح پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرىن قالاي باعىتتادى؟ ٵ) قازىر نەنى قاراستىرامىز؟
ٴبىر توپ ايەل ماكەدونيانىڭ ٴفىلىپى قالاسىنان شىعىپ، گانگيتا وزەنىنىڭ جاعاسىنا كەلدى. سول جەردە ولار ادەتتەرى بويىنشا ٴيسرايلدىڭ قۇدايىنا دۇعا ەتىپ وتىردى. بۇل ەحوبانىڭ نازارىنان تىس قالمادى (شەج. 2-ج. 16:9؛ ٴزاب. 65:2).
2 سول ارالىقتا ٴفىلىپىنىڭ شىعىسىنان 800 شاقىرىمداي جەردەگى عالاتيانىڭ ليسترا قالاسىنان بىرنەشە ەر ادام جولعا شىعادى. ٴبىراز كۇننەن كەيىن ولار نەگىزگى تاس جولعا ٴتۇسىپ، باتىستاعى حالىق ەڭ كوپ شوعىرلانعان ازيا ايماعىنا بەت الادى. كەلە جاتقاندار پاۋىل، سيلاس، تىموتە ەدى. ولاردىڭ بار ويى — ەفەس پەن باسقا قالالارداعى مىڭداعان ادامعا ٴماسىح جايلى حاباردى ايتىپ جەتكىزۋ. بىراق ولار ساپارلارىن باستاماي تۇرىپ-اق كيەلى رۋح ازيادا ۋاعىزداۋعا تيىم سالادى. قالاي ەكەنى كيەلى كىتاپتا ايتىلماعان. بىراق نەلىكتەن كيەلى رۋح ولاردى توقتاتتى؟ يسا كيەلى رۋحى ارقىلى پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرىن كىشى ازيا ارقىلى ەگەي تەڭىزىنەن ٶتىپ، گانگيتا وزەنىنىڭ جاعاسىنا باعىتتاعىسى كەلدى.
3 يسانىڭ پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرىن ماكەدونياعا قالاي جەتەلەپ اپارعانىنان ٴبىزدىڭ ٴبىلىپ-تۇيەرىمىز كوپ. ولاي بولسا، ب.ز. 49-جىلى باستالعان پاۋىلدىڭ ەكىنشى ميسسيونەرلىك ساپارىندا بولعان كەيبىر وقيعالارعا توقتالايىق.
«قۇداي ٴبىزدى... شاقىردى» (ەل. ٸس. 16:6—15)
4، 5. ا) پاۋىلدار ٴبىتۇنياعا كەلگەندە نە بولدى؟ ٵ) شاكىرتتەر قانداي شەشىم قابىلدادى جانە ناتيجەسى قانداي بولدى؟
4 كيەلى رۋح ازيادا ۋاعىزداۋعا تيىم سالعان سوڭ، پاۋىل مەن قاسىنداعىلار ٴبىتۇنيا ايماعىنداعى قالالاردا ۋاعىزداۋ ٷشىن سولتۇستىككە قاراي بۇرىلدى. ولار فريگيا مەن عالاتيا اراسىنداعى حالىق سيرەك ورنالاسقان جەرلەردى ارالاي، شاڭدى جولدارمەن بىرنەشە كۇن جۇرگەن بولار. بىراق ٴبىتۇنياعا جەتە بەرگەندە، يسا كيەلى رۋحى ارقىلى ولاردى تاعى دا توقتاتتى (ەل. ٸس. 16:6، 7). سول كەزدە ۇشەۋى نە بولىپ جاتقانىن تۇسىنبەسە كەرەك. ولار نە جايىندا جانە قالاي ۋاعىزداۋ كەرەكتىگىن بىلسە دە، قاي جەردە ۋاعىزداۋ كەرەكتىگىن بىلمەي دال. بەينەلەپ ايتقاندا، ولار ازيانىڭ ەسىگىن قاقتى، بىراق اشىلمادى. كەيىن ٴبىتۇنيانىڭ ەسىگىن قاقتى، ول دا اشىلمادى. ايتسە دە پاۋىل اشىلاتىن ەسىك تابىلعانشا ەش بەرىلمەدى. ۇشەۋى اقىلعا قونىمسىز كورىنگەن ٴبىر شەشىمگە كەلدى: ولار باتىسقا قاراي بۇرىلدى دا، قالالاردى ارتتا قالدىرىپ، 550 شاقىرىمداي جاياۋ ٴجۇرىپ، پورتتى قالا تروياعا جەتتى. ول جەردەن ماكەدونياعا ٴجۇزىپ كەتۋگە بولاتىن (ەل. ٸس. 16:8). ترويادا پاۋىل ەسىكتى ٷشىنشى رەت قاققاندا، ەسىك ايقارا اشىلا كەتتى!
5 ترويادا پاۋىل مەن قاسىنداعى دوستارىنا لۇقا قوسىلادى. ىزگى حاباردى جازعان ول سول كەزدە نە بولعانىن بىلاي دەپ باياندايدى: «تۇندە پاۋىل ايان الىپ، ماكەدوندىق ٴبىر كىسىنىڭ: «ماكەدونياعا كەلىپ، بىزگە كومەكتەسە كور»،— دەپ جالبارىنىپ جاتقانىن كوردى. پاۋىل وسى اياندى كورىسىمەن-اق، قۇداي ٴبىزدى سول ادامدارعا ىزگى حاباردى جاريالاۋعا شاقىردى دەگەن تۇجىرىمعا كەلىپ، ماكەدونياعا بارۋعا قام جاسادىق» a (ەل. ٸس. 16:9، 10). پاۋىل قاي جەردە ۋاعىزداۋ كەرەكتىگىن اقىرى ٴبىلدى-اۋ. ول جارتى جولدان قايتىپ كەتپەي، ەسىكتەردى قاعا بەرگەنىنە ريزا بولعانى ٴسوزسىز! ٴسۇيتىپ، تورتەۋى سول زاماتتا-اق ماكەدونياعا ٴجۇزىپ كەتتى.
«ترويادان تەڭىزگە شىعىپ كەتتىك» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 16:11).
6، 7. ا) پاۋىلدىڭ ساپارىندا بولعان جاعدايدان نە ۇيرەنەمىز؟ ٵ) پاۋىلمەن بولعان جاعداي بىزگە قانداي سەنىمدىلىك بەرەدى؟
6 وسى جاعدايدان نە ۇيرەنەمىز؟ بايقاساڭىز، پاۋىل ازياعا اتتانعاندا عانا قۇدايدىڭ رۋحى ارالاستى. پاۋىل ٴبىتۇنياعا جاقىنداعان كەزدە عانا يسا ونى توقتاتتى. كەيىن پاۋىل تروياعا جەتكەندە عانا يسا ونى ماكەدونياعا باعىتتادى. قاۋىمنىڭ باسى يسا بۇگىندە دە ٴبىزدى وسىلاي جەتەلەۋى مۇمكىن (قول. 1:18). مىسالى، ٴبىز ٸزاشار بولۋدى نە جاريالاۋشىلارعا قاجەتتىلىك بار جەرگە كوشىپ بارۋدى ويلاپ جۇرگەن شىعارمىز. بىراق ناقتى قادامدار جاساساق قانا يسا قۇداي رۋحىمەن جەتەلەيدى. نەلىكتەن بۇلاي دەيمىز؟ مىناداي ٴبىر مىسال كەلتىرەيىك: كولىك جۇرگەندە عانا، جۇرگىزۋشى ونى وڭعا نە سولعا بۇرا الادى. سول سياقتى ٴبىز قوزعالعاندا عانا، ياعني ارەكەت جاساعاندا عانا، يسا قىزمەتتە ٴبىزدى باعىتتايدى.
7 ال ەگەر قانشا كۇش سالساق تا، مۇنىڭ ناتيجەسىن بىردەن كورمەسەك شە؟ «قۇداي مەنى رۋحىمەن باعىتتاپ جاتقان جوق» دەپ كوڭىلىمىز سىنۋ كەرەك پە؟ جوق. پاۋىل دا ماقساتىنا بىردەن قول جەتكىزبەگەن. ول كەرەكتى ەسىكتى تاپپايىنشا كۇش سالا بەردى. ٴبىز دە «قىزمەت ەتۋگە ۇلكەن ەسىك اشىلعانشا» تالماي ارەكەتتەنە بەرسەك، مىندەتتى تۇردە مۇنىڭ جەمىسىن جينايمىز (قور. 1-ح. 16:9).
8. ا) ٴفىلىپى قانداي قالا بولعان؟ ٵ) پاۋىل «دۇعا ەتەتىن ورىندا» ۋاعىزداعاندا، قانداي قىزىقتى وقيعا بولدى؟
8 ماكەدونيا ايماعىنا جەتكەننەن كەيىن، پاۋىل سەرىكتەرىمەن ٴفىلىپى قالاسىنا باردى. ول جەردىڭ تۇرعىندارى ريم ازاماتتارى بولعانىن ماقتان تۇتاتىن. فىلىپىدە زەينەتكە شىققان ريم اسكەرلەرى تۇرعاندىقتان، بۇل قالا ريمگە قاتتى ۇقسايتىن، ٴتىپتى ونى كىشىگىرىم يتاليا دەۋگە بولاتىن. ميسسيونەرلەر قالا قاقپاسىنان شىعىپ، «دۇعا ەتەتىن ورىن بار دەگەن ويمەن» وزەننىڭ جاعاسىنا باردى b. بۇل دەمالىس كۇنى بولعاندىقتان، ولار سول جەردە قۇدايعا عيبادات ەتۋ ٷشىن جينالعان ٴبىر توپ ايەلدى كوردى. شاكىرتتەر قاستارىنا وتىرىپ، ولارمەن سويلەسە باستادى. ارالارىنداعى ٴلۇديا دەگەن ايەل «پاۋىلدى تىڭداپ وتىرعاندا، ەحوبا ونىڭ جۇرەگىن اشتى». ميسسيونەرلەردەن ەستىگەندەرى ٴلۇديانىڭ جۇرەگىن قوزعاعانى سونشا — ول ٷي ىشىمەن بىرگە شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى. كەيىن پاۋىل مەن دوستارىن ۇيىنە شاقىرىپ، قوناق ەتتى c (ەل. ٸس. 16:13—15).
9. بۇگىندە كوپتەگەن باۋىرلاستار قالاي پاۋىلعا ەلىكتەپ ٴجۇر جانە ولار قانداي باتالارعا كەنەلۋدە؟
9 ٴلۇديا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندە، پاۋىل مەن دوستارىنىڭ قۋانىشتان كوڭىلدەرى سۋداي تاسىدى! «ماكەدونياعا كەل» دەگەن شاقىرۋعا قۇلاق اسقانىنا جانە قۇدايدان قورقاتىن سول ايەلدەردىڭ دۇعاسىنا جاۋاپ بەرۋ ٷشىن ەحوبا ٶزىن جانە سەرىكتەرىن قولدانعانىنا پاۋىل ٴدان ريزا بولدى. بۇگىندە دە كوپ باۋىرلاستار — جاس-قارت، بويداق يا ۇيلەنگەن دەمەي — قاجەتتىلىك بار جەرگە كوشىپ بارىپ، قىزمەت ەتىپ جاتىر. ارينە، ولاردىڭ قيىندىقتارى جوق ەمەس، بار. بىراق ٴلۇديا سياقتى شىندىقتى قابىلداپ جاتقان ادامداردى كورگەندە، قۋانىشتارى قيىندىقتارىن ۇمىتتىرىپ جىبەرەدى. ەندەشە، ٴسىز وزگەرىستەر جاساپ، قاجەتتىلىك كوپ جەرگە كوشىپ بارۋعا دايىنسىز با؟ سولاي ەتسەڭىز، باتاعا شومىلاسىز. بۇعان شامامەن 20 جاسىندا ورتالىق امەريكاعا قىزمەت اياسىن كەڭەيتىپ بارعان ااروننىڭ مىسالى دالەل. قىزمەت اياسىن كەڭەيتكەن تالايلار ونىڭ مىنا سوزىنە قوسىلادى: «شەتەلدە قىزمەت ەتكەنىم ماعان رۋحاني وسۋگە، ەحوباعا ەتەنە جاقىن بولۋعا كومەكتەستى. مۇندا قىزمەتتىڭ قىزىعىنا باتاسىڭ. مەنىڭ سەگىز زەرتتەۋ ساباعىم بار».
قالاي ٴبىز دە بەينەلى ماعىنادا «ماكەدونياعا كەلە» الامىز؟
«جينالعان جۇرت ەكەۋىنە قارسى شىقتى» (ەل. ٸس. 16:16—24)
10. جىندار پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرىنە قالاي كەدەرگى جاساعىسى كەلدى؟
10 شايتان مەن جىن-پەرىلەر وسىعان دەيىن ەش قارسىلىقسىز تايراڭداپ جۇرگەن وڭىرگە ىزگى حابار جەتكەندە، بۇعان قاھارلارى قاينادى. سوندىقتان ولار قاراپ قالماي، پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرىنە توسقاۋىل جاساۋعا تىرىستى. بىردە پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرى دۇعا ەتەتىن ورىنعا بارا جاتىپ، بويىندا جىنى بار ٴبىر قىزمەتشى قىزدى كەزدەستىرەدى. بۇل قىز كورىپكەلدىكپەن اينالىسىپ، قوجايىندارىنا كوپ تابىس اكەلەتىن. ول پاۋىل مەن سەرىكتەرىنىڭ ارتىنان قالماي: «بۇلار اللا تاعالانىڭ قۇلدارى. ولار قۇتقارىلۋ جولىن جاريالاپ ٴجۇر!»— دەپ ايقايلاي بەردى. زۇلىم رۋحتىڭ وسىلاي ايتقىزۋىنىڭ سەبەبى — قىزدىڭ ايتقاندارى مەن پاۋىلدىڭ ۋاعىزداپ جۇرگەندەرى ٴبىر قۇدايدان كەلىپ جاتقانداي ەتىپ كورسەتكىسى كەلسە كەرەك. سوندا ادامدار ٴماسىحتىڭ شىنايى ٸزباسارلارىن اجىراتا الماي قالار ەدى. بىراق پاۋىل قىزدىڭ بويىنان جىندى قۋىپ شىعارعاندا، ول ايعايلاۋىن دوعاردى (ەل. ٸس. 16:16—18).
11. قىزدىڭ بويىنان جىندى قۋىپ شىعارعان سوڭ، پاۋىل مەن سيلاس قانداي جاعدايعا تاپ بولدى؟
11 قىزمەتشى قىزدىڭ قوجايىندارى تابىس كوزىنەن ايىرىلىپ قالعاندارىن تۇسىنگەندە، اشۋعا ٴمىندى. ولار پاۋىل مەن سيلاستى بازار الاڭىنداعى جەرگىلىكتى باسشىلاردىڭ الدىنا، ياعني ريم ۇكىمەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنىڭ الدىنا سۇيرەپ اپاردى. قوجايىندار وسى تورەشىلەردىڭ ياھۋديلەردى جەك كورەتىنىن ٵرى ۇلتجاندى ەكەنىن بىلگەندىكتەن، ولارعا: «مىنا ياھۋديلەر قالانى دۇرلىكتىرىپ، بىزگە، ريمدىكتەرگە، قابىلداۋعا... بولمايتىن داستۇرلەردى ۇيرەتىپ ٴجۇر»،— دەدى. بازارعا «جينالعان جۇرت تا ەكەۋىنە [پاۋىل مەن سيلاسقا] قارسى شىقتى. جەرگىلىكتى باسشىلار... [پاۋىل مەن سيلاسقا] دۇرە سوعۋدى بۇيىردى». سوسىن تۇرمەگە جاۋىپ تاستادى. تۇرمە باستىعى قان جوسا سابالعان ەكەۋىن «ەڭ تۇپكى بولمەگە قاماپ، اياقتارىن بۇعاۋلاپ تاستادى» (ەل. ٸس. 16:19—24). ەسىك جابىلعاندا، بولمەنىڭ ٸشى كوزگە تۇرتكىسىز قاراڭعى بولىپ كەتتى دە، پاۋىل مەن سيلاس ٴبىر-ٴبىرىن كورە الماي قالدى. بىراق ەحوبا ولاردى كورىپ تۇردى (ٴزاب. 139:12).
12. ا) ٴماسىحتىڭ شاكىرتتەرى قۋدالاۋدى قالاي قابىلدادى جانە نەگە؟ ٵ) بۇگىندە شايتان مەن ونىڭ سويىلىن سوعۋشىلار قالاي قارسىلىق كورسەتەدى؟
12 وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن يسا ٸزباسارلارىنا: «ولار... سەندەردى قۋدالايدى»،— دەگەن ەدى (جوح. 15:20). سوندىقتان پاۋىل مەن سەرىكتەرى ماكەدونياعا كەلگەندە قۋدالاۋ كورەمىز دەپ كۇتتى. ال كەزىككەندە، ولار مۇنى ەحوبانىڭ ىقىلاسىنان ايىرىلىپ قالدىق دەپ ەمەس، شايتاننىڭ اشۋىنا ىلىكتىك دەپ ٴبىلدى. بۇگىندە شايتاننىڭ سويىلىن سوعۋشىلار دا فىلىپىدە پاۋىلعا قارسى شىققان ادامدار سياقتى ارەكەت ەتەدى. مىسالى، ارامزا قارسىلاستار قۋعىن-سۇرگىن وتىن تۇتاندىرۋ ٷشىن مەكتەپتە بولسىن، جۇمىستا بولسىن، ٴبىز جايلى جالعان سوزدەر ايتادى. ال كەي ەلدەردە ٴدىني قارسىلاستار سوتتا بىزدەردى «ەحوبا كۋاگەرلەرى بىزگە قابىلداۋعا بولمايتىن «ٴداستۇرلى ەمەس ىلىمدەردى» ۇيرەتىپ ٴجۇر» دەپ ايىپتاپ جاتادى. ال تاعى ٴبىر جەرلەردە باۋىرلاستارىمىزدى ۇرىپ-سوعىپ، تەمىر تورعا توعىتىپ جاتىر. بىراق ەحوبا ٴبارىن كورىپ تۇر (پەت. 1-ح. 3:12).
«كىدىرمەستەن... شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى» (ەل. ٸس. 16:25—34)
13. تۇرمە باستىعىنىڭ «قۇتقارىلۋىم ٷشىن نە ىستەۋىم كەرەك» دەپ سۇراۋىنا نە تۇرتكى بولدى؟
13 پاۋىل مەن سيلاسقا سول كۇنى بولعان وقيعالاردان ەس جيعانشا، ٴبىراز ۋاقىت كەتكەن بولار. ولار ٴتۇننىڭ ٴبىر ۋاعىنا قاراي وزدەرىن كىشكەنە جاقسى سەزىنىپ، «دۇعا ەتىپ، قۇدايدى انمەن ماداقتاي باستايدى». كەنەتتەن جەر قاتتى سىلكىنىپ، تۇرمەنىڭ ىرگەتاسى شايقالىپ كەتتى! سوندا تۇرمە باستىعى ويانىپ كەتىپ، ەسىكتەردىڭ اشىق تۇرعانىن كوردى دە، تۇتقىندار قاشىپ كەتتى ەكەن دەپ قورقىپ كەتتى. بۇل ٷشىن ٶزىنىڭ قالاي جازالاناتىنىن بىلگەن ول «سەمسەرىن سۋىرىپ الدى دا، ٶزىن ولتىرمەك بولدى». الايدا پاۋىل سول كەزدە: «وزىڭە قول جۇمساما، ٴبارىمىز دە وسىندامىز!»— دەپ داۋىستادى. دىرىلدەپ-قالشىلداپ تۇرعان تۇرمە باستىعى: «مىرزالار، قۇتقارىلۋىم ٷشىن نە ىستەۋىم كەرەك؟»— دەپ سۇرادى. ارينە، پاۋىل دا، سيلاس تا ونى قۇتقارا الماس ەدى، ونى قۇتقاراتىن تەك يسا ەدى. سوندىقتان ولار: «يەمىز يساعا سەن. سوندا قۇتقارىلاسىڭ»،— دەدى (ەل. ٸس. 16:25—31).
14. ا) پاۋىل مەن سيلاس تۇرمە باستىعىنا قالاي كومەكتەستى؟ ٵ) قۋدالاۋعا قۋانىشپەن توزگەنى ٷشىن پاۋىل مەن سيلاس قالاي جارىلقاندى؟
14 تۇرمە باستىعىنىڭ سۇراعى شىن جۇرەكتەن قويىلعان سۇراق پا ەدى؟ پاۋىل بۇعان تيتتەي دە كۇماندانعان جوق. تۇرمە باستىعى باسقا ۇلت ادامى بولعاندىقتان، جازبالارمەن تانىس ەمەس-ٴتىن. ٴماسىحشى بولۋ ٷشىن وعان الدىمەن جازبالارداعى نەگىزگى شىندىقتاردى ٴبىلىپ، قابىلداۋ كەرەك ەدى. سوندىقتان پاۋىل مەن سيلاس ۋاقىت ٴبولىپ، وعان «ەحوبانىڭ ٴسوزىن ايتىپ بەردى». ەكەۋى جازبالاردى بەرىلىپ تۇسىندىرگەنى سونشا — اۋرۋلارىن ۇمىتىپ تا كەتسە كەرەك. ولاردىڭ وسىلعان ارقاسىن بايقاعان تۇرمە باستىعى جارالارىن جۋىپ بەردى. سوسىن «كىدىرمەستەن بۇكىل ٷي ىشىمەن بىرگە شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتتى». قۋدالاۋعا قۋانىشپەن توزگەن پاۋىل مەن سيلاس ٷشىن بۇدان اسقان سي بار ما؟! (ەل. ٸس. 16:32—34).
15. ا) ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كوبىسى پاۋىل مەن سيلاستىڭ ۇلگىسىنە قالاي ەلىكتەپ ٴجۇر؟ ٵ) نەلىكتەن ۋچاسكەمىزدە تۇراتىن ادامدارعا قايتا-قايتا بارىپ تۇرعانىمىز ماڭىزدى؟
15 پاۋىل مەن سيلاس ىسپەتتى، ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كوبىسى سەنىمدەرى ٷشىن تۇرمەگە وتىرعاندا، ىزگى حاباردى ۋاعىزداعان، ٵرى بۇلارى جەمىسسىز بولماعان. مىسالعا، ۋاعىز ىسىمىزگە تيىم سالىنعان ٴبىر ەلدە بۇكىل كۋاگەرلەردىڭ 40 پايىزى شىندىقتى تۇرمەدە ەستىگەن ەكەن! (يشايا 54:17). تاعى ٴبىر ەسكەرەتىنى، تۇرمە باستىعى جەر سىلكىنىسى بولعاننان كەيىن كومەك سۇرادى. تاپ سولاي، بۇگىندە كەيبىر ادامدار ومىرلەرىندە «سىلكىنىس بولعاندا»، ياعني قيىندىققا تاپ بولعاندا، پاتشالىق حابارىنا قۇلاق اسۋى مۇمكىن. ولار دايىن بولسا، ٴبىز دە دايىن بولۋ ٷشىن، ۋچاسكەمىزدەگى ادامدارعا قايتا-قايتا بارۋدان ەش تالمايىق.
«ال ەندى جاسىرىن تۇردە شىعارىپ جىبەرمەكشى مە؟» (ەل. ٸس. 16:35—40)
16. پاۋىل مەن سيلاسقا دۇرە سوعىلعان كۇننىڭ ەرتەڭىنە جاعداي قالاي وزگەردى؟
16 پاۋىل مەن سيلاسقا دۇرە سوعىلعاننان كەيىنگى كۇنى تاڭەرتەڭ جەرگىلىكتى باسشىلار ەكەۋىن بوساتۋدى بۇيىردى. بىراق پاۋىل: «ريم ازاماتتارى بولساق تا، ولار ەش سوت جۇرگىزبەي، جۇرتتىڭ كوزىنشە دۇرە سوقتىرىپ، ٴبىزدى تۇرمەگە تاستادى. ال ەندى جاسىرىن تۇردە شىعارىپ جىبەرمەكشى مە؟ جوق، ٴبىزدى وزدەرى كەلىپ شىعارسىن!»— دەدى. جەرگىلىكتى باسشىلار ولاردىڭ ريم ازاماتتارى ەكەنىن ەستىگەندە، «قورقىپ كەتتى»، سەبەبى ولار پاۋىل مەن سيلاستىڭ قۇقىعىن بۇزعان ەدى d. ويلاماعان جەردەن جاعداي وزگەرىپ شىعا كەلدى: بۇل باسشىلار شاكىرتتەردى جۇرتتىڭ كوزىنشە ۇرىپ-سوققان ەدى، ال ەندى جۇرتتىڭ كوزىنشە كەشىرىم سۇراۋعا ٴماجبۇر بولدى. ولار پاۋىل مەن سيلاستان فىلىپىدەن كەتۋدى ٶتىندى. ەكى شاكىرت بۇعان كەلىستى. بىراق الدىمەن قاناتى ٵلى قاتايا قويماعان جاڭا شاكىرتتەردى نىعايتۋدى ويلادى. ولاردى نىعايتقاننان كەيىن عانا جولعا شىقتى.
17. قۋعىنعا توتەپ بەرگەن پاۋىل مەن سيلاستان جاڭا شاكىرتتەر قانداي ماڭىزدى ساباق الدى؟
17 پاۋىل مەن سيلاس وزدەرىنىڭ ريم ازاماتتارى ەكەنىن بىردەن ايتقاندا، بالكىم، ۇرىپ-سوعىلماس پا ەدى (ەل. ٸس. 22:25، 26). بىراق سولاي ەتكەندە، فىلىپىدەگى شاكىرتتەر پاۋىل مەن سيلاس ٶز قۇقىقتارىن پايدالانىپ، ٴماسىح ٷشىن ازاپ شەگۋدەن قاشىپ جاتىر دەپ ويلاپ قالۋى مۇمكىن ەدى. ريم ازاماتى ەمەس شاكىرتتەردىڭ سەنىمىنە بۇل قالاي اسەر ەتپەك؟ زاڭ ولاردى دۇرە سوعىلۋدان قورعامايدى عوي. پاۋىل مەن سيلاس جازادان قاشپاي، ولارعا ٴماسىحتىڭ ٸزباسارلارى قۋعىن-سۇرگىنگە قايىسپاي تۇرا الاتىندارىن كورسەتتى. ونىڭ ۇستىنە، پاۋىل مەن سيلاس كەيىننەن ريم ازاماتتارى ەكەنىن ايتقاندا، جەرگىلىكتى باسشىلارعا زاڭسىز ارەكەت ەتكەندەرىن مويىنداۋعا تۋرا كەلدى. ەندى ولار بولاشاقتا زاڭعا مۇقيات بولىپ، ماسىحشىلەردى بەتالدى ۇرىپ-سوعىپ، قۇقىقتارىن تاپتاۋدان اياق تارتار ەدى.
18. ا) ٴماسىحشى باقىلاۋشىلار پاۋىلعا قالاي ەلىكتەيدى؟ ٵ) ٴبىزدىڭ ۋاقىتىمىزدا قالاي ىزگى حاباردى قورعاپ، زاڭداستىرۋعا تىرىسامىز؟
18 بۇگىندە دە قاۋىمداعى باقىلاۋشىلار باۋىرلاستاردى ٶز ۇلگىلەرىمەن ۇيرەتەدى. ولار باۋىرلاستاردان نەنى كۇتسە، وزدەرى دە سونى ىستەيدى. پاۋىلعا ۇقساپ، ٴبىز دە زاڭدى قۇقىقتارىمىزدى قاشان جانە قالاي پايدالاناتىنىمىزدى پاراساتتىلىقپەن ويلاستىرامىز. عيباداتىمىزدى زاڭمەن قورعاۋ ٷشىن، قاجەت بولسا، جەرگىلىكتى، جوعارعى، ٴتىپتى حالىقارالىق سوتتارعا جۇگىنەمىز. ٴبىزدىڭ ماقساتىمىز — قوعامدا قانداي دا ٴبىر وزگەرىس جاساۋ ەمەس، پاۋىل ايتپاقشى، «ىزگى حاباردى قورعاپ، ونى زاڭداستىرۋ» (ٴفىلىپ. 1:7). پاۋىل بۇل ٴسوزدى فىلىپىدە تۇرمەگە وتىرعاننان كەيىن، ارادا شامامەن 10 جىل وتكەن سوڭ سونداعى باۋىرلاستارعا جازعان ەدى. سوت قانداي شەشىم شىعارماسىن، ٴبىزدىڭ دە پاۋىل مەن ونىڭ سەرىكتەرى سياقتى، قۇداي رۋحى قايدا باعىتتاسا، سوندا «ىزگى حاباردى جاريالاۋعا» دەگەن شەشىمىمىز بەرىك (ەل. ٸس. 16:10).
a «ەلشىلەردىڭ ىستەرى كىتابىن جازعان لۇقا» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
b ٴفىلىپى قالاسىندا عيباداتحانانىڭ بولماۋىنىڭ ەكى سەبەبى بولعانعا ۇقسايدى: 1) ريم اسكەرلەرى تۇرعاندىقتان، ياھۋديلەرگە عيباداتحانا سوعۋعا تيىم سالىنعان بولۋى مۇمكىن. 2) عيباداتحانا سوعۋ ٷشىن، كەم دەگەندە، ون ياھۋدي ەر ادام بولۋ كەرەك ەدى. قالادا وسىنشا ەر ادام تابىلماعان كورىنەدى.
c «كۇلگىن زات ساتۋشى ٴلۇديا» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
d ريم زاڭى بويىنشا، ريم ازاماتى ٶزىن ٴتيىستى تۇردە سوتتاۋدى تالاپ ەتە الاتىن جانە ونى سوتتا كىنالى دەپ تاپپاي تۇرىپ جۇرت الدىندا جازالاۋعا بولمايتىن.
