مازمۇنعا ٶتۋ

مازمۇن تىزىمىنە ٶتۋ

10-‏تاراۋ

‏«ە‌حوبانىڭ ٴ‌سوزى ودان ٵرى تارادى»‏

‏«ە‌حوبانىڭ ٴ‌سوزى ودان ٵرى تارادى»‏

پە‌تىر تۇ‌رمە‌دە‌ن بوسادى؛‏ قۋعىن-‏سۇ‌رگىن ىزگى حاباردىڭ تارالۋىنا كە‌دە‌رگى بولا المادى

ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 12:‏1—‏25 نە‌گىزدە‌لگە‌ن

1—‏4.‏ پە‌تىر قانداي قيىن جاعدايعا تاپ بولدى جانە ونىڭ ورنىندا بولساڭىز،‏ ٴ‌سىز نە سە‌زىنە‌ر ە‌دىڭىز؟‏

 پە‌تىردىڭ ارتىنان تۇ‌رمە‌نىڭ ٴ‌زىل باتپان تە‌مىر قاقپالارى تارس جابىلدى.‏ شىنجىرمە‌ن ە‌كى ريمدىك كۇ‌زە‌تشىگە بايلانعان ونى اباقتىعا الىپ بارا جاتىر.‏ تاعدىرىنىڭ شە‌شىلۋىن كۇ‌تىپ،‏ ول سول جە‌ردە ساعاتتاپ،‏ ٴ‌تىپتى بىرنە‌شە كۇ‌ن بويى وتىرماق.‏ اينالاسىندا تۇ‌رمە‌نىڭ ٴ‌تورت قابىرعاسى مە‌ن تە‌مىر تورلارىنان،‏ شىنجىر مە‌ن كۇ‌زە‌تشىلە‌ردە‌ن باسقا قارايتىن تۇ‌ك جوق.‏

2 پە‌تىر سۋىق حابار الدى.‏ يرود پاتشا ونى ٶلىم جازاسىنا كە‌ستى a‏.‏ حالىققا جاعىنۋ ٷشىن ول مۇ‌نى قۇ‌تقارىلۋ مە‌يرامىنان سوڭ جۇ‌رتتىڭ الدىنا شىعارىپ ورىنداماقشى.‏ يرودتىڭ ٴ‌سوزى جاي قورقىتىپ-‏ۇ‌ركىتۋ ە‌مە‌س ە‌دى.‏ ويتكە‌نى مۇ‌نىڭ الدىندا ٴ‌دال وسى بيلە‌ۋشىنىڭ بۇ‌يرىعىمە‌ن ە‌لشىلە‌ردىڭ ٴ‌بىرى جاقىپ ولىمگە كە‌سىلگە‌ن-‏ٴ‌دى.‏

3 كە‌ش ٴ‌تۇ‌سىپ قالدى.‏ ە‌رتە‌ڭ پە‌تىرگە شىعارىلعان ٶلىم جازاسى جۇ‌زە‌گە اسپاق.‏ قاراڭعى قاپاستا وتىرعان پە‌تىردىڭ ويىندا نە بار ە‌كە‌ن؟‏ بالكىم،‏ ول يسانىڭ وزىنە بىرنە‌شە جىل بۇ‌رىن ايتقان سوزدە‌رىن ە‌سىنە العان شىعار.‏ يسا ونىڭ ٶز ىرقىنسىز قولى بايلانىپ،‏ ولىمگە اكە‌تىلە‌تىنىن ايتقان بولاتىن (‏جوح.‏ 21:‏18،‏ 19‏)‏.‏ پە‌تىر «سول ٴ‌سات كە‌لدى مە ە‌كە‌ن» دە‌پ ويلاعان بولار.‏

4 ٴ‌سىز پە‌تىردىڭ ورنىندا بولساڭىز،‏ نە سە‌زىنە‌ر ە‌دىڭىز؟‏ ادە‌تتە مۇ‌ندايدا تالايلار ٷمىتىن ٷزىپ،‏ ٴ‌تۇ‌ڭىلىپ كە‌تە‌دى.‏ ال ٴ‌ماسىحتىڭ شىنايى ٸزباسارى شە؟‏ ول ٷمىت وتىن ٶشىرۋ كە‌رە‌ك پە؟‏ پە‌تىر مە‌ن باسقا دا ماسىحشىلە‌ر قۋعىن-‏سۇ‌رگىن كورگە‌ندە قالاي ارە‌كە‌ت ە‌تكە‌ن جانە ٴ‌بىز ولاردان قانداي ونە‌گە الامىز؟‏ كە‌لىڭىز،‏ بىلە‌يىك.‏

‏«قاۋىم.‏.‏.‏ قۇ‌دايعا جان-‏تانىمە‌ن دۇ‌عا ە‌تۋمە‌ن بولدى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏1—‏5‏)‏

5،‏ 6.‏ ا)‏ ٴ‌ى يرود اگريپپا پاتشا ماسىحشىلە‌ر قاۋىمىنا نە‌لىكتە‌ن جانە قالاي قىسىم جاسادى؟‏ ٵ)‏ جاقىپتىڭ ٶلىمى نە‌گە قاۋىم ٷشىن اۋىر سىناق بولدى؟‏

5 الدىڭعى تاراۋدان كورگە‌نىمىزدە‌ي،‏ باسقا ۇ‌لت ادامى كورنە‌ل مە‌ن ونىڭ وتباسى ماسىحشىلىكتى قابىلداعاندا،‏ قاۋىم شات-‏شادىمان قۋاندى.‏ ال سە‌نۋشى ە‌مە‌س ياھۋديلە‌ر بولسا ٴ‌ماسىحشى ياھۋديلە‌ردىڭ وزگە ۇ‌لت ادامدارىمە‌ن بىرگە ە‌مىن-‏ە‌ركىن قۇ‌دايعا قىزمە‌ت ە‌تىپ جۇ‌رگە‌نىن ە‌ستىگە‌ندە،‏ جاعالارىن ۇ‌ستاپ،‏ ٷرپيىستى.‏

6 قۋ ساياساتكە‌ر يرود وسى جاعدايدى پايدالانىپ،‏ سول ياھۋديلە‌رگە جاعىنۋ ٷشىن ماسىحشىلە‌ردى قۋدالاي باستادى.‏ ول اسىرە‌سە ە‌لشى جاقىپتىڭ يساعا جاقىن بولعانىن بىلگە‌ن.‏ سوندىقتان «جوحاننىڭ اعاسى جاقىپتى سە‌مسە‌رمە‌ن شاۋىپ ٶلتىرتتى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏2‏)‏.‏ بۇ‌ل قاۋىم ٷشىن اۋىر سىناق بولدى.‏ جاقىپ يسانىڭ سىرت كورىنىسىنىڭ وزگە‌رىسكە تۇ‌سكە‌نىن كورگە‌ن،‏ سونداي-‏اق ونىڭ باسقا ە‌لشىلە‌ر كورمە‌گە‌ن وزگە دە كە‌رە‌مە‌تتە‌رىنە كۋا بولعان ٷش شاكىرتتىڭ ٴ‌بىرى بولعان (‏مات.‏ 17:‏1،‏ 2؛‏ مار.‏ 5:‏37—‏42‏)‏.‏ يسا وتتاي الاۋلاعان قۇ‌لشىنىستارى ٷشىن جاقىپ پە‌ن ونىڭ ٸنىسى جوحاندى «كۇ‌ن كۇ‌ركىرىنىڭ ۇ‌لدارى» دە‌پ اتاعان (‏مار.‏ 3:‏17‏)‏.‏ جاقىپ ولىمگە كە‌سىلگە‌ندە،‏ قاۋىم ە‌رجۇ‌رە‌ك ارىسىنان،‏ ادال كۋاگە‌رى ٵرى سۇ‌يىكتى ە‌لشىسىنە‌ن ايىرىلدى.‏

7،‏ 8.‏ پە‌تىر تۇ‌رمە‌گە جابىلعاندا،‏ قاۋىمداعىلار نە ىستە‌دى؟‏

7 يرود اگريپپا ويلاعانداي-‏اق،‏ جاقىپتىڭ ٶلىمى ياھۋديلە‌ردىڭ كوڭىلىنە مايداي جاقتى.‏ بۇ‌عان ودان سايىن ە‌لىرگە‌ن يرود ە‌ندى پە‌تىردىڭ سوڭىنا ٴ‌تۇ‌ستى.‏ تاراۋدىڭ باسىندا ايتىلعانداي،‏ ول پە‌تىردى تۇ‌تقىنعا الدى.‏ وسى كىتاپتىڭ 5-‏تاراۋىندا باياندالعانداي،‏ بۇ‌رىن ە‌لشىلە‌ردىڭ تۇ‌رمە‌دە‌ن كە‌رە‌مە‌ت تۇ‌ردە بوساپ شىققانىن ول ۇ‌مىتپاسا كە‌رە‌ك.‏ سودان دا بولار،‏ پە‌تىر قاشىپ كە‌تپە‌سىن دە‌پ،‏ ونى 2 ساربازعا شىنجىرمە‌ن بايلاپ،‏ 16 ساقشىنى كۇ‌ندىز-‏ٴ‌تۇ‌نى كە‌زە‌كپە‌ن كۇ‌زە‌تتىرىپ قويدى.‏ ە‌گە‌ر ول قاشىپ كە‌تسە،‏ كۇ‌زە‌تشىلە‌ر پە‌تىردىڭ كە‌بىن وزدە‌رى كيىپ،‏ ٶلىم جازاسىنا كە‌سىلمە‌ك ە‌دى.‏ وسى قيىن جاعدايدا قاۋىمداعى ماسىحشىلە‌ردىڭ قولدارىنان نە كە‌لە‌دى؟‏ ولار پە‌تىر ٷشىن نە ىستە‌ي الادى؟‏

8 قاۋىمداعى ماسىحشىلە‌ر نە ىستە‌ۋ كە‌رە‌كتىگىن جاقسى ٴ‌بىلدى.‏ ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 12:‏5 تە بىلاي دە‌لىنگە‌ن:‏ «پە‌تىر تۇ‌رمە‌دە جاتقاندا،‏ قاۋىم ول ٷشىن قۇ‌دايعا جان-‏تانىمە‌ن دۇ‌عا ە‌تۋمە‌ن بولدى».‏ ٴ‌يا،‏ ولار سۇ‌يىكتى باۋىرلاستارى پە‌تىر ٷشىن ىنتى-‏شىنتىسىمە‌ن،‏ بار جۇ‌رە‌گىمە‌ن دۇ‌عا ە‌تتى.‏ جاقىپتىڭ ولىمىنە‌ن ولاردىڭ ٴ‌جۇ‌نى جىعىلعان جوق،‏ دۇ‌عانىڭ دا پايداسى جوق دە‌پ ويلامادى.‏ ە‌حوبا دۇ‌عالاردى جاقسى كورە‌دى.‏ ە‌ركىنە ساي بولىپ تۇ‌رسا،‏ ولاردى ە‌شقاشان جاۋاپسىز قالدىرمايدى (‏ە‌ۆر.‏ 13:‏18،‏ 19؛‏ جاق.‏ 5:‏16‏)‏.‏ بۇ‌گىندە‌گى ماسىحشىلە‌ر ٷشىن دە بۇ‌ل كوڭىلگە توقىپ الار جايت.‏

9.‏ پە‌تىر ٷشىن دۇ‌عا ە‌تكە‌ن ماسىحشىلە‌ردە‌ن قانداي ۇ‌لگى الامىز؟‏

9 قيىندىقتان كوز اشپاي جۇ‌رگە‌ن باۋىرلاستاردى بىلە‌سىز بە؟‏ بالكىم،‏ قۋعىن-‏سۇ‌رگىن يا ۇ‌كىمە‌ت تاراپىنان قويىلعان شە‌كتە‌ۋلە‌ر ولاردىڭ كۇ‌ندە‌رىن قيىنداتىپ جاتقان شىعار نە‌مە‌سە تابيعي اپاتتان زارداپ شە‌گىپ جۇ‌رگە‌ن بولار.‏ نە‌گە وسىنداي باۋىرلاستار ٷشىن جان-‏تانىمىزبە‌ن دۇ‌عا ە‌تپە‌سكە؟‏ سونداي-‏اق ٴ‌سىز قيىندىقتارى بىردە‌ن كوزگە تۇ‌سە بە‌رمە‌يتىن باۋىرلاستاردى دا بىلە‌رسىز.‏ مىسالى،‏ ولاردىڭ وتباسىندا قيىنشىلىقتارى بار شىعار،‏ ۇ‌نجىرعالارى ٴ‌تۇ‌سىپ جۇ‌رگە‌ن بولار،‏ يا بولماسا سە‌نىمدە‌رى باسقالاي دا سىنالىپ جاتقان شىعار.‏ ە‌گە‌ر جاقسىلاپ ويلانىپ الساڭىز،‏ «دۇ‌عالاردى تىڭدايتىن» ە‌حوباعا كوپ ادامنىڭ اتىن اتاپ دۇ‌عا ە‌تە الاسىز (‏ٴ‌زاب.‏ 65:‏2‏)‏.‏ «ادامنىڭ كۇ‌نى اداممە‌ن» دە‌مە‌كشى،‏ ٴ‌بىزدىڭ دە باسىمىزعا كۇ‌ن تۋعاندا،‏ باسقالاردىڭ دۇ‌عاسىنا مۇ‌قتاج بولامىز.‏

سە‌نىمى ٷشىن تۇ‌رمە‌گە توعىتىلعان باۋىرلاستار ٷشىن دۇ‌عا ە‌تە‌مىز

‏«ماعان ە‌ر» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏6—‏11‏)‏

10،‏ 11.‏ پە‌رىشتە پە‌تىردى تۇ‌رمە‌دە‌ن قالاي الىپ شىققانىن سيپاتتاپ بە‌رىڭىز.‏

10 پە‌تىر الداعى ٶلىمىن ويلاپ ۋايىمدادى ما؟‏ مۇ‌نى ناقتى بىلمە‌يمىز،‏ بىراق ول تۇ‌رمە‌دە‌گى سوڭعى ٴ‌تۇ‌نى كىرپىك قاقپاي تۇ‌رعان ە‌كى ساربازدىڭ ورتاسىندا بۇ‌عاۋلى كۇ‌يدە بە‌يقام ۇ‌يىقتاپ جاتتى.‏ سە‌نىمىن سە‌رىك ە‌تكە‌ن بۇ‌ل ادال جان ە‌رتە‌ڭىن ۋايىمداماي،‏ ٴ‌بارىن ە‌حوبانىڭ قولىنا تاپسىردى (‏ريم.‏ 14:‏7،‏ 8‏)‏.‏ بىرە‌ر ساتتە‌ن كە‌يىن بولعان تاڭعاجايىپ جاعداي ونىڭ ٷش ۇ‌يىقتاسا دا تۇ‌سىنە كىرمە‌گە‌ن بولار.‏ كە‌نە‌ت قاپاستىڭ ٸشى جارقىراپ كە‌تتى دە،‏ ٴ‌بىر پە‌رىشتە پايدا بولدى.‏ كۇ‌زە‌تشىلە‌ر پە‌رىشتە‌نى كورمە‌سە كە‌رە‌ك.‏ ول پە‌تىردى وياتىپ اسىقتىردى.‏ سوندا ە‌شقاشان ۇ‌زىلمە‌ستە‌ي كورىنگە‌ن بىلە‌گىندە‌گى تە‌مىر شىنجىرلار سىپىرىلىپ ٴ‌تۇ‌سىپ قالدى!‏

‏«قالاعا شىعاتىن تە‌مىر قاقپاعا جاقىنداعاندا،‏ قاقپا وزدىگىنە‌ن اشىلىپ كە‌تتى» (‏ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 12:‏10‏)‏.‏

11 پە‌رىشتە پە‌تىرگە ناقتى نۇ‌سقاۋلار بە‌ردى:‏ «تە‌زىرە‌ك تۇ‌ر!‏.‏.‏ كيىنىپ،‏ ساندالىڭدى بايلا.‏.‏.‏ جامىلعىڭدى كي».‏ پە‌تىر دە‌رە‌ۋ ونىڭ ايتقاندارىن ىستە‌دى.‏ سوسىن پە‌رىشتە:‏ «ماعان ە‌ر»،‏—‏ دە‌دى.‏ پە‌تىر سوڭىنان ىلە‌ستى.‏ ولار اباقتىنىڭ ىشىنە‌ن شىعىپ،‏ سىرتتا تۇ‌رعان كۇ‌زە‌تشىلە‌ردىڭ قاسىنان ٶتتى دە،‏ اقىرىن باسىپ،‏ قالاعا شىعاتىن الىپ تە‌مىر قاقپاعا جاقىندادى.‏ ولار قاقپادان قالاي وتپە‌كشى؟‏ پە‌تىردىڭ ساناسىندا وسىنداي وي جىلت ە‌تكە‌ن كۇ‌ننىڭ وزىندە دە،‏ ول لە‌زدە عايىپ بولدى.‏ سە‌بە‌بى «قاقپا وزدىگىنە‌ن اشىلىپ كە‌تتى».‏ پە‌تىر ە‌س جيامىن دە‌گە‌نشە،‏ قاقپادان ٶتىپ،‏ كوشە‌گە شىقتى.‏ سول كە‌زدە پە‌رىشتە عايىپ بولدى.‏ جالعىز قالعان پە‌تىر ٶز-‏وزىنە كە‌لىپ،‏ بۇ‌ل ايان ە‌مە‌س،‏ شىنىمە‌ن بولعان جاعداي ە‌كە‌نىن ٴ‌تۇ‌سىندى.‏ وسىلاي پە‌تىر تۇ‌رمە‌دە‌ن بوسادى!‏ (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏7—‏11‏)‏.‏

12.‏ ە‌حوبانىڭ پە‌تىردى قالاي قۇ‌تقارعانى جايلى ويلانعانىمىز نە‌گە كوڭىلىمىزگە قۋات قۇ‌يادى؟‏

12 ە‌حوبانىڭ ٶز قىزمە‌تشىلە‌رىن قۇ‌تقارا الاتىن شە‌كسىز قۇ‌دىرە‌تى بار ە‌كە‌نىن بىلگە‌نىمىز كوڭىلىمىزگە قۋات قۇ‌يماي ما؟‏!‏ پە‌تىردى سول زامانداعى ە‌ڭ مىقتى دە‌گە‌ن ۇ‌كىمە‌ت قولداپ تۇ‌رعان پاتشا تۇ‌تقىنداعان ە‌دى.‏ بىراق ول تۇ‌رمە‌دە‌ن وپ-‏وڭاي شىعىپ كە‌تتى!‏ ارينە،‏ ە‌حوبا بارلىق قىزمە‌تشىلە‌رىن وسىلاي كە‌رە‌مە‌ت جاساپ،‏ قۇ‌تقارمايدى.‏ مىسالى،‏ ول جاقىپتى قۇ‌تقارمادى،‏ كە‌يىنىرە‌ك يسانىڭ پە‌تىر جايلى ايتقان سوزدە‌رى ورىندالعاندا،‏ ونى دا قۇ‌تقارعان جوق.‏ بۇ‌گىنگى ماسىحشىلە‌ر دە ە‌حوبا كە‌رە‌مە‌ت جاساپ،‏ ٶز قىزمە‌تشىلە‌رىن قۇ‌تقارىپ الادى دە‌پ كۇ‌تپە‌يدى.‏ بىراق ٴ‌بىز ە‌حوبانىڭ وزگە‌رمە‌يتىن قۇ‌داي ە‌كە‌نىن ۇ‌مىتپاعانىمىز ٴ‌جون (‏مالح.‏ 3:‏6‏)‏.‏ جاقىندا ول ٶزىنىڭ ۇ‌لى يسا ارقىلى ميلليونداعان ادامدى تاس قامالداي ٶلىم تۇ‌رمە‌سىنە‌ن بوساتادى (‏جوح.‏ 5:‏28،‏ 29‏)‏.‏ قۇ‌دايدىڭ وسىنداي ۋادە‌لە‌رى جايلى ويلانعانىمىز سىناققا كە‌زىككە‌ندە بويىمىزعا ە‌رلىك دارىتادى.‏

‏«پە‌تىردى كورىپ قاتتى تاڭعالدى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏12—‏17‏)‏

13—‏15.‏ ا)‏ ٴ‌ماريامنىڭ ۇ‌يىنە جينالعان قاۋىم پە‌تىر كە‌لگە‌ندە نە ىستە‌دى؟‏ ٵ)‏ ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى كىتابىندا ٵرى قاراي كىم جايلى ٴ‌سوز ە‌تىلە‌دى جانە پە‌تىر جايلى نە نارسە‌گە سە‌نىمدىمىز؟‏

13 پە‌تىر قايدا بارارىن بىلمە‌ي،‏ قاراڭعى كوشە‌دە تۇ‌رىپ قالدى.‏ ارتىنشا جاقىن جە‌ردە ٴ‌ماريام دە‌گە‌ن ٴ‌ماسىحشى تۇ‌راتىنى ە‌سىنە ٴ‌تۇ‌سىپ،‏ سونىڭ ۇ‌يىنە بارۋدى شە‌شتى.‏ ٴ‌ماريام باقۋاتتى تۇ‌راتىن جە‌سىر ايە‌ل بولسا كە‌رە‌ك،‏ ونىڭ ٷيى ۇ‌لكە‌ن بولعاندىقتان،‏ قاۋىم سول جە‌ردە جينالاتىن.‏ ول مارقانىڭ اناسى ە‌دى.‏ مارقا جايىندا ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رىندە العاش رە‌ت وسى جە‌ردە ايتىلادى،‏ ول كە‌يىن پە‌تىردىڭ ۇ‌لىنداي بولىپ كە‌تە‌دى (‏پە‌ت.‏ 1-‏ح.‏ 5:‏13‏)‏.‏ سول ٴ‌تۇ‌نى كە‌ش بولىپ كە‌تكە‌نىنە قاراماستان،‏ ٴ‌ماريامنىڭ ۇ‌يىنە جينالعان باۋىرلاستار جالبارىنا دۇ‌عا ە‌تىپ وتىردى.‏ دۇ‌عادا ولار پە‌تىردىڭ تۇ‌رمە‌دە‌ن شىعۋىن سۇ‌راعاندارى ٴ‌سوزسىز.‏ بىراق بۇ‌ل باۋىرلاستار ە‌حوبا دۇ‌عالارىنا سونشالىقتى تە‌ز جاۋاپ بە‌رە‌دى دە‌پ كۇ‌تپە‌دى.‏

14 پە‌تىر ٴ‌ماريامنىڭ ٷيىنىڭ قاقپاسىن قاعادى.‏ سول كە‌زدە قاقپانى اشۋعا رودا دە‌گە‌ن قىزمە‌تشى قىز شىقتى (‏كە‌ڭ تاراعان بۇ‌ل گرە‌ك ە‌سىمى «راۋشان» دە‌گە‌ن ماعىنانى بىلدىرە‌دى)‏.‏ پە‌تىردىڭ داۋسىن ە‌ستىگە‌ندە،‏ ول ٶز قۇ‌لاعىنا ٶزى سە‌نبە‌يدى!‏ قۋانعانىنان قاقپانى اشپاي،‏ ۇ‌يگە جۇ‌گىرىپ كىرىپ،‏ پە‌تىردىڭ كە‌لگە‌نىن حابارلايدى.‏ ۇ‌يدە‌گىلە‌ر بولسا:‏ «ە‌سىڭنە‌ن اداسقان شىعارسىڭ»،‏—‏ دە‌يدى.‏ بىراق ول مۇ‌نىڭ راس ە‌كە‌نىن ايتىپ تۇ‌رىپ الادى.‏ بىردە‌ڭە ە‌ستىسە،‏ ە‌ستىگە‌ن شىعار دە‌پ ويلاعان كە‌يبىرە‌ۋلە‌رى بۇ‌نى پە‌رىشتە،‏ ياعني پە‌تىردىڭ وكىلى بولۋى مۇ‌مكىن دە‌ستى (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏12—‏15‏)‏.‏ پە‌تىر قاقپانى ۇ‌رىپ تۇ‌را بە‌ردى،‏ اقىرى ولار كە‌لىپ،‏ ە‌سىكتى اشتى.‏

15 قاقپانى اشقاندا،‏ «ولار پە‌تىردى كورىپ قاتتى تاڭعالدى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏16‏)‏.‏ ٴ‌سويتىپ‍ ‎,‎قۋانىشتان ايران-‏اسىر بولدى.‏ پە‌تىر ولاردى تىنىشتاندىرىپ،‏ وزىمە‌ن بولعان وقيعانى بايانداپ بە‌ردى.‏ سوسىن بۇ‌ل جايتتى جاقىپ پە‌ن باسقا باۋىرلاستارعا ايتىپ بە‌رۋدى تاپسىردى.‏ يرودتىڭ ساربازدارى ۇ‌ستاپ الماس ٷشىن پە‌تىر سول جە‌ردە‌ن كە‌تىپ،‏ قىزمە‌تىن قاۋىپسىزدە‌ۋ جە‌رگە بارىپ جالعاستىردى.‏ ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 15-‏تاراۋدا ە‌لشى پە‌تىر سۇ‌ندە‌تتە‌لۋ ماسە‌لە‌سىنە قاتىسقاننان كە‌يىن،‏ بۇ‌ل كىتاپتا ارمە‌ن قاراي ول جايلى ە‌شتە‌ڭە ايتىلمايدى.‏ ٵرى قاراي ە‌لشى پاۋىلدىڭ قىزمە‌تى مە‌ن جاساعان ساپارلارى ٴ‌سوز ە‌تىلە‌دى.‏ بىراق پە‌تىردىڭ قۇ‌لشىنىسىن جوعالتپاي،‏ بارعان جە‌رىندە باۋىرلاستاردىڭ سە‌نىمىن نىعايتىپ جۇ‌رگە‌نىنە سە‌نىمدىمىز.‏ ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ پە‌تىر ٴ‌ماريامنىڭ ۇ‌يىنە‌ن كە‌تە‌دى،‏ ال باۋىرلاستار ونى كورگە‌ندە‌رىنە ٴ‌ماز-‏مە‌يرام بوپ قالادى.‏

16.‏ الدا ٴ‌بىزدى قۋانىشتى ساتتە‌ر كۇ‌تىپ تۇ‌رعانىنا نە‌گە سە‌نىمدىمىز؟‏

16 ە‌حوبا كە‌يدە قىزمە‌تشىلە‌رىنە كۇ‌تكە‌ندە‌رىنە‌ن دە كوپ نارسە ىستە‌پ،‏ ولاردى مول شاتتىققا كە‌نە‌لتىپ جاتادى.‏ پە‌تىردىڭ باۋىرلاستارى دا ونى كورگە‌ندە،‏ سونداي سە‌زىمدە بولدى.‏ بۇ‌گىندە ٴ‌بىز دە ە‌حوبانىڭ مول باتاسىن كورگە‌ندە،‏ كوڭىلىمىزگە نۇ‌ر قۇ‌يىلىپ قۋانامىز (‏ناق.‏ س.‏ 10:‏22‏)‏.‏ ال بولاشاقتا ە‌حوبانىڭ بارلىق ۋادە‌سى جە‌رجۇ‌زى بويىنشا ورىندالعانىن كورە‌مىز،‏ ول كە‌ز ٴ‌بىز ە‌لە‌ستە‌تكە‌ننە‌ن دە اسىپ تۇ‌سە‌دى!‏ ە‌ندە‌شە،‏ سول باقىتتى كۇ‌ندە‌رگە جە‌تۋ ٷشىن ادالدىعىمىزدان ە‌ش تايمايىق.‏

‏«ە‌حوبانىڭ پە‌رىشتە‌سى ونى.‏.‏.‏ اۋرۋعا شالدىقتىردى» (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏18—‏25‏)‏

17،‏ 18.‏ نە‌گە حالىق جاعىمپازدانىپ پاتشانى داڭقتاي باستادى؟‏

17 پە‌تىردىڭ تۇ‌رمە‌دە‌ن قاشىپ كە‌تكە‌نىنە يرودتىڭ،‏ ٴ‌بىر جاعىنان،‏ اۋزى اشىلىپ تاڭعالسا،‏ ە‌كىنشى جاعىنان،‏ قانى باسىنا شاپتى.‏ ول دە‌رە‌ۋ پە‌تىردى ىزدە‌ستىرۋدى بۇ‌يىرىپ،‏ ساقشىلاردى تە‌رگە‌ي باستادى.‏ كە‌يىن ولاردى «جازالاۋدى بۇ‌يىردى»،‏ بۇ‌ل ٶلىم جازاسى بولسا كە‌رە‌ك (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏19‏)‏.‏ يرود مە‌يىرىمدىلىك،‏ جاناشىرلىقتان جۇ‌رداي بولعان.‏ وسى ٴ‌بىر قاتىگە‌ز ادام جازالاندى ما ە‌كە‌ن؟‏

18 يرود پە‌تىردى ولتىرە الماعانىنا نامىسى كە‌لىپ،‏ ٶزىن قورلانعانداي سە‌زىندى.‏ بىراق كوپ ۇ‌زاماي-‏اق وعان قادىر-‏قاسيە‌تىن كوتە‌رۋدىڭ ٴ‌ساتى تۋدى.‏ جاۋلارى ونىمە‌ن تاتۋلاسۋ ٷشىن ٴ‌بىتىمشارت جاساسۋعا كە‌لدى.‏ ارينە،‏ مۇ‌نداي ساتتە تاكاپپار پاتشانىڭ جاماعات الدىندا ٴ‌سوز سويلە‌پ قالعىسى كە‌لگە‌نى انىق.‏ لۇ‌قا جازعانداي،‏ «حالىق الدىنا يرود ۇ‌ستىنە پاتشا كيىمىن كيىپ شىقتى».‏ يرودتىڭ كيىمى كۇ‌مىسپە‌ن كۇ‌پتە‌لگە‌ندىكتە‌ن جارىققا شاعىلىسىپ،‏ ونى داڭق-‏سالتاناتقا بولە‌پ تۇ‌رعانداي كورىنگە‌ن.‏ ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ بۇ‌ل ماڭعاز ساياساتكە‌ر حالىققا ٴ‌سوز سويلە‌دى.‏ سوندا حالىق وعان جاعىمپازدانىپ:‏ «بۇ‌ل —‏ ادامنىڭ ە‌مە‌س،‏ قۇ‌دايدىڭ داۋسى!‏»—‏ دە‌پ ايقايلاي باستايدى (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏20—‏22‏)‏.‏

19،‏ 20.‏ ا)‏ ە‌حوبا يرودتى نە ٷشىن جازالادى؟‏ ٵ)‏ يرودتىڭ اياق استىنان ولىمگە ۇ‌شىراعانى نە‌گە كوڭىلىمىزگە جۇ‌بانىش بە‌رە‌دى؟‏

19 الايدا داڭق-‏ماداق تە‌ك قۇ‌دايعا عانا تيە‌سىلى!‏ قۇ‌داي يرودتىڭ نە ىستە‌گە‌نىنىڭ ٴ‌بارىن كورىپ تۇ‌ردى.‏ يرود ٶزىن ماداقتاعان حالىقتى تىيىپ تاستاعاندا،‏ نە‌مە‌سە ە‌ڭ بولماعاندا،‏ ولاردىڭ ايتقان ٴ‌سوزىن قابىلداماعاندا،‏ باسىنا ە‌شقانداي پالە تۇ‌سپە‌س ە‌دى.‏ بىراق سوسىن ونىمە‌ن بولعان جاعدايدان كيە‌لى كىتاپتاعى «كوكىرە‌كتىك —‏ كۇ‌يرە‌ۋدىڭ باسى» دە‌گە‌ن سوزدە‌ردىڭ قالت ايتىلماعانىن بىلە‌مىز (‏ناق.‏ س.‏ 16:‏18‏)‏.‏ «ە‌حوبانىڭ پە‌رىشتە‌سى ونى سول ساتتە-‏اق اۋرۋعا شالدىقتىردى».‏ سوندا وركە‌ۋدە يرود «قۇ‌رتتارعا جە‌م بولىپ»،‏ ادام شوشىرلىق ولىممە‌ن ٶلدى (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏23‏)‏.‏ يوسيف فلاۆيي دە يرودتىڭ كە‌نە‌تتە‌ن اۋرۋعا شالدىققانىن جانە حالىقتىڭ قوشە‌مە‌ت،‏ ماداعىن قابىل العانى ٷشىن ازاپتى ولىممە‌ن ولگە‌نىن راستايدى.‏ ول يرود اگريپپانىڭ بە‌س كۇ‌ن بويى ازاپقا ٴ‌تۇ‌سىپ جاتىپ كوز جۇ‌معانىن جازعان b‏.‏

20 كە‌يدە جاماندىققا بە‌لشە‌سىنە‌ن باتىپ جۇ‌رگە‌ن زۇ‌لىمدار جازالانباي جاتقانداي كورىنە‌ر.‏ ٴ‌بىز بۇ‌عان تاڭعالمايمىز،‏ ارينە.‏ ويتكە‌نى «بۇ‌كىل دۇ‌نيە شايتاننىڭ بيلىگىندە» (‏جوح.‏ 1-‏ح.‏ 5:‏19‏)‏.‏ دە‌سە دە كە‌يدە قۇ‌دايدىڭ ادال قىزمە‌تشىلە‌رى جامان ادامداردىڭ ٵدىل جازالارىن تارتپاي جۇ‌رگە‌نىن كورگە‌ندە،‏ كۇ‌يىنۋى مۇ‌مكىن.‏ بىراق يرودتىڭ جاعدايىنا ۇ‌قساس وقيعالار كوڭىلىمىزدى كونشىتە‌دى.‏ ە‌حوبا يرودتىڭ سازايىن بە‌رگە‌نىنە‌ن ونىڭ ادىلدىكتى سۇ‌يە‌تىن قۇ‌داي ە‌كە‌نىن كورە‌مىز (‏ٴ‌زاب.‏ 33:‏5‏)‏.‏ ە‌رتە مە،‏ كە‌ش پە،‏ ول ادىلدىكتى ٴ‌سوزسىز ورناتادى.‏

21.‏ ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 12-‏تاراۋ نە‌گىزىنە‌ن نە جايىندا ٵرى بۇ‌ل بىزگە قالاي جىگە‌ر بە‌رە‌دى؟‏

21 ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 12 تاراۋ‏:‏ «ە‌حوبانىڭ ٴ‌سوزى ودان ٵرى تاراپ،‏ سە‌نۋشىلە‌ردىڭ سانى كوبە‌يە بە‌ردى»،‏—‏ دە‌گە‌ن جىگە‌رلى سوزدە‌رمە‌ن اياقتالادى (‏ە‌ل.‏ ٸس.‏ 12:‏24‏)‏.‏ بۇ‌ل ٶسىم ە‌حوبا سول كە‌زدە ۋاعىز ىسىنە قالاي باتاسىن بە‌رگە‌ن بولسا،‏ بۇ‌گىندە دە سولاي باتاسىن بە‌رىپ جاتقانىن ە‌سىمىزگە سالادى.‏ بۇ‌ل تاراۋ نە‌گىزىنە‌ن ٴ‌بىر ە‌لشىنىڭ قايتىس بولىپ،‏ ە‌كىنشى ە‌لشىنىڭ امان قالعانى جايلى ە‌مە‌س.‏ ٴ‌بىز ودان،‏ ٴ‌بىرىنشى كە‌زە‌كتە،‏ ە‌حوبا جايىندا جانە ونىڭ ۋاعىز ٸسىن توقتاتىپ،‏ ماسىحشىلە‌ر قاۋىمىن قۇ‌رتپاق بولعان شايتانعا قالاي بوگە‌ت قويعانىن بىلە‌مىز.‏ سول كە‌زدە ٸسى ٴ‌ساتسىز بولعان شايتاننىڭ قازىر دە ە‌شبىر ارە‌كە‌تى وڭعا باسپايدى (‏يشايا 54:‏17‏)‏.‏ ە‌حوبا مە‌ن يسا ٴ‌ماسىحتىڭ جاعىنا شىققاندار اتقارىپ جۇ‌رگە‌ن ىسكە ە‌شكىم كولدە‌نە‌ڭ تۇ‌را المايدى.‏ بۇ‌ل بويىمىزعا قانات بىتىرە‌دى ە‌مە‌س پە؟‏!‏ ٴ‌يا،‏ بۇ‌گىنگى كۇ‌نى ە‌حوبانىڭ ٴ‌سوزىن تاراتۋعا ۇ‌لە‌س قوسۋ —‏ ۇ‌لكە‌ن باقىت!‏

a  ‏«I يرود اگريپپا پاتشا»‏ دە‌گە‌ن قورشاۋدى قاراڭىز.‏

b ٴ‌بىر دارىگە‌ر يوسيف فلاۆيي مە‌ن لۇ‌قانىڭ جازعاندارىنا نە‌گىزدە‌پ،‏ يرود ىشە‌كتى بىتە‌پ قوياتىن اسكاريدالارعا جە‌م بولعان دە‌پ پايىمدايدى.‏ كە‌يدە مۇ‌نداي قۇ‌رتتار ادام قۇ‌سقاندا نە‌مە‌سە ولە‌ر كە‌زدە دە‌نە‌سىنە‌ن سىرتقا شىعادى.‏ ٴ‌بىر ە‌ڭبە‌كتە ايتىلعانداي،‏ «لۇ‌قانىڭ دارىگە‌ر رە‌تىندە يرودتىڭ ٶلىمىن وتە ٴ‌دال سيپاتتاعانىنان ونىڭ سۇ‌مدىق ولىممە‌ن ولگە‌نىن كورۋگە بولادى».‏