7-تاراۋ
»يسا تۋرالى ىزگى حاباردى» ۋاعىزداۋ
ىزگى حاباردى جاريالاۋشى ٴفىلىپتىڭ قالدىرعان ۇلگىسى
ەلشىلەردىڭ ىستەرى 8:4—40 نەگىزدەلگەن
1، 2. قۋدالاۋشىلاردىڭ ىزگى حاباردى تۇنشىقتىرۋ ٷشىن جاساعان ارەكەتتەرى قانداي كۇتپەگەن ناتيجە اكەلدى؟
يسانىڭ شاكىرتتەرىنە قۋعىن-سۇرگىن تاسقىنداي جوڭكىدى. پاۋىل قاۋىمعا جاۋىزدىقپەن «قىرعيداي تيىسە» باستادى (ەل. ٸس. 8:3). قۋعىن كورگەن شاكىرتتەر جان-جاققا قاشىپ كەتتى. وسى كەزدە كەيبىرەۋلەرگە ساۋل «ماسىحشىلەردى تۇپتامىرىمەن قۇرتامىن» دەگەن ماقساتىنا جەتكەندەي كورىنگەن شىعار. بىراق شاكىرتتەردىڭ جان-جاققا بىتىراپ كەتكەنى كۇتپەگەن ناتيجە اكەلدى. قانداي دەيسىز عوي؟
2 سول شاكىرتتەر بارعان جەرلەرىندە «قۇداي ٴسوزى جايلى ىزگى حاباردى جاريالاپ ٴجۇردى» (ەل. ٸس. 8:4). قۋعىن-سۇرگىننەن ىزگى حابار تۇنشىقپاق تۇگىل، كەرىسىنشە، كەڭىنەن تاراپ كەتتى. وسىلاي قۋدالاۋشىلار وزدەرى بايقاماي پاتشالىق جايلى حاباردىڭ سوناۋ شالعاي ايماقتارعا جەتۋىنە مۇرىندىق بولدى. الدا كورەتىنىمىزدەي، مۇنداي جاعداي ٴبىزدىڭ كەزىمىزدە دە بولىپ جاتىر.
«جان-جاققا بىتىراپ كەتكەن شاكىرتتەر» (ەل. ٸس. 8:4—8)
3. ا) ٴفىلىپ دەگەن كىم بولعان؟ ٵ) نەگە باستاپقىدا ساماريادا ىزگى حابار ۋاعىزدالماعان، بىراق يسا ول اۋماققا قاتىستى نە دەگەن؟
3 «جان-جاققا بىتىراپ كەتكەن شاكىرتتەردىڭ» ٴبىرى — ٴفىلىپ a (ەل. ٸس. 8:4؛ 53-بەتتەگى «ىزگى حاباردى جاريالاۋشى» ٴفىلىپ» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز). ول سامارياعا قاشىپ بارعان ەدى. بۇل قالادا ىزگى حابار مۇلدەم ۋاعىزدالماعان دەۋگە بولاتىن. سەبەبى يسا ىلگەرىدە ەلشىلەرىنە: «ساماريالىقتاردىڭ ەشبىر قالاسىنا كىرمەڭدەر، تەك يسرايل ٷيىنىڭ جوعالعان قويلارىنا بارىڭدار»،— دەگەن ەدى (مات. 10:5، 6). بىراق يسا كەيىنىرەك ساماريادا دا تۇبەگەيلى كۋالىك بەرىلەتىنىن بىلگەن. ويتكەنى كوككە كوتەرىلەر الدىندا ول ەلشىلەرىنە: «يەرۋساليمدە، بۇكىل ياھۋدەيا مەن ساماريادا جانە جەردىڭ قيىر شەتىنە دەيىن مەن جايلى كۋالىك ەتەسىڭدەر»،— دەگەن بولاتىن (ەل. ٸس. 1:8).
4. ساماريالىقتار ٴفىلىپتىڭ ۋاعىزىن قالاي قابىلدادى جانە بۇعان نە اسەر ەتكەن بولۋى مۇمكىن؟
4 ٴفىلىپ ساماريانىڭ «ٴپىسىپ، جيناۋعا دايىن تۇرعانىن» كوردى (جوح. 4:35). ونىڭ حابارى ساماريالىقتار ٷشىن جان سەرگىتەر تازا اۋاداي بولدى. نەگە؟ سەبەبى ياھۋديلەر ساماريالىقتارمەن ەش ارالاسپايتىن، ٴتىپتى سۋقانى سۇيمەيتىن. ال ساماريالىقتار ىزگى حاباردىڭ ادام تالعامايتىنىن ٴتۇسىندى. ويتكەنى ٴفىلىپ الالاۋشىلىق تانىتاتىن ساناسى تاياز پارىزشىلدارعا ۇقساماي، ەشكىمدى ٴبولىپ-جارماستان ىزگى حاباردى ولارعا قۇلشىنىسپەن جەتكىزدى. وسىلاي ول ساماريالىقتارعا مەنسىنبەي قارايتىندارعا مۇلدەم ۇقسامايتىنىن كورسەتتى. سول ٷشىن دە ولاردىڭ «ٴبارى بىردەي» ٴفىلىپتىڭ ايتقاندارىن ۇيىپ تىڭدادى (ەل. ٸس. 8:6).
5—7. ماسىحشىلەر جان-جاققا كەتۋگە ٴماجبۇر بولعانمەن، مۇنىڭ جاقسى ناتيجە اكەلگەنى قانداي مىسالداردان كورىنەدى؟
5 قازىرگى كۇنى دە I عاسىرداعىداي قۇداي حالقىن قۋدالاعاندار ۋاعىز ٸسىن بۇعاۋلاي العان جوق. قايتا، ولاردىڭ ماسىحشىلەردى باسقا جاققا كەتۋگە ماجبۇرلەگەنى نەمەسە تۇرمەگە جاپقانى ىزگى حاباردىڭ باسقا جەرلەرگە تارالۋىنا سەپ بولىپ جاتىر. مىسالى، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە ناسيستىك كونسلاگەرلەرگە جابىلعان ەحوبا كۋاگەرلەرى كەرەمەت كۋالىك بەرگەن. سول جەردە كۋاگەرلەرمەن تانىسقان ٴبىر ەۆرەي كىسىنىڭ ايتقانى: «تۇرمەدەگى ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ بەرىك رۋحىن كورگەندە، ولاردىڭ سەنىمى شىنىمەن دە جازبالارعا نەگىزدەلگەنىنە كوزىم جەتتى. كەيىن ٶزىم دە كۋاگەر بولدىم».
6 ٴتىپتى قۋدالاۋشىلاردىڭ ٶزى كۋالىك الىپ، شىندىقتى قابىلداعان جاعدايلار بولعان. مىسالى، فرانس دەش دەگەن كۋاگەر اۆسترياداعى گۋشەن كونسلاگەرىنە اۋىستىرىلعاندا، سول جەردە ٴبىر سس وفيسەرىمەن كيەلى كىتاپتى زەرتتەيدى. ارادا ٴبىراز جىل وتكەن سوڭ، ولار ٴبىر-ٴبىرىن ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ كونگرەسىندە كورىپ قاتتى قۋانادى! ويتكەنى ەندى ەكەۋى دە ىزگى حاباردىڭ جاريالاۋشىسى ەدى.
7 قۋعىن-سۇرگىننىڭ كەسىرىنەن ماسىحشىلەر ٴبىر ەلدەن ەكىنشى ەلگە كوشۋگە ٴماجبۇر بولعانمەن، بۇل دا جاقسى جەمىس اكەلگەن. بۇعان ٴبىر مىسال: 1970-جىلدارى مالاۆيدەگى كۋاگەرلەر باسساۋعالاپ موزامبيككە قاشىپ بارعاندا، سول جەردە تاماشا كۋالىك بەردى. كەيىن موزامبيكتە دە قۋدالاۋ باستالعاندا، ۋاعىز ٸسى ٴبارىبىر جالعاسىن تاپتى. فرانسيسكو كوانا باۋىرلاس بىلاي دەيدى: «ۋاعىزداعانىمىز ٷشىن كەيبىرىمىز ٴبىر ەمەس، بىرنەشە رەت تۇتقىندالدىق. بىراق پاتشالىق تۋرالى حاباردى كوپ ادامنىڭ قابىلداپ جاتقانىن كورگەندە، I عاسىرداعىداي، قۇدايدىڭ بىزگە دە جار بولىپ جاتقانىنا سەنىمدى بولدىق».
8. ساياسي جانە ەكونوميكالىق وزگەرىستەر ۋاعىز ىسىنە قالاي اسەر ەتتى؟
8 ىزگى حاباردىڭ ٶرىس الۋىنا قۋعىن-سۇرگىننەن باسقا دا جايتتار ىقپال ەتۋدە. مىسالى، سوڭعى ونجىلدىقتاردا ٴبىراز ەلدە ساياسي جانە ەكونوميكالىق وزگەرىستەر بولدى. بۇل وزگەرىستەر ٵرتۇرلى تىلدە سويلەيتىن، ٵرتۇرلى ۇلت وكىلدەرىنە ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋعا جول اشتى. سوعىس بولىپ جاتقان نەمەسە ەكونوميكالىق داعدارىس كورىپ جاتقان ەلدىڭ ادامدارى جاعدايى الدەقايدا تۇراقتى ەلدەرگە كوشىپ بارىپ، سول جاقتا كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋ ساباعىن باستاعان. بوسقىندار كەلگەندىكتەن شەت ٴتىلدى اۋماقتار پايدا بولدى. ٴسىز دە ٶز اۋماعىڭىزداعى «ٵربىر ۇلتتان، رۋدان، حالىقتان جانە تىلدەن شىققان» ادامدارعا ۋاعىزداۋ ٷشىن كۇش سالاسىز با؟ (ايان 7:9).
«ماعان دا وسىنداي قابىلەت دارىتا كورىڭدەر» (ەل. ٸس. 8:9—25)
«ەلشىلەر قولدارىن قويعاندارعا كيەلى رۋح بەرىلگەنىن بايقاعان شيمون ولارعا اقشا ۇسىندى» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 8:18).
9. شيمون دەگەن كىسى كىم بولعان جانە نەگە ول فىلىپكە قىزىققان بولسا كەرەك؟
9 ٴفىلىپ ساماريادا كوپتەگەن كەرەمەتتەر جاسادى. مىسالى، ناۋقاس ادامداردى ساۋىقتىردى، ٴتىپتى جىنداردى قۋىپ شىعاردى (ەل. ٸس. 8:6—8). ونىڭ كەرەمەت جاساۋ قابىلەتىنە اسىرەسە ٴبىر كىسى قاتتى قايران قالدى. ول سيقىرلىقپەن اينالىساتىن شيمون دەگەن كىسى. جۇرتتىڭ ٴبارى ونى اسا قۇرمەتتەپ، «ول كىسى قۇدايدىڭ زور قۇدىرەتىنە يە دەيتىن». بىراق ٴفىلىپتىڭ جاساعان كەرەمەتتەرىن كورگەندە، ول قۇدايدىڭ ناعىز قۇدىرەتىنە كۋا بولدى. ٴسۇيتىپ، شيمون شاكىرت بولدى (ەل. ٸس. 8:9—13). بىراق كەيىنىرەك ونىڭ نيەتى تەكسەرىلدى. قالايشا؟
10. ا) سامارياعا كەلگەندە، پەتىر مەن جوحان نە ىستەدى؟ ٵ) پەتىر مەن جوحاننىڭ جاڭا شاكىرتتەرگە كيەلى رۋح قوندىرعانىن كورگەندە، شيمون نە ىستەدى؟
10 ساماريادا ٶسىم بولىپ جاتقانىن ەستىگەندە، ەلشىلەر پەتىر مەن جوحاندى سوندا جىبەردى. ( «پەتىر «كوك پاتشالىعىنىڭ كىلتتەرىن» قالاي قولداندى؟» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.). كەلگەن سوڭ، ولار جاڭادان شاكىرت بولعانداردىڭ ۇستەرىنە قولدارىن قويدى b. سوندا ٴارقايسىسى كيەلى رۋحقا كەنەلدى. مۇنى كورگەندە، شيمون قاتتى قىزىعىپ كەتىپ: «قولىمدى قويعان اركىم كيەلى رۋحقا كەنەلۋ ٷشىن، ماعان دا وسىنداي قابىلەت دارىتا كورىڭدەر»،— دەدى. ول ٴتىپتى اقشا ۇسىنىپ، قۇداي دارىتاتىن قابىلەتتى ساتىپ العىسى كەلدى (ەل. ٸس. 8:14—19).
11. پەتىر شيمونعا قانداي ەسكەرتۋ ايتتى، ال شيمون بۇنى قالاي قابىلدادى؟
11 بىراق پەتىر شيمونعا قاتتى-قاتتى سويلەپ: «قۇدايدىڭ سيىن اقشاعا ساتىپ الامىن دەپ ويلاعانىڭ ٷشىن اقشاڭ وزىڭمەن بىرگە قۇرىپ كەتسىن! قۇداي الدىندا جۇرەگىڭ ادال بولماعاندىقتان، بۇل قىزمەتتە سەنىڭ ەش ۇلەسىڭ جوق»،— دەدى. سوسىن: «وسى جامان ىسىڭە وكىنىپ، ەحوباعا جالبارىن. بالكىم، ول جۇرەگىڭدەگى ارام ويىڭدى كەشىرەر»،— دەپ شيموندى وكىنۋگە، كەشىرىم سۇراۋعا شاقىردى. ٴسىرا، شيمون جامان ادام بولماعان، ول دۇرىس ارەكەت ەتكىسى كەلگەن. تەك تولىق تۇسىنبەگەندىكتەن اعاتتىق جاساپ قويدى. سوندىقتان ول ەلشىلەردەن ٶتىنىپ: «وسى ايتقاندارىڭنىڭ ەشقايسىسى باسىما تۇسپەسىن دەپ، مەن ٷشىن ەحوباعا جالبارىنىڭدارشى»،— دەدى (ەل. ٸس. 8:20—24).
12. ٴدىني ورىندار مەن لاۋازىمداردى ساتۋ مەن ساتىپ الۋ قانشالىقتى كەڭ تاراعان؟
12 پەتىردىڭ شيمونعا ايتقان سوزدەرى — بۇگىنگى ماسىحشىلەر ٷشىن دە ەسكەرتۋ. كەي تىلدەردە شىركەۋدەگى قىزمەت ورىندارى مەن لاۋازىمداردى ساتۋ مەن ساتىپ الۋدى بىلدىرەتىن «سيمونيا» دەگەن ٴسوز بار. بۇل ٴسوز ٴدال وسى وقيعادان كەلىپ شىققان. حريستيان الەمىنىڭ تاريحىندا بۇنداي جاعدايلار كوپ بولعان. «بريتان ەنسيكلوپەدياسىنىڭ» (1978) توعىزىنشى باسىلىمىندا بىلاي دەلىنگەن: «پاپالاردىڭ قالاي تاڭدالعانى جايلى تاريحتى زەرتتەيتىن ستۋدەنتتەر بىردە-ٴبىر سايلاۋدىڭ «سيمونياسىز» وتپەگەنىن بايقايدى. كوپ جاعدايدا سيمونيا ارسىزدىقپەن، اشىقتان-اشىق جاسالعان».
13. نەگە ماسىحشىلەر قاۋىمداعى جاۋاپتى مىندەتتەردى ساتۋدان نە ساتىپ الۋدان اۋلاق بولۋى كەرەك؟
13 ماسىحشىلەر قاۋىمداعى جاۋاپتى مىندەتتەردى ساتۋ نە ساتىپ الۋ سياقتى كۇنادان ساق بولۋلارى كەرەك. ٴبىز وزگەلەرگە قانداي دا ٴبىر جاۋاپكەرشىلىك بەرە الاتىن باۋىرلاستارعا سي-سياپات جاساپ نەمەسە جەر-كوككە سيعىزباي ماقتاپ جاعىمپازدانبايمىز. ال جاۋاپتى مىندەتكە تاعايىندايتىن باۋىرلاستاردىڭ باقۋاتتى باۋىرلاستارعا بۇيرەگى بۇرىپ تۇرماۋ كەرەك. بۇل ەكى جاعداي دا دۇرىس ەمەس. ٵربىر ٴماسىحشى ٶزىن كىشى تۇتىپ، قۇداي رۋحىنىڭ باسشىلىعىمەن تاعايىندالعانشا كۇتۋى كەرەك (لۇقا 9:48). ەحوبانىڭ ۇيىمىندا «وزىنە داڭق ىزدەيتىندەرگە» ورىن جوق (ناق. س. 25:27).
«وقىعاندارىڭىزدى ٴتۇسىنىپ جاتىرسىز با؟» (ەل. ٸس. 8:26—40)
14، 15. ا) «ەفيوپيالىق قىزمەتكەر» كىم بولعان جانە ٴفىلىپ وعان قالاي جولىقتى؟ ٵ) ەفيوپيالىق كىسى ٴفىلىپتىڭ حابارىن قالاي قابىلدادى جانە ونىڭ شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەنى اسىعىستىق بولدى ما؟ (سىلتەمەنى قاراڭىز.)
14 ەحوبانىڭ پەرىشتەسى فىلىپكە يەرۋساليمنەن گازاعا باراتىن جولعا ٴتۇسۋدى ايتادى. ٴفىلىپ ول جەرگە نە ٷشىن بارۋ كەرەكتىگىن تۇسىنبەگەن شىعار. ول مۇنى كۇيمەسىندە «يشايا پايعامباردىڭ جازباسىن داۋىستاپ وقىپ وتىرعان» ەفيوپيالىق جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتكەردى جولىقتىرعاندا عانا ٴتۇسىندى. ( «ەفيوپيالىق جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتكەر» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.). ەحوبانىڭ كيەلى رۋحى وعان: «كۇيمەنى قۋىپ جەت»،— دەدى. ٴفىلىپ كۇيمەنىڭ قاسىنا جۇگىرىپ بارىپ، الگى كىسىدەن: «وقىعاندارىڭىزدى ٴتۇسىنىپ جاتىرسىز با؟»— دەپ سۇرادى. «ەشكىم ۇيرەتپەسە قالاي تۇسىنەيىن؟»— دەپ جاۋاپ بەردى ول (ەل. ٸس. 8:26—31).
15 ەفيوپيالىق كىسى ٴفىلىپتى قاسىنا وتىرۋعا شاقىردى. ەكەۋى قىزۋ اڭگىمە-دۇكەن قۇرعان بولار! يشايا پايعامبارلىعىنداعى «قوي» نە «قىزمەتشىنىڭ» كىم ەكەنى ۇزاق ۋاقىت بويى قۇپيا بولىپ كەلگەن (يشايا 53:1—12). جول-جونەكەي ٴفىلىپ ەفيوپيالىق قىزمەتكەرگە بۇل پايعامبارلىق يسا ماسىحكە قاتىستى ەكەنىن ٴتۇسىندىردى. ياھۋدي ٴدىنىن قابىلداعاندىقتان ەفيوپيالىق كىسى ب.ز. 33-جىلى ەلۋىنشى كۇن مەيرامىندا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندەر ىسپەتتى نە ىستەۋ كەرەكتىگىن بىردەن ٴتۇسىندى. ول فىلىپكە: «مىناۋ سۋ عوي! شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتۋىمە قانداي كەدەرگى بار؟»— دەدى. سول جەردە ٴفىلىپ ونى بىردەن شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكىزدى c. ( «سۋعا شومىلدىرۋ ٴراسىمى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.). سودان كەيىن ٴفىلىپ جاڭا تاپسىرما الدى: ىزگى حاباردى جاريالاۋ ٷشىن ول ازوتقا جول تارتتى (ەل. ٸس. 8:32—40).
16، 17. بۇگىندە پەرىشتەلەر ۋاعىز ىسىنە قالاي قاتىسادى؟
16 ٴفىلىپ سياقتى ماسىحشىلەر دە بۇگىندە ۋاعىز ىسىنە قاتىسىپ ٴجۇر. ولار كوبىنەسە پاتشالىق جايلى حاباردى بەيرەسمي جاعدايلاردا، مىسالى جول جۇرگەندە، ايتىپ جاتادى. ٴجيى ولار اقپەيىل جانداردى كەزدەستىرىپ قالادى. بۇل كەزدەيسوقتىق ەمەس، ويتكەنى كيەلى كىتاپتا ۋاعىز ىسىنە پەرىشتەلەردىڭ جەتەكشىلىك ەتەتىنى انىق ايتىلعان. سوندىقتان دا ىزگى حابار «ٵربىر ۇلت، رۋ، ٴتىل جانە حالىققا» جاريالانۋدا (ايان 14:6). ۋاعىز ىسىندە ٴبىزدى پەرىشتەلەر جەتەلەيتىنىن يسا كۇنى بۇرىن ايتىپ كەتكەن. ول بيداي مەن ٵرامشوپ جايلى مىسالىندا وراق كەزىندە، ياعني وسى زاماننىڭ اقىرىندا «ەگىن جيناۋشىلار پەرىشتەلەر» بولاتىنىن ايتقان. يسا بۇل رۋحاني جاراتىلىستار «وزگەلەردىڭ كۇنا جاساۋىنا سەبەپكەر بولاتىنداردىڭ ٴبارىن، سونداي-اق زاڭسىزدىق جاسايتىنداردى جيناپ الاتىنىن» ايتقان (مات. 13:37—41). بۇدان بولەك، پەرىشتەلەر كوكتەگى پاتشالىقتىڭ بولاشاق مۇراگەرلەرىن، ال كەيىنىرەك ەحوبانىڭ ۇيىمىنا كەلگىسى كەلەتىن «باسقا قويلاردان» تۇراتىن «ۇلى جاماعاتتى» دا جيناۋ كەرەك ەدى (ايان 7:9؛ جوح. 6:44، 65؛ 10:16).
17 بۇعان دالەل كەلتىرسەك، ۋاعىزدا كەيبىر ادامدار قۇدايدان كومەك ىزدەگەن كەزدە ەحوبا كۋاگەرلەرىن جولىقتىرعانىن ايتىپ جاتادى. بىردە ەكى جاريالاۋشىمەن ٴبىر كىشكەنتاي بالا ۋاعىزعا شىققان ەكەن. ەكەۋى تۇسكە قاراي ۋاعىزدى اياقتاماقشى بولادى. بىراق كىشكەنتاي بالا كەلەسى ۇيگە بارايىقشى دەپ، قوياردا-قويماي تۇرىپ الادى. سويتەدى دە، كەلەسى ٷيدىڭ ەسىگىن ٶزى بارىپ قاعادى. ەسىكتى جاس ٴبىر كەلىنشەك اشادى. ەكى جاريالاۋشى امال جوق ونىمەن سويلەسۋگە بارادى. سويتسە، بۇل كەلىنشەك «بىرەۋ كەلىپ ماعان كيەلى كىتاپتى ٴتۇسىندىرىپ بەرسىنشى» دەپ دۇعا ەتىپ وتىرعان ەكەن. ول كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋ ساباعىن باستايدى.
«ۋا، قۇدايىم، بار بولساڭ، كومەكتەسە كور»
18. قىزمەتىمىزدى نە ٷشىن باعالاۋىمىز قاجەت؟
18 ەگەر ماسىحشىلەر قاۋىمىندا بولساڭىز، قازىرگى تاڭدا كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن تاراپ جاتقان ۋاعىز ىسىنە پەرىشتەلەرمەن بىرگە قاتىسۋ مارتەبەڭىز بار. ونى ەشقاشان باعالاماي جۇرمەڭىز. «يسا تۋرالى ىزگى حاباردى» ۋاعىزداۋعا جان سالا قاتىسساڭىز، ولشەۋسىز قۋانىشقا كەنەلەسىز (ەل. ٸس. 8:35).
a بۇل — ەلشى ٴفىلىپ ەمەس. بۇل ٴفىلىپ 5-تاراۋدا ايتىلعان يەرۋساليمدە گرەكشە جانە ەۆرەيشە سويلەيتىن جەسىرلەرگە اس ۇلەستىرۋگە تاعايىندالعان «جاقساتتى جەتى ادامنىڭ» ٴبىرى بولعان (ەل. ٸس. 6:1—6).
b ادەتتە ول ۋاقىتتا جاڭادان شاكىرت بولعاندار شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن كەزدە كيەلى رۋح الىپ، مايلانعان. وسى كەزدە ولاردىڭ بولاشاقتا كوكتە يسامەن بىرگە پاتشا ٵرى ٴدىني قىزمەتكەرلەر بولۋ ٷمىتى پايدا بولعان (قور. 2-ح. 1:21، 22؛ ايان 5:9، 10؛ 20:6). بىراق ٴدال وسى جاعدايدا سامارياداعى شاكىرتتەر شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن كەزدە كيەلى رۋحپەن مايلانعان جوق. ولار كيەلى رۋحتى جانە سول رۋح دارىتاتىن سيلاردى پەتىر مەن جوحان ۇستەرىنە قولدارىن قويعاننان كەيىن عانا الدى.
c ەفيوپيالىق قىزمەتكەر سەزىمنىڭ جەتەگىندە كەتىپ شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتە سالماعان. ول ياھۋدي ٴدىنىن قابىلداعان جاتجەرلىك بولعاندىقتان، جازبالارمەن جاقسى تانىس-تىن، ماسىحكە قاتىستى پايعامبارلىقتاردان دا حابارى بار ەدى. قۇدايدىڭ نيەتىندە يسا ماڭىزدى ٴرول اتقاراتىنىن تۇسىنگەن ول كىدىرمەي شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتە الدى.
