24-تاراۋ
«باتىل بول!»
پاۋىلعا قارسى قۇرىلعان زىميان جوسپار ىسكە اسپايدى جانە ول ٶزىن فەليكستىڭ الدىندا قورعايدى
ەلشىلەردىڭ ىستەرى 23:11—24:27 نەگىزدەلگەن
1، 2. يەرۋساليمدە قۋعىن-سۇرگىنگە كەزىككەندە، پاۋىل نەگە تاڭعالمادى؟
يەرۋساليمدە اشۋلى توبىردىڭ قولىنان ارەڭ قۇتىلعان پاۋىل قايتادان قاماۋدا وتىر. بۇل قالادا قۋعىندالىپ جاتقانى پاۋىل ٷشىن توبەدەن تۇسكەن جايت ەمەس. سەبەبى وعان يەرۋساليمدە «تۇرمە مەن ازاپتار كۇتىپ تۇرعانى» ايتىلعان ەدى (ەل. ٸس. 20:22، 23). پاۋىل الدا ناقتى نە بولارىن بىلمەسە دە، يسانىڭ اتى ٷشىن ٵلى دە تار جول تايعاق كەشەتىنىن بىلەدى (ەل. ٸس. 9:16).
2 ٴتىپتى ٴماسىحشى پايعامبارلار دا پاۋىلعا قارسىلاستارى ونى «بايلاپ، باسقا ۇلت ادامدارىنىڭ قولىنا ۇستاپ بەرەتىنىن» ەسكەرتكەن ەدى (ەل. ٸس. 21:4، 10، 11). جۋىردا عانا ياھۋديلەردىڭ توبىرى ونى ولتىرمەكشى بولدى. ال سودان كوپ وتپەي، جوعارعى كەڭەستىڭ مۇشەلەرى پاۋىلدى ايتقان سوزىنە بولا «پارشالاپ تاستاۋعا» شاق قالدى. ەندى بولسا ريم ساربازدارى ونى تۇرمەگە جاۋىپ تاستادى. الدا ول تالاي جالانىڭ استىندا قالىپ، تەرگەلمەك ەدى (ەل. ٸس. 21:31؛ 23:10). ٴيا، ەلشى پاۋىل كۇش-جىگەرگە بۇرىن-سوڭدى بولماعانداي مۇقتاج!
3. ۋاعىز ٸسىن جالعاستىرا الۋ ٷشىن كۇش-جىگەردى قايدان الامىز؟
3 وسى زاماننىڭ اقىرىندا ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقاندىقتان، ٴبىز «ٴماسىح يسانىڭ شاكىرتى رەتىندە قۇدايعا شىن بەرىلىپ ٶمىر سۇرگىسى كەلەتىندەردىڭ ٴبارى دە قۋعىندالاتىنىن» بىلەمىز (ٴتىم. 2-ح. 3:12). سوندىقتان ۋاعىز ٸسىن جالعاستىرۋ ٷشىن ٴبىز دە كۇش-جىگەرگە مۇقتاج بولامىز. ٴبىز «ادال دا اقىلدى قۇلدىڭ» ادەبيەتتەر مەن قاۋىم كەزدەسۋلەرى ارقىلى دەر كەزىندە رۋحىمىزدى قامشىلاپ جاتقانىنا شەكسىز ريزامىز! (مات. 24:45). ەحوبا تۇرعاندا ەشكىم دە ىزگى حاباردىڭ وركەن جايۋىنا كەسە-كولدەنەڭ تۇرا المايدى. ەحوبا جاۋلار ونىڭ قىزمەتشىلەرىن توپ رەتىندە قۇرتا المايتىنىن، ۋاعىز ٸسىن دە توقتاتا المايتىنىن ۋادە ەتكەن (يشايا 54:17؛ ەرم. 1:19). ەلشى پاۋىلعا ورالساق، ول قارسىلىقتارعا قاراماي تۇبەگەيلى كۋالىك بەرۋ ٷشىن كۇش-جىگەرگە يە بولدى ما؟ ول جىگەردى قالاي الدى جانە بۇل وعان قالاي اسەر ەتتى؟
«انت بەرىسكەندەردىڭ» ارام ويى ىسكە اسپادى (ەل. ٸس. 23:11—34)
4، 5. پاۋىل قانداي كۇش-جىگەر الدى جانە ول نەگە ۋاقتىلى بولدى؟
4 جوعارعى كەڭەستىڭ قولىنان امان قالعان كۇننىڭ ەرتەڭىنە تۇندە پاۋىل ٶزى اسا مۇقتاج بولعان كۇش-جىگەردى الدى. كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «يەمىز پاۋىلدىڭ جانىنا كەلىپ: «باتىل بول! يەرۋساليمدە مەن تۋرالى تۇبەگەيلى كۋالىك ەتكەنىڭدەي، ريمدە دە كۋالىك ەتۋگە ٴتيىسسىڭ،— دەدى» (ەل. ٸس. 23:11). يسانىڭ وسى رۋحتى ٴسوزى پاۋىلدى ٴدىن امان قالاتىنىنا سەندىردى. ول ريمگە بارىپ، سول جەردە دە يسا تۋرالى كۋالىك بەرەتىنىن ٴتۇسىندى.
«40 تان اسا ادام وعان تاسادان تاپ بەرۋگە دايىن تۇر» (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 23:21).
5 پاۋىل بۇل جىگەردى ٴدال ٶز ۋاقىتىندا الدى. سەبەبى ەرتەڭىنە 40 تان استام ياھۋدي ەر كىسى «پاۋىلعا قارسى ٴسوز بايلاسىپ، ونى ولتىرگەنشە ٴنار تاتساق، ٴبىزدى قارعىس اتسىن دەپ انت بەرىستى». ولاردىڭ بۇل انتى پاۋىلدىڭ كوزىن قۇرتپايىنشا تىنبايتىندارىن كورسەتتى. ەگەر وسى زىميان نيەتتەرى جۇزەگە اسپاي قالسا، وزدەرىن «قارعىس اتادى» دەپ سەندى (ەل. ٸس. 23:12—15). ولار جوعارعى ٴدىني قىزمەتكەرلەر جانە اقساقالدارمەن كەلىسە وتىرىپ، جوسپار قۇردى. جوسپارلارى بويىنشا، ولار پاۋىلدىڭ ٸسىن تولىعىراق قاراستىرعالى جاتقانداي بولىپ، ونى جوعارعى كەڭەسكە الدىرتۋ كەرەك ەدى. ال ٴسوز بايلاسقاندار جولدا پاۋىلعا تاسادان تاپ بەرىپ، ولتىرمەكشى.
6. ياھۋديلەردىڭ زىميان جوسپارى قالايشا اشىلىپ قالدى جانە وسى وقيعادان بۇگىندە جاستار نە ۇيرەنە الادى؟
6 بىراق ولاردىڭ بۇل زىميان جوسپارى جايلى پاۋىلدىڭ جيەنى ٴبىلىپ قويادى دا، پاۋىلعا ايتىپ بارادى. ال پاۋىل جيەنىن بۇل حاباردى ريمدىك مىڭباسى كلاۋدي ليسييگە ايتۋعا جىبەرەدى (ەل. ٸس. 23:16—22). ەحوبا اتى اتالماعان پاۋىلدىڭ ەرجۇرەك جيەنى سياقتى جاستاردى جانىنداي جاقسى كورەدى. ولار باتىلدىقپەن ٶز باستارىنان گورى قۇداي حالقىنىڭ يگىلىگىن ويلايدى جانە پاتشالىقتىڭ مۇددەسىن العا جىلجىتۋ ٷشىن قولدان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەيدى.
7، 8. پاۋىلدىڭ قاۋىپسىزدىگى ٷشىن كلاۋدي ليسيي نە ىستەدى؟
7 مىڭباسى كلاۋدي ليسيي پاۋىلدى ٶلتىرۋ تۋرالى جوسپاردى ەستي سالا، جاياۋ جانە اتتى جاساقتان، نايزاشىلاردان قۇرالعان 470 ساربازىن سول ٴتۇنى-اق پاۋىلدى امان-ەسەن كەسارياعا جەتكىزۋ ٷشىن اتتاندىرادى. كەساريادا ولار پاۋىلدى ٵمىرشى فەليكستىڭ قولىنا تابىستاۋ كەرەك ەدى a. كەساريا ريم پروۆينسياسى ياھۋدەيانىڭ باسقارۋ ورتالىعى بولسا دا، وندا ياھۋديلەردەن گورى باسقا ۇلت ادامدارى كوپ تۇراتىن. يەرۋساليمگە قاراعاندا، كەساريادا جاعداي تىنىشتاۋ ەدى. مۇندا يەرۋساليمدەگىدەي ٴدىني جەككورۋشىلىك، بۇلىك شىعارۋشىلىق كوپ بولمايتىن. ياھۋدەيا ايماعىنداعى ريم اسكەرلەرىنىڭ باس باسقارماسى دا كەساريادا ورنالاسقان.
8 ريم زاڭىنا ساي، ليسيي فەليكسكە حات جازىپ، ٸستىڭ ٴمان-جايىن تۇسىندىرەدى. حاتىندا ليسيي پاۋىلدىڭ ريم ازاماتى ەكەنىن بىلگەندە، ونى «ولتىرگەلى جاتقان» ياھۋديلەردىڭ قولىنان قۇتقارىپ قالعانىن جازادى. سونداي-اق پاۋىلدى «ولىمگە كەسەتىندەي نە بۇعاۋ سالاتىنداي» ەش سەبەپ تاپپاعانىن ايتادى. بىراق پاۋىلعا قارسى جوسپار قۇرىلعاندىقتان، ٵمىرشى فەليكسكە پاۋىلدىڭ ايىپتاۋشىلارىن تىڭداپ، ٴبىر شەشىم شىعارسىن دەپ جىبەرىپ جاتقانىن جازادى (ەل. ٸس. 23:25—30).
9. ا) ريم ازاماتى رەتىندە پاۋىلدىڭ قۇقىقتارى قالاي تاپتالدى؟ ٵ) ٴبىز ٶز قۇقىقتارىمىزدى قاي كەزدە پايدالانساق بولادى؟
9 ليسيي حاتىندا بار شىندىقتى ايتتى ما؟ جوق. ول ٶزىن ٵمىرشىنىڭ الدىندا جاقساتتى ەتىپ كورسەتكىسى كەلدى. ليسيي، شىن مانىندە، پاۋىلدى ريم ازاماتى بولعانى ٷشىن قۇتقارعان جوق ەدى. ول پاۋىلدى «ەكى شىنجىرمەن بۇعاۋلاپ تاستاۋدى»، ال كەيىن «جاۋاپ الۋ ٷشىن ساباتۋدى» بۇيىرعانىن دا ايتقان جوق (ەل. ٸس. 21:30—34؛ 22:24—29). مۇنىسىمەن ليسيي پاۋىلدىڭ ريم ازاماتى رەتىندە قۇقىقتارىن تاپتادى. بۇگىندە شايتان ٴدىني فاناتتاردى ايداپ سالىپ، قۋعىن-سۇرگىن وتىن تۇتاندىرۋى مۇمكىن. سونىڭ كەسىرىنەن ٴبىز ٴدىني بوستاندىعىمىزدان ايىرىلىپ قالۋىمىز ىقتيمال. بىراق پاۋىلعا ەلىكتەپ، قۇداي حالقى دا وزدەرىن قورعاۋ ٷشىن ەلدىڭ ازاماتتارى رەتىندە بەرىلگەن قۇقىقتارىن پايدالانىپ جاتادى.
«ٶزىمدى قورعاپ سويلەۋگە قۋانىشتىمىن» (ەل. ٸس. 23:35—24:21)
10. پاۋىلعا قانداي اۋىر ايىپتار تاعىلدى؟
10 كەساريادا پاۋىل «يرودتىڭ سارايىندا قاماۋدا وتىرىپ»، يەرۋساليمنەن ٶزىن ايىپتاۋشىلاردىڭ كەلگەنىن كۇتتى (ەل. ٸس. 23:35). بەس كۇننەن كەيىن باس ٴدىني قىزمەتكەر اناني، تەرتۋل ەسىمدى زاڭگەر مەن بىرنەشە اقساقال كەلدى. تەرتۋل الدىمەن فەليكسكە جاعىمپازدانىپ، ياھۋديلەرگە جاساعان جاقسىلىقتارىن ايتىپ، ماقتايدى b. سونان سوڭ پاۋىلدىڭ ىسىنە كوشىپ: «ٴبىز مىنا كىسىنى بۇلىكشى، جەرجۇزىندەگى ياھۋديلەردىڭ اراسىنا لاڭ سالۋشى جانە نازارەتتىكتەر سەكتاسىنىڭ جەتەكشىسى دەپ تاپتىق. سونىمەن قاتار ول عيباداتحانانى دا ارامداماق بولدى. ال ٴبىز ونى ۇستاپ الدىق»،— دەدى. باسقا ياھۋديلەر دە «وسى ايتىلعانداردى قۇپتادى» (ەل. ٸس. 24:5، 6، 9). لاڭ سالۋشى، قاۋىپتى سەكتانىڭ جەتەكشىسى جانە عيباداتحانانى ارامداۋشى دەگەن ايىپتار ٷشىن ادام ولىمگە كەسىلەتىن.
11، 12. پاۋىل وزىنە تاعىلعان ايىپتاردى قالاي جوققا شىعاردى؟
11 سودان كەيىن پاۋىلعا ٴسوز بەرىلدى. ول فەليكسكە: «الدىڭىزدا تۇرىپ، ٶزىمدى قورعاپ سويلەۋگە قۋانىشتىمىن»،— دەپ باستادى. پاۋىل وزىنە تاعىلعان ايىپتاردى اشىق جوققا شىعاردى. ول عيباداتحانانى ارامداعان دا، بۇلىك تە شىعارعان ەمەس. ول يەرۋساليمدە «ٴبىراز جىل» بولماعانىن، ول جاققا اشتىقتىڭ، قۋعىن-سۇرگىننىڭ كەسىرىنەن مۇقتاجدىق كورگەن ماسىحشىلەرگە «قايىر-ساداقا» اپارۋ ٷشىن بارعانىن ايتتى. سونىمەن قاتار عيباداتحاناعا كىرمەس بۇرىن، «تازارۋ راسىمىنەن وتكەنىن» جانە «قۇداي الدىندا دا، ادامداردىڭ الدىندا دا ار-ۇجدانىن ٵردايىم تازا ساقتاۋعا تىرىساتىنىن» ايتىپ ٶتتى (ەل. ٸس. 24:10—13، 16—18).
12 دەسە دە پاۋىل «ولار سەكتا دەپ اتاعان جولدا ٴجۇرىپ»، اتا-بابالارىنىڭ قۇدايىنا «قاسيەتتى قىزمەت اتقارىپ جۇرگەنىن مويىندادى». سونداي-اق «مۇسا زاڭى مەن پايعامبارلار جازبالارىندا جازىلعانداردىڭ بارلىعىنا سەنەتىنىن» ايرىقشالاپ ٶتتى. بۇعان قوسا، ايىپتاۋشىلارى ىسپەتتى پاۋىل «ادىلدەردىڭ دە، ادىلەتسىزدەردىڭ دە قايتا تىرىلەتىنىنە ۇمىتتەنەتىنىن» ايتتى. سوسىن ايىپتاۋشىلاردان دالەلدەر كەلتىرۋىن تالاپ ەتىپ: «جوعارعى كەڭەستىڭ الدىندا تۇرعانىمدا، مەنەن قانداي كىنا تاپقاندارىن وسىندا تۇرعانداردىڭ وزدەرى ايتسىن. ارالارىندا تۇرىپ: — مەن ولگەندەردىڭ قايتا تىرىلەتىنىنە سەنگەنىم ٷشىن سوتتالىپ جاتىرمىن،— دەپ ايقايلاعانىمنان باسقا ەش ايىبىم جوق»،— دەدى (ەل. ٸس. 24:14، 15، 20، 21).
13—15. بيلىك باسىنداعىلاردىڭ الدىندا تۇرعاندا، قالاي پاۋىلعا ۇقساپ باتىل كۋالىك بەرە الامىز؟
13 بىزگە دە قۇدايعا عيبادات ەتكەنىمىز ٷشىن، سونداي-اق بۇلىك شىعارۋشى، ۇكىمەتكە قارسى شىعۋشى نە «قاۋىپتى سەكتانىڭ» مۇشەسى دەگەن جالعان ايىپتار تاعىلعانى ٷشىن بيلىك باسىنداعىلاردىڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋگە تۋرا كەلسە، پاۋىلدىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەي الامىز. پاۋىل تەرتۋل سياقتى ٵمىرشىنىڭ استىنا كوپشىك قويىپ، جاعىمپازدانعان جوق. ول سابىر ساقتاپ، قۇرمەت تانىتتى. ىلتيپاتپەن انىق ٵرى شىنايى دالەلدەر كەلتىردى. پاۋىل عيباداتحانانى ارامدادى دەپ ايىپتاعان «ازيا ايماعىنان كەلگەن ياھۋديلەردىڭ» سوتقا كەلمەگەنىن جانە زاڭ بويىنشا سولارمەن سويلەسىپ، سولاردىڭ ايىپتارىن تىڭداۋ كەرەك بولعانىن ايتتى (ەل. ٸس. 24:18، 19).
14 بۇدان دا ماڭىزدىسى، پاۋىل ٶزىنىڭ سەنىم-نانىمدارى جايلى كۋالىك بەرۋدەن تارتىنبادى. ول ٶزىنىڭ قايتا تىرىلۋگە سەنەتىنىن تايسالماي ايتتى. وسى ٷشىن جوعارعى كەڭەستە ايقاي-شۋ كوتەرىلگەن بولاتىن (ەل. ٸس. 23:6—10). ٶزىن قورعاپ سويلەگەندە دە، پاۋىل قايتا ٴتىرىلۋ ۇمىتىنە ەرەكشە نازار اۋداردى. نە سەبەپتى؟ ويتكەنى پاۋىل يسا جايلى جانە ونىڭ قايتا تىرىلگەنى جايلى كۋالىك بەرىپ جۇرگەن ەدى، بىراق قارسىلاستارى بۇنى قابىلداي المادى (ەل. ٸس. 26:6—8، 22، 23). ٴيا، داۋدىڭ باسى پاۋىلدىڭ قايتا تىرىلۋگە، دالىرەك ايتقاندا، يسانىڭ قايتا تىرىلۋىنە سەنگەنى ٷشىن شىقتى.
15 پاۋىل سەكىلدى ٴبىز دە باتىل كۋالىك بەرە الامىز. ٴبىز يسانىڭ شاكىرتتەرىنە ايتقان مىنا سوزدەرىنەن كۇش الامىز: «مەنىڭ اتىما بولا جۇرتتىڭ ٴبارى سەندەردى جەك كورەتىن بولادى. بىراق سوڭىنا دەيىن تاباندىلىق تانىتقان ادام قۇتقارىلادى». ٴبىز نە ايتامىز دەپ ۋايىمداۋىمىز كەرەك پە؟ جوق. ويتكەنى يسا: «سەندەردى سوت الدىنا اپارعاندا، نە ايتاتىندارىڭدى ويلاپ ۋايىمداماڭدار. سول ساتتە كيەلى رۋح نە دەسە، سونى ايتىڭدار، ويتكەنى سەندەر ەمەس، كيەلى رۋح سويلەيدى»،— دەپ ۋادە ەتكەن (مار. 13:9—13).
«فەليكس قورقىپ كەتتى» (ەل. ٸس. 24:22—27)
16، 17. ا) فەليكس پاۋىلدىڭ ٸسىن قالاي قاراستىردى؟ ٵ) فەليكس نەگە قورقىپ كەتتى جانە ول پاۋىلمەن نە ٷشىن قايتا-قايتا سويلەسىپ ٴجۇردى؟
16 ٵمىرشى فەليكس ماسىحشىلەردىڭ ىلىمدەرى جايلى العاش رەت ەستىپ تۇرعان جوق-تىن. كيەلى كىتاپتا بىلاي دەپ جازىلعان: «وسى جول [ەرتەدەگى ماسىحشىلەر وسىلاي اتالعان] تۋرالى جاقسى بىلەتىن فەليكس: «سەندەردىڭ ماسەلەلەرىڭدى مىڭباسى ليسيي كەلگەندە شەشەمىن»،— دەپ، ٸستى كەيىنگە قالدىردى. سوسىن ٴجۇزباسىنا پاۋىلدى تۇتقىندا ۇستاۋدى، وعان ازداپ جەڭىلدىكتەر جاساۋدى جانە دوستارىنىڭ قامقورلىق جاساۋىنا تيىم سالماۋدى بۇيىردى» (ەل. ٸس. 24:22، 23).
17 بىرنەشە كۇننەن كەيىن فەليكس درۋزيلا ەسىمدى ياھۋدي ايەلىمەن كەلدى دە، پاۋىلدى شاقىرتىپ، «ونىڭ ٴماسىح يساعا دەگەن سەنىم جايلى ايتقاندارىن تىڭدادى» (ەل. ٸس. 24:24). بىراق پاۋىل «ادىلدىك، ۇستامدىلىق، الداعى قۇداي سوتى جايلى ايتقاندا، فەليكس قورقىپ كەتتى». بالكىم، بۇرىن كوپ زۇلىم ٸس ىستەگەندىكتەن، ونى ار-ۇجدانى قيناعان شىعار. سوندىقتان ول پاۋىلدى جىبەرىپ: «ازىرگە بارا تۇر، ىڭعايى كەلگەندە، تاعى شاقىرتامىن»،— دەدى. وسىدان كەيىن فەليكس پاۋىلدى تالاي رەت شاقىرتىپ، سويلەسىپ ٴجۇردى. بىراق شىندىق جايلى ٴبىلۋ ٷشىن ەمەس، پارا بەرەر دەگەن ۇمىتپەن (ەل. ٸس. 24:25، 26).
18. نەگە پاۋىل فەليكس پەن ونىڭ ايەلىنە «ادىلدىك، ۇستامدىلىق، الداعى قۇداي سوتى جايلى» ايتتى؟
18 پاۋىل نەلىكتەن فەليكس پەن ايەلىنە «ادىلدىك، ۇستامدىلىق، الداعى قۇداي سوتى جايلى» ايتتى؟ ەسىمىزدە بولسا، ولار «ٴماسىح يساعا دەگەن سەنىمنىڭ» نە ەكەنىن بىلگىسى كەلگەن ەدى. ولاردىڭ ازعىن ٶمىر كەشكەنىن، قاتىگەز ٵرى ادىلەتسىز بولعانىن بىلگەن پاۋىل يسانىڭ ٸزباسارى بولعىسى كەلەتىن ادامنان قۇداي نە تالاپ ەتەتىنىن اشىق ٴتۇسىندىردى. پاۋىلدىڭ ايتقاندارىنان قۇدايدىڭ ٵدىل تالاپتارى مەن فەليكس پەن ايەلىنىڭ ٶمىر-سالتى جەر مەن كوكتەي ەكەنى كورىندى. بۇل ولارعا بارلىق ادام ويلاعان ويى، ايتقان ٴسوزى، ىستەگەن ٸسى ٷشىن قۇداي الدىندا جاۋاپ بەرەتىنىن تۇسىنۋگە، سونداي-اق قۇدايدىڭ ولارعا شىعاراتىن ۇكىمى فەليكستىڭ پاۋىلعا شىعاراتىن ۇكىمىنەن الدەقايدا ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىنۋگە كومەكتەسۋ كەرەك ەدى. فەليكستىڭ «قورقىپ كەتكەن» سەبەبى دە، مىنە، سودان.
19، 20. ا) قىزمەتتە شىندىققا قىزىققانداي بولعانمەن، ەشقانداي وزگەرىس جاساعىسى كەلمەيتىندەردى كەزدەستىرگەندە، نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ ٵ) فەليكس پاۋىلدىڭ قامىن ويلاماعانىن قايدان بىلەمىز؟
19 ٴبىز دە قىزمەتتە فەليكسكە ۇقسايتىن ادامداردى كەزدەستىرۋىمىز مۇمكىن. ٴبىر قاراعاندا، ولار شىندىققا قىزىعىپ جاتقانداي كورىنەر، ٴبىراق، شىنتۋايتىندا، قۇدايدىڭ ايتقانىن تىڭداپ، ومىرلەرىن وزگەرتكىسى كەلمەيدى. مۇندايدا بايقامپاز بولۋىمىز كەرەك. ارينە، پاۋىل سياقتى، ولارعا قۇدايدىڭ ٵدىل تالاپتارىن ىزەتپەن ايتىپ بەرەمىز. كىم ٴبىلسىن، شىندىق جۇرەكتەرىنە اسەر ەتىپ، وزگەرەر. الايدا تەرىس جولدارىن تاستاۋعا نيەتتەرى جوق ەكەنىن انىق كورسەك، ولاردى جايىنا قالدىرىپ، شىندىققا شىن قىزىققان ادامداردى ىزدەيمىز.
20 فەليكستىڭ شىن نيەتى قانداي بولعانىن مىنا سوزدەر ايان ەتەدى: «ەكى جىلدان كەيىن فەليكستىڭ ورنىنا پورسي فەست كەلدى. ال فەليكس ياھۋديلەرگە جاققىسى كەلگەندىكتەن، پاۋىلدى قاماۋدا قالدىردى» (ەل. ٸس. 24:27). ٴيا، پاۋىلدىڭ قامىن ويلاعان فەليكس جوق ەدى. فەليكس يسانىڭ ٸزباسارلارى ۇكىمەتكە قارسى شىعۋشى دا، كوتەرىلىسشى دە ەمەس ەكەنىن جاقسى بىلگەن (ەل. ٸس. 19:23). ول پاۋىلدىڭ ەشقانداي ريم زاڭىن بۇزباعانىن دا بىلگەن. سوندا دا فەليكس «ياھۋديلەرگە جاققىسى كەلىپ»، ەلشىنى سول كۇيى قاماۋدان شىعارمادى.
21. پورسي فەست ٵمىرشى بولعاندا، پاۋىلمەن نە بولدى جانە ول قايدان كۇش الىپ وتىردى؟
21 ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24 تاراۋدىڭ سوڭعى تارماعىنان كورىنەتىندەي، فەليكستىڭ ورنىنا پورسي فەست كەلگەندە، پاۋىل ٵلى دە تۇرمەدە وتىردى. وعان ٵرتۇرلى بيلەۋشىلەردىڭ الدىندا ٶزىن قورعاپ سويلەۋگە تۋرا كەلدى. جۇرەگىنىڭ تۇگى بار بۇل ەلشى، راسىمەن دە، «پاتشالار مەن بيلەۋشىلەردىڭ الدىنا» اپارىلدى (لۇقا 21:12). كەيىن كورەتىنىمىزدەي، پاۋىل ٶز زامانىنداعى ەڭ مىقتى بيلەۋشىگە، ياعني يمپەراتوردىڭ وزىنە كۋالىك بەرەدى. وسى كەزدىڭ بارىندە پاۋىلدىڭ سەنىمىنە سەلكەۋ تۇسكەن جوق. ول يسانىڭ: «باتىل بول!»— دەگەن سوزدەرىنەن كۇش-قايرات الىپ وتىردى.
a «فەليكس — ياھۋدەيا ايماعىنىڭ ٵمىرشىسى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
b تەرتۋل فەليكستىڭ حالىق ٷشىن ورناتقان «كەرەمەت تىنىشتىعىنا» ريزاشىلىق ٴبىلدىردى. ٴبىراق، شىن مانىندە، ريمگە قارسى كوتەرىلىس شىققانعا دەيىن بيلىك ەتكەن باسقا امىرشىلەردىڭ ۋاقىتىنا قاراعاندا، فەليكس ٵمىرشى بولعان ۋاقىتتا ياھۋدەيادا تىنىشتىق بولماعان. سونداي-اق فەليكستىڭ ياھۋديلەر ٷشىن جاساعان وزگەرىستەرىن «زور ريزاشىلىقپەن قابىلدايمىز» دەگەنى دە قىپ-قىزىل وتىرىك ەدى. شىندىعىندا، ياھۋديلەردىڭ كوبىسى فەليكستى ومىرلەرىن قيىنداتقانى ٷشىن جانە كوتەرىلىستەرىن جاۋىزدىقپەن باسىپ تاستاعانى ٷشىن جەك كورگەن (ەل. ٸس. 24:2، 3).
