27-تاراۋ
«تۇبەگەيلى كۋالىك بەرەمىز»
ريمدە تۇرمەدە وتىرعان پاۋىل ىزگى حاباردى ۋاعىزداي بەرەدى
ەلشىلەردىڭ ىستەرى 28:11—31 نەگىزدەلگەن
1. پاۋىل مەن قاسىنداعىلار نە نارسەگە سەنىمدى؟
شامامەن ب.ز. 59-جىلى. پاۋىل، لۇقا جانە ارىستارق جەرورتا تەڭىزىندە مالتا ارالىنان يتالياعا بارا جاتقان استىق كەمەسىمەن ٴجۇزىپ كەلەدى (ەل. ٸس. 27:2). كەمە تۇمسىعىندا «زەۆس ۇلدارى» دەگەن تاڭبا بار. پاۋىل ٵلى دە تۇتقىن بولعاندىقتان، ٴبىر ساقشى ونى كۇزەتىپ تۇر. كەمەدەگى تەڭىزشىلەر گرەك قۇدايى زەۆستىڭ ەگىز ۇلدارى كاستور مەن پولۋكستان قورعانىش ىزدەسە، ىزگى حاباردىڭ بۇل ٷش جاريالاۋشىسى ولارعا ٷمىت ارتپايدى (ەل. ٸس. 28:11). سەبەبى ولار ەحوبا قۇدايعا قىزمەت ەتەدى. ال ەحوبا ولارعا پاۋىلدىڭ ريمگە بارىپ كۋالىك ەتەتىنىن جانە پاتشانىڭ الدىندا تۇراتىنىن ايتقان (ەل. ٸس. 23:11؛ 27:24).
2، 3. پاۋىل مىنگەن كەمە قانداي جولمەن ٴجۇردى جانە وعان ٵۋ باستان كىم جار بوپ ٴجۇردى؟
2 ٷش كۇننەن كەيىن ولار سيراكۋزداعى كەمەجايعا توقتادى. بۇل — افينا مەن ريمنەن كەم تۇسپەيتىن سيسيليانىڭ كورىكتى قالاسى. سوسىن كەمە يتاليانىڭ وڭتۇستىگىندەگى رەگيگە كەلدى. رەگيدەن 320 شاقىرىم جەردە يتاليانىڭ پۋتەول پورتى ورنالاسقان ەدى (قازىرگى نەاپولعا جاقىن جەر). كەمە وڭتۇستىكتەن سوققان جەلدىڭ ارقاسىندا پۋتەولعا ەكىنشى كۇنى-اق جەتىپ كەلدى (ەل. ٸس. 28:12، 13).
3 بۇل — پاۋىلدىڭ ريمگە جاساعان ساپارىنىڭ سوڭعى بولىگى. سول جەردە ول يمپەراتور نەروننىڭ الدىندا تۇرماق. ساپارىنىڭ باسىنان اياعىنا دەيىن پاۋىلعا «جۇبانىش اتاۋلىنىڭ قاينار كوزى» ەحوبا جار بولىپ كەلەدى (قور. 2-ح. 1:3). وسى تاراۋدان كورەتىنىمىزدەي، ەحوبا پاۋىلدى قولداۋىن دوعارمايدى، پاۋىل دا ميسسيونەر رەتىندە قۇلشىنىسىن ەش باسەڭدەتپەيدى.
«پاۋىل... قۇدايعا ريزاشىلىق ٴبىلدىرىپ، جىگەرلەنىپ قالدى» (ەل. ٸس. 28:14، 15)
4، 5. ا) باۋىرلاستار پاۋىل مەن قاسىنداعىلاردى پۋتەولدا قالاي قارسى الادى جانە ول مۇنداي ەركىندىكتى قالاي السا كەرەك؟ ٵ) تۇرمەدە وتىرسا دا، ماسىحشىلەر جاقسى ٴجۇرىس-تۇرىستارىنىڭ قانداي پايداسىن كورۋى مۇمكىن؟
4 پۋتەولعا كەلگەندە، پاۋىل مەن سەرىكتەرى «باۋىرلاستاردى تاپتى». باۋىرلاستار ولاردان جەتى كۇنگە قالۋدى ٶتىندى (ەل. ٸس. 28:14). قوناقجايلىلىقتىڭ نەتكەن عاجاپ ۇلگىسى! ولاردىڭ بۇل قوناقجايلىلىعى وزدەرىنە ەكى ەسە بولىپ قايتتى. ويتكەنى پاۋىل مەن قاسىنداعىلار باۋىرلاستاردى ابدەن رۋحاني نىعايتىپ تاستادى. تۇتقىنداعى پاۋىل مۇنداي ەركىندىكتى قايدان الدى؟ جاقسى ٴجۇرىس-تۇرىسىنىڭ ارقاسىندا ەلشى ريم ساربازدارىنىڭ تولىق سەنىمىنە يە بولسا كەرەك.
5 بۇگىندە دە كونسلاگەرلەردە، تۇرمەلەردە ەحوبانىڭ قىزمەتشىلەرى جاقسى ٴجۇرىس-تۇرىستارىنىڭ ارقاسىندا قانداي دا شامادا ەركىندىك، جەڭىلدىكتەر الىپ جاتادى. مىسالى، ۇرلىق جاساعانى ٷشىن 75-جىلعا قامالعان رۋمىنياداعى ٴبىر كىسى كيەلى كىتاپتى زەرتتەپ، ٶمىرىن تولىق وزگەرتتى. ونىڭ قاتتى وزگەرگەنىن بايقاعان تۇرمە باسشىلارى وعان ەشكىمنىڭ كۇزەتۋىنسىز-اق قالاعا شىعىپ، تۇرمەگە زاتتار ساتىپ اكەپ تۇرۋدى تاپسىرعان. ٴبىزدىڭ جاقسى ٴجۇرىس-تۇرىسىمىز، بارىنەن دە بۇرىن، ەحوبانى اسقاقتاتادى (پەت. 1-ح. 2:12).
6، 7. ريمدىك باۋىرلاستار قالاي ەرەكشە سۇيىسپەنشىلىك تانىتتى؟
6 پۋتەولدان شىققان پاۋىل مەن سەرىكتەرى، بالكىم، 50 شاقىرىمداي جاياۋ ٴجۇرىپ، ريمگە اپاراتىن اپپي جولىمەن كاپۋاعا كەلدى. ۇلكەن-ۇلكەن لاۆا تاستارى توسەلگەن بۇل ايگىلى جولمەن جۇرگەندە، يتاليانىڭ كورىكتى اۋىلدارىن تاماشالاۋعا بولاتىن جانە ٵر-ٵر جەرىنەن جەرورتا تەڭىزى كورىنىپ تۇراتىن. بۇل جول ريمنەن 60 شاقىرىمداي جەردەگى پونت باتپاعىنان جانە اپپي بازارىنان وتەتىن. لۇقا جازعانداي، پاۋىلداردىڭ كەلە جاتقانىن ەستىپ، ريمدەگى باۋىرلاستار اپپي بازارىنا دەيىن كەلدى. ال قالعاندارى ريمنەن 50 شاقىرىمداي جەردەگى ٷش قوناقۇيدە كۇتتى. پاھ، شىركىن، نە دەگەن سۇيىسپەنشىلىك! (ەل. ٸس. 28:15).
7 جولدان سىلىكپەسى شىققان جولاۋشى اپپي بازارىندا جارىتىپ تىنىعا المايتىن. ريم اقىنى ٵرى ساتيريگى گوراسييدىڭ جازۋىنشا، بۇل بازاردا «تەڭىزشىلەر مەن ورەسكەل قوناقۇي يەلەرى كوپ بولعان». سونداي-اق «ول جەردىڭ سۋى ىشۋگە جارامسىز، لاس بولعان». گوراسيي اپپي بازارىندا ٴتىپتى تاماق جەۋگە جەركەنگەن! وسىنداي ناشار جاعدايعا قاراماي، ريمنەن كەلگەن باۋىرلاستار پاۋىل مەن سەرىكتەرىن ريمگە امان-ەسەن جەتكىزۋ ٷشىن ولاردى وسى جەردە قۋانا-قۋانا كۇتىپ الدى.
8. باۋىرلاستاردى كورگەندە، پاۋىل نە ٷشىن قۇدايعا «ريزاشىلىق ٴبىلدىردى»؟
8 كيەلى كىتاپتا: «پاۋىل ولاردى كورگەندە، قۇدايعا ريزاشىلىق ٴبىلدىرىپ، جىگەرلەنىپ قالدى»،— دەلىنگەن (ەل. ٸس. 28:15). وسى ارداقتى باۋىرلاستارىن كورگەننىڭ ٶزى پاۋىلدىڭ بويىنا قۋات قۇيىپ، جۇبانىش سيلادى. كەيبىرىن پاۋىل جەكە تانىسا كەرەك. پاۋىل نە ٷشىن قۇدايعا ريزاشىلىق ٴبىلدىردى؟ سەبەبى ول وسى رياسىز سۇيىسپەنشىلىك كيەلى رۋحتىڭ جەمىسى ەكەنىن بىلگەن (عال. 5:22). بۇگىندە دە كيەلى رۋح ماسىحشىلەردى ٴبىر-ٴبىرى ٷشىن جانىن اياماۋعا، قاجەت كەزدە ٴبىر-ٴبىرىن جۇباتۋعا قوزعاۋ سالادى (سال. 1-ح. 5:11، 14).
9. پاۋىلدى قارسى العان باۋىرلاستارعا قالاي ەلىكتەسەك بولادى؟
9 مىسالى، كيەلى رۋح كوڭىلدەرى دارقان باۋىرلاستاردى اۋداندىق باقىلاۋشىلارعا، ميسسيونەرلەر مەن وزگە دە تولىق ۋاقىتتى قىزمەتشىلەرگە قوناقجايلىلىق تانىتۋعا تالپىندىرادى. بۇل باۋىرلاستاردىڭ كوبىسى ەحوباعا تولىق ۋاقىت قىزمەت ەتۋ ٷشىن كوپ قۇرباندىقتارعا بارىپ ٴجۇر. بىلاي ويلانىپ كورىڭىزشى: «اۋداندىق باقىلاۋشى كەلگەندە، وعان جانە ۇيلەنگەن بولسا، ايەلىنە قالاي كوبىرەك قولداۋ كورسەتە الامىن؟ ولارمەن قىزمەتكە جازىلۋدى جوسپارلاي الامىن با؟» وسىلاي ەتسەڭىز، مۇنىڭ مول باتاسىن كورەسىز. پاۋىل مەن سەرىكتەرى قىزمەتتە بولعان قىزىقتى وقيعالارىن ايتىپ بەرگەندە، ريمدىك باۋىرلاستار قالاي قۋانىپ قالدى دەسەڭىزشى! (ەل. ٸس. 15:3، 4).
«بارلىق جەردە جاماناتتى» (ەل. ٸس. 28:16—22)
10. پاۋىلدىڭ ريمدە جاعدايى قانداي بولدى جانە كەلگەن سوڭ كوپ ۇزاماي نە ىستەدى؟
10 ٴبىر توپ جولاۋشى اقىرى ريمگە كەلىپ جەتتى. «پاۋىلعا ونى كۇزەتەتىن ساربازبەن بىرگە جالعا الىنعان ۇيدە تۇرۋعا رۇقسات بەرىلدى» (ەل. ٸس. 28:16). سول ۋاقىتتارى ۇيقاماقتا وتىرعان تۇتقىندى قاشىپ كەتپەس ٷشىن كۇزەتشىگە شىنجىرمەن بايلاپ قوياتىن. بىراق ەشقانداي شىنجىر پاۋىلعا پاتشالىق جايلى قۇلشىنا جاريالاۋعا بۇعاۋ بولا المادى. ول ٷش كۇندەي تىنىعىپ العاننان كەيىن، ٶزىن تانىستىرۋ ٷشىن جانە كۋالىك بەرۋ ٷشىن ريمدەگى ياھۋدي جەتەكشىلەرىن شاقىرتتى.
11، 12. ريمدەگى ياھۋديلەر سوزىنە قۇلاق ٴتۇرۋ ٷشىن پاۋىل ولارعا نە دەدى؟
11 پاۋىل ولارعا بىلاي دەدى: «اعايىندار، حالىققا دا، اتا-بابامىزدىڭ ادەت-عۇرپىنا دا قارسى ەشتەڭە ىستەمەسەم دە، مەنى يەرۋساليمدە تۇتقىنداپ، ريمدىكتەردىڭ قولىنا ۇستاپ بەردى. بۇلار بولسا مەنى تەرگەپ، ولىمگە كەسەتىندەي ەش سەبەپ تاپپاعان سوڭ، بوساتىپ جىبەرگىلەرى كەلدى. الايدا ياھۋديلەر نارازىلىق بىلدىرگەندىكتەن، يمپەراتوردىڭ سوتىن تالاپ ەتۋگە ٴماجبۇر بولدىم. بىراق مۇنىمەن ٶز حالقىمدى ايىپتايىن دەگەن جوقپىن» (ەل. ٸس. 28:17—19).
12 ياھۋديلەردى «اعايىندار» دەپ اتاۋىمەن پاۋىل ٶزى دە سولاردىڭ ٴبىرى ەكەنىن كورسەتكىسى كەلدى، ٵرى ولاردىڭ وزىنە قانداي دا ٴبىر تەرىس كوزقاراسى بولسا، سونى تۇزەتكىسى كەلدى (قور. 1-ح. 9:20). سونداي-اق ول ياھۋدي باۋىرلارىن ايىپتاۋ ٷشىن ەمەس، يمپەراتوردىڭ الدىندا تۇرۋ ٷشىن كەلگەنىن ايتتى. پاۋىلدىڭ يمپەراتور سوتىن تالاپ ەتكەنىنەن جەرگىلىكتى ياھۋديلەر بەيحابار ەدى (ەل. ٸس. 28:21). ٴبىر ەڭبەكتە ياھۋدەياداعى ياھۋديلەردىڭ ريمدەگى ياھۋديلەرگە پاۋىل تۋرالى نە ٷشىن ايتپاعانى بىلاي دەپ تۇسىندىرىلەدى: «پاۋىل مىنگەن كەمە قىس بىتكەن سوڭ يتالياعا كەلگەن العاشقى كەمەلەردىڭ ٴبىرى بولسا كەرەك. سوندىقتان بۇل كەزدە يەرۋساليمنەن پاۋىل جايلى ەشكىم حات اكەلمەگەن كورىنەدى».
13، 14. پاۋىل پاتشالىق تاقىرىبىن قالاي قوزعادى جانە ٴبىز وعان قالاي ەلىكتەي الامىز؟
13 سوسىن پاۋىل پاتشالىق تاقىرىبىن قوزعاپ، وزىنە كەلگەن ياھۋديلەردىڭ اۋەسىن وياتاتىن مىناداي سوزدەر ايتتى: «مەنى ٴيسرايلدىڭ ٷمىتى ٷشىن وسىلاي شىنجىرمەن بۇعاۋلاعاندىقتان، سىزدەرمەن جولىعىپ سويلەسۋدى سۇرادىم» (ەل. ٸس. 28:20). بۇل ٷمىت، ارينە، ماسىحشىلەر جاريالاپ جۇرگەن ماسىحپەن جانە ونىڭ پاتشالىعىمەن بايلانىستى ەدى. سوندا ياھۋدي اقساقالدارى وعان: «ٴبىز وسى سەكتانىڭ بارلىق جەردە جاماناتتى ەكەنىن بىلسەك تە، سەنىڭ پىكىرىڭدى تىڭداعانىمىز دۇرىس دەپ ويلادىق»،— دەدى (ەل. ٸس. 28:22).
14 ۋاعىزداۋعا مۇمكىندىك تۋعاندا، ٴبىز دە پاۋىل سياقتى تىڭداۋشىنى قىزىقتىرىپ جىبەرەتىن سۇراق قويساق بولادى نەمەسە ويلاندىرىپ تاستايتىن سوزدەر ايتساق بولادى. بۇعان قاتىستى جاقسى كەڭەستەردى «تەوكراتيالىق قىزمەت مەكتەبىندە ٴبىلىم الامىز»، «وقۋ مەن ٴتالىم بەرۋ قابىلەتىن شىڭدايىق» ادەبيەتتەرى مەن «جۇمىس داپتەرىنەن» تابا الاسىز. ٴسىز وسى ادەبيەتتەردى كادەڭىزگە جاراتىپ ٴجۇرسىز بە؟
«تۇبەگەيلى كۋالىك بەرۋدىڭ» ۇلگىسى (ەل. ٸس. 28:23—29)
15. پاۋىلدىڭ كۋالىگىنەن قانداي ٴتورت جايتتى بايقاۋعا بولادى؟
15 بەلگىلەنگەن كۇن كەلگەندە، پاۋىل تۇرىپ جاتقان ۇيگە ياھۋديلەر «العاشقىسىنان دا كوپ بولىپ كەلدى». پاۋىل ماسەلەنىڭ ٴمان-جايىن ٴتۇسىندىرىپ، «ولاردى يساعا سەندىرۋ ٷشىن، مۇسا زاڭى مەن پايعامبارلار جازبالارىن قولدانا وتىرىپ، قۇداي پاتشالىعى تۋرالى ەرتەدەن كەشكە دەيىن تۇبەگەيلى كۋالىك بەردى» (ەل. ٸس. 28:23). پاۋىلدىڭ كۋالىگىنەن ٴتورت جايتتى ٴتۇرتىپ الۋعا بولادى. بىرىنشىدەن، ول قۇداي پاتشالىعىنا نازار اۋداردى. ەكىنشىدەن، تىڭداۋشىلارىن سەندىرەتىندەي ەتىپ سويلەدى. ۇشىنشىدەن، ٴسوزىن دالەلدەۋ ٷشىن جازبالاردى قولداندى. تورتىنشىدەن، جانقيارلىق تانىتىپ، «ەرتەدەن كەشكە دەيىن ۋاعىزدادى». نەتكەن تاماشا ۇلگى! ونىڭ تۇبەگەيلى كۋالىگىنىڭ ناتيجەسى قانداي بولدى؟ «كەيبىرەۋى ايتىلعاندارعا سەنسە، وزگەلەرى سەنبەدى». لۇقا بايانداعانداي، «ولار ٶزارا كەلىسە الماي تاراي باستادى» (ەل. ٸس. 28:24، 25ا).
16—18. ريمدەگى ياھۋديلەردىڭ حاباردان باس تارتقانىنا پاۋىل نەگە تاڭعالمادى جانە ادامدار حابارىمىزعا قۇلاق اسپاي جاتسا، ٴبىز بۇنى قالاي قابىلداۋىمىز كەرەك؟
16 كەيبىرەۋلەردىڭ تىڭداماعانىنا پاۋىل تاڭعالعان جوق. ويتكەنى بۇل جايلى كيەلى كىتاپ پايعامبارلىعىندا الدىن الا ايتىلعان. پاۋىلدىڭ ٶزى دە مۇندايدى ٴبىرىنشى رەت كورىپ تۇرعان جوق (ەل. ٸس. 13:42—47؛ 18:5، 6؛ 19:8، 9). سوندىقتان تىڭداماي كەتىپ بارا جاتقاندارعا پاۋىل بىلاي دەدى: «كيەلى رۋح اتا-بابالارىڭىزعا يشايا پايعامبار ارقىلى كەلەسى سوزدەردى ٴدال ايتقان: —مىنا حالىققا بارىپ، بىلاي دە: «ەستيسىڭدەر، بىراق ەشتەڭە ۇقپايسىڭدار. قارايسىڭدار، بىراق كورمەيسىڭدەر. ويتكەنى بۇل حالىقتىڭ جۇرەگى سەزىمسىز بولىپ قالعان» (ەل. ٸس. 28:25ا—27). «جۇرەگى سەزىمسىز بولىپ قالعان» دەگەن تىركەس ٴتۇپنۇسقادا «ماي باسىپ قالعان» جۇرەكتى بىلدىرەدى. سوندىقتان پاتشالىق حابارى ولاردىڭ جۇرەكتەرىنەن وتپەيدى (ەل. ٸس. 28:27). اتتەڭ-اي، اتتەڭ!
17 ٴسوزىنىڭ سوڭىندا پاۋىل ياھۋديلەرگە قاراعاندا «وزگە ۇلتتار» ىزگى حابارعا ٴسوزسىز قۇلاق اساتىنىن ايتتى (ەل. ٸس. 28:28؛ ٴزاب. 67:2؛ يشايا 11:10). ەلشى بۇل جايلى اۋىز تولتىرىپ ايتا الدى، سەبەبى قانشاما باسقا ۇلت ادامىنىڭ ىزگى حاباردى قابىلداعانىن ٶز كوزىمەن كورگەن! (ەل. ٸس. 13:48؛ 14:27).
18 ادامدار ىزگى حاباردان باس تارتقاندا، پاۋىل ىسپەتتى، مۇنى كوڭىلىمىزگە المايىق. قانشا دەگەنمەن، ومىرگە اپاراتىن جولدى تاباتىندار كوپ بولمايدى عوي (مات. 7:13، 14). ال ەگەر ادام شىندىقتىڭ جاعىنا شىعىپ جاتسا، شىن جۇرەكتەن قۋانىپ، ونى قۇشاق جايا قارسى الايىق (لۇقا 15:7).
«قۇداي پاتشالىعى تۋرالى ۋاعىزداۋ» (ەل. ٸس. 28:30، 31)
19. پاۋىل قاماۋدا وتىرعان كەزىن قالاي ۇتىمدى پايدالاندى؟
19 لۇقا جازباسىن جاعىمدى جانە جىلى سوزدەرمەن اياقتاپ: «جالداعان ۇيىندە ول [پاۋىل] تولىق ەكى جىل تۇرىپ، كەلگەندەردىڭ بارلىعىن جىلى قارسى الدى. ولارعا باتىلدىقپەن ٵرى ەش بوگەتسىز قۇداي پاتشالىعى تۋرالى ۋاعىزداپ، يەمىز يسا ٴماسىح جايلى ٴتالىم بەردى»،— دەدى (ەل. ٸس. 28:30، 31). قوناقجايلىلىق، سەنىم مەن قۇلشىنىس تانىتۋدىڭ ۇلگىسى دەپ وسىنى ايتىڭىز!
20، 21. پاۋىلدىڭ ريمدە قىزمەت ەتكەنى كىمدەرگە پايدالى بولدى؟
20 پاۋىل جىلى قارسى العان ادامداردىڭ ىشىندە ونيسىم ەسىمدى قولوستان قاشىپ كەتكەن قۇل بولدى. پاۋىل ونيسىمعا ٴماسىحشى بولۋعا كومەكتەستى. ال ونيسىم بولسا پاۋىلدىڭ «ادال دا سۇيىكتى باۋىرلاسىنا» اينالدى. پاۋىل ونى جاقسى كورگەنى سونشا — «بالامداي بولعان ونيسىم» دەگەن (قول. 4:9؛ فلم. 10—12). ٴيا، ونيسىم پاۋىلدىڭ رۋحىن كوتەرىپ تاستادى! a
21 پاۋىلدىڭ ۇلگىسى باسقالارعا دا جاقسى اسەر ەتتى. مۇنى فىلىپىلىكتەرگە ايتقان سوزىنەن كورەمىز: «باسىما تۇسكەن جاعدايدىڭ ىزگى حاباردىڭ كەڭ تارالۋىنا سەپتىگىن تيگىزىپ جاتقانىن بىلسەڭدەر ەكەن دەيمىن. مۇندا پاتشانىڭ بۇكىل كۇزەتشى جاساعىنا جانە باسقالارعا دا مەنىڭ ماسىحكە قىزمەت ەتكەنىم ٷشىن بۇعاۋدا وتىرعانىم ٴمالىم بولدى. سونداي-اق بۇعاۋدا وتىرعانىم يەمىزگە قىزمەت ەتىپ جۇرگەن باۋىرلاستاردىڭ باسىم كوپشىلىگىنە سەنىمدىلىك بەردى. ولار باتىلدانا ٴتۇسىپ، قۇداي ٴسوزىن قورىقپاي ايتىپ ٴجۇر» (ٴفىلىپ. 1:12—14).
22. پاۋىل ريمدە ۇيقاماقتا وتىرعان ۋاقىتىن قالاي بوسقا جىبەرمەدى؟
22 پاۋىل ريمدە ۇيقاماقتا وتىرعان ۋاقىتىن بوسقا جىبەرمەي، ماسىحشىلەردىڭ گرەك جازبالارىنا كىرگەن ماڭىزدى حاتتارىن جازدى b. پاۋىلدىڭ بۇل حاتتارى I عاسىرداعى ماسىحشىلەرگە قانشالىقتى پايدالى بولسا، بىزگە دە سونشالىقتى پايدالى. سەبەبى كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن جازىلعان ونداعى كەڭەستەر ٵلى كۇنگە دەيىن قۇندىلىعىن جوعالتپاعان (ٴتىم. 2-ح. 3:16، 17).
23، 24. ادىلەتسىز قامالسا دا، بۇگىندە كوپتەگەن ماسىحشىلەر پاۋىل سياقتى قالاي جاقسى كوزقاراس تانىتىپ ٴجۇر؟
23 ەلشىلەردىڭ ىستەرىندە جازىلماعانمەن، پاۋىل ٴتورت جىلدان كەيىن بوستاندىققا شىقتى. ول ەكى جىل كەساريادا، ەكى جىل ريمدە ۇيقاماقتا وتىردى c (ەل. ٸس. 23:35؛ 24:27). ايتسە دە ول قۋانىشىن جوعالتپاي، جاقسى كوزقاراس ساقتادى. ەحوباعا قىزمەت ەتۋ ٷشىن قولىنان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەدى. بۇگىندە دە كوپتەگەن ەحوبانىڭ قىزمەتشىلەرى سەنىمدەرى ٷشىن ادىلەتسىز تۇرمەگە جابىلۋدا، بىراق ولار قۋانىشتارىن سوندىرمەي، ۋاعىزدارىن جالعاستىرا بەرۋدە. بەيتاراپتىعى ٷشىن يسپانيادا تۇرمەگە تۇسكەن ادولفونىڭ مىسالىن كورەيىك. ٴبىر وفيسەر وعان بىلاي دەگەن ەكەن: »بٸز ساعان قايران قالامىز. سەنىڭ ٶمىرىڭدى قانشا قيىنداتساق تا، سەن ودان سايىن كۇلىمدەپ، جىلى سوزدەر ايتاسىڭ».
24 ۋاقىت وتە تۇرمەدەگىلەر ادولفوعا سەنىم ارتقانى سونشا — ونىڭ ەسىگىن اشىق قالدىراتىن بولدى. ساقشىلار كەلىپ، ودان كيەلى كىتاپ تۋرالى سۇراستىراتىن. ٴتىپتى بىرەۋى ادولفونىڭ كامەراسىنا كىرىپ، كيەلى كىتاپ وقىپ ٴجۇردى. ال ادولفو ونى كۇزەتىپ تۇراتىن. ەلەستەتىپ كورىڭىزشى، تۇتقىن ساقشىنى «كۇزەتىپ» تۇر! وسىنداي ادال كۋاگەرلەردىڭ ۇلگىسى ٴبىزدى «باتىلدانا ٴتۇسىپ، قۇداي ٴسوزىن قورىقپاي ايتا بەرۋگە» تالپىندىرعاي، ٴتىپتى قيىن كەزدە دە!
25، 26. پاۋىل 30 جىل وتەر-وتپەس، قانداي پايعامبارلىقتىڭ ورىندالعانىن كوردى جانە بۇگىندە سول پايعامبارلىق قالاي ورىندالىپ جاتىر؟
25 ەلشىلەردىڭ ىستەرى كىتابى «ىزگى حاباردى ۋاعىزداۋ» ٷشىن قولدان كەلگەننىڭ ٴبارىن ىستەگەن ماسىحشىلەردىڭ اسەرلى وقيعالارىنا تۇنىپ تۇر. بۇل كىتاپ ۇيقاماقتا وتىرىپ، وزىنە كەلگەندەرگە قۇداي پاتشالىعى تۋرالى ۋاعىزداي بەرگەن پاۋىلدىڭ جىگەرلى وقيعاسىمەن بىتەدى. ٴبىرىنشى تاراۋدا يسانىڭ ٸزباسارلارىنا «وزدەرىڭە كيەلى رۋح قونعاندا كۇش-قۋاتقا يە بولىپ، يەرۋساليمدە، بۇكىل ياھۋدەيا مەن ساماريادا جانە جەردىڭ قيىر شەتىنە دەيىن مەن جايلى كۋالىك ەتەسىڭدەر» دەگەن تاپسىرماسى جايلى وقىعان ەدىك (ەل. ٸس. 1:8). سودان 30 جىل وتەر-وتپەس، پاتشالىق جايلى حابار «بارلىق جەردە ۋاعىزدالدى» d (قول. 1:23). بۇنى قۇداي رۋحىنىڭ قۇدىرەتى دەمەگەندە، نە دەيسىز؟! (زاك. 4:6).
26 بۇگىندە ٴدال سول قۇداي رۋحى ٴماسىحتىڭ باۋىرلارىنا جانە «باسقا قويلارعا» 240 ەل مەن اۋماقتا «قۇداي پاتشالىعى تۋرالى... تۇبەگەيلى كۋالىك بەرۋگە» كۇش دارىتۋدا (جوح. 10:16؛ ەل. ٸس. 28:23). ٴسىز وسى ىسكە تولىق اتسالىسىپ ٴجۇرسىز بە؟
a پاۋىل ونيسىمدى قاسىندا قالدىرعىسى كەلدى. بىراق بۇل ريم زاڭىنا قايشى ەدى جانە ونيسىمنىڭ قوجايىنى ٴماسىحشى ٴفىلىموننىڭ قۇقىعىنا قول سۇققاندىق بولار ەدى. سوندىقتان ول ونيسىمدى ٴفىلىمونعا قايتارىپ، حات جازىپ جىبەردى. حاتىندا ول ٴفىلىموننان قۇلىن سۇيىكتى باۋىرلاسى رەتىندە قابىلداۋىن سۇرادى (فلم. 13—19).
b «پاۋىلدىڭ العاش رەت ريم قاماۋىندا جازعان بەس حاتى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
c «پاۋىلدىڭ ب.ز. 61-جىلىنان كەيىنگى ٶمىرى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
d «ىزگى حابار «بارلىق جەردە ۋاعىزدالدى» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.
