ماتاي 5—7 تاراۋلار
5 قالىڭ جۇرتتى كورگەن يسا تاۋعا كوتەرىلدى. ول جايعاسىپ وتىرعان سوڭ، شاكىرتتەرى قاسىنا كەلدى. 2 يسا ولارعا بىلاي دەپ ٴتالىم بەرە باستادى:
3 «قۇدايدى تانىپ-بىلگىسى كەلەتىندەر a باقىتتى، ويتكەنى كوك پاتشالىعى سولارعا تيەسىلى.
4 قايعىرعاندار باقىتتى، ويتكەنى ولار جۇبانىش تابادى.
5 مومىندار b باقىتتى، ويتكەنى ولار جەردى مۇرا ەتەدى.
6 ادىلدىكتى اڭساعاندار باقىتتى، ويتكەنى ولار تولىقتاي قاناعاتتاندىرىلادى.
7 مەيىرىمدىلەر باقىتتى، ويتكەنى ولارعا مەيىرىم كورسەتىلەدى.
8 اقجۇرەكتىلەر باقىتتى، ويتكەنى ولار قۇدايدى كورەدى.
9 تاتۋلاستىرۋشىلار باقىتتى، ويتكەنى ولار قۇدايدىڭ بالالارى دەپ اتالادى.
10 ادىلدىك ٷشىن قۋدالانىپ جۇرگەندەر باقىتتى، ويتكەنى كوك پاتشالىعى سولارعا تيەسىلى.
11 ماعان بولا جۇرت سەندەردى قورلاپ، قۋدالاپ نە ٴتۇرلى جالا جاۋىپ جامانداسا، باقىتتىسىڭدار. 12 قۋانىپ، شاتتانىڭدار، ويتكەنى كوكتە سەندەردى زور سي كۇتىپ تۇر. جۇرت سەندەردەن بۇرىنعى پايعامبارلاردى دا سولاي قۋدالاعان.
13 سەندەر جەردىڭ تۇزىسىڭدار. ال تۇز كۇشىنەن ايىرىلسا، ونىڭ قاسيەتىن قالاي قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى؟ ەش نارسەگە جارامسىز بولىپ قالعاندىقتان، ونى كوشەگە لاقتىرىپ، اياق استىنا تاستاۋ عانا قالادى.
14 سەندەر دۇنيەنىڭ جارىعىسىڭدار. تاۋ باسىندا ورنالاسقان قالا كوزدەن تاسا قالا المايدى. 15 شام جاققان ادام ونى ىدىسپەن بۇركەپ قويمايدى، قايتا، شامدالعا قويادى. سوندا ونىڭ جارىعى ۇيدەگىلەردىڭ بارىنە تۇسەدى. 16 سول سياقتى، سەندەردەگى جارىق ادامدار الدىندا جارقىراپ تۇرسىن. وسىلايشا ولار يگى ىستەرىڭدى كورىپ، كوكتەگى اكەلەرىڭدى ماداقتاسىن.
17 مەنى مۇسا زاڭىن نە پايعامبارلاردىڭ سوزدەرىن جوققا شىعارۋعا كەلدى دەپ ويلاماڭدار. مەن ولاردى جوققا شىعارۋ ٷشىن ەمەس، قايتا، ورىنداۋ ٷشىن كەلدىم. 18 سەندەرگە شىندىعىن ايتامىن، اسپان مەن جەر قۇرىپ جوق بولىپ كەتسە دە، مۇسا زاڭىنىڭ ەڭ كىشكەنتاي ٵرپى، ٴتىپتى ٴبىر سىزىعى دا جوق بولىپ كەتپەيدى، وندا جازىلعانداردىڭ ٴبارى ورىندالادى. 19 سوندىقتان ونداعى زاڭداردىڭ ەڭ كىشكەنتاي دەگەنىن بۇزىپ، باسقالاردى دا سوعان ۇيرەتەتىن ادام كوك پاتشالىعىندا ەڭ كىشكەنتاي بولىپ ەسەپتەلەدى c. ال زاڭداردى ورىنداپ، سولاردى باسقالارعا دا ۇيرەتەتىن ادام كوك پاتشالىعىندا ۇلى بولىپ ەسەپتەلەدى d. 20 سەندەرگە بىلاي دەيمىن: ادىلدىكتەرىڭ ٴدىن مۇعالىمدەرى مەن پارىزشىلداردىكىنەن ارتىق بولماسا، كوك پاتشالىعىنا كىرمەيسىڭدەر.
21 ەجەلگى زامانداعى ادامدارعا «كىسى ولتىرمە! كىم كىسى ولتىرسە، سوت الدىندا جاۋاپ بەرەدى» دەلىنگەنىن ەستىگەنسىڭدەر. 22 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: باۋىرلاسىنا اشۋلانۋىن قويمايتىن ادام سوت الدىندا جاۋاپ بەرەدى؛ باۋىرلاسىنا ٴتىل تيگىزەتىن ادام بولسا جوعارعى سوت e الدىندا جاۋاپ بەرەدى. ال كىمدە-كىم باۋىرلاسىنا: «وڭباعان نەمە!»— دەسە، وتتى جاھاننامعا f تاستالادى.
23 ەگەر قۇرباندىق وشاعىنا سي-تارتۋىڭدى الىپ كەلگەندە، باۋىرلاسىڭنىڭ ساعان رەنىشى بار ەكەنى سول جەردە ەسىڭە تۇسسە، 24 سيىڭدى سوندا قالدىر دا، بارىپ، الدىمەن ونىمەن تاتۋلاس. سودان كەيىن عانا قايتىپ كەلىپ، سي-تارتۋىڭدى ۇسىن.
25 سوتقا بارا جاتقان جولدا ايىپتاۋشىڭمەن ماسەلەڭدى تەزىرەك شەش، ايتپەسە ايىپتاۋشىڭ سەنى سوتقا، ال ول سوت ورىنداۋشىسىنا تاپسىرادى، سوت ورىنداۋشىسى بولسا سەنى تۇرمەگە تاستايدى. 26 ساعان شىندىعىن ايتامىن، بەرەشەگىڭدى سوڭعى تيىنىنا دەيىن تولەمەيىنشە، سول جەردەن شىقپايسىڭ!
27 سەندەر «نەكە ادالدىعىن بۇزبا!» دەگەندى ەستىگەنسىڭدەر. 28 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: كىمدە-كىم ٴبىر ايەلگە قۇمارتا قاراسا، ٶز جۇرەگىندە سول ايەلمەن نەكە ادالدىعىن بۇزعانى. 29 ەگەر وڭ كوزىڭ كۇناعا ازعىرسا g، ونى ويىپ الىپ، لاقتىرىپ تاستا. سەبەبى بۇكىل دەنەڭنىڭ جاھاننامعا تاستالعانىنان گورى ٴبىر مۇشەڭنەن ايىرىلعانىڭ ارتىق. 30 ەگەر وڭ قولىڭ كۇناعا ازعىرسا، ونى شاۋىپ الىپ، لاقتىرىپ تاستا. سەبەبى بۇكىل دەنەڭنىڭ جاھاننامعا تۇسكەنىنەن گورى ٴبىر مۇشەڭنەن ايىرىلعانىڭ ارتىق.
31 «كىمدە-كىم ايەلىمەن اجىراسپاق بولسا، وعان تالاق قاعازىن بەرسىن» دەگەن ٴسوز دە بار. 32 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: ازعىندىق h جاساماعان ايەلىمەن اجىراسقان ادام ونىڭ نەكە ادالدىعىن بۇزۋىنا تۇرتكى بولادى. وسىلاي اجىراسقان ايەلگە ۇيلەنگەن ادام دا نەكە ادالدىعىن بۇزادى.
33 ەجەلگى زامانداعى ادامدارعا «انتىڭدى بۇزبا، ەحوباعا بەرگەن سەرتىڭدى ورىندا!» دەلىنگەنىن دە ەستىگەنسىڭدەر. 34 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: مۇلدەم انت بەرۋشى بولما! كوكپەن انت بەرمە، ويتكەنى ول — قۇدايدىڭ تاعى؛ 35 جەرمەن دە انت بەرمە، ويتكەنى ول — ونىڭ تابان تىرەنىشى؛ يەرۋساليممەن دە انت بەرمە، ويتكەنى ول — ۇلى پاتشانىڭ قالاسى. 36 ٶز باسىڭمەن دە انت ەتپە، ويتكەنى ٴتىپتى ٴبىر تال شاشىڭدى اعارتا نە قارايتا المايسىڭ. 37 سەندەردىڭ «ٴيا» دەگەندەرىڭ «ٴيا»، ال «جوق» دەگەندەرىڭ «جوق» بولسىن. بۇدان ارتىق ايتىلعاندار زۇلىمنان i.
38 سەندەر «كوز ٷشىن كوز، ٴتىس ٷشىن ٴتىس» دەگەندى ەستىگەنسىڭدەر. 39 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: زۇلىم ادامعا قارسىلاسپا. بىرەۋ وڭ جاعىڭنان سالىپ جىبەرسە، وعان سول جاعىڭدى دا توس. 40 ەگەر بىرەۋ سەنىمەن سوتتاسىپ، كويلەگىڭدى العىسى كەلسە، سىرت كيىمىڭدى قوسا بەر. 41 ەگەر بيلىگى بار بىرەۋ ٴبىر شاقىرىم جەرگە ەرىپ جۇرۋگە ماجبۇرلەسە، ونىمەن ەكى شاقىرىم ٴجۇر. 42 سۇراعانعا كەرەگىن بەر، قارىز j العىسى كەلگەننەن تەرىس اينالما.
43 سەندەر «باۋىرلاسىڭدى k ٴسۇي، جاۋىڭدى جەك كور» دەگەندى ەستىگەنسىڭدەر. 44 ال مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: جاۋلارىڭدى ۇدايى جاقسى كورىڭدەر جانە وزدەرىڭدى قۋدالاعاندار ٷشىن دۇعا ەتە بەرىڭدەر. 45 وسىلايشا كوكتەگى اكەلەرىڭنىڭ بالالارى بولاسىڭدار، سەبەبى ول جاماندارعا دا، جاقسىلارعا دا كۇن ساۋلەسىن توككىزىپ، ادىلدەرگە دە، ادىلەتسىزدەرگە دە جاڭبىر جاۋدىرادى. 46 ەگەر وزدەرىڭدى جاقسى كورەتىندەردى عانا جاقسى كورسەڭدەر، قانداي سي كۇتەسىڭدەر؟ سالىقشىلار دا سولاي ەتەدى ەمەس پە؟ 47 ال باۋىرلاستارىڭمەن عانا امانداسار بولساڭدار l، قانداي ەرەكشە ٸس ىستەيسىڭدەر؟ باسقا ۇلت ادامدارى دا سولاي ەتەدى ەمەس پە؟ 48 كوكتەگى اكەلەرىڭ كەمەلدى، سوندىقتان سەندەر دە كەمەلدى بولىڭدار.
6 ٵدىل ىستەرىڭدى جۇرت كوزىنە ٴتۇسۋ ٷشىن ىستەۋدەن ساق بولىڭدار! ايتپەسە كوكتەگى اكەلەرىڭنەن ەشقانداي سي المايسىڭدار. 2 سوندىقتان قايىر-ساداقا بەرگەندە، كەرنەيلەتىپ جار سالماڭدار، ويتكەنى ەكىجۇزدىلەر جۇرت ماداقتاسىن دەپ ٴماجىلىسحانالار مەن كوشەلەردە وسىلاي ىستەيدى. سەندەرگە شىندىعىن ايتامىن، ولار الماق سيىن تولىعىمەن الىپ قويدى. 3 ال سەندەر قايىر-ساداقا بەرگەندە، وڭ قولدارىڭنىڭ نە ىستەپ جاتقانىن سول قولدارىڭ بىلمەسىن. 4 وسىلايشا جاساعان قايىر-ساداقالارىڭ قۇپيا كۇيىندە قالسىن. سوندا ٴبارىن كورەتىن a اكەلەرىڭ قارىمتالارىڭدى قايتارادى.
5 دۇعا ەتكەندە دە ەكىجۇزدىلەر سياقتى بولماڭدار. ولار جۇرت كوزىنە ٴتۇسۋ ٷشىن ٴماجىلىسحانالاردا جانە ۇلكەن كوشە قيىلىستارىندا تۇرا قالىپ دۇعا ەتكەندى جاقسى كورەدى. سەندەرگە شىندىعىن ايتامىن، ولار الماق سيىن تولىعىمەن الىپ قويدى. 6 ال سەندەر دۇعا ەتكەندە، ٶز بولمەلەرىڭە كىرىپ، ەسىگىن جابىڭدار دا، كورىنبەيتىن جەردەگى اكەلەرىڭە دۇعا ەتىڭدەر. سوندا ٴبارىن كورەتىن اكەلەرىڭ قارىمتالارىڭدى قايتارادى. 7 دۇعا ەتكەندە، باسقا ۇلت ادامدارى ىسپەتتى ٴبىر نارسەنى قايتالاي بەرمەڭدەر، ويتكەنى ولار كوپ ٴسوز ايتساق، قۇداي ەستيدى دەپ ويلايدى. 8 ال سەندەر ولارعا ۇقساماڭدار، سەبەبى اكەلەرىڭ وزدەرىڭ سۇراماي تۇرىپ-اق، سەندەرگە نە كەرەك ەكەنىن بىلەدى.
9 سوندىقتان مىنا ىسپەتتى دۇعا ەتىڭدەر:
«كوكتەگى اكەمىز، سەنىڭ ەسىمىڭ كيەلى بولسىن b! 10 سەنىڭ پاتشالىعىڭ كەلسىن! سەنىڭ ەركىڭ كوكتەگىدەي جەر بەتىندە دە ورىندالسىن! 11 بۇگىنگى كۇنگە قاجەتتى نانىمىزدى بەرە كور. 12 بىزگە قارسى كۇنا جاساعانداردى كەشىرگەنىمىزدەي، سەن دە ٴبىزدىڭ كۇنالارىمىزدى كەشىرە كور c. 13 ازعىرىلۋىمىزعا جول بەرمەي، زۇلىمنان d ساقتاي كور».
14 ەگەر ادامداردىڭ كۇنالارىن كەشىرسەڭدەر، كوكتەگى اكەلەرىڭ دە سەندەردى كەشىرەدى. 15 ال باسقالاردىڭ كۇنالارىن كەشىرمەسەڭدەر، اكەلەرىڭ دە سەندەردىڭ كۇنالارىڭدى كەشىرمەيدى.
16 ورازا تۇتقاندا، بۇدان بىلاي ەكىجۇزدىلەر ىسپەتتى تۇنجىراپ جۇرمەڭدەر! ولار ورازا تۇتىپ جۇرگەندەرىن جۇرت ٴبىلسىن دەپ، تۇرلەرىن بەيشارا ەتىپ كورسەتەدى e. سەندەرگە شىندىعىن ايتامىن، ولار الماق سيىن تولىعىمەن الىپ قويدى. 17 ال سەندەر ورازا تۇتقاندا، باستارىڭا ماي جاعىپ، بەتتەرىڭدى جۋىڭدار. 18 وسىلايشا ورازا تۇتقاندارىڭدى ادامدار ەمەس، كورىنبەيتىن جەردەگى اكەلەرىڭ كورەتىن بولادى. سوندا ٴبارىن كورەتىن اكەلەرىڭ قارىمتالارىڭدى قايتارادى.
19 وزدەرىڭە قازىنانى جەردە جيناۋدى دوعارىڭدار! جەردە ونى كۇيە جەپ، توت باسادى نەمەسە ۇرىلار بۇزىپ كىرىپ، ۇرلاپ اكەتەدى. 20 قايتا، قازىنانى كوكتە جيناڭدار! كوكتە ونى كۇيە دە جەمەيدى، توت تا باسپايدى، ۇرى دا بۇزىپ كىرىپ، ۇرلاپ اكەتپەيدى. 21 ويتكەنى قازىنالارىڭ قايدا بولسا، جۇرەكتەرىڭ دە سوندا بولادى.
22 دەنەنىڭ شامى — كوز. سوندىقتان كوزدەرىڭدى ٴبىر-اق نارسەگە تىكسەڭدەر، بۇكىل دەنەلەرىڭ جارىق بولادى. 23 جامان نارسەگە قاراساڭدار f، بۇكىل دەنەلەرىڭ قاراڭعى بولادى. بويلارىڭداعى جارىق شىن مانىندە تۇنەك بولسا، وندا ول — نەتكەن قارا تۇنەك!
24 ەشكىم ەكى قوجايىنعا بىردەي قۇل بولا المايدى. ولاي ەتكەن كۇندە بىرەۋىن جەك كورىپ، ەكىنشىسىن جاقسى كورەدى، نەمەسە بىرىنە ادال بولىپ، ەكىنشىسىنە نەمكەتتى قارايدى. سەندەر قۇدايعا جانە بايلىققا بىردەي قىزمەت ەتە المايسىڭدار.
25 سوندىقتان سەندەرگە بىلاي دەيمىن: نە ٸشىپ-جەيمىز دەپ جاندارىڭدى، نە كيەمىز دەپ تاندەرىڭدى ويلاپ ۋايىمداۋدى قويىڭدار! جان تاماقتان، ال ٴتان كيىمنەن الدەقايدا ارتىق ەمەس پە؟! 26 اۋەدە ۇشقان قۇستارعا نازار سالىڭدارشى: ولار ەگىن ەكپەيدى، ورىپ، قامباعا جينامايدى، ايتسە دە كوكتەگى اكەلەرىڭ ولاردى اسىرايدى. ال سەندەر ولاردان الدەقايدا ارتىق ەمەسسىڭدەر مە؟! 27 ۋايىمداۋمەن قايسىسىڭ ٶمىرىڭدى ٴبىر ساتكە بولسىن ۇزارتا الاسىڭ؟ 28 سونداي-اق نەگە كيىمدى ويلاپ ۋايىمدايسىڭدار؟ دالاداعى لالاگۇلدەردىڭ قالاي وسەتىنىنەن ساباق الىڭدار: ولار ەڭبەك تە ەتپەيدى، ٴجىپ تە يىرمەيدى. 29 مەن سەندەرگە بىلاي دەيمىن: ٴتىپتى سۇلەيمەن پاتشا بار ٴسان-سالتاناتىندا سولاردىڭ بىرىندەي كيىنگەن ەمەس. 30 ال ەندى بۇگىن بار، ەرتەڭ وتقا تاستالاتىن دالا گۇلىن قۇداي وسىلاي كيىندىرسە، سەندەردى دە كيىندىرەدى ەمەس پە، سەنىمى ازدار-اۋ؟! 31 سوندىقتان «نە ٸشىپ-جەيمىز؟ نە كيەمىز؟» دەپ ەشقاشان ۋايىمداماڭدار. 32 سەبەبى باسقا ۇلت ادامدارىنىڭ بار ەسىل-دەرتى وسى نارسەلەردە. ال بۇلاردىڭ ٴبارى سەندەرگە قاجەت ەكەنىن كوكتەگى اكەلەرىڭ بىلەدى عوي.
33 ەندەشە، قۇداي پاتشالىعى مەن ونىڭ ادىلدىگىن g ٵردايىم ٴبىرىنشى ورىنعا قويىڭدار، سوندا سەندەرگە مۇنىڭ ٴبارى قوسىلىپ بەرىلەدى. 34 سونىمەن، ەشقاشان ەرتەڭگى كۇندى ويلاپ ۋايىمداماڭدار، ويتكەنى ەرتەڭگى كۇننىڭ ٶز ۋايىمى بار. ٵر كۇننىڭ قيىنشىلىعى وزىنە جەتكىلىكتى.
7 وزدەرىڭ ايىپتالماس ٷشىن، وزگەلەردى ايىپتاۋدى دوعارىڭدار. 2 ويتكەنى وزگەلەردى قالاي ايىپتاساڭدار، وزدەرىڭ دە سولاي ايىپتالاسىڭدار. قانداي ولشەممەن ولشەپ بەرسەڭدەر، سەندەرگە دە سونداي ولشەممەن بەرىلەدى. 3 نەلىكتەن باۋىرلاسىڭنىڭ كوزىندەگى جاڭقانى كورەسىڭ دە، ال ٶز كوزىڭدەگى بورەنەنى بايقامايسىڭ؟ 4 ٶز كوزىڭدە بورەنە تۇرعاندا، قالايشا باۋىرلاسىڭا: «كانە، كوزىڭدەگى جاڭقانى الىپ تاستايىن»،— دەي الاسىڭ؟ 5 ەكىجۇزدى! الدىمەن ٶز كوزىڭدەگى بورەنەنى الىپ تاستا، سوندا باۋىرلاسىڭنىڭ كوزىندەگى جاڭقانى قالاي الۋ كەرەكتىگىن انىق كورەسىڭ.
6 قاسيەتتىنى يتتەرگە تاستاماڭدار، ٸنجۋ-مارجاندارىڭدى شوشقالاردىڭ الدىنا لاقتىرماڭدار. ايتپەسە ولار ونى اياقتارىمەن تاپتاپ، بۇرىلىپ كەلىپ، وزدەرىڭدى جارىپ تاستايدى.
7 سۇراي بەرىڭدەر، سوندا سەندەرگە بەرىلەدى؛ ىزدەي بەرىڭدەر، سوندا تاباسىڭدار؛ ەسىكتى قاعا بەرىڭدەر، سوندا سەندەرگە اشىلادى. 8 سەبەبى سۇراي بەرگەن اركىم الادى، ىزدەي بەرگەن تابادى، قاعا بەرگەنگە ەسىك اشىلادى. 9 ارالارىڭداعى قانداي ادام نان سۇراعان بالاسىنا تاس بەرەر ەدى؟ 10 ياكي بالىق سۇراسا، جىلان بەرەر ەدى؟ 11 دەمەك، سەندەر كۇناكار بولا تۇرا، بالالارىڭا جاقسى سي بەرۋدى بىلسەڭدەر، كوكتەگى اكەلەرىڭنىڭ وزىنەن سۇراعاندارعا جاقسى نارسە بەرەتىنى ەش ٴشۇباسىز!
12 ولاي بولسا، بارلىق ىستە باسقالار وزدەرىڭە قالاي ىستەسىن دەسەڭدەر، سەندەر دە ولارعا سولاي ىستەڭدەر. مۇسا زاڭى مەن پايعامبارلار جازبالارىنىڭ ٴمانى — وسى.
13 تار قاقپا ارقىلى كىرىڭدەر، سەبەبى جويىلۋعا اپاراتىن قاقپا كەڭ، جول دا داڭعىل، ونىمەن جۇرەتىندەر كوپ. 14 ال ومىرگە اپاراتىن قاقپا دا، جول دا تار. ونى تاباتىندار از.
15 جالعان پايعامبارلاردان ساقتانىپ جۇرىڭدەر! ولار سەندەرگە قوي تەرىسىن جامىلىپ كەلەدى، ٴبىراق شىن مانىندە ولار اش قاسقىرلار. 16 ولاردى جەمىستەرىنەن تانيسىڭدار. تىكەننەن ٴجۇزىم، تۇيەتىكەننەن ٸنجىر جينامايدى، سولاي ەمەس پە؟ 17 سول سياقتى، ٵربىر جاقسى اعاش جاقسى جەمىس، ال ناشار اعاش ناشار جەمىس بەرەدى. 18 ٴبىراق جاقسى اعاش ناشار جەمىس، ناشار اعاش جاقسى جەمىس بەرە المايدى. 19 جاقسى جەمىس بەرمەيتىن ٵربىر اعاش شابىلىپ، وتقا تاستالادى. 20 ولاي بولسا، سول ادامداردى جەمىستەرىنەن تانيسىڭدار.
21 ماعان «يەم! يەم!» دەيتىندەر ەمەس، كوكتەگى اكەمنىڭ ەركىن ورىندايتىندار عانا كوك پاتشالىعىنا كىرەدى. 22 سول كۇنى ماعان كوپ ادام: «يەم، يەم، ٴبىز ٴسىزدىڭ اتىڭىزدان پايعامبارلىق ەتپەدىك پە؟ ٴسىزدىڭ اتىڭىزدان جىنداردى قۋىپ شىعارىپ، ٴسىزدىڭ اتىڭىزدان كوپتەگەن كەرەمەتتەر جاساماپ پا ەدىك؟»— دەيتىن بولادى. 23 سوندا مەن ولارعا: «سەندەردى ەشقاشان تانىعان h ەمەسپىن! مەنەن اۋلاق كەتىڭدەر، زاڭسىزدىق جاساۋشىلار!»— دەپ اشىق ايتامىن.
24 سوندىقتان وسى ايتقاندارىمدى ەستىپ، ولاردى ورىندايتىن اركىم ٶز ٷيىن جارتاسقا سالعان اقىلدى ادامعا ۇقسايدى. 25 جاڭبىر قۇيىپ، سەل ٴجۇرىپ، ٷيدى داۋىل سوققىلاعاندا، ول قۇلاعان جوق. ويتكەنى ٷيدىڭ ىرگەتاسى جارتاسقا قالانعان بولاتىن. 26 ال وسى ايتقاندارىمدى ەستىسە دە، ورىندامايتىن اركىم ٷيىن قۇم ۇستىنە سالعان اقىلسىز ادامعا ۇقسايدى. 27 جاڭبىر قۇيىپ، سەل ٴجۇرىپ، ٷيدى داۋىل سوققىلاعاندا، ول قيراپ، جەرمەن-جەكسەن بولدى».
28 يسا ٴسوزىن اياقتاعاندا، جۇرت ونىڭ تالىمىنە قايران قالدى. 29 ويتكەنى ول ٴدىن مۇعالىمدەرى سياقتى ەمەس، بيلىگى بار ادامداي ٴتالىم بەردى.
a نەمەسە «رۋحاني مۇقتاجدىعىن مويىندايتىندار».
b نەمەسە «جۇمساق ادامدار».
c ياعني كوك پاتشالىعىنا كىرۋگە لايىقسىز بولادى.
d ياعني كوك پاتشالىعىنا كىرۋگە لايىق بولادى.
e ياعني ياھۋديلەردىڭ جوعارعى كەڭەسى.
f بۇل — يەرۋساليمنىڭ سىرتىنداعى قوقىس ورتەيتىن ورىن. گرەكشە «گەەننا». ەجەلگى يەرۋساليمنىڭ وڭتۇستىگى مەن وڭتۇستىك-باتىسىنداعى حەننوم اڭعارىنىڭ گرەكشە اتاۋىنان شىققان. بۇل جەر مايىتتەر تاستالاتىن ورىن بولاتىنى جايىندا پايعامبارلىق سوزدەر ايتىلعان. جاھاننامدا جانۋارلاردىڭ نە ادامداردىڭ تىرىدەي ورتەلگەنىنە نە ازاپتالعانىنا قاتىستى ەشقانداي ايعاق جوق. سوندىقتان بۇل ٴسوز ادامنىڭ جانى ماڭگى ازاپتالاتىن توزاقتىڭ بەينەسى بولا المايدى. قايتا، يسا مەن شاكىرتتەرى جاھاننام ٴسوزىن ٴبىرجولاتا جويىلۋدىڭ، بەينەسى رەتىندە قولدانعان
g سوزبە-ٴسوز «سۇرىندىرسە». 30-تارماقتا دا وسى ٴسوز قولدانىلعان.
h گرەكشە «پورنيا». بۇعان قۇدايدىڭ كوز الدىندا زاڭسىز بولىپ ەسەپتەلەتىن جىنىستىق قاتىناستىڭ بارلىق ٴتۇرى، ياعني نەكە ادالدىعىن بۇزۋ، جەزوكشەلىك، نەكەگە تۇرماعانداردىڭ جىنىستىق قاتىناسى، گوموسەكسۋاليزم جانە مالمەن جىنىستىق قاتىناستا بولۋ كىرەدى.
i ياعني شايتاننان.
j ياعني ٶسىمسىز قارىز.
k نەمەسە «وزگە ادامدى».
l نەمەسە «اماندىق تىلەسەڭدەر».
a نەمەسە «ادامعا كورىنبەيتىن جەردەن كورىپ تۇراتىن».
b نەمەسە «كيەلى تۇتىلسىن».
c سوزبە-ٴسوز «بىزگە قارىز بولعانداردى كەشىرگەنىمىزدەي، سەن دە ٴبىزدىڭ قارىزدارىمىزدى كەشىرە كور».
d ياعني شايتاننان.
e نەمەسە «ٷستى-باسىنا قارامايدى».
f سوزبە-ٴسوز «كوزدەرىڭ جامان بولسا».
g نەمەسە «قۇدايدىڭ ٵدىل تالاپتارىن».
h نەمەسە «مويىنداعان».
