بيلە‌ر 9‏:‏1‏—57

  • ابۋمالىكتىڭ سيحە‌مدە پاتشا بولۋى ‏(‏1—‏6‏)‏

  • جوتامنىڭ استارلى اڭگىمە‌سى ‏(‏7—‏21‏)‏

  • قاتىگە‌ز ابۋمالىكتىڭ بيلىگى ‏(‏22—‏33‏)‏

  • ابۋمالىكتىڭ سيحە‌مگە شابۋىلداۋى ‏(‏34—‏49‏)‏

  • ٴ‌بىر ايە‌لدىڭ ابۋمالىككە ديىرمە‌ن تاسىن لاقتىرۋى؛‏ ابۋمالىكتىڭ ٶلۋى ‏(‏50—‏57‏)‏

9  ۋاقىت وتە كە‌لە ە‌رۋباعالدىڭ ۇ‌لى ابۋمالىك⁠+ شە‌شە‌سىنىڭ سيحە‌مدە‌گى اعا-‏ىنىلە‌رىنە بارىپ،‏ ولارعا جانە بۇ‌كىل ناعاشى جۇ‌رتىنا بىلاي دە‌دى:‏  ‏«سيحە‌منىڭ بارلىق باسشىلارىنا* مىنانى ايتىڭدارشى:‏ —‏سە‌ندە‌رگە ە‌رۋباعالدىڭ⁠+ 70 بالاسىنىڭ بيلىك ە‌تكە‌نى جاقسى ما،‏ الدە بىرە‌ۋىنىڭ بە؟‏ قانداستارىڭ* ە‌كە‌نىمدى ۇ‌مىتپاڭدار»،‏—‏ دە‌دى.‏  ناعاشى اعا-‏ىنىلە‌رى ونىڭ سوزدە‌رىن سيحە‌منىڭ باسشىلارىنا جە‌تكىزگە‌ندە،‏ ولار:‏ «ول ٴ‌بىزدىڭ باۋىرىمىز عوي»،‏—‏ دە‌سىپ،‏ ابۋمالىككە بۇ‌يرە‌كتە‌رى بۇ‌را باستادى.‏  ولار ابۋمالىككە باعال-‏بە‌ريتتىڭ⁠+ عيباداتحاناسىنان 70 كۇ‌مىس اقشا الىپ بە‌ردى.‏ ول بولسا بۇ‌ل اقشاعا شاشباۋىن كوتە‌رىپ جۇ‌رە‌تىن ە‌رىككە‌ن،‏ ورە‌سكە‌ل كىسىلە‌ردى جالدادى.‏  سوسىن اكە‌سىنىڭ وفراداعى⁠+ ۇ‌يىنە بارىپ،‏ تۋعان باۋىرلارىن،‏ ە‌رۋباعالدىڭ 70 ۇ‌لىن،‏ ٴ‌بىر تاستىڭ ۇ‌ستىندە ٶلتىردى⁠+‏.‏ ە‌رۋباعالدىڭ كە‌نجە‌سى جوتام عانا تىعىلىپ قالىپ،‏ امان قالدى.‏  بۇ‌دان كە‌يىن سيحە‌منىڭ بارلىق باسشىلارى مە‌ن بە‌ت-‏ميللونىڭ كۇ‌للى تۇ‌رعىندارى ۇ‌لكە‌ن اعاشتىڭ،‏ سيحە‌مدە‌گى باعانانىڭ جانىنا جينالىپ،‏ سول جە‌ردە ابۋمالىكتى پاتشا⁠+ ە‌تىپ تاعايىندادى.‏  جوتامعا بۇ‌ل تۋرالى حابار جە‌تكە‌ندە،‏ ول دە‌رە‌ۋ گاريزيم⁠+ تاۋىنىڭ باسىنا شىعىپ،‏ بىلاي دە‌پ ايعايلادى:‏ «سيحە‌م باسشىلارى،‏ ماعان قۇ‌لاق اسىڭدار،‏ سوندا قۇ‌داي سە‌ندە‌رگە قۇ‌لاق اسادى!‏  بىردە اعاشتار وزدە‌رىنە پاتشا تاعايىنداماق بولىپ،‏ ٴ‌زايتۇ‌ن اعاشىنا:‏ —‏ٴ‌بىزدىڭ پاتشامىز بول!‏—‏ دە‌پتى⁠+‏.‏  ٴ‌بىراق ول:‏ —‏قۇ‌داي مە‌ن ادامداردى ماداقتاۋعا ارنالعان مايىمدى تاستاپ،‏ باسقا اعاشتاردىڭ ۇ‌ستىنە‌ن شايقالىپ قايتە‌مىن؟‏—‏ دە‌يدى.‏ 10  سوندا اعاشتار ٸنجىر اعاشىنا:‏ —‏وندا سە‌ن ٴ‌بىزدىڭ پاتشامىز بول،‏—‏ دە‌پتى.‏ 11  ٸنجىر بولسا:‏ —‏ٴ‌تاتتى جە‌مىستە‌رىمدى تاستاپ،‏ باسقا اعاشتاردىڭ ۇ‌ستىنە‌ن شايقالىپ نە‌م بار؟‏—‏ دە‌پتى.‏ 12  بۇ‌دان كە‌يىن ولار ٴ‌جۇ‌زىم بۇ‌تاسىنا:‏ —‏ٴ‌بىزدىڭ پاتشامىز بول،‏—‏ دە‌گە‌ندە،‏ 13  ول:‏ —‏قۇ‌دايدى دا،‏ ادامداردى دا قۋانتاتىن جاس شارابىمدى تاستاپ،‏ اعاشتاردىڭ ۇ‌ستىنە‌ن شايقالىپ نە قىلامىن؟‏—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌رىپتى.‏ 14  اقىرىندا اعاشتار تىكە‌ندى بۇ‌تاعا:‏ —‏ٴ‌بىزدىڭ پاتشامىز سە‌ن بول،‏—‏ دە‌يدى⁠+‏.‏ 15  سوندا تىكە‌ندى بۇ‌تا:‏ —‏مە‌نى شىنىمە‌ن وزدە‌رىڭە پاتشا ە‌تىپ تاعايىنداعىلارىڭ كە‌لسە،‏ ساياما كە‌لىپ پانالاڭدار.‏ ال ولاي ە‌تپە‌سە‌ڭدە‌ر،‏ تىكە‌ندى بۇ‌تادان وت شىعىپ،‏ ليۆاننىڭ قاراعايلارىن جالماپ قويسىن!‏—‏ دە‌يدى.‏ 16  سە‌ندە‌ر ابۋمالىكتى پاتشا⁠+ ە‌تكە‌ندە،‏ مۇ‌نى شىن كوڭىلدە‌ن،‏ يگى نيە‌تپە‌ن ىستە‌دىڭدە‌ر مە؟‏ ە‌رۋباعال مە‌ن ونىڭ ٷي ىشىنە ىزگىلىك جاساپ،‏ جاقسىلىعىنىڭ قارىمتاسىن قايتاردىڭدار ما؟‏ 17  اكە‌م سە‌ندە‌ردى مادياننىڭ قولىنان امان الىپ قالۋ ٷشىن باسىن قاتە‌رگە تىگىپ شايقاسقان ە‌دى⁠+‏.‏ 18  سە‌ندە‌ر بولساڭدار اكە‌منىڭ ٷي ىشىنە قارسى شىعىپ،‏ ونىڭ ۇ‌لدارىن،‏ 70 ٸنىڭ ٴ‌بارىن،‏ ٴ‌بىر تاستىڭ ۇ‌ستىندە ولتىردىڭدە‌ر⁠+‏.‏ ال كۇ‌ڭىنە‌ن تۋعان⁠+ ابۋمالىكتى باۋىرلارىڭ بولعانى ٷشىن،‏ سيحە‌م باسشىلارىنىڭ ۇ‌ستىنە‌ن پاتشا ە‌تتىڭدە‌ر.‏ 19  سونىمە‌ن،‏ ە‌رۋباعال مە‌ن ونىڭ ٷي ىشىنە ىستە‌گە‌ندە‌رىڭ شىن كوڭىلدە‌ن،‏ يگى نيە‌تپە‌ن جاسالعان بولسا،‏ ابۋمالىك ٷشىن قۋانىڭدار،‏ ول دا سە‌ندە‌ر ٷشىن قۋانسىن.‏ 20  ال ە‌گە‌ر ولاي بولماسا،‏ ابۋمالىكتە‌ن وت شىعىپ،‏ سيحە‌منىڭ باسشىلارى مە‌ن بە‌ت-‏ميللونى⁠+ جالماپ قويسىن.‏ سيحە‌منىڭ باسشىلارى مە‌ن بە‌ت-‏ميللودان شىققان وت بولسا ابۋمالىكتى جالماسىن⁠+‏».‏ 21  وسىنى ايتقاننان كە‌يىن جوتام⁠+ اعاسى ابۋمالىكتە‌ن باسساۋعالاپ،‏ بە‌گە‌رگە بارىپ قونىس تە‌پتى.‏ 22  ال ابۋمالىك يسرايلدە ٷش جىل بيلىك ە‌تتى*‏.‏ 23  ٴ‌بىراق قۇ‌داي ابۋمالىك پە‌ن سيحە‌م باسشىلارىنىڭ اراسىندا الاۋىزدىق تۋۋىنا جول بە‌رىپ،‏ سيحە‌م باسشىلارى وعان وپاسىزدىق جاسادى.‏ 24  قۇ‌داي مۇ‌نى ە‌رۋباعالدىڭ 70 ۇ‌لىنا جاساعان زۇ‌لىمدىعى ٷشىن ابۋمالىكتە‌ن كە‌ك الىنسىن دە‌پ،‏ سونداي-‏اق باۋىرلارىنىڭ توگىلگە‌ن قانى ابۋمالىكتىڭ جانە سولاردى ولتىرۋگە قولعابىس ە‌تكە‌ن سيحە‌م باسشىلارىنىڭ موينىندا بولسىن دە‌پ ىستە‌دى⁠+‏.‏ 25  ٴ‌سۇ‌يتىپ،‏ سيحە‌م باسشىلارى ابۋمالىككە تۇ‌تقيىلدان تييۋ ٷشىن،‏ قىر باستارىنا تورۋىلعا ادامدار قويدى.‏ ولار سول جولمە‌ن وتكە‌ندە‌ردىڭ ٴ‌بارىن تونايتىن.‏ بۇ‌ل جايلى حابار ابۋمالىكتىڭ قۇ‌لاعىنا جە‌تتى.‏ 26  بۇ‌دان كە‌يىن ە‌بە‌د ۇ‌لى گاعال مە‌ن ونىڭ باۋىرلارى سيحە‌مگە كوشىپ كە‌لدى⁠+‏.‏ سيحە‌م باسشىلارى سوعان سە‌نىم ارتا باستادى.‏ 27  ولار تاناپقا بارىپ،‏ جۇ‌زىمدە‌رىن جيناپ،‏ شىرىنىن سىعىپ،‏ توي-‏دۋمان قۇ‌ردى.‏ سوسىن قۇ‌دايلارىنىڭ عيباداتحاناسىنا⁠+ بارىپ ٸشىپ-‏جە‌پ،‏ ابۋمالىكتى قارعاپ-‏سىلە‌دى.‏ 28  سوندا ە‌بە‌د ۇ‌لى گاعال بىلاي دە‌دى:‏ «ٴ‌بىز قىزمە‌ت ە‌تە‌تىندە‌ي ابۋمالىك كىم،‏ سيحە‌م كىم؟‏ ول ە‌رۋباعالدىڭ⁠+ ۇ‌لى،‏ ال زە‌بۋل ونىڭ كومە‌كشىسى ە‌مە‌س پە؟‏ ودان دا سيحە‌منىڭ اكە‌سى حاموردىڭ ۇ‌لدارىنا قىزمە‌ت ە‌تىڭدە‌ر.‏ ابۋمالىككە قىزمە‌ت ە‌تىپ نە‌مىز بار؟‏ 29  مىنا حالىق ماعان ە‌رسە عوي،‏ ابۋمالىكتى ورنىنان ٴ‌تۇ‌سىرىپ تاستار ە‌دىم».‏ سوسىن ول ابۋمالىكتى كە‌لە‌كە ە‌تىپ:‏ «قول جيناپ،‏ مە‌نىمە‌ن شايقاسۋعا شىقسىن!‏»—‏ دە‌دى.‏ 30  زە‌بۋل ە‌بە‌د ۇ‌لى گاعالدىڭ وسى سوزدە‌رىن ە‌ستىگە‌ندە،‏ بويىن اشۋ كە‌رنە‌دى.‏ 31  ول جاسىرىن تۇ‌ردە ابۋمالىككە شابارماندار جىبە‌رىپ:‏ «باۋىرلارىمە‌ن سيحە‌مگە كە‌لگە‌ن ە‌بە‌د ۇ‌لى گاعال قالا تۇ‌رعىندارىن جيناپ،‏ ساعان قارسى قويماقشى.‏ 32  سوندىقتان تۇ‌ندە قاسىڭداعى ادامدارىڭمە‌ن جولعا شىق تا،‏ دالادا تورۋىلداپ جات.‏ 33  تاڭە‌رتە‌ڭ،‏ كۇ‌ن شىعا سالا تۇ‌رىپ،‏ قالاعا لاپ قوي.‏ ال گاعال مە‌ن قاسىنداعىلار قارسى اتتانعاندا،‏ جە‌ڭىسكە جە‌تۋ ٷشىن قولىڭنان كە‌لگە‌ننىڭ ٴ‌بارىن ىستە»،‏—‏ دە‌پ حابارلادى.‏ 34  سودان ابۋمالىك قاسىنداعى بار ادامدارىمە‌ن تۇ‌ندە تۇ‌رىپ،‏ سيحە‌مگە شابۋىلداۋ ٷشىن ٴ‌تورت توپقا ٴ‌بولىنىپ،‏ تورۋىلداپ جاتتى.‏ 35  ە‌بە‌د ۇ‌لى گاعال قالا قاقپاسىنىڭ الدىنا بارىپ تۇ‌ردى.‏ سول كە‌زدە ابۋمالىك پە‌ن قاسىنداعىلار تورۋىلداپ جاتقان جە‌رلە‌رىنە‌ن شىقتى.‏ 36  گاعال ولاردى كورگە‌ندە،‏ زە‌بۋلعا:‏ «قاراشى،‏ قىر باستارىنان ادامدار ٴ‌تۇ‌سىپ كە‌لە جاتىر»،‏—‏ دە‌دى.‏ ال زە‌بۋل:‏ «قىرلاردىڭ كولە‌ڭكە‌سىن ادامدارعا ۇ‌قساتىپ تۇ‌رسىڭ عوي»،‏—‏ دە‌پ جاۋاپ بە‌ردى.‏ 37  ٴ‌بىرازدان سوڭ گاعال تاعى دا:‏ «قاراشى،‏ جە‌رىمىزدىڭ ورتاسىنداعى قىردان ادامدار ٴ‌تۇ‌سىپ كە‌لە جاتىر،‏ تاعى ٴ‌بىر توپ مە‌عونە‌نيم دە‌گە‌ن ۇ‌لكە‌ن اعاشتىڭ تۇ‌سىنان كە‌لە جاتىر»،‏—‏ دە‌دى.‏ 38  سوندا زە‌بۋل وعان مىنانى ايتتى:‏ «ٴ‌بىز قىزمە‌ت ە‌تە‌تىندە‌ي ابۋمالىك كىم سونشا⁠+‏؟‏» دە‌گە‌نىڭ قايدا؟‏ بۇ‌ل ٶزىڭ مە‌نسىنبە‌گە‌ن ادامدار عوي.‏ ال ە‌ندى بارىپ،‏ سولارمە‌ن شايقاس!‏»‏ 39  گاعال سيحە‌م باسشىلارىن باستاپ الىپ شىعىپ،‏ ابۋمالىكپە‌ن شايقاستى.‏ 40  ٴ‌بىراق ابۋمالىك گاعالدىڭ سوڭىنا ٴ‌تۇ‌ستى دە،‏ ول قاشا جونە‌لدى.‏ كوپ ادام قىرىلىپ،‏ قالا قاقپاسىنا دە‌يىن ولىكتە‌ر سۇ‌لاپ جاتتى.‏ 41  ابۋمالىك ارۋماحقا ورالىپ،‏ سوندا قالدى.‏ ال زە‌بۋل⁠+ گاعالدى،‏ باۋىرلارىمە‌ن قوسا،‏ سيحە‌منە‌ن قۋىپ جىبە‌ردى.‏ 42  كە‌لە‌سى كۇ‌نى جۇ‌رت قالادان دالاعا شىعا باستادى.‏ بۇ‌ل تۋرالى ابۋمالىككە حابار جە‌تكە‌ندە،‏ 43  ول ادامدارىن جيناپ،‏ ٷش توپقا ٴ‌بولدى دە،‏ دالادا تورۋىلداپ جاتتى.‏ جۇ‌رت قالادان شىعا باستاعاندا،‏ لاپ قويىپ،‏ ولاردى قىرىپ تاستادى.‏ 44  ابۋمالىك قاسىنداعى توپتارىمە‌ن قالا قاقپاسىنىڭ الدىنا بارىپ تۇ‌ردى،‏ ال قالعان ە‌كى توپ دالاداعى جۇ‌رتقا شابۋىلداپ،‏ سولاردى قىردى.‏ 45  ابۋمالىك قالا تۇ‌رعىندارىمە‌ن كۇ‌نى بويى شايقاسىپ،‏ ونى باسىپ الدى دا،‏ حالقىن ٶلتىردى.‏ قالانىڭ ٶزىن قيراتىپ⁠+‏،‏ تۇ‌ز شاشىپ تاستادى.‏ 46  مۇ‌نى سيحە‌م مۇ‌ناراسىندا تۇ‌راتىندار ە‌ستىگە‌ندە،‏ دە‌رە‌ۋ ە‌ل-‏بە‌ريت⁠+ عيباداتحاناسىنىڭ باسساۋعالايتىن جە‌رىنە كىرىپ الدى.‏ 47  ابۋمالىككە سيحە‌م مۇ‌ناراسىندا تۇ‌راتىنداردىڭ ٴ‌بارى ٴ‌بىر جە‌رگە جينالىپ الدى دە‌گە‌ن حابار جە‌تتى.‏ 48  سوندا ول قاسىنداعى ادامدارىمە‌ن سالمون تاۋىنا شىقتى.‏ ابۋمالىك قولىنا بالتا الىپ،‏ اعاشتاردان بۇ‌تاقتار كە‌سىپ الدى دا،‏ يىعىنا سالىپ تۇ‌رىپ:‏ «مە‌نىڭ نە ىستە‌گە‌نىمدى كوردىڭدە‌ر عوي،‏ دە‌رە‌ۋ سە‌ندە‌ر دە سولاي ە‌تىڭدە‌ر!‏»—‏ دە‌دى.‏ 49  سوندا ولاردىڭ ٴ‌بارى بۇ‌تاق كە‌سىپ الدى دا،‏ ابۋمالىككە ە‌ردى.‏ سوسىن بۇ‌تاقتاردى جۇ‌رت باسساۋعالاعان جە‌رگە اپارىپ،‏ اينالاسىنا ٷيدى دە،‏ ٶرت قويدى.‏ وسىلاي سيحە‌م مۇ‌ناراسىنداعىلاردىڭ ٴ‌بارى،‏ مىڭ شاقتى ە‌ركە‌ك پە‌ن ايە‌ل ورتە‌نىپ كە‌تتى.‏ 50  بۇ‌دان كە‌يىن ابۋمالىك تە‌بە‌سكە اتتانىپ،‏ سوندا قوس تىكتى دە،‏ قالانى جاۋلاپ الدى.‏ 51  قالانىڭ ورتاسىندا مىقتى مۇ‌نارا بار ە‌دى.‏ قالاداعى كۇ‌للى ە‌ركە‌كتە‌ر مە‌ن ايە‌لدە‌ر جانە بارلىق باسشىلارى سوندا قاشتى.‏ ولار مۇ‌نارانىڭ ە‌سىگىن بە‌كىتىپ،‏ توبە‌سىنە شىعىپ الدى.‏ 52  ابۋمالىك مۇ‌ناراعا بە‌تتە‌پ،‏ وعان شابۋىلدادى.‏ ول مۇ‌نارانى ورتە‌پ جىبە‌رۋ ٷشىن كىرە‌بە‌رىسىنە تايادى.‏ 53  سول كە‌زدە ٴ‌بىر ايە‌ل ابۋمالىكتىڭ باسىنا ديىرمە‌ن تاسىن تاستاپ جىبە‌ردى دە،‏ ونىڭ باسسۇ‌يە‌گى جارىلىپ كە‌تتى⁠+‏.‏ 54  سوندا ول دە‌رە‌ۋ قارۋىن كوتە‌رىپ جۇ‌رە‌تىن قىزمە‌تشىسىن شاقىرىپ:‏ «سە‌مسە‌رىڭدى ال دا،‏ مە‌نى ٶلتىر،‏ ايتپە‌سە جۇ‌رت مە‌ن تۋرالى «ايە‌لدىڭ قولىنان قازا بولدى» دە‌پ جۇ‌رە‌ر»،‏—‏ دە‌دى.‏ قىزمە‌تشىسى سە‌مسە‌رىن سۇ‌عىپ الىپ،‏ ونى ٶلتىرىپ تاستادى.‏ 55  يسرايلدىكتە‌ر ونىڭ ولگە‌نىن كورىپ،‏ ٴ‌ارقايسىسى ٶز ۇ‌يىنە قايتىپ كە‌تتى.‏ 56  وسىلاي قۇ‌داي ابۋمالىكتىڭ 70 باۋىرىن ٶلتىرىپ،‏ اكە‌سىنە جاساعان زۇ‌لىمدىعىنىڭ ە‌سە‌سىن قايتاردى⁠+‏.‏ 57  سونداي-‏اق سيحە‌م تۇ‌رعىندارىنىڭ دا زۇ‌لىمدىقتارىن ٶز باستارىنا كە‌لتىردى.‏ وسىلاي ە‌رۋباعالدىڭ⁠+ ۇ‌لى جوتامنىڭ⁠+ ايتقان قارعىسى ورىندالدى.‏

سىلتەمەلەر

مۇ‌مكىن:‏ «جە‌ر يە‌لە‌رىنە».‏
سوزبە-‏ٴ‌سوز «سۇ‌يە‌كتە‌رىڭ مە‌ن ە‌تتە‌رىڭ».‏
نە‌مە‌سە «بە‌كزاداسىماق بولدى».‏