جاستاردىڭ ساۋالدارى
تىرشىلىكتىڭ باستاۋى جاراتۋشى ما، ەۆوليۋسيا ما؟ ەۆوليۋسيا تەورياسىنا كۇماندانۋعا نەگىز بار ما؟ (2-ٴبولىم)
الەكس ٴبارىن جاراتقان قۇداي ەكەنىنە سەنىپ كەلگەن ەدى. الايدا بۇگىن بيولوگيا ٴمۇعالىمى ەۆوليۋسيانىڭ دۇرىستىعىن دالەلدەپ باقتى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل تەوريا سالماقتى عىلىمي زەرتتەۋلەرگە نەگىزدەلگەن. الەكس اقىماق بولىپ كورىنگىسى كەلمەدى. «عالىمدار ەۆوليۋسيانى دالەلدەسە، ولارعا كۇمان كەلتىرەتىن مەن كىممىن؟»— دەپ ويلاندى ول. الەكس ابدىراپ، ويى سان-ساققا جۇگىردى.
وسىنداي جاعدايعا كەزىكتىڭ بە؟ «اۋەل باستا قۇداي اسپان مەن جەردى جاراتتى» دەگەن سوزدەرگە سەن ٶمىر باقي سەنىپ كەلگەن شىعارسىڭ (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:1). الايدا كەيبىرەۋلەر سەنى «جاراتىلىس — ويدان شىعارىلعان اڭگىمە، ال ەۆوليۋسيا — ايعاق» دەگەنگە سەندىرگىسى كەلەتىن شىعار. ولارعا سەنگەن دۇرىس پا؟ نەلىكتەن ەۆوليۋسيانىڭ دۇرىستىعىن تەكسەرگەن ٴجون؟
ەۆوليۋسيا تەورياسىن سىنعا الاتىن 2 سەبەپ
عالىمدار ەۆوليۋسيا تەورياسىن ٴبىراۋىزدان قولدامايدى. ونداعان جىلدار بويى زەرتتەسە دە، عالىمدار ەۆوليۋسيانى تۇسىندىرۋدە ٵلى كۇنگە دەيىن ٴبىر كەلىسىمگە كەلگەن ەمەس.
ويلاپ قاراشى: ەگەر ەۆوليۋسيانىڭ جىلىگىن شاعىپ، مايىن ىشكەن عالىمداردىڭ ٶزى وعان قاتىستى ٴبىر مامىلەگە كەلە الماسا، سەنىڭ وعان سەنە سالعانىڭ اقىلدىلىققا جاتا ما؟ (ٴزابۇر 10:4).
نەگە سەنسەڭ دە، ٴبارىبىر ەمەس. «ەگەر تىرشىلىك كەزدەيسوقتىقتان پايدا بولعان بولسا، وندا ٴبىزدىڭ ٶمىرىمىزدىڭ، جالپى، بۇكىل عالامنىڭ ەش ٴمانى جوق»،— دەيدى زاكاري ەسىمدى جىگىت. راسىندا دا، ونىڭ سوزدەرىنىڭ جانى بار. ەگەر ەۆوليۋسيا ارقىلى پايدا بولعان بولساق، ٴبىز ٷشىن ٶمىردىڭ ٴمان-ماعىناسى جوق بولىپ كەتەر ەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:32). ال ەگەر بارلىعىن قۇداي جاراتقانى راس بولسا، دەمەك، ٴبىز ٶمىردىڭ ٴمانى جانە بولاشاق جايلى سۇراقتارىمىزعا جاۋاپ تابا الامىز (ەرەميا 29:11).
ويلاپ قاراشى: ەۆوليۋسيا مەن جاراتىلىس جايلى شىندىقتى بىلگەنىڭ ومىرىڭە قالاي ىقپال ەتەدى؟ (ەۆرەيلەرگە 11:1).
ويلاندىراتىن سۇراقتار
پىكىر: «عالامداعى بارلىق نارسە كەزدەيسوق بولعان ۇلى جارىلىستىڭ ناتيجەسىندە پايدا بولدى».
بۇل ۇلى جارىلىس كىمنىڭ يا نەنىڭ اسەرىنەن پايدا بولدى؟
قايسىسى قيسىندىراق: جوقتان باردىڭ پايدا بولعانى ما، الدە باردىڭ ٴبىر نارسەدەن نە بىرەۋدىڭ ىقپالىمەن پايدا بولعانى ما؟
پىكىر: «ادامدار جانۋاردان پايدا بولعان».
ادامدار جانۋاردان، مىسالى مايمىلدان، پايدا بولعان دەلىك. وندا نەگە ادام مەن مايمىلدىڭ اقىل-ساناسىنداعى ايىرماشىلىق جەر مەن كوكتەي؟ a
نەگە ەڭ قاراپايىم دەگەن اعزالاردىڭ قۇرىلىسى سونداي كۇردەلى؟ b
پىكىر: «ەۆوليۋسيا عىلىمي دالەلدەنگەن».
وسىنى ايتقان ادام ەۆوليۋسيانى راستايتىن دەرەكتەرگە ٶزى كوز جەتكىزگەن بە؟
بارلىق دانىشپاندار ەۆوليۋسياعا سەنەدى دەگەنگە بولا، ەۆوليۋسياعا سەنىپ جۇرگەندەر قانشاما؟
a كەيبىرەۋلەر ادامنىڭ ميى مايمىلدىكىنەن ۇلكەنىرەك بولعاندىقتان، ونىڭ اقىل-ساناسى جوعارى دەۋى مۇمكىن. الايدا بۇنىڭ دالەل بولا المايتىنى تۋرالى «تىرشىلىكتىڭ باستاۋى. بەس ماڭىزدى سۇراق» كىتاپشاسىنىڭ 28-بەتىندە تۇسىندىرىلەدى.
b «تىرشىلىكتىڭ باستاۋى. بەس ماڭىزدى سۇراق» كىتاپشاسىنىڭ 8—12-بەتتەرىن قارا.
