ەحوبا كۋاگەرلەرى وتباسىن بۇزا ما؟
ٴبىز، ەحوبا كۋاگەرلەرى، ٶزىمىزدىڭ دە، وزگەلەردىڭ دە وتباسىلارىنىڭ ىرگەسىن بەرىك ەتۋگە تىرىسامىز. ٴبىز وتباسىنا باستاما بەرگەن قۇدايدى قاستەرلەيمىز (مۇسانىڭ 1-جازباسى 2:21—24؛ ەفەستىكتەرگە 3:14، 15). قۇداي ٶز ٴسوزى — كيەلى كىتاپتا وتباسىنا قاتىستى كوپتەگەن جاقسى كەڭەستەر بەرگەن. ولار دۇنيەنىڭ ٴتورت تارابىنداعى ادامدارعا نەكەلەرىن باياندى دا بەرىك ەتۋگە كومەكتەسكەن.
ەحوبا كۋاگەرلەرى وتباسىن بەرىك ەتۋگە قالاي ۇلەس قوسادى؟
كيەلى كىتاپتاعى كەڭەستەر بىزگە جاقسى كۇيەۋ، اياۋلى جار، تاربيەلى بالا بولۋعا كومەكتەسەتىندىكتەن، ولارعا قۇلاق اسۋعا بارىنشا تىرىسامىز (ناقىل سوزدەر 31:10—31؛ ەفەستىكتەرگە 5:22—6:4؛ تىموتەگە 1-حات 5:8). كيەلى كىتاپتاعى دانا سوزدەر ٴتىپتى ەكى ٴتۇرلى ٴدىندى ۇستاناتىن وتباسىلارىن دا بەرىك ەتۋگە سەپتىگىن تيگىزەدى (پەتىردىڭ 1-حاتى 3:1، 2). جۇبايلارى كەيىننەن ەحوبا كۋاگەرى بولعان كىسىلەردىڭ سوزدەرىنە نازار اۋدارىڭىزشى:
«وتاسقاننان كەيىنگى التى جىلىمىز ۇرىس-كەرىس پەن اشۋ-ىزاعا تولى بولدى. ٴبىراق ايەلىم يۆيتي ەحوبا كۋاگەرى بولعاننان كەيىن، اناعۇرلىم مەيىرىمدى ٵرى سابىرلى بولا باستادى. ونىڭ جاقسى جاققا وزگەرگەنىنىڭ ارقاسىندا شاڭىراعىمىز شايقالماي، امان قالدى». (كلاۋەر، برازيليا).
«كۇيەۋىم حانزا ەحوبا كۋاگەرلەرىمەن كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستاعاندا، قارسى بولدىم، ويتكەنى ولار وتباسىمىزدى ويران ەتەدى دەپ ويلادىم. ٴبىراق بايقاعانىم — كيەلى كىتاپ، كەرىسىنشە، وتباسىمىزعا جاقسى اسەر ەتتى». (اگنەس، زامبيا).
ٴبىز ادامدارعا كيەلى كىتاپتاعى كەڭەستەردىڭ مىناداي ومىرلىك ماسەلەلەردە پايدالى ەكەنىن كورسەتەمىز:
نەكەنىڭ العاشقى جىلدارىنان سۇرىنبەي ٶتۋ؛
اتا-ەنەمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولۋ؛
اقشانى ۇقساتا ٴبىلۋ؛
ۇرىس-كەرىستى بولدىرماۋ؛
كەشىرە ٴبىلۋ؛
بالا تاربيەلەۋ.
باسقا دىنگە ٶتۋ وتباسىنىڭ شىرقىن كەتىرە مە؟
راس، كەيدە بۇل سولاي بولىپ جاتادى. مىسالى، «سوفريس» زەرتتەۋ كومپانياسىنىڭ مالىمدەمەسىنە ساي، جۇبايلاردىڭ ٴبىرى كۋاگەر بولۋدى شەشكەن 20 نەكەنىڭ 1 ىندە قيىندىقتار تۋىنداعان ەكەن.
يسا پايعامبار ونىڭ وسيەتتەرىن ۇستانعان ادام كەيدە وتباسى جاعىنان قارسىلىق كورەتىنىن ايتىپ كەتكەن (ماتاي 10:32—36). تاريحشى ۋيلل ديۋرانتتىڭ ايتۋىنشا، ريم يمپەرياسىنىڭ تۇسىندا «ماسىحشىلەرگە وتباسىن بۇزادى دەگەن ايىپ تاعىلعان» a. بۇگىندە دە كەيبىر ەحوبا كۋاگەرلەرىنە سونداي ايىپ تاعىلىپ جاتادى. الايدا وتباسىنداعى كيكىلجىڭگە كۋاگەرلەر سەبەپشى مە؟
ادام قۇقىقتارى جونىندەگى ەۋروپالىق سوت ەحوبا كۋاگەرلەرى وتباسىن بۇزادى دەپ تاعىلعان ايىپتى قاراستىرعاندا، وتباسىنداعى ۇرىس-كەرىستى كوبىنەسە كۋاگەر ەمەس وتباسى مۇشەلەرى باستايتىنىن ايتقان بولاتىن. سوتتىڭ ايتۋىنشا، ولار «تۋىسىنىڭ ٴدىني بوستاندىعىن قۇرمەتتەمەيدى جانە ٶز سەنىمىنە ساي ٴجۇرىپ-تۇرۋىنا مۇمكىندىك بەرگىلەرى كەلمەيدى... مۇنداي جاعداي ٵرتۇرلى ٴدىندى ۇستاناتىن وتباسىلارىندا كەڭ تاراعان، ەحوبا كۋاگەرلەرى دە بۇدان شەت قالمايدى» b. ەحوبا كۋاگەرلەرى ٴدىني توزبەۋشىلىككە كەزىككەندە دە، كيەلى كىتاپتاعى مىنا كەڭەسكە ساي ارەكەت ەتۋگە تىرىسادى: «جاماندىققا جاماندىقپەن قايتارماڭدار... قولدارىڭنان كەلگەنشە، بارلىق ادامدارمەن تاتۋ بولىڭدار» (ريمدىكتەرگە 12:17، 18).
نەگە ەحوبا كۋاگەرلەرى ٶز دىنىندەگى اداممەن عانا نەكە قۇرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيدى؟
كۋاگەرلەر كيەلى كىتاپتاعى «تەك يەمىزدىڭ ٸزباسارىنا (ياعني ٶز دىنىندەگى ادامعا) شىعۋ كەرەك» دەگەن نۇسقاۋعا قۇلاق اسادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:39). بۇل نۇسقاۋ قۇداي سوزىنە نەگىزدەلگەن ٵرى پايدالى. مىسالى، 2010-جىلى «نەكە مەن وتباسى» جۋرنالىندا («Journal of Marriage and Family») جارىق كورگەن ٴبىر ماقالادا «ٴبىر ٴدىندى ۇستاناتىن، ٶمىر سالتى مەن نانىمدارى بىردەي ەرلى-زايىپتىلاردىڭ» قارىم-قاتىناسى الدەقايدا بەرىك بولىپ كەلەتىنى ٴسوز ەتىلگەن c.
الايدا كۋاگەرلەر ٴبىر سەنىمدەگى باۋىرلاستارىن وزدەرىنىڭ كۋاگەر ەمەس جۇبايلارىنان اجىراۋعا شاقىرمايدى. كيەلى كىتاپتا بىلاي دەلىنگەن: «ەگەر باۋىرلاستىڭ ايەلى وزىمەن ٴبىر سەنىمدە بولماسا، ٴبىراق ونىمەن تۇرۋعا كەلىسسە، ايەلىن تاستاماسىن. سول سياقتى، ايەل دە كۇيەۋى ٴبىر سەنىمدە بولماعانمەن، بىرگە تۇرۋعا كەلىسسە، ونى تاستاماسىن» (قورىنتتىقتارعا 1-حات 7:12، 13). ەحوبا كۋاگەرلەرى وسى بۇيرىققا قۇلاق اسادى.
a «سەزار جانە ٴماسىح» («Caesar and Christ»، 647-ب.).
b «ماسكەۋ قالاسىنداعى ەحوبا كۋاگەرلەرىنىڭ ٴدىني قاۋىمى رەسەي فەدەراسياسىنا قارسى» ٸس (26، 27-ب.، 111-ابز.).
c «نەكە مەن وتباسى» جۋرنالى («Journal of Marriage and Family»، 4-ٴنومىر، 2010-جىل، تامىز، 72-توم، 963-بەت).