مازمۇنعا ٶتۋ

ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رى نە سە‌بە‌پتى قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتادى؟‏

ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رى نە سە‌بە‌پتى قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتادى؟‏

كوپشىلىككە تاراعان جاڭساق پىكىرلە‌ر

جاڭساق پىكىر:‏ ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رى مە‌ديسينالىق ە‌مشارالارعا جۇ‌گىنبە‌يدى.‏

شىندىق:‏ ٴ‌بىز ٶزىمىز ٷشىن دە،‏ تۋىستارىمىز ٷشىن دە ە‌مدە‌لۋدىڭ ە‌ڭ جاقسى ٴ‌تۇ‌رىن تاڭداۋعا تىرىسامىز.‏ دە‌نساۋلىعىمىز سىر بە‌رسە،‏ ٴ‌بىز ە‌م-‏دومدى نە وتانى قانسىز جاساۋدا تاجىريبە‌سى بار دارىگە‌رلە‌رگە بارامىز.‏ مە‌ديسينانىڭ العا باسىپ جاتقانى ٴ‌بىزدى قۋانتادى.‏ كۋاگە‌رلە‌ردى ە‌مدە‌ۋدە قولدانىلىپ جۇ‌رگە‌ن قانسىز ە‌مدە‌ۋ تاسىلدە‌رى بۇ‌گىندە باسقا دا ادامدارعا كومە‌كتە‌سۋ ٷشىن كە‌ڭىنە‌ن قولدانىلۋدا.‏ قازىرگى تاڭدا كوپ ە‌لدە‌ردە كە‌ز كە‌لگە‌ن ادام قان قۇ‌يدىرماي ە‌مدە‌لۋ جولىن تاڭداي الادى.‏ وسىلاي ادام ٶزىن كە‌لە‌سىدە‌ي قاۋىپتە‌ردە‌ن ساقتايدى:‏ قان ارقىلى جۇ‌عاتىن اۋرۋلار،‏ يممۋندى جۇ‌يە‌نىڭ رە‌اكسياسى نە ابايسىزدا جاسالاتىن قاتە‌لىكتە‌ر.‏

جاڭساق پىكىر:‏ ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رى سىرقاتتى سە‌نىممە‌ن جازۋعا بولادى دە‌گە‌نگە سە‌نە‌دى.‏

شىندىق:‏ بىزدە سە‌نىممە‌ن ە‌مدە‌ۋ دە‌گە‌ن نارسە جوق.‏

جاڭساق پىكىر:‏ قان قۇ‌يدىرماي ە‌مدە‌لۋ وتە قىمبات تۇ‌رادى.‏

شىندىق:‏ قان قۇ‌يدىرماي ە‌مدە‌لۋ ٴ‌تيىمدى ٵرى قىمبات ە‌مە‌س a‏.‏

جاڭساق پىكىر:‏ جىل سايىن كوپتە‌گە‌ن كۋاگە‌ر،‏ سونىڭ ىشىندە بالالار دا،‏ قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتقاندىقتان كوز جۇ‌مادى.‏

شىندىق:‏ بۇ‌لاي دە‌ۋگە ە‌ش نە‌گىز جوق.‏ بۇ‌گىندە حيرۋرگتار ورتوپە‌ديالىق،‏ جۇ‌رە‌ككە جاسالاتىن جانە مۇ‌شە الماستىرۋ سياقتى كۇ‌ردە‌لى وتالاردى قان قۇ‌يماي جاسايدى b‏.‏ وسىنداي ە‌م ٴ‌تۇ‌رىن تاڭداعان ناۋقاستار،‏ سونىڭ ىشىندە بالالار دا بار،‏ قان قۇ‌يدىرىپ ە‌مدە‌لگە‌ندە‌رمە‌ن بىردە‌ي نە ولاردان دا جىلدام ايىعىپ جاتادى c‏.‏ قالاي بولعان كۇ‌ندە دە،‏ قاننان باس تارتقان ادام ولە‌دى،‏ ال قان قۇ‌يدىرعان ادام ٶمىر سۇ‌رە‌دى دە‌پ ە‌شكىم كە‌سىپ ايتا المايدى.‏

ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رى نە سە‌بە‌پتى قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتادى؟‏

مۇ‌نىڭ سە‌بە‌بىن مە‌ديسينالىق تۇ‌رعىدان ە‌مە‌س،‏ ٴ‌دىني تۇ‌رعىدان قاراستىرعان ٴ‌جون.‏ كيە‌لى جازبالاردا قاننان اۋلاق بولۋ كە‌رە‌كتىگى انىق ايتىلعان (‏مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 9:‏4؛‏ مۇ‌سانىڭ 3-‏جازباسى 17:‏10؛‏ مۇ‌سانىڭ 5-‏جازباسى 12:‏23؛‏ ە‌لشىلە‌ردىڭ ىستە‌رى 15:‏28،‏ 29‏)‏.‏ ونىڭ ۇ‌ستىنە،‏ قۇ‌داي تىرشىلىك يە‌سىنىڭ ٶمىرى قاندا دە‌پ قاراستىرادى (‏مۇ‌سانىڭ 3-‏جازباسى 17:‏14‏)‏.‏ سوندىقتان ٴ‌بىز قۇ‌دايدىڭ بۇ‌يرىعىنا مويىنسۇ‌نۋ ٷشىن عانا ە‌مە‌س،‏ ونى ٶمىردىڭ قاينارى رە‌تىندە قۇ‌رمە‌تتە‌گە‌ندىكتە‌ن دە قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتامىز.‏

كوزقاراستاردىڭ وزگە‌رۋى

كۇ‌ردە‌لى وتالاردى قان قۇ‌يدىرماي-‏اق ٴ‌ساتتى جاساۋعا بولادى.‏

ٴ‌بىر كە‌زدە‌رى مە‌ديسينادا قان قۇ‌يدىرۋدان باس تارتۋدى قاۋىپتى،‏ ٴ‌تىپتى وزىنە-‏ٶزى قول جۇ‌مساۋمە‌ن بىردە‌ي دە‌پ ە‌سە‌پتە‌لگە‌ن.‏ ٴ‌بىراق سوڭعى جىلدارى مۇ‌نداي كوزقاراستى ۇ‌ستاناتىندار سانى ازايۋدا.‏ مىسالى،‏ 2004-‏جىلى مە‌ديسينالىق جۋرنالداردىڭ بىرىندە جارىق كورگە‌ن ماقالادا:‏ «ە‌حوبا كۋاگە‌رى بولىپ تابىلاتىن ناۋقاستار ٷشىن قولدانىلعان ە‌م تۇ‌رلە‌رىنىڭ كوبى جىلدار وتە كە‌لە قالىپتى ە‌مشاراعا اينالادى»،‏—‏ دە‌لىنگە‌ن ە‌دى d‏.‏ ال باسقا ٴ‌بىر مە‌ديسينالىق جۋرنالدا قانسىز وتا جاساۋ تە‌ك ە‌حوبا كۋاگە‌رلە‌رىمە‌ن شە‌كتە‌لمە‌ي،‏ حيرۋرگتاردىڭ مۇ‌نى ٵر جاعدايدا قاراستىرۋ كە‌رە‌كتىگى اتاپ ٶتىلدى (‏«‏Heart, Lung and Circulation‏» جۋرنالى،‏ 2010-‏جىل)‏.‏

دۇ‌نيە‌جۇ‌زى بويىنشا مىڭداعان دارىگە‌ر كۇ‌ردە‌لى وتالاردى قانسىز جاساۋ ٷشىن وتا كە‌زىندە كوپ قان جوعالتپاۋ ادىستە‌رىنە جۇ‌گىنە‌دى.‏ مۇ‌نداي ادىستە‌ر ٴ‌تىپتى دامۋشى ە‌لدە‌ردە دە قولدانىلادى.‏ وسىنداي ە‌م ٴ‌تۇ‌رىن تاڭدايتىنداردىڭ اراسىندا ە‌حوبا كۋاگە‌رى بولىپ تابىلمايتىن ناۋقاستار از ە‌مە‌س.‏

a Transfusion and Apheresis Science, Volume 33, No. 3, p. 349.

b The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery, Volume 134, No. 2, pp. 287-288; Texas Heart Institute Journal, Volume 38, No. 5, p. 563; Basics of Blood Management, p. 2; and Continuing Education in Anaesthesia, Critical Care & Pain, Volume 4, No. 2, p. 39.

c The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery, Volume 89, No. 6, p. 918; and Heart, Lung and Circulation, Volume 19, p. 658.

d Continuing Education in Anaesthesia, Critical Care & Pain, Volume 4, No. 2, page 39.