Ilaqutariinnik pilersaarusiorneq — Kristumiut isiginnittaasiannit

SILARSUARMI inuiaat ataatsimeersuarneranni siullermi, 1974-imi, inuiaqatigiit katersuussimasut 140-t nalunaarput, aappariit tamarmik „tunngaviusumik pisinnaatitaaffeqartut nammineq akisussaallutillu qassinik meerartaarusunnerlutik, aammalu naartunaveersaarnermut qaammarsaatit pisariaqartut pissallugit“.

Amerlasuut isumaqarput tamanna aalajangiinerusoq pitsaasoq. Ilumoorpoq Guutip Adam Evalu, kingusinnerusukkullu Noap ilaqutai, ’kinguaassioqqullugit amerliartoqqullugillu nuna tamakkerlugu’ peqqugai. (1 Moses 1:28; 9:1) Kristumiulli taama peqquneqanngillat. Biibilip aappariit kristumiut meeqqioqqullugit kajumissaanngilai, meerartaarnaveersaaqqullugilli aamma oqanngilaq. Tassa aappariit namminneerlutik aalajangersinnaavaat meerartaarusunnerlutik meerartaarusunnginnerlutilluunniit, aamma — meerartaarniarunik — qaassinik qaqugulu meerartaarniarnerlutik.

Akisussaaffik Guutimeersoq

Malugaajulli silarsuarmi inuiaat ataatsimeersuarneranni aalajangersakkami allassimammat aappariit namminneerlutik ’akisussaaffigigaat aalajangissallugu qassinik meerartaarnissartik qanorlu akulikitsigisumik’? Akisussaassuseqarnermik najoqqutassiaq Biibilimut naleqqulluarpoq. Angajoqqaat kristumiut nalunngilluarpaat meeqqat Guutimit tunissutaasut erlinnartut, tunissummulli tassunga akisussaaffik annertooq atasoq.

Pingaarnerpaamik angajoqqaat meeqqat timikkut pisariaqartitaat matussutississallugit akisussaaffigaat. Biiblimi allassimavoq: ’Kialuunniit ilani annerusumillu inoqutini isumaginngikkunigit, taassuma upperneq soraarussimavaa uppinngitsumit ajornerulluni.’ — 1 Timûtiuse 5:8.

Ilaquttanik isumaginninneq nerisassaqartitsinerinnaanngilaq akiligassanillu akilersuinerinnaanngilaq, naak tamakku isumagineri annertugaluartut. Aappariit kristumiut akisussaassusermik misigisaqartut anaanap timikkut, misigissutsikkut, sianissutsikkut anersaakkullu peqqissuunissaa aamma eqqarsaatigisarpaat qassinik meerartaarusunnerlutik pilersaarusioraangamik. Meeqqamik isumaginninneq piffissamik annertuumik tigusisarpoq, meeqqallu tulleriiginnaraangata anaanap allanik sammisaqarnissaralua, inuttut ineriartornissaralua kristumiutullu suliassanik sammisaqarnissaralua akornuserneqarajuttarpoq, aammattaaq timikkut anersaakkullu peqqissuunera.

Angajoqqaallu kristumiut akisussaassusermik misigisaqartut meeqqamik pisariaqartitaat eqqumaffigisarpaat. The State of the World’s Population 1991-imi allassimavoq: „Meeqqat ilaqutariinni angisuuni meeqqat ukiui akulikitsuusuni inuusut nerisassat, atisat angajoqqaallu asanninnerat pillugu qatanngutitillu unammisariaqartarput. Tunillatsianerusarputtaaq. Meeqqat meeraanertik, qajannarnerunertik, anigorluarunikku timikkut sianissutsikkullu ineriartornerat akornuserneqarnissaat navianaateqarneruvoq. Inersimasutut siunissaat ajortorujussuuvoq.“ Soorunami ilaqutariinnut angissuunut tamanut tamanna eqquunneq ajorpoq, tamannali ilaqutariit kristumiut eqqarsaatigisariaqarpaat qassinik meerartaarusunnerlutik pilersaarusioraangamik.

Angajoqqaat kristumiut pisussaaaffigaat meeqqatik anersaap tungaatigut isumagissallugit, Biibilimimi ima peqqussuteqarpoq: ’Ilissi angajoqqaat, qitornasi narrutsatseqinasigik, paariniarsigilli perorsarlugit inertertarlugillu Naalakkamit.’ — Evfisumiut 6:4.

Emeka, kristumiu Nigeriameersoq inatsisinik ilisimatusaatinik ilinniartitsisoq, ukioq ataaseq katissimareersimavoq (aappaqareersimavoq), angisuumillu ilaqutaqalernissaq tuaviuutinngilaa.  „Qassinik meerartaarusunnerluta nuliaralu oqaloqatigiissutigisimavarput. Tallimanik meerartaarusulluta eqqarsaatigisimavarput, aalajangersimavugulli pingasunik meerartaarniarluta. Kingusinnerusukkut paasisimavarput marluinnaappata ajunnginnerussasoq. Biibilip najoqqutassiai malillugit perorsaaneq oqitsuunngilaq. Akisussaaffik angeqaaq.“

Aappariit kristumiut ilaat aalajangersimapput meerartaarniarnatik, piffissartik tamaat Guutimut kiffartuussinermut atorsinnaaniassagamikku. Afrikami ajoqersuiartortitaq meerartaarniarnatik uinilu isumaqatigiissimasut, oqarpoq: „Meerartaarsimannginnama misiginngilanga pinngitsuugaqarlunga. Uigalu angajoqqaajunerup nuannersui misigisimanngikkaluarpavut, inuunerpulli allanik nuannersorpassuaqarsimavoq. Sallusuissummik Biibilimeersumik allanik ilinniartitsinitsinni nunarsuarmi assigiingitsuni anersaakkut meerarpassuaqalersimavugut. Asavavut, asavaatigullu. Immikkut ittumik atassuteqarpugut. Paulus imminut anaanamut milutsitsisumut assersuukkami, anersaakkut ikiorsimasaminik tunniulluinnarsimasumik asanninnini pissutigalugit, assersuutaa tulluarpoq.“ — 1 Tásalûníkamiut 2:7, 8.

Naartunaveersaarneq

Biibilip naartunaveersaarneq ajoraa? Naamik, ajorinngilaa. Aappariit namminneerlutik aalajangissavaat  naartunaveersaatinik atortoqassanerlutik atortoqassagunillu suna atussanerlugu. Toqqaanerminnili inuunerup illernassusia ataqqillugu ersersittariaqarpaat. Biibilimi erserpoq inuuneq naartulernermi aallartittartoq, kristumiullu inuunermik kipititsisumik, tassa naartuersitsisumik, atortoqarnissaq ingalassimaniartariaqarpaat. — Tussiaat 139:16; naleqqiuguk 2 Moses 21:22, 23; Jeremia 1:5.

Aappariit qinigaat assigiinngitsuusinnaapput. Ilaasa immaqa meeqqat amerlassusiat killeqartinniarpaat, ilaasali meerartaannginnissaq aalajangiusimagaat taamaattumillu arlaatigut naartunaveersaatinik atugaqarlutik. Assigiinngitsorpassuartigut naartunaveersaartoqarsinnaavoq, tamarmillu immikkut pitsaaquteqarlutillu ajoquteqarput. Sorleq pitsaanerutillugu aappariit aalajangiilerunik, eqqaamasariaqarpaat ilaat allanit tatiginarnerusarmata. Ajoqusiisinnaanersut aamma misissortariaqarput. Nakorsat ilaqutariillu pilersaarusiortarnerini siunnersuisarfiit naartunaveersaarnissaq pillugu siunnersuisinnaapput aappariinnullu pitsaanersiuinermi ikiuisinnaallutik.

Aappariit namminneerlutik aalajangigassaraat amerlasuunik ikittunilluunniit meerartaarusunnerlutik, meerartaarusunnginnerlutilluunniit. Aalajangigassarli pingaartuummat sunniuteqangaartussaq, aappariit eqqarsaatigeqqissaartariaqarpaat qinnutiminnullu ilanngullugu. (gD 22/2 93)

[Qupp. 24, 25-mi ungalusaq]

Naartunaveersaatit assigiinngitsut

Kinguaassiorsinnaajunnaaarsitsineq

Angutini: Usuup amia qalleq annikitsumik putoriarlugu anisooqarfiit kipineqartarput.

Arnani: Mannissaqarfiit qilerneqartarput kipineqartarlutilluunniit mannissat illissamut apuussinnaajunnaarsillugit.

Ajunngequtit: Naartunaveersaatinit tamanit kinguaassiorsinnaajunnaarsinneqarneq sunniuteqarluarnerpaasarpoq.

Ajoqutit: Kinguaassiorsinnaaqqilinngitsoortoqarsinnaavoq. Angutini arnanilu pilattaanikkut meerartaarsinnaaqqilersitsisoqarsimavoq, tamannali qulakkeerluinnarneqarsinnaanngilaq. *

P-pillit

Tamakkununnga aamma ilaapput minipillinik taaneqartartut, gestageniinnarmik imaqartut. P-pillit arnap hormoniisa oqimaaqatigiinnerannut sunniuttarput mannimmillu kaanngartinngitsoortitsisarlutik ineriartortitsinngitsoortitsisarlutillu.

Ajunngequtit: Naartunaveersaataalluarput.

Ajoqutit: Timikkut sunniutipiloqartarput, 40-lli ataallugit ukiulinni peqqissuni pujortartanngitsunilu taamaannginnerusarput.

Pessar cremelu anisuunik toqutsisartoq

Pessar tassaavoq gummi qaarajuttoq peqissinnaasumik sinaakkutilik. Pessarip illissap paavanut sammisortaa sinaalu crememik anisuumut toqunartumik taninneqartarpoq, illissallu ammarnga matullugu inissinneqartarluni.

Ajunngequtit: Eqqortumik atorneqaraangami naartunaveersaataalluartarpoq qularnaatsoq.

Ajoqutit: Atoqatigiinnerni tamatigut atorneqassaaq. Pessarip eqqortumik ikkunneqarnissaa sungiusarneqartariaqarpoq, atoqatigiinnginnermilu ikkunneqassaaq aatsaallu nalunaaquttap akunneri 6-8-t qaangiuppata peerneqassalluni.

Svampi naartunaveersaat

Svampi polyuretanimit sanaaq anisuumut toqunartumik ussissagaavoq. Illissap ammarnga matullugu ikkunneqartarpoq, taamaalilluni timikkut kemiikkullu anisuunut assiaqulaalerluni. Atorneqareeruni iginneqassaaq.

Ajunngequtit: Svampi nalunaaquttap-akunneri 24-t angullugit atorneqarsinnaavoq, piffissarlu tamanna tamaat naartunaveersaartitsisarluni.

Ajoqutit: Ilaannit saperneqartutut nalunaarutigineqarsimavoq ikittunnguillu toksisk shock syndromimik (toqunartoqalernermik) nalaanneqassutigisimavaat.

Spiral

Spirali saviminermik plasticimilluunniit sanaajuvoq illissamullu ikkunneqartarluni. Qanorpiaq sunniuttarnera ilisimaneqarpianngilaq, nakorsalli ilaat isumaqarput arlalitsigut naartunaveersaartitsisartoq, ilaatigut manniup illissap iigaanut nippunnissaralua akornusertaraa.

Ajunngequtit: Naartunaveersaat tatiginartoq.

Ajoqutit: Ilaannikkut annertuumik aaqartitsisarpoq anniartitsisarluniluunniit immaqalu ilaannikkut naartumik katatsitsisarluni. *

Usuup puua

Pooq gummiusoq anisuup utsunnut isinnginnissaa akornuserniarlugu usummut atitinneqartartoq.

Ajunngequtit: Naartunaveersaat tutsuiginartoq pitsaasorlu. Nappaatinik kinguaassiuutitigut tunillaattartunik, ilaatigut AIDS-imik, tunillatsinnissaq annikillisittarpaa.

Ajoqutit: Ilaasa usuup pooqarnissartik iluarinngilaat atussagaanni atoqatigiinneq kipitinneqartarmat.

Atoqatigiinneq kipititaq

Atoqatigiinnermik kipititsinermik periaatsimi anisuunnginnermi usuk utsummit amuneqartarpoq.

Ajunngequtit: akissajaataanngilaq, piareersartariaqarani atortulertariaqaraniluunniit.

Ajoqutit: Kinguaassiuutikkut naammassinanngilaq, imminut naalakkersinnaanermik annertuumik pisariaqartitsiffiulluni qularnaatsuunngivillunilu.

Akuttoqatigiissaarineq

Aappariit arnap aaqartarfiisa akornanni arnap naartulernissaata ilimanaateqarnerpaaffiani atoqatigiinnaveersaartarput.

Ajunngequtit: Peqqissutsimut ulorianaateqanngilaq kingunipilutsitsissananilu. Atoqatigiinnermi piareersimaffeqartariaqanngilaq.

Ajoqutit: Aappariit meerartaannginnissartik aalajangiusimalluinnanngippassuk aalajangersimasumillu malittarisaqanngippata naartunaveersaarneq tamanna qularnaappallaassanngilaq.

Hormonilersinneq

Naartunaveersaatit nutaanersaat tassa arnap tallimi amiata ikeranut silikumskapselinik ikkussivigitinnera. Ukiut tallimat angullugit kapselit aammik annikitsunnguakkuutaarlugit hormonilersuisarput. Piffissami tamatumani arnaq naartunissamut illersorneqartarpoq.

Ajunngequtit: Pitsaalluinnartuuvoq. Kapselit peerneqarpata naartusinnaaleqqittoqassaaq.

Ajoqutit: Ajoqutissartaqanngingajapput. P-pillit gestageniinnarmik imallit ajoqutissartaattut ipput. Gestageniinnarnik imalinnik kapselilertikkaanni naartulernissaq akornuserneqartarpoq qularnanngitsumik naartumik katatsinikkut. *

[Quppernerup ataani ilanngussat]