Nutsatit qanimut

„INUIAAT oqaluttuarisaaneranni kulturinilu tamani nutsat inuttartik oqaluttuarisarpaat,“ qinerlerfissiami allassimavoq. Tupinnanngitsumik amerlasuut soqutigaat nutsamik peqqissuutittuarnissaat paarilluarnissaallu.

Iteritsi!-p nujalerisut sisamat misilittagaqarluartut nutsat sananeqaataat paarilluarnissaallu pillugit apersorpai. Nutsat sunaaffaana isumaqarfiginerininngarnit saneqaataat taama tupinnarnerutigisut.

Nutsat talliartortarnerat katattarnerallu

Ap: Nutsat sunik sananeqaateqarpat?

Ak: Nutsat keratinertaqarput, proteinimik ipiutaasaasumik. Nutsat sorlaqarfeeqqaminnit meqqerfinnik nutserfinnilluunniit taaneqartartunit talliartortarput. Meqqerfinnilu tamani tinupasuusannguaqarpoq, taqaararpassuaqartunik. Nutsat tinupasuusannguartaat nutsat celliinik sanasarpoq toqupallattartunik nujanngortartunillu, meqqerfinnillu cellinit nutaanerpaanit talliartortinneqartartunik.

Ap: Ilumoorpa killortinnerup nutsat sukkanerusumik talliartortittarai?

Ak: Naamik, isumaqartoqarpoq nutsat avalequtitut orpimmit inuussutissalersorneqartutulli timimit  inuussutissalersorneqartartut. Nutsalli amermit puttukkaangamik uumassuseerutereersimasarput. Taamaattumik nutsanik killuineq talliartornerannut sunniuteqarneq ajorpoq.

Ap: Sooq nutsat qiinngortarpat?

Ak: Nujap ilorpiaa qalipaatissartaqarpoq nutsat qalipaatigisaannik. Nutsat qiinngoriartortarput qalipaatissap celliisa toqujartorneranni. Utoqqaliartulernermut ilaaginnarpoq. Inuusunnerusut qiininnerannut pissutaasinnaavoq kingornussaqarsimaneq nappaateqarnerluunniit. Ullormiit ullormut qeeqalertarnermik isuma eqqunngitsuuvoq. Puttutinnginneranni nutsat qalipaaserneqartarput. Qaammammut 1,25 centemeterimik nujaq tallisarmat, piffissaq sivisusarpoq qiip puttunnissaanut takuneqarsinnaalernissaanullu.

Ap: Nutsat katannerannut suna pissutaava?

Ak: Nutsat katannerat pissusissamisuuginnarpoq. Kikkut tamarmik agguaqatigiissillugu 50-niit 80-nut ullormut nutsat katattarpaat. Angutilli kassermikkut nujaaruttarnerat  nalinginnaasoq kingornussaasarpoq pissutaasinnaallunilu hormonit oqimaaqatigiikkunnaarnerat nujaarutsitsisartoq. Nutsat katarujussuarnerat taasarpaat alopeci. *

Ap: Oqartoqartarpoq nutsat peqqissutsimut tarrarsuutaasut. Taamaassoraasiuk?

Ak: Aap. Aammeersumik nutsat inuussutissalersorneqartarput. Taamaattumik nutsat peqqissut takutippaat aammik pilersorneqarnerat pisariaqartumik inuussutissartarqartoq. Nerisalunnerup imigassartorpallaarnerullu nutsat isikkuluttunngortittarpai napiasunngortillugillu; nutsat naammattumik aammeersumik inuussutissalersorneqanngimmata. Nutsat katannerat isikkulunneralluunniit nutsallu panernerat nappaateqanermut, arnanilu naartunermut, takussutissaaqqaartarpoq.

Niaqqumik nutsanillu paarsineq

Ap: Qanoq qulittassaagut?

Ak: Misilittakkat takutippaat niaqqumik panerneranik ajornartorsiutillit amerlanerit qulikulavallaartut. Niaqoq orsuusoq ipertianerusarmat orsullu ammip cellii toqungasut niaqqumiitiinnartarmagit aamma sullut meqqerfinnut orsoqartitsisut milissinnaammagit, soorunami pingaaruteqarpoq qulikulaarnissaq. Orsulli pissusissamisoortup ameq bakterissanut aseruutaasinnaasunut illersortarpaa panernaveersaartittarlugulu. Qulikulavallaarnerup orsoq illersuutaasoq amermiittoq peertarpaa, amerlulersitsisarlunilu, soorlu qaqortualunitsitsiluni. Immikkut ilisimasallit amerlanerit tassunga tunngatillugu kaammattuutigaat nutsat qulinneqartassasut aatsaat niaqoq nutsalluunniit orsoqalerpata. Orsoqaleqqajaasunik nujallit nalinginnaasunik panertunilluunniit nujalinnit qulikulanerusariaqarput.

Qulitsilluni niaqqoq tagiartortaraanni pitsaassaaq. Cellit toqungasut peerneqartarput aallu kaaviiaarluarnerulertarluni nutsat inuussutissalersorlugit. Eqqaamallugu nutsat qapuiarluarnissaat. Soorlu assavut panersinnaasut siggillutillu errortoreerutta iluamik qapuiarluanngikkutsigit, niaqqorput aamma panersinnaavoq qaqortualunillunilu nutsavut iluamik qapuiarluartanngikkutsigit.

Ap: Niaqoq panerpat qanoq iliortoqarsinnaava?

Ak: Imermik imerluartarit, peqqinnartunillu nerisaqarlutit. Ameq panernaveersaatittarpaa aammillu pilersorlugu inuussutissaannik. Quliut kimikitsoq atortaruk, niaqqullu tagiartukulajuk. Ilaasa kingunerut errortugassaanngitsoq allaluunniit panernaveersaartitsisoq atortarpaat.

Nutsat ilusaat

Ap: Nujalerisumut qanoq attaveqarluartoqarsinnaava?

Ak: Nutsat ilusaat allanngorterusukkaanni, nutsat qanoq ittuuterusunnerlugit immaqalu aamma qanoq ittuuterusunnginnerlugit assimik nassartoqarsinnaavoq. Nutsat ilusaasa ilaat suliassaanerusarmata ammasumik oqaloqatigiittoqartariaqarpoq suna kissaatiginerlugu, ulluinnarnilu nujalerinissamut qanoq piffissaqartigerusunnerluni. Eqqaamasariaqarporlu immaqa marloriarluni pingasoriarluniluunniit aalajangersimasumut nujalerisumukareernermi aatsaat paaseqatigiilluinnartoqartarmat nujalerisullu nutsat ilikkartarmagit. Taamaattumik ingerlaannaq allamik nujalerisortaaqinak.

Nutsavit qanoq oqaluttuaraatsit

Nujalerineq nutsallu ilusaat kinaassutsimik ersersitsisuupput. Oqaluttuarisaanermi nutsat killorneqartarput, tallisinneqartarlutik, imujunnaartinneqartarlutik, imusarneqartarlutik, misunneqartarlutik assigiinngitsunillu ilusilerneqartarlutik, mutinullu assigiinngitsunut, upperisarsiornikkut innuttaaqatigiinnilu politikkikkullu isummanut naleqqussarneqartarlutik. Nutsatit qimerloorluariakkit. Qanoq oqaluttuaraatsit? Nutsat peqqissut paarilluakkallu isikkoritsitsisarput allanullu takujuminartuusarlutik. (gE 8/4 01)

[Quppernerup ataani ilanngussaq]

[Qupp. 18-mi assiliartat]

Peqqinnartunik nerisaqarnikkut imermillu imerluartarnikkut niaqoq panertinnaveersaaneqarsinnaavoq

[Qupp. 18-mi assiliartaq]

Qulikulavallaarnerup orsoq illersuutaasoq niaqqumiittoq peersinnaavaa

[Qupp. 18-mi assiliartaq]

Qiininneq utoqqalinerup ilagiinnarpaa