Inuusuttut aperipput:

Mobiltelefoni atorfissaqartippara?

„Mobiltelefonera nassanngikkaangakku eqqissisimanngittarpunga arrajallungalu.“ — Akiko. *

MOBILTELEFONIT nunarpassuarni nuannarisaaleraluttuinnarput. Atoruminartorujussuupput. Ikinngutit angajoqqaallu sumiikkaluaraanniluunniit qanoq ilisukkulluunniit attavigineqarsinnaapput. * Mobiltelefonit ilaat aamma naatsunik allaffigisaqattaarutigineqarsinnaapput, sms-inik taaneqartartunik. Tassa „inuusuttut allanut attaveqarnissaminnik pisariaqartitsinerminni iliuuserisinnaasaasa nutaanersaat,” Londonimi aviisimi The Times-imi taama allassimavoq. Allaat mobiltelefoneqarpoq atuisumut internetimi nittartakkanut isersinnaatitsisumik periarfissiillunilu e-mailinik nassitsillunilu tigusinissamut.

Immaqa mobiltelefoneqareerputit imaluunniit pisinissat isumaliutigaat. Eqqaamajulli sunaluunniit illua’tungeqarmat. Mobiltelefonip ajunngequteqarnera qularnanngilaq, kisianni ajussanngeqaaq  mobiltelefoneqarnerup ajoqutissartarisinnaasai aamma eqqarsaatigissallugit. Tamakku ilisimagukkit mobiltelefonit sianisuumik atorsinnaalissavat.

’Naatsorsukkit aningaasartuutissatit’

Jiisusi tunngaviusumik najoqqutassamik silatoorujussuarmik saqqummiussaqarpoq, tassa suliassaq pingaarutilik aallartitsinnagu ’aningaasartuutissat naatsorsortariaqartut’. (Lukasi 14:28) Tunngaviusumik najoqqutassaq taanna mobiltelefoninut aamma atuuppa? Aap, qularnanngivippoq. Ilumoorpoq akeqanngingajattumik mobiltelefonisisoqarsinnaammat — immaqaluunniit allaat akeqanngitsumik pisinnaavat. Kisianni 17-inik ukiullip Hennap paasisaatut „telefonimut akiligassaq uissuumminartumik alleriataarsinnaavoq”. Tassungalu ilanngullugit immikkut kiffartuussinissanik mobiltelefoninillu pitsaanerullutillu akisunerusunik neqeroorutit taamaaginnartut. Hiroshi angut inuusuttoq Japanimiu oqarpoq: „Piffissap ilaa suliffeqarpunga aningaasanillu katersillunga ukiut tamaasa nutaamik pisaarsinnaaniassagama.” Inuusuttullu allarpassuit taamaaliortarput. *

Angajoqqaavit telefonimut akiligassaq akileraluarpassulluunniit suli pingaaruteqarpoq mobiltelefoneqarnerup qanoq akeqarnera soqutigissallugu. Japanimi nakkutilliisoq angalasartoq oqarpoq: ”Anaanaqarpoq saniatigut suliffeqartunik meeqqat mobiltelefoneqartinniaannarlugit, immaqa pisariaqanngilluinnaraluartoq.” Illit angajoqqaatit taamatut artukkerniarpigit?

Piffissaajaataannaasoq

Naak amerlasuut aallaqqaammut mobiltelefoni sualunngitsumik atoraluarlugu paasilertortarpaat ilimagisaminnit piffissaajaataanerusoq — pingaarnerusunut piffissaajaataannaasoq. Japanimiup arnap inuusuttup Mikap nerigaangamik ilaquttani sivisuumik issiaqatigisarsimavai. Oqarpoq: „Maanna nerereerniariarluta telefonikkut oqaluussiniarluta sms-erniarlutaluunniit tuaviinnaq initsinnukaqqittarpugut.”

„Inuusuttut 16-it 20-llu akornanni ukiullit pingasorarterutaasa allakkatigut nalunaarutinit allanit sms-ikkut nalunaarutit atorusunneruaat,” tuluit aviisianni The Guardian-imi allassimavoq. Naak nalunaarutinik taamaattunik nassitsineq telefonikkut oqaluussinermit akikinnerugaluartoq toortaalluni allannera sivisuneruvoq. Mieko 24-nik ukiulik oqarpoq: „’Sinilluaqqusilluni’ allattoqarpat ’sinilluaqqusillunga’ akisarpara — kingornalu nalunaaquttap akunningajaa oqaatsinik isumaqanngitsunik allaffigeqattaattarpugut.”

Mobiltelefonillit amerlasuut uissuummissapput paasigaluarunikku qaammatit tamaasa piffissaq qanoq sivisutigisoq telefonikkut oqalunnermut imaluunniit sms-ikkut allannermut atorlugu. Arnaq inuusuttoq 19-inik ukiulik Teijamik atilik oqarpoq: „Mobiltelefoni amerlasuunut tassaavoq piffissaajaat, piffissaqalersitsinani.” Mobiltelefonimik atorfissaqartitsigaluaruilluunniit pingaaruteqarpoq piffissamik tassunga qanoq atuitiginerpit arajutsinaveersaarnissaa.

Finlandimiu arnaq inuusuttoq 20-nik ukiulik Jehovap Nalunaajaasuisa ilaat oqarpoq inuusuttut ataatsimeersuarnerup nalaani soqutaanngitsunik imminnut sms-iqattaattarnerat nalinginnaasuusoq. Aamma inuusuttut amerlasuut oqaluussitillutik taamaaliortarput. Biibilimi kristumiut siunnersorneqarput ’piffissaqqissoq atoqqullugu’. (Efesosimiut 5:16) Taamaattumik ajuusaarnarpoq ilaasa piffissaq suliassanut anersaakkut ittunut immikkoortitartik telefonikkut oqaluussinermut sms-ernermulluunniit atoraangassuk.

Isertortumik attaveqatigiinneq

Suli allamik nakkarfissaqarpoq. Tamanna Mariep sianigeqquaa: „Inuttaanut toqqaannartumik sianertoqartarmat angerlarsimaffimmuunngitsoq, meeqqamik kina oqaluunneraat angajoqqaat nalusarpaat, imaluunniit telefoni qanoq atortigineraat.” Inuusuttut ilaasa mobiltelefoni angummut arnamulluunnit isertorluni attaveqarnermut atortarpaat. Mianersorunnaavittarput, allanullu attavissarsiortillutik najoqqutassatut malittakkatik soqutigiunnaartarpaat.

Pissutaavoq ’inuusuttut nalunaarutinik nassiussigaangamik qanoq allannersut nakkutigineqarsinnaasannginnerat,’ Londonimi aviisimi The Daily Telegraph-imi allassimavoq. Assigiinngissutaavoq attavigisaq takuneqarsinnaananiluunniit tusaaneqarsinnaanngimmat. „Ilaat isumaqarput sms-ikkut allaffigeqattaannerit kinaassusersiunnginnerusumik attaveqarnerusut,” Timo oqarpoq. „Isigitillugit oqaatiginavianngisaminnik allattarput.”

Japanimiu niviarsiaq 17-inik ukiulik Keikomik atilik mobiltelefonitaarami normua ikinngutimi  ilarpassuinut tunniuppaa. Sivitsunngitsoq angut inuusuttoq ilagiimminneersoq ullut tamaasa nalunaarfigeqatigisalerpaa. Oqaluttuarpoq: „Aallaqqaammut nalinginnaat taamaallaat oqaluuserisarpavut, kisianni sivitsunngitsoq ernumassutivut oqaloqatigiissutigisalerpavut. Mobiltelefonimik nammineerluta silarsuaararput pilersipparput.”

Qujanartumik pinartumik pisoqannginnerani Keiko angajoqqaaminit kristumiunilu utoqqaanertanit ikiorneqarpoq. Maanna nassuerpoq: „Suli nammineq mobiltelefoneqalinngitsunga angajoqqaama angutinik sms-ikkut allaffigeqateqartarnissamut mianersoqqusimavaannga. Taamaakkaluartoq ullut tamaasa nalunaarfigisarpara. Mobiltelefonip taamatut atornera silatusaarnerunngilaq.” *

Biibilimi kajumissaarneqarpugut ’ilerasuuteqaqqunata’. (1 Petrusi 3:16) Tamanna mobiltelefonip atorneranut aamma tunngavoq. Koichip oqarneratut „kanngusuutissaqannginnissaq” qulakkeertariaqarpoq, nalunaarutigisat allat takusuussagaluarpatigilluunnit oqaloqateqarnerilluunniit tusarnaarlugit. Puigunngisaannassavarput Ataatatsinnut qilammiusumut isertuussaqarsinnaannginnatta. Biibilimi allassimavoq: „Pinngortitamik sumilluunniit taassumunnga ersinngitsoqanngilaq, suut tamarmik isaanut uleersimallutillu saqqumipput. Taannaavorlu iliornivut pillugit akisussaaffigisassarput.” (Hebræerit 4:13) Sooq taava ilagisartagaqarneq isertuunniarneqassava?

Killiliigit

Mobiltelefonimik pisinissat eqqarsaatigigukku soormi taava pissutsit atukkatit eqqarsaatigilluaqqaarnianngiligit paasiniarlugu ilumut atorfissaqartivinnerit? Tamanna pillugu angajoqqaatit oqaloqatigikkit. Amerlasuut Jennatut isumaqarput, Finlandimiu niviarsiaraq 14-inik ukiulik oqartoq: „Mobiltelefoneqarneq inuusuttunut amerlasuunut akisussaafferujussuuvoq.”

Mobiltelefonimik pisiguit pingaaruteqarpoq sianisuumik atornissaa. Qanoq taamaaliortoqartarpa? Naleqquttunik killilersuinikkut. Assersuutigalugu mobiltelefonip periarfissai assigiinngitsut suut atussanerlugit killilersinnaavat, piffissaq qanoq sivisutigisoq aningaasallu qanoq amerlatigisut tassunga atussanerlugit killilersinnaavat. Telefonikkut nalunaarasuartaaseriviit amerlasuut akiligassamut ilanngullugu qanoq oqaluussitigisimanermut takussutissaq nassiuttarpaat. Immaqa ilaannikkut angajoqqaatillu misissortarsinnaavarsi. Allat oqaloqatiginnittarnitik killilersimaarniarlugit mobiltelefonimik siumoortumik akilereerlugu oqaluussissutaasinnaasumik peqarusuttarput.

Eqqarsaatigiuttaaq qanoq qaqugulu sianernerit nalunaarutillu akissanerlugit. Nammineerlutit naleqquttunik malittarisassiorit. Shinji nassuiaavoq qanoq iliornerluni: „Ullormut ataasiarlunga allagaqarnersoq takusarpara, nalunaarutillu pingaarutillit kisiisa akigajuppakka. Tamatuma kinguneranik ikinngutima ilaasa sms-inik isumaqanngitsunik nassissaarpaannga. Pingaaruteqarpata misileeqqinngitsoornavianngillat.” Alla suli pingaarnerusoq tassa kikkut attaviginissaannut tunngatillugu toqqaanissaq. Telefonivit normuata allanut tunniunnissaa mianersuutigiuk. Ikinngutinnaannik toqqaaninni najoqqutarisakkatit malikkit. — 1 Korinthimiut 15:33.

Biibilimi allassimavoq: „Suut tamarmik aalajangersimasumik piffissaligaapput . . . Nipangerfissaqartarpoq oqaluffissaqarlunilu.” (Oqaluussisartup oqaasii 3:1, 7) Aamma mobiltelefonit „nipangerfissaqarlutillu oqaluffissaqarput.” Kristumiutut ataatsimiinnerit oqaluussinerillu ’piffissat aalajangigaapput’ Guutip pallorfiginissaanut, telefonikkut oqaluffissaangitsut sms-inilluunniit nassitsiffissaanngitsut. Isiginnaartitsisarfimmiikkaangatta neriniartarfimmiikkaangattaluunniit akimanerusumi oqartussaasut mobiltelefonip atunnginnissaanik kissaatigisaat ataqqisarparput. Silarsuarmut avataaniittunullu Oqartussaasoq ataqqinerusariaqannginnerpa?

Amerlasuut akornuserneqarusunngikkaangamik mobiltelefonitik sianersinnaajunnaarsikkallartarpaat imaluunniit qamillugit — sianertussamik pingaarutilimmik utaqqisaqanngikkunik. Allat mobiltelefonitik toqqorallartarpaat. Oqaloqatigiinnerimmi amerlanersaat kingusinnerusumut utaqqisinneqarsinnaasaraluarput.

Mobiltelefonisiguit taava aalajangiusimajuk illit aqussagakku taannalu aqutsisinnagu. Mianersorit, sianigiuk piffissap pingaaruteqartunut atugassap mobiltelefonimit maangaannartinneqannginnissaa. Biibilimi kajumissaaruteqarpoq: „[Ingasaassinianngitsuunersi, NV] ilisimaneqarli inunnit tamanit.” (Filippimiut 4:5) Aalajangerit mobiltelefoni ingasaassinianngitsuuninnik silassorissuuninnillu ersersitsisumik atussallugu. (gE 10/22 02)

[Quppernerup ataani ilanngussat]