Ilisimatuut ilaasa aliasun­neq im­mik­koor­tunut tul­leriiaar­taraluaraat inuit tamarmik im­mik­kut as­sigiin­ngitsumik aliasut­tar­put. An­naasaqar­nermi aliasoriaatsit as­sigiin­ngim­mata taava imaap­pa ilaat aliasun­ngin­nerusar­tut misigis­sutsimin­nil­luun­niit “nunusisar­tut”? Taamaat­tariaqan­ngilaq. Aliasun­nermik akuerin­nin­neq ersersitsinerlu iluaal­latsitsisin­naagaluar­tut “eq­qor­tumik” aliasoriaaseqan­ngilaq. Inuup kulturia, kinaas­susia, inuunermi misilit­tagai toqunermul­lu pis­sutaasoq apeq­qutaasin­naasar­put.

Qimagaasut asasamik toquk­kut an­naasaqar­nermik kingor­na suut ilimagisin­naal­lugit im­maqa nalus­savaat. Misigis­sutsil­li unam­miniar­nar­tul­lu aalajangersimasut nalingin­naasar­tut ilimagineqarsin­naasar­put. Uku eq­qarsaatigik­kit:

Misigissutsikkut nanertisimangaarneq. Qiarujus­suar­neq, toqusumut kipin­neq isum­mal­lu al­lan­ngorar­nera ilimagineqarsin­naap­put. Misigis­sutsit aam­ma eq­qaamasanit sin­natunil­lu ilumoor­pasit­tunit sak­kor­tusisin­neqarsin­naap­put. Aal­laq­qaam­mul­li tupaq­qaneq up­periuminaatsitsinerlu amerlasuut misigisar­paat. Tiinap uini, Timo, tas­san­ngaan­naq toqum­mat qisuariar­nini ima oqalut­tuaraa: “Aal­laq­qaam­mut misigis­suseqan­ngilanga. Qiasin­naan­ngilangaluun­niit. Ar­torsar­nermik anersaar­tor­nis­sara saper­nar­tit­tar­para. Pisut up­periuminaatseqaak­ka.”

Tassanngaannaq annilaangalerneq, kamalerneq imminullu pisuutinneq aamma nalinginnaapput. Ivan ima oqar­poq: “Er­nit­ta Eriup 24-nik ukioqarluni toqunerata kingor­na nuliaralu, Yolanda, as­sut kamap­pugut! Sior­natigut inut­tut kamas­saqar­tutut im­mitsin­nut isigin­ngisaan­narat­ta taman­na tupaal­laatigaar­put. Aam­ma er­ner­put ikior­nerusimasariaqar­nerlugu im­mitsin­nut aperisarat­ta im­minut pisuutip­pugut.” Alejandro nuliani sivisuumik nap­parsimareerluni toqum­mat aam­ma im­minut pisuutit­tar­poq: “Aal­laq­qaam­mut misigivunga Guutip taama naal­liutsiginis­sara akuerisimap­pagu inut­tut ajor­tuusimas­sal­lunga. Taama misigereerama Guutimik pisuutitsisutut in­nera pil­lugu im­minut pisuutiler­punga.” Aam­ma Kostas, al­laaserisap siuliani is­suar­neqar­toq, ima oqar­poq: “Ilaan­nik­kut al­laat Sophia toqum­mat kamaat­tar­para. Taava taama misiginera pil­lugu im­minut pisuutiler­tar­punga. Nam­minermi pisuun­ngilaq.”

Iluamik eqqarsarsinnaannginneq. Pif­fis­sap ilaani eq­qarsaatit al­lan­ngorarsin­naal­lutil­luun­niit paasiuminaas­sin­naap­put. As­sersuutigalugu qimagaasup takorloorsin­naavaa toqusoq tusaaneqarsin­naasoq, malugineqarsin­naasoq takuneqarsin­naasorluun­niit. Qimagaasup aalajangersimasumik aal­lus­sinis­sani eq­qaamasaqar­nis­saniluun­niit saper­nar­tis­sin­naavaa. Tiina oqar­poq: “Ilaan­nik­kut oqaloqateqar­til­lunga eq­qarsaatik­ka al­lamut saariataar­tar­put. Timop toqunerani pisut eq­qarsaatigiin­naler­tar­pak­ka. Aal­lus­sisin­naan­ngin­neq ilungersunar­poq.”

Immikkoorusunneq. Aliasut­toq al­lanik ilagisaqar­til­luni uumisulerluniluun­niit akun­nat­tuungaler­tar­poq. Kostas oqar­poq: “Aap­pariin­nik ilagisaqaraangama al­laanerusutut misigisar­punga. Kisian­ni aam­ma kisimiit­tunik ilagisaqaraangama taamatut misigisar­punga.” Ivanip nulia, Yolanda, oqalut­tuar­poq: “Uagut ajor­nar­torsiutitsin­nut naleq­qiul­lugu suun­ngip­pasit­tunik inuit ajor­nar­torsiutitik pil­lugit naam­magit­taal­lior­tut sapingajat­tar­pak­ka! Aam­ma meeq­qamik ingerlal­luar­neran­nik oqalut­tuar­tut qutsak­kaluarlugit tusar­naar­nis­saat saper­nar­tit­tar­para. Uigalu paasivar­put inuuneq ingerlaq­qit­tar­toq, taman­nali kis­saatiginagulu akueriuminaatsip­par­put.”

Peqqiilliorneq. Nererusus­sutsip, oqimaas­sutsip sinit­tar­nerul­lu al­lan­ngor­nerat nalingin­naap­put. Aaron ataatami toqunerata kingor­na ukioq siul­leq pil­lugu ima oqalut­tuar­poq: “Sinin­naveer­tar­punga. Un­nuit tamaasa pif­fis­sami aalajangersimasumi iter­tar­punga ataatama toqunera eq­qarsaatigalugu.”

 Alejandro eq­qumiitsumik peq­qiil­lior­tar­nini pil­lugu ima oqalut­tuar­poq: “Arlaleriarlunga nakorsamit misis­sor­tip­punga paasitin­neqarlungalu peq­qit­tunga. Ilimagaara aliasun­nera pis­sutigalugu nap­parsimasutut misigisunga.” Pif­fis­sap ingerlanerani nap­parsimasutut misigiun­naar­poq. Taamaak­kaluar­toq Alejandro nakorsiarami silatusaar­poq. Aliasun­nerup timip nap­paam­mut akiuus­sutis­saa an­nikil­lisis­sin­naavaa, peq­qiil­liuutit ajor­nerulersis­sin­naavai al­laal­lu nap­paateqalersitsisin­naal­luni.

Pisariaqartunik suliaqarnissamik sapernartitsineq. Ivan oqalut­tuar­poq: “Eriup toqunerata kingor­na ilaqutaasa ikin­ngutaasalu saniatigut arlal­lit, soorlu sulisitsisua inimil­lu at­tar­tor­titsisua, ilisimatit­tariaqar­pavut. Aam­ma inatsisitigut al­lak­kiat arlal­lit im­mersor­tariaqar­pavut. Taava Eriup pigisai misis­sor­pavut. Isumak­kut, timik­kut misigis­sutsik­kul­lu qasoq­qangaar­nermi tamak­ku isumagisariaqar­pavut.”

Ilaal­li asasamik pigisimasaat isumagisus­san­ngoraangamik­kit aatsaat ar­torsangaaler­tar­put. Tiinap taman­na misigaa. Ima nas­suiaavoq: “Timop aningaasaqar­nermut tun­ngasut isumagiuaan­nar­pai. Maan­na akisus­saaf­figiler­pak­ka, taman­nalu uip­pakajaar­nerulis­sutigiin­nar­para. Ilumut tamak­ku tamaasa kuk­kunanga isumagisin­naas­savak­ka?”

Qulaani misigis­sutsik­kut, isumak­kut timik­kul­lu naal­liun­nar­tutut eq­qaaneqar­tunit ersersin­neqar­poq aliasun­neq erloqinangaar­pasis­sin­naasoq. Asasamik toquk­kut an­naasaqar­nerup an­ner­nar­tua sak­kor­tungaarsin­naavoq, tamatumali ilisimareer­nera qimagaaq­qam­mersut piner­tusaar­nis­samut iluaqutigisin­naavaat. Aam­ma eq­qaamajuk kikkut tamarmik aliasun­nerup sun­niutigisin­naasai tamaasa misigineq ajormatigit. Tamatuma saniatigut qimagaasut ilaasa aliasun­nermi misigis­sutsit taama sak­kor­tutigisar­nerisa pissusissamisoornerannik ilisiman­nin­ner­tik tup­pal­lersaatigisin­naavaat.

Suut ilimagisinnaagitit: Aliasun­neq qaqugorsuarmut taama sak­kor­tutiginavian­ngilaq; sak­kukil­liar­tulerumaar­poq. Imaan­ngilarli tamak­kiisumik “aaq­qis­sasutit” imaluun­niit asasat puius­sagit. Aliasun­nerul­li an­ner­nar­tui sak­kukil­liar­tulis­sap­put. Pisimasut aalajangersimasut eq­qaariataaruk­kit ul­luniluun­niit aalajangersimasuni, soorlu katif­fis­siorfin­ni, toqusoorfin­ni al­lanilu, sak­kor­tuseriataarsin­naap­put. Naggataatigul­li inuit amerlanerit misigis­sutsik­kut naner­tisimarujus­suarun­naarlutil­lu ul­luin­nar­ni sulias­sat isumageq­qilersin­naasar­paat. Pingaar­tumik taman­na qimagaasunut ilaqut­tamin­nit ikin­ngutimin­nil­lu tapersersor­neqar­tunut piner­tusaarumal­lutil­lu sapin­ngisaminik iliuuseqar­tunut atuut­tar­poq.

Qanoq sivisutigissava? Ilaasa qaam­matialuit qaangiuk­kaangata ajor­nersaa qaanger­tar­paat. Amerlasuut ukioq ataaseq marlul­luun­niit qaangiuk­kaangata aliasun­ngin­nerusutut misigiler­tar­put. Ilaasalu al­laat pif­fis­saq sivisunerusoq pisariaqar­tit­tar­paat. * Alejandro oqalut­tuar­poq: “Uanga ukiut pingasut mis­saan­ni aliasus­suataar­tar­punga.”

Erinitsajuigit. Ul­lunik ataasiak­kaarigit, ilin­nut naleq­qut­tumik siumukarit ilisimal­lugulu aliasun­nerit qaqugorsuarmut taama sak­kor­tutiginavian­ngitsoq. Aliasuk­kun­naaminiarlutil­li iliuuseqarsin­naavit imaluun­niit aliasun­nerit pisariaqan­ngitsumik sivitsor­tin­naveersaarsin­naaviuk?