1. Sooq Babylonnimiut pruffiiti Daaniali maluginiarpaat?

 PRUFFIITI Daaniali inuusut­tuulluni Babylon­nimiunit tigusarineqarluni Jerusalemmimit ungasissumut, Babylonnimut, aallarussaavoq. Inuusut­tuugaluartoq tigusarin­nittuisa maluginian­ngitsoorsiman­ngilaat. Babylonnimiut ‘isiminnut saqqumisuinnaat isigalugit’ Daaniali ‘innarluuteqaranilu inugissuusoq’ ilaqutariinnillu pingaarutilinnit kingoqqisuusoq maluginiarpaat. (Sam 1. 16:7) Tamakku pissutigalugit kunngip illorsuani pingaarutilimmik kiffartor­tussatut ilinniar­tilerpaat. – Dan 1:3, 4, 6.

2. Jehovap Daaniali qanoq misigis­suseqarfigaa? (Ezekieli 14:14)

² Jehovap Daaniali inuttut qanoq ittuunera pissutigalugu asavaa, imaanngitsoq isikkumigut inugissuummat inuiaqatigiin­niluunniit inissisimaffia pissutigalugu. Daaniali inuusut­tuaraagunarpoq, 20-lluunniit sinnilaarlugit ukioqarunarpoq, Jehovap inuttut nuannarisaminut Nooamut Juubimullu, angutinut ukiorpassuarni Jehovamut aalajaallutik kiffartorsimasunut, ilanngullugu eqqaammagu. (Mos 1. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; atuaruk Ezekieli 14:14). Jehovap Daaniali asajuarpaa. – Dan 10:11, 19.

3. Allaaserisami suut sammissavagut?

³ Allaaserisami matumani Daanialip pissusii Jehovap nuannarisai marluk sammissavagut. Siullertut, pissusii taakku marluk aamma pisimasuni assigiin­ngitsuni qanoq ersersit­tarnerai eqqartus­savagut. Aappaattut, Daanialip pissuserisani taakku qanoq ineriar­tortissimanerai paasinias­savarput. Naggataatigullu eqqartus­savarput qanoq ilaarsin­naaneripput. Allaaserisaq una inuusuttut eqqarsaatigalugit allataagaluartoq tamatta Daanialip maligassiaa ilinniarfigisin­naavarput.

4. Daanialip sapiissuseqarnini qanoq takutippaa? Assersuuteqarit.

⁴ Inuit sapiissusillit ersilersin­naapput, tamannali eqqortulior­nissaminnut  unissutigineq ajorpaat. Daaniali inuusuttuuvoq sapiissuseqangaartoq. Pisuni assigiin­ngitsuni marlunni sapiissusermik ersersitsinera sammeriartigu. Jerusalemmip Babylon­nimiunit aserorneqarnerata kingorna ukiut marluk qaangiuk­kunartut sapiitsuliornera siulleq pivoq. Babylonnimiut kunngiat Nebukadnesari eqqissiveerutigisaminik inuusaliarujus­suarmik sinnattorpoq. Kunngi qanoq sinnattorsimanerminik qanorlu isumaqar­neranik nassuiaan­neqanngikkuni ilisimasut, Daaniali ilanngullugu, toqunniarlugit siorasaarivoq. (Dan 2:3-5) Daaniali iliuuseqapal­lanngippat inuppassuit toqutaassapput. Taava Daanialip “kunngi iserfigalugu qinnuigaa aalajangersimasumik piffissaqar­teqqulluni sinnattugaanik oqaluttuullugulu nassuiaanis­saminut”. (Dan 2:16) Daaniali taamaaliorami sapiissuseqarnini uppersuseqarninilu ersersippai. Biibilimi allassimasoqanngilaq siornatigut Daanialip sinnattunik nassuiaas­sisimaneranik. Ikinngutini – Babylon­nimiusut taaguutillit Shadraki, Meshaki Abed-Negolu – ‘peqquai qilaap Guutia qinnuigeq­qullugu naakkin­nilluni isertugaq saqqummiuteq­qullugu’. (Dan 2:18) Jehovap qinnutaat akivai. Guutip ikiuineratigut Nebukadnesarip sinnattuanik Daanialip nassuiaappaa. Daanialip ikinngutaasalu inuunertik annaappaat.

5. Pisumi allami Daanialip qunusuitsuunini qanoq takutippaa?

⁵ Nebukadnesarip inuusaliarujus­suarmik sinnattuanik nassuiareernerata kingorna Daanialip sapiissusia misilin­neqaqqippoq. Nebukadnesari eqqissiun­naarutigisaminik allamik aamma sinnattoqqippoq. Tamatumuuna orpik angisoorujussuaq sinnattoraa. Daanialip sapiilluni kunngi sinnattumi qanoq isumaqar­neranik nassuiaappaa, aamma oqaatigaa kunngi silaarulluni nersutit nujuartat akornanni najugaqalerumaartoq piffissallu ilaani kunngius­sutsini annaasimassagaa. (Dan 4:22) Kunngip Daaniali imminut pikitsitsiniartutut isigilersin­naagaluarpaa toqutas­sanngor­tillugulu. Daanialilli qunusuilluni sinnattuanik nassuiaappaa.

6. Daanialip suna sapiissuseqalis­sutigaa?

⁶ Daanialip taama sapiissuseqar­tiginis­saminut suna iluaqutigisimassavaa? Qularnanngilaq Daaniali suli inuusut­tuutillugu angajoq­qaavisa maligas­siuinerat ilinniarfigisimassagaa. Angajoq­qaavisa angajoqqaanut Israalik­kuusunut Jehovap maleruaq­qussutai maleruarsimassavaat  Guutillu inatsisai meeqqaminnut ingerlateq­qillugit. (Mos 5. 6:6-9) Daanialip inatsisit tunngaviusut, soorlu inatsisit qulit, ilisimaan­nanngilai, aammali inatsisit annikitsualuttortai, soorlu Israalikkunnut suut nereqqusaanersut suullu nereqqusaan­nginnersut, ilisimavai. b (Mos 3. 11:4-8; Dan 1:8, 11-13) Aamma Guutip innuttaasa oqaluttuassartai Daanialip ilisimavai, nalunngilaalu Jehovap najoqqutas­siaanik maleruaan­ngikkaangata qanoq kinguneqartartoq. (Dan 9:10, 11) Daanialip inuunermini misigisaminit nalunngilaa qanoq pisoqas­sagaluarpal­luunniit Jehovap inngiliisalu pissaanillit ikiorumaaraani. – Dan 2:19-24; 10:12, 18, 19.

7. Daanialip sapiissuseqar­nissaminut alla suna iluaqutigaa? (Aamma assiliaq takuuk).

⁷ Guutip pruffiitiisa allatai, Jeremiamit siulittuutit ilanngullugit, Daanialip misissoq­qissaartarpai. Daanialip utoqqalilluni misissueq­qissaar­nermini paasivaa juutit Babylon­nimiittut ungasin­ngitsukkut tigusaaq­qanerminit iperagaajumaartut. (Dan 9:2) Daanialip Biibilimi siulittuutit eqquunneranik takunninnini Jehovamik tatigin­ninnerulersippaa, aamma Guutimik tatigin­nilluinnartut sapiissuseqarluin­narsinnaapput. (Aamma takukkit Romamiut 8:31, 32, 37-39). Pingaarnertut, Daaniali Ataataminut qilammiusumut qinukulasarpoq. (Dan 6:11) Daanialip ajortuliornini nassuerutigaa misigis­sutsinilu Jehovamut oqaluttuaralugit. Daanialilu Jehovamut ikioqqusarpoq. (Dan 9:4, 5, 19) Daaniali saapiis­suseqareerluni inunngor­nikuunngilaq. Taamatulli pissuseqarnini ineriar­tortissimavaa misissueq­qissaarnikkut, Jehovamik tatigin­ninnikkut qinusar­nikkullu.

8. Qanoq sapiissuseq ineriar­tortissin­naavarput?

⁸ Sapiissuseq ineriar­tortikkumallugu qanoq iliortariaqarpugut? Angajoqqaatta sapiissuseqaq­qulluta kajumis­saarsin­naavaatigut, sapiissuserli taakkunannga kingornutin­ngilarput. Sapiissuseqalerneq nutaamik ilikkagaqarnertut ippoq. Ilaatigut tamanna ilikkar­neqarsinnaavoq ilinniar­titsisup iliuusiisa isiginnaar­nerisigut maligas­siaasalu malinnerisigut. Taamatuttaaq allat isiginerisigut taakkualu maligassiaasa malinnerisigut uagut sapiissuseq ilikkarsin­naavarput. Daaniali qanoq ilinniarfigaarput? Taannatulli Guutip oqaasia ilisimal­luartariaqarparput. Misigis­sutsitsinnik oqaluttuut­tarneratigut Jehova attaveqarfigil­luarniar­tariaqarparput. Aamma Jehova tatigisariaqarparput qularutiginagulu ikiortuarumaaraatigut. Taamaalilluta uppernikkut misilin­neqalerutta sapiissuseqassaagut.

9. Sapiissuseq qanoq iluaqutigisarparput?

⁹ Sapiissuseqarneq iluaqutigil­luarsin­naavarput. Benip misigisaa eqqarsaatigiuk. Tysklandimi ilinniartut tamarmik pinngoriar­tuaarnermik upperisallit Biibilimilu pinngor­titsinermik oqaluttuanik eqqunngitsuuneraasut Benip atuaqatigai. Ullut ilaanni pinngor­titsineq sooq upperinerlugu atuaqatiminut nassuiaas­sinissaminik Ben periarfis­sinneqarpoq. Upperisani sapiilluni atuaqatiminut saqqummiuppaa. Qanoq kingunilimmik? Ben ima oqarpoq: “Ilinniar­titsisora tusarnaaq­qissaarpoq paasissutissallu nassuiaaninnut atukkakka kopeeriarlugit atuaqatinnut agguaappai.” Benip atuaqatai qanoq qisuariarpat? Ben ima nangippoq: “Amerlasuut oqaatsinnut tusarnaarput, sapiinnerarpaanngalu.” Benip misigisaanit erserpoq inuit sapiissusillit allanit ataqqineqarajuttartut. Aamma taakku pissutigalugit inuit eqqortuliorusuttut Jehovap ilisarisimaler­nissaanut kajungilersin­neqartarput.  Sapiissusermik ineriar­tortitsinissamut pissutis­saqarluarpugut.

10. Ilumoorfiginninneq qanoq isumaqarpa?

¹⁰ Oqaaseq hebræerisooq “ilumoorfiginninneq” imaluunniit “ilumoorfigin­nilluni asanninneq” Biibilimi eqqaaneqartoq Guutip qamannga pisumik kissalaar­tumillu kiffaminut asannin­neranut atorneqarajuttarpoq. Aamma Guutip kiffaasa asaqatigiin­nerannut oqaatsit taakku atorneqartarput. (Sam 2. 9:6, 7) Ilumoorfigin­ninnerput piffissap ingerlanerani sakkortunerulersinnaavoq. Daanialip ilumoorfigin­ninnini qanoq ineriar­tortikkaa sammeriartigu.

11. Daaniali utoqqarsuulluni ilumoorfigin­ninnera qanoq misilin­neqarpa? (Saqqaani assiliaq takuuk).

¹¹ Daanialip Jehovamut ilumoorfigin­ninnera arlalitsigut misilin­neqartarpoq. Misilin­neqarnerali annerpaaq 90-it sinnerlugit ukioqarluni pivoq. Tamatuma nalaani Babylonni Mederikkunnit Perserik­kunnillu tiguarneqarsimavoq kunngimillu Dareiosimit naalakkersuif­figineqarluni. Naalagaanertat ilaasa Daaniali nuannarin­ngilaat Guutialu ataqqinagu. Taamaattumik toqunniarlugu pilersaarusiorput. Daaniali Guutiminut kunngimul­luunniit ilumoorfigin­ninnera misilin­neqartus­sanngor­tillugu peqqussummik kunngimut atsioqqusipput. Daanialip kunngimut ilumoorfigin­ninnini ersersit­tussanngorpaa ulluni 30-ni Jehovamut qinunngil­luinnar­nermigut. Daanialili Jehovamut ilumoorfigin­nittuarusuppoq. Tamatuma kinguneranik løvit inaannut iginneqarpoq. Daanialilli ilumoorfigin­ninnera akilerneqarpoq Jehovap løvit qarni matummagit. (Dan 6:13-16, 21-23) Uagut Daaniali ilaarlugu Jehova qanoq ilumoorfigiuarsin­naavarput?

12. Daanialip Jehovamut ilumoorfigin­nilluin­narnini qanoq ineriar­tortissimavaa?

¹² Jehova ilumoorfigis­sagutsigu qamannga pisumik asasariaqarparput. Daanialip Ataatani Jehova qilammiusoq qamannga pisumik asagamiuk ilumoorfigiuarpaa. Jehovap pissusii taakkulu qanoq ersersittarai eqqarsaatigeq­qissaar­taramigit qularnan­ngitsumik Daanialip asanninnini ineriar­tortissimavaa. (Dan 9:4) Aamma Daanialip qujamasulluni Jehovap ajunngitsuliarpassui, imminut inuiaqatiminullu iliuuserisimasai, eqqarsaatigisarpai. – Dan 2:20-23; 9:15, 16.

13. (a) Inuusut­tortatta ilumoorfigin­ninniar­nerminni suut nalaattarpaat? Assersuuteqarit. (Aamma asseq takuuk). (b) Videumi ersersin­neqartutut arnaqatimin­noortartut anguteqatimin­noortartullu Jehovap Nalunaajaasuisa qanoq isumaqarfigineraat aperineqaraluaruit qanoq akissagaluarpit?

 ¹³ Daanialitulli inuusut­tortagut inunnit Jehovamik ataqqin­ninngitsunik aamma suup eqqortuuneranik eqqunngitsuuneranillu najoqqutas­siaanik soqutigin­ninngitsunik avatanger­neqarsimapput. Inuit taakkua Guutimik asannin­nerartut nuannarin­ngilaat. Allaat inuusut­tortagut Jehovamik ilumoorfigin­ninnerat pissutigalugu pimmatigisarpaat. Angutip inuusuttup Graememik atillip Australiami najugallip misigisimasaa eqqarsaatigiuk. Ilinniar­nertuun­ngorniarfimmi ilinniar­tuutilluni unamminiar­nartumik misigisaqarpoq. Ilinniar­titsisup ilinniartitani aperai ikinngutimi ilaat anguteqatiminoor­tartuulluni arnaqatiminoor­tartuul­luniluunniit nassuerutigigaluarpagu qanoq qisuarias­sanersut. Ilinniar­titsisup ilinniartitani peqquai ikinngumminnik taamatut inooriaaseqartumik tapersersuisut klassip talerpiup tungaanut inississasut tapersersuin­ngitsullu saamiup tungaanut. Graeme oqarpoq: “Ilinniartut tamarmik, uanga Nalunaajaasoqatigalu kisitta pinnata, inooriaatsimik taama ittumik tapersersuisut saamiup tungaanukarput.” Pisumi tulliuttumi Graemep Jehovamut ilumoorfigin­ninnera misilin­neqangaalerpoq. Ima nangippoq: “Akunnerup sinnerani atuaqatima allaallu ilinniar­titsisutta pimmatigalutalu nikanarsarpaatigut. Upperisara pillugu eqqissisimasumik paasinar­tumillu nassuiaas­sigaluarpunga, tusaajuman­ngillalli.” Graeme qanoq misigiva? Oqarpoq: “Taamatut nikanarsar­neqarnera nuannarin­ngilara, nuannaaqaangali Jehovamut ilumoorfigin­nillunga upperisara nassuiarsin­naagakku.” c

14. Jehova ilumoorfigil­luinnarumallugu ilaatigut suut iluaqutigisin­naavagut?

¹⁴ Daanialitulli Jehova asanerujar­tortillugu ilumoorfigin­ninnerput aalajangiusimanerulersin­naavarput. Jehovap pissusii ilinniar­tuartillugit taanna asaneruleralut­tuinnas­savarput. Assersuutigalugu pinngor­titaasa qimerloor­tarnerisigut misissueq­qissaarsin­naavugut. (Rom 1:20) Jehova ataqqinerulerlugulu asanerulerusukkukku allaaserisat ataqatigiit “Ilusilersugaava?” atuarsin­naavatit imaluunniit videut isiginnaarlugit. Aamma quppersakkat Er livet en skabers værk? aamma Fem gode spørgsmål om livets oprindelse misissorsin­naavatit. Qatanngut arnaq inuusuttoq qallunaaq, Estherimik atilik, quppersakkat pillugit qanoq oqartoq maluginiaruk: “Tunngavilersuutaat tupinnaqaat. Quppersakkami suna upperis­sanerit oqaatigineqanngilaq, piviusulli saqqummiun­neqarput. Taava illit nammineq aalajangissavat suna upperiniar­nerlugu.” Ben, eqqaaneqareersoq, ima oqarpoq: “Quppersakkat taakku uppernikkut nakussatsinnaqaat. Taakkua qularun­naarsip­paannga Guuti inuunermik pinngor­titsisuusoq.” Taakku misissoreerukkit Biibilimi allassimasoq una isumaqataaf­figissagunarpat: “Jehova Guuterput pissaasoq, suut tamaasa pinngor­tikkakkit piumasallu pissutigalugu suut tamarmik uumallutillu pinngor­tinneqarmata kisivit unnersiutigineqar­tariaqarlutillu ataqqineqar­tariaqarputit.” – Saqq 4:11. d

15. Qanoq allatut Jehova qanilliar­torsinnaavarput?

¹⁵ Ilaatigut Jehova asanerulersin­naavarput ernerata Jiisusip inuuneranik misissueq­qissaar­nitsigut. Qatanngut arnaq Samiramik atilik, Tysklandimi najugalik, taama iliorpoq. Oqarpoq: “Jehova Jiisusi aqqutigalugu ilisarisimanerulerpara.” Samira meeraatilluni Jehovap  misigis­suseqarsin­naanera paasiuminaatsis­simavaa. Jiisusilli misigissusii paasisinnaavai. “Jiisusi meeqqanut inussiar­nersuullunilu asannit­tuugami nuannaraara.” Jiisusimik ilisarisiman­ninneruleriar­tornermini Jehova asaneruleriartorpaa. Sooq? Ima oqarpoq: “Paasiar­tulerpara Jiisusip Ataatani ilaaqqissaaraa. Assigiitsorujus­suupput. Ilaatigut paasivara suna pissutigalugu Jehovap Jiisusi nunarsuarmut aallartis­simagaa, tassa inuit Jehova ilisarisimaneruler­niassammassuk.” (Joh 14:9) Jehovamut qaninnerulerusukkuit, soormi piffissaqarluarlutit Jiisusi pillugu ilinniaruit? Taama ilioruit Jehova asanerulissavat tassungalu ilumoorfigin­ninnerit nakussatsillugu.

16. Sooq ilumoorfigin­nissaagut? (Tussiaat 18:26; Mika 6:8)

¹⁶ Allat ilumoorfigisarutsigit uagutsinnut ilumoorfigin­nittunik qanimut ikinnguteqalersin­naavugut. (Ruth 1:14-17) Taamatuttaaq inuit Jehovamut ilumoorfiginnittut qamannga pisumik eqqissineq nalerisimaarnerlu pigissavaat. Sooq? Jehovap imminut ilumoorfiginnittut ilumoorfiginiarlugit neriorsorsimammagit. (Tussiaat 18:26; Mika 6:8 atuakkit). Manna eqqarsaatigiuk. Pinngor­titsisorsuatsinnut Killeqan­ngitsumik Pissaanilimmut naleqqiulluta mikisuaraagaluarluta asaniarluta neriorsorpaatigut! Jehova qanimut ikinngutigigutsigu misilin­neqaatit, akerlilersuinerit allaallu toqup taassumannga avissaar­tissinnaas­sanngilaatigut. (Dan 12:13; Luk 20:37, 38; Rom 8:38, 39) Jehovamut ilumoorfigin­nittuarnikkut Daanialip ilaarnissaa pingaaruteqangaarami!

17-18. Daaniali aamma qanoq ilinniarfigisin­naavarput?

¹⁷ Allaaserisami matumani Daanialip pissusii marluk sammivagut. Sulili ilikkagaqarfigil­luarsin­naavarput. Assersuutigalugu Jehovap Daaniali takorluuisillugulu sinnattor­tittarpaa siulittuutinillu nassuiaas­sisinnaan­ngortillugu. Siulittuutit taakkua ilarpassui eqquutereersimapput. Siunissaq pillugu siulittuutit inunnut nunarsuarmiittunut tamanut sunniuteqartussat sukumiinerusumik nassuiar­neqarput.

¹⁸ Allaaserisami tulliuttumi siulittuutit Daanialimit allanneqartut marluk sammissavagut. Tamakkuninnga paasinnin­nitsinnik tamatta, inuusut­tuugaluarutta utoqqaagaluarut­taluunniit, eqqortumik aalajangiinissamut iluaqutigis­savagut. Siulittuutit taakku ungasin­ngitsumi pisussamut piareersimanis­satsinnut iluaqutigis­savagut, taamaaliorutta sapiissuseqar­nerulerlutalu Jehova ilumoorfigiuarsin­naavarput.