1. Aaperaap qanoq ersersip­paa Jehova naaper­tuil­luar­tuusoq up­peralugu? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­siliaq takuuk).

“NUNARSUARMIK tamarmik eq­qar­tuus­sisuusoq eq­qor­tulius­san­ngin­ner­pa?” (1 Mos 18:25) Aaperaap aalajaatsup taama aperinermigut ersersip­paa up­peril­luin­narlugu Jehovap il­loqarfin­nik Sodomamik Gomorramil­lu eq­qar­tuus­sinera naaper­tuil­luaq­qis­saar­tuusoq. Up­peril­luin­naramiuk Guutip ‘iluar­tut iluaatsunut ilan­ngul­lugit toqorar­navian­ngik­kai’ Aaperaat ima oqar­poq: “Taamaalior­neq ajor­naqaaq!” Kingusin­nerusuk­kut Jehova im­minut pil­luni ima oqar­poq: “Qaarsuuvoq Naalagaq, naam­mal­luin­nar­tuup­put suliai, in­narluitsuup­put aq­qutigisai tamarmik. Guutiuvoq aalajaatsoq, sal­loqit­taan­ngisaan­nar­toq; naaper­tuil­luar­tuuvoq peq­qusersuitsuul­lunilu.” – 5 Mos 31:19; 32:4.

2. Sooq Jehova naaper­tuil­luan­ngitsuliorsin­naan­ngila?

² Sooq Aaperaap up­peril­luin­nar­paa Jehova eq­qor­tulior­tuaan­nar­toq? Jehova naaper­tuil­luar­nermut eq­qor­tulior­nermul­lu tun­ngatil­lugu maligas­saaner­paajum­mat.  Soqutiginar­poq Hebræerit oqaasii marluk ‘eq­qor­tuunermik’ aam­ma ‘naaper­tuil­luar­nermik’ isumaqar­tin­neqarsin­naasut al­las­simaf­fin­ni ataatsik­kut ator­neqakulasar­tut. Oqaatsit taak­ku marluk Biibilip kalaal­lisuun­ngor­tin­neqar­nerani amerlaner­tigut ima nutser­neqar­tar­put: ‘Naaper­tuil­luar­neq’, ‘iluar­neq’, ‘in­narluin­neq’, ‘eq­qor­tuuneq’ imaluun­niit ‘eq­qar­tuus­sineq’. Tas­sa eq­qor­tuusut aam­ma naaper­tuil­luar­tuup­put. Taamaat­tumik Jehova suut naaper­tuil­luar­tuuneran­nik kisimi najoq­qutas­sior­tuum­mat eq­qar­tuus­sineri eq­qor­tuujuaan­nar­put. Biibilimi al­las­simavoq Jehovap ‘iluar­neq naaper­tuil­luar­nerlu nuan­narigai’. – Tuss 33:5.

3. Ul­lumik­kut qanoq naaper­tuil­luan­ngitsulior­toqar­tar­pa?

³ Jehova naaper­tuil­luar­tumik ilior­tuaan­nar­toq nalunagu tup­pal­ler­nar­poq. Ul­lumik­kul­li naaper­tuil­luan­ngitsulior­nerit nalingin­naangaar­put. As­sersuutigalugu inuit pinerlun­nermut pisuus­sutigin­ngisamin­nut eq­qar­tuun­neqar­tar­put par­naarus­saasarlutil­lu. Taak­kua ilaat ukior­pas­suar­ni par­naarus­saaq­qareersut DNA-mik misis­suineq tun­ngavigalugu pisuus­suteqan­ngitsuusut paasineqar­tar­poq. Taamaat­toqaraangat nukil­lalaar­narlunilu kaman­nar­tar­poq. Naaper­tuil­luan­ngitsuliarli al­la erloqinar­nerutis­sin­naavar­put. Suna?

4. Kristumiup up­per­nera qanoq misilin­neqarsin­naava?

⁴ Kristumiut up­peqatigin­ngisamin­nit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­nis­sar­tik naatsorsuutigaat. Ilagiin­nili naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarsorigut­ta al­lal­luun­niit taama pineqarsorigutsigit up­per­nik­kut misilin­neqaatigisin­naavar­put. Naaper­tuil­luan­ngitsunik ilior­toqarsoriguk­ku qanoq qisuarias­savit? Up­per­nik­kut san­ngiil­lis­sutigis­saviuk?

5. Ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsumik ilior­toqaraangat sooq tupaal­lat­tas­san­ngilagut?

⁵ Tamat­ta naam­mal­luin­nan­ngitsuul­lutalu kuk­kusarat­ta ilagiin­ni im­mitsin­nut naaper­tuil­luan­ngitsumik iliorfigisoorsin­naavugut. (1 Joh 1:8) Taamaat­toqar­tar­nera qaqutigooraluar­toq kristumiut aalajaatsut taman­na tupaal­laatigisar­nagulu up­per­nik­kut san­ngiil­lis­sutigisan­ngilaat. Up­peqatitsin­nit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarut­ta aalajaat­tuaq­qul­luta Jehovap Biibilimi siun­nersor­paatigut. – Tuss 55:13-15.

6, 7. Qatan­ngut ilagiin­niit naaper­tuil­luan­ngitsumik qanoq pineqar­pa, pis­suserineqar­tus­sal­lu suut iluaqutigai?

⁶ Willi Diehl qanoq misigisaqar­toq eq­qarsaatigiuk. Qatan­ngut Diehl 1931-miil­li betelimi Bernimi Schweizimiittumi aalajaal­luni kif­far­tor­poq. 1946-mi New Yorkimi Ilin­niarfim­mi Gileadimi klas­sit arfineq-pingajus­saan­ni ilin­niar­poq. Tas­sani naam­mas­sigami Schweizimi angalasar­tutut nak­kutil­liisun­ngor­titaavoq. Qatan­ngut Diehl misigisalik­kersaarum­mini ima al­lap­poq: “Katin­niar­nera 1949-mi maajimi Schweizimi im­mik­koor­tor­taqarfim­mut ilisimatitsis­sutigaara.” Qanorli akineqar­pa? Im­mik­koor­tor­taqarfim­mi akisus­saasut oqarfigaat im­mik­kut pisin­naatitaaf­fiinik tamanik arsaar­niarlugu, taamaal­laal­lu  pioneriusin­naasoq. “Oqalugiaq­qusaan­ngilanga,” Diehl al­lap­poq. “Ilar­pas­suisa ilas­sisarun­naar­paatigut ilagiin­nut ilaajun­naarsitatut isigaluta.”

⁷ Qatan­ngut Diehl qanoq qisuariar­pa? Ima al­lap­poq: “Uagut nalun­ngilar­put katin­neq Biibilimi iner­teq­qutaan­ngitsoq, taamaat­tumik qinunik­kut Jehova qimar­nguf­figalugulu tatigaar­put.” Aap­pariin­nermut Jehovap isigin­nit­taasia qatan­ngutit ilaasa taamani paasisiman­ngilaat. Pif­fis­sal­li ingerlanerani eq­qor­tumik paasin­nit­taaseqaler­put, qatan­ngutil­lu Diehlip im­mik­kut pisin­naatitaaf­figisimasani pisin­naatitaaf­figeq­qiler­pai. Ilumoorfigin­nin­nera Jehovamit pil­luaq­quneqar­poq. * Im­minut ima aperisa: ‘Naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqaruma aam­ma uanga naam­magit­tarlungalu Jehovap aaq­qiiumaar­nera utaq­qis­savara? Nam­minerluun­niit pitsaanerusorisat­tut naaper­tuil­luan­ngitsulior­neq akius­savara?’ – Uss 11:2; Mika 7:7 atuaruk.

8. Sooq kuk­kul­luta isumaqalersin­naavugut ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsulior­toqar­toq?

⁸ Eq­qaamajuk kuk­kul­lutit isumaqarsin­naagavit ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsulior­toqar­toq. Sooq? Naam­mal­luin­nan­ngitsuugat­ta paatsuuisin­naal­lutalu. Im­maqalu ilisimasariaqak­kat tamaasa ilisiman­ngilavut. Eq­qor­tumik paasin­nis­simagut­ta paasinerluisimagut­taluun­niit pisut pil­lugit Jehova qin­nuigisariaqar­par­put, tatigiuar­tariaqar­par­put ilumoorfigiuarlugulu. Taamaaliorut­ta Jehovamut kamalin­ngin­nis­samut iluaqutigis­savar­put. – Ussatit 19:3 atuaruk.

9. Al­laaserisami matumani tul­lianilu suut sam­mis­savavut?

⁹ Biibilip nalaani Jehovamut kif­faasut naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­tut pingasut ilin­niarfigitigit. Al­laaserisami matumani Aaperaap er­nutaq­qiutaa Josefi taas­sumalu qatan­ngutiminit pineqar­nera sam­mis­savavut. Al­laaserisap tul­liani Jehovap kun­ngi Akabi qanoq pineraa apustilil­lu Petrusip Antiokiami Syriamiit­tumi misigisaa sam­mis­savavut. Oqalut­tuat taak­ku sam­mineran­ni anersaak­kut it­tunik pingaar­titsiuar­nis­san­nut Jehovamul­lu at­taveqarluar­tuar­nis­san­nut iluaqutigisin­naasatit maluginiak­kit, ingam­mik isumaqaruit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarsimal­lutit.

10, 11. (a) Josefi naaper­tuil­luan­ngitsumik qanoq pineqar­pa? (b) Josefi par­naarus­sivim­miitil­luni qanoq periarfis­saqaler­pa?

¹⁰ Josefi Jehovamut aalajaatsoq ilaqutarin­ngisaminit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­poq. An­neriner­paavaali qatan­ngutiminit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­nini. Josefi 17-inik ukioqar­toq  qatan­ngutaasa inus­siatut tunivaat. Taava Egyptenimut aal­larun­neqar­poq. (1 Mos 37:23-28; 42:21) Kingusin­nerusuk­kut nunami takor­nak­kamini Josefi ar­namik pin­ngitsaaliiniar­tutut un­nerluutigineqar­poq. Un­nerluus­sul­li eq­qun­ngilaq, eq­qar­tuus­sisumul­lu sas­sar­tin­neqarani par­naarus­saavoq. (1 Mos 39:17-20) Josefi ukiut 13-it mis­saan­ni inus­siaal­lunilu par­naarus­saaq­qavoq. Qatan­ngutitsin­nit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarut­ta Josefip misigisaa qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put?

¹¹ Josefi par­naarus­saaq­qatil­lugu kun­ngip imigas­sanut pilit­taasoq aam­ma par­naarus­saatip­paa. Un­nuit ilaan­ni imigas­sanut pilit­taq sin­nat­tor­poq Josefip Jehovamit ikior­neqarluni nas­suiagaanik. Josefip nas­suiar­paa imigas­sanut pilit­taq iperagaas­sasoq Faraomullu kif­far­tuleq­qis­sasoq. Taava Josefip periarfis­sani atorluarlugu pis­sutsit nam­mineq atuk­kani pilit­tamut oqalut­tuarai. Josefip oqaasii aam­mali oqaaserin­ngisai ilin­niarfigil­luarsin­naavavut. – 1 Mos 40:5-13.

12, 13. (a) Qanoq nalun­ngilar­put Josefip pis­sutsit atugarilik­kani naam­magiin­narlugit iliuuseqarfigin­ngik­kai? (b) Josefip imigas­sanut pilit­tamut suna oqalut­tuarin­ngilaa?

¹² 1 Mosesi 40:14, 15 atuakkit. Malugiuk Josefi ‘aal­larun­neqarsimal­luni’  oqar­toq. Oqaaseq Biibilimi uani ator­neqar­toq aam­ma ‘til­lin­neqarsimasumik’ isumaqarsin­naavoq. Erseq­qip­poq naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarsimasoq. Josefi aam­ma oqar­poq pisuus­sutigin­ngisaminik pinerlut­tuliorsimanerar­neqarsimal­luni. Taamaat­tumik imigas­sanut pilit­taq qin­nuigaa Faraomut eq­qaaq­qul­luni. Suna anguniar­paa? Ima oqar­poq: “Il­lumit matuman­nga anisitaasin­naaq­qul­lunga.”

¹³ Josefip pis­sutsit atugarilik­kani naam­magiin­narlugit iliuuseqarfigin­ngilai? Naamik! Josefip nalun­ngilaa arlaleriarluni eq­qun­ngitsuliorfigineqarluni. Taamaat­tumik imigas­sanut pilit­tamut pis­sutsit atuk­kani pil­lugit oqalut­tuar­poq neriul­luni ikiorsin­naas­sagaani. Sunali oqalut­tuarin­ngilaa? Malugiuk Josefip aal­larus­saanerminut qatan­ngutimi pisuunerat pil­lugu kimul­luun­niit, Faraomul­luun­niit, oqalut­tuarsimasin­naaneranut Biibilimi takus­sutis­saqan­ngitsoq. Qatan­ngutaami Egyptenimut tikim­mata Josefilu eq­qis­seqatigim­mas­suk Faraop tikil­luaq­qul­lugit oqarfigai Egyptenimi nunasisin­naasut tas­sanilu “tamarmi ajun­ngitsor­pas­suit” iluaqutigisin­naagaat. – 1 Mos 45:16-20.

14. Ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarut­ta ajual­lan­nar­tumik oqaaseqan­ngin­nis­samut suna iluaqutigis­savar­put?

¹⁴ Ilagiin­niit­tunit naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarsimasorigut­ta taman­na pil­lugu ajor­tumik oqal­lisigin­ngin­nis­saa eq­qumaf­figisariaqar­par­put. Soorunami qatan­ngut ingasat­tumik ajor­tuliorsimap­pat taman­na utoq­qaaner­tanut oqaatigisariaqar­par­put. (3 Mos 5:1) Ingasat­tumil­li ajor­tuliorsimasoqan­ngik­kaangat amerlaner­tigut qatan­nguter­put eq­qis­seqatigisarsin­naavar­put iliuusia kimul­luun­niit, utoq­qaaner­tanul­luun­niit, oqalut­tuarin­ngik­kaluarlugu. (Matthæusi 5:23, 24; 18:15 atuakkit). Taamaat­toqar­til­lugu ilumoorfigin­nit­tuusa Biibilimilu najoq­qutas­sianik maleruaal­luta. Ilaan­nik­kut im­maqa paasisar­par­put sunaaf­fa paatsuuisimal­luta naaper­tuil­luan­ngitsumil­lu pineqarsimanata. Taava pis­sutsit ajor­nerulis­sutigisaan­nik qatan­nguter­put ajor­tumik oqaatigisiman­ngin­natsigu nuan­naarutigis­savar­put. Eq­qaamajuk eq­qor­tumik paasin­nis­simagaluarut­ta paatsuuisimagaluarut­taluun­niit ajual­lan­nar­tunik oqaaseqar­neq pis­sutsinik pitsaanerulersitsin­ngisaan­nar­toq. Jehovamut qatan­ngutsitsin­nul­lu ilumoorfigin­nin­ner­put ajor­nerulersitsin­ngin­nis­samut il­lersuutigis­savar­put. Tus­siaasior­tup “as­suar­naal­luni inuusoq” ima al­laatigaa: “Oqaasipalaanik angal­las­sin­ngitsoq, tul­limi ajoqutis­saanik iliun­ngitsoq.” – Tuss 15:2, 3; Jaak 3:5.

15. Josefip Jehovamut at­taveqar­nini qanoq pil­luaq­quneqaatigaa?

¹⁵ Josefi aam­ma al­latigut ilin­niarfigisin­naavar­put. Ukiuni 13-ini naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­nermini Jehovap isigin­nit­taasiatut isigin­nit­taaseqar­poq. (1 Mos 45:5-8) Atuk­kaminut Jehova pisuutin­ngisaan­nar­paa. Josefi naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­nini puiun­ngisaan­naraluarlugu narrutsas­simalin­ngisaan­nar­poq. Pingaar­ner­paamil­lu, al­lat naam­mal­luin­nan­ngitsuunerat eq­qun­ngitsulior­neral­lu Jehovamut at­taveqar­nerminut ajoqutaatin­ngisaan­nar­pai. Ilumoorfigin­nit­tuugami takusin­naavaa naaper­tuil­luan­ngitsumik iliorfigineqar­nini Jehovamit aaq­qin­neqar­toq nam­mineq ilaqut­tamilu pil­luaq­quneqaatigisaan­nik.

16. Ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarut­ta sooq Jehovamut qanil­linerusariaqar­pugut?

¹⁶ Tamatumun­nga as­singusumik Jehovamut at­taveqar­ner­put pingaar­til­lugulu il­lersor­tariaqar­par­put. Qatan­ngutit­ta naam­mal­luin­nan­ngis­sutaat Guutimit asasatsin­nit pal­lorfigisatsin­nil­lu avis­saarutigis­san­ngilavut. (Rom 8:38, 39) Ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqarut­ta Jehova qanin­nerulerlugulu Josefi ilaar­tigu. Guutip tamatumun­nga isigin­nit­taasiatut isigin­nit­taaseqar­niarsarisa. Biibilimi najoq­qutas­siat maleruar­nerisigut ajor­nar­torsiut sapin­ngisar­put tamaat aaq­qin­niareerlugu Jehovamut isumagitit­tariaqar­par­put. Up­peril­luin­narsin­naavar­put taas­suma pif­fis­sarititamini nam­minerlu periaatsini atorlugu pis­sutsit aaq­qik­kumaarai.

17. Qanoq ersersis­sin­naavar­put ‘nunarsuarmik tamarmik eq­qar­tuus­sisoq’ up­peril­luin­narlutigu?

¹⁷ Silarsuarmi ajor­tumi matumani inuutil­luta naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqariaan­naavugut. Im­maqa qaqutigut il­lit nalun­ngisal­luun­niit ilagiin­ni naaper­tuil­luan­ngitsoor­pasis­sumik malugisaqarsin­naavusi misigisaqarlusiluun­niit. Taman­na anersaak­kut san­ngiil­lis­sutigeqinagu. (Tuss 119:165) Guuti ilumoorfigiuaruk, ikioq­qul­lutit qin­nuigiuk tatigiul­lu. Eq­qaamajuk naam­mal­luin­nan­ngitsuugat­ta pis­sutsit paatsoorsin­naagitit im­maqalu ilisimasariaqak­kat tamaasa ilisimanagit. Josefi ilaaruk pis­sutsinil­lu ajor­nerulersitseqinagavit oqaatis­suaanaveersaarlutit. Kiisalu, im­minut tatiginak ilumoorfigin­nit­tuar­niarlutit aalajangiusimajuk pis­sutsinil­lu Jehovap aaq­qiinis­saa naam­magit­tarlutit utaq­qil­lugu. Taava Josefitul­li Jehovamit iluarisaal­lutil­lu pil­luaq­quneqas­saatit. Jehovap ‘aq­qutigisai tamarmik’ naaper­tuil­luar­tuum­mata qularutigis­san­ngilat ‘nunarsuarmik tamarmik eq­qar­tuus­sisoq’ eq­qor­tulior­tuaan­nas­sasoq. – 1 Mos 18:25; 5 Mos 32:4.

18. Al­laaserisami tul­liut­tumi suut sam­mis­savavut?

¹⁸ Al­laaserisami tul­liut­tumi Biibilip nalaani Jehovap in­nut­taani naaper­tuil­luan­ngitsulior­nerit al­lat marluk sam­mis­savavut. Taak­kunani paasis­savar­put Jehovap naaper­tuil­luar­nermut isigin­nit­taasiatut isigin­nit­taaseqaleq­qul­luta maniguun­neq isumak­keerfigin­nin­nerlu qanoq iluaqutigisin­naagivut.