1-2. Al­laaserisap siuliani suut sam­mivagut, maan­nalu suut sam­mis­savagut?

AL­LAASERISAP matuma siuliani siun­nersuutit Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19-imiit­tut ilaat sam­mivagut. As­sersuutigalugu versi 3-mi al­las­simasutut Jehovap Israelik­kut oqarfigai angajoq­qaatik ataq­qis­sagaat. Angajoq­qaat­ta timik­kut, misigis­sutsik­kut anersaak­kul­lu pisariaqar­titaan­nik isumagin­nit­tar­nik­kut siun­nersuut taman­na qanoq maleruarsin­naagip­put sam­mivar­put. Versi 3-mi aam­ma Guutip in­nut­tai eq­qaasin­neqar­put sabbatip nal­lius­sisar­nerata pingaaruteqas­susianik. Paasivar­put nalitsin­ni sabbatimik inatsit maleruar­tariaqan­ngik­kaluarlugu najoq­qutas­siar­taa atorsin­naagip­put anersaak­kut it­tunik sam­misaqar­nis­samut pif­fis­saqar­tar­nik­kut. Taamaalior­tarut­ta il­ler­nar­toorusun­ner­put ersersis­savar­put, Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:2-mi aam­ma Petrusip al­lagai siul­liit 1:15-imi al­las­simasut maleruarlugit.

² Al­laaserisami matumani Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19 sam­minerus­savar­put. Timik­kut in­narluutilin­nut inus­siar­nisaar­neq, niuer­nik­kut un­neq­qaris­suseq inoqatitsin­nul­lu asan­nit­tulior­neq pil­lugit kapitalimi tamatumani suut ilin­niarsin­naavagut? Guutitsitul­li il­ler­nar­toorusuk­kat­ta tamak­ku paasiniariar­tigit.

3-4. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:14 naaper­torlugu tusilar­tut tap­piitsul­lu qanoq pineqar­tas­sap­pat?

³ 3 Mosesi 19:14 atuaruk. Jehovap kis­saatigaa in­nut­tani timik­kut in­narluutilin­nut inus­siar­nersuus­sasut. As­sersuutigalugu  tusilar­toq perloq­qusas­san­ngilaat, tas­sa sioorasaar­tas­san­ngilaat ajor­tumil­luun­niit oqaluuserisar­nagu. Taamaalior­nermi ajorluin­nar­tuuvoq! Oqaaserineqar­tut tusilar­tup tusaasin­naan­ngin­namigit im­minut il­lersorsin­naan­ngilaq.

⁴ Aam­ma versi 14-imi paasivar­put Guutimut kif­faasut ‘tap­piitsoq naak­kiuf­fis­salis­san­ngik­kaat’. Qinerlerfis­siami timik­kut in­narluutil­lit pil­lugit ima al­las­simasoqar­poq: “Itsaq Kangiani Qiterlermi peq­qar­niitsumik pineqar­tarlutil­lu ator­nerlun­neqar­tar­put.” Im­maqa tap­piitsoq ajoquser­niarlugu il­laruaatiginiarluguluun­niit aq­qutis­saani inupiluk naak­kiuf­fis­siisin­naavoq. Naak­kit­taas­susia! Taman­na pil­lugu inatsiseqarmat Jehovap in­nut­taasa paasivaat in­narluutilin­nut inus­siar­nersuus­sal­lutik.

5. Timik­kut in­narluutil­lit qanoq misigin­neqatigisin­naavagut?

⁵ Jiisusi timik­kut in­narluutilin­nut inus­siar­nisaar­tar­poq. Johan­nesimut Kuisisumut ima oqariar­tor­titsinera eq­qarsaatigiuk: “Tap­piitsut tap­pis­sip­put, nukil­laarsimasut pisup­put, pupis­sut pupeerup­put tusilar­tul­lu tusaap­put; toqusut makip­put.” Jiisusip tupin­nar­tuliai takoreerlugit ‘inuit tamarmik Guuti nersor­paat’. (Luk 7:20-22; 18:43) Kristumiut Jiisusi ilaarlugu timik­kut in­narluutil­lit misigin­neqatigerusut­tar­paat. Taamaat­tumik inun­nut taamaat­tunut inus­siar­nersuul­lutalu utaq­qisin­naas­suseqar­tar­pugut. Jehovamit tupin­nar­tuliorsin­naatitaan­ngik­kaluarluta kik­kut tamarmik paratiisimi peq­qis­sil­luin­nar­nis­saat pil­lugu nutaarsias­sanik nuan­nersunik timik­kut anersaak­kul­lu tap­piitsut oqaluus­sif­figinis­saat im­mik­kut pisin­naatitaaf­figaar­put. (Luk 4:18) Inup­pas­suit nutaarsias­sat nuan­nersut pis­sutigalugit Guuti un­nersiutigisalersimavaat.

6. Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19 iluaqutigalugu Inas­sutit Qulit qanoq paasinerusin­naavagut?

⁶ Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19-imi versit ilaan­ni Inas­sutit Qulit nas­suiar­neqar­nerup­put. As­sersuutigalugu inas­sutit arfineq-pingajuat imaap­poq: “Til­lis­san­ngilatit.” (2 Mos 20:15) Isumaqar­toqarsin­naavoq  pigin­ngisamik tigusin­ngisaan­nar­nik­kut inas­sut taman­na maleruar­neqarsin­naasoq. Al­latigul­li til­lit­toqarsin­naavoq.

7. Niuer­toq qanoq ilioruni inas­sutit arfineq-pingajuat unioq­qutil­lugulu til­lis­sava?

⁷ Niuer­toq pigin­ngisaminik tigusin­ngisaan­narami eq­qarsarsin­naavoq til­lis­siman­ngisaan­narluni. Niuer­nerminili un­neq­qaris­suusar­pa? Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:35, 36-milu Jehova ima oqar­poq: “Iluan­ngitsulius­san­ngilasi eq­qar­tuus­sigaangas­si us­sersaatit oqimaalutaaviil­lu imaq­qor­tus­sutsimul­lu uut­tuutit atoraangas­sigit. Oqimaalutaaviit, oqimaalut­tat efamul­lu hinimul­lu uut­tuutit eq­qor­tut atus­savasi.” Tas­sa niuer­tup pisiniar­tut sianiinaar­niarlugit oqimaalut­tat eq­qun­ngitsut atorunigit til­lif­figis­savai. Taman­na Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19-imi versini al­lani aam­ma ersersin­neqar­poq.

8. Inas­sutit arfineq-pingajuata najoq­qutas­siar­taa juutit nalaan­ni nalitsin­nilu qanoq maleruar­neqarsin­naava? (3 Mosesi 19:11-13)

⁸ 3 Mosesi 19:11-13 atuakkit. Versip 11-mi ima al­las­simavoq: “Til­lis­san­ngilasi … nunaq­qatisilu ilumuun­ngitsuliorfiginagit.” Tas­sani til­lin­neq niuer­nik­kut un­neq­qaserlun­nermut tun­ngatin­neqar­poq. Tas­sa niuer­toq peq­quserlut­toq til­lit­tutut naliler­neqar­poq. Israelik­kut inas­sutit arfineq-pingajuan­ni paasivaat til­lin­neq eq­qun­ngitsulior­nerusoq. Mosesimil­li al­lak­kat pingajui iluaqutigalugit juutit inas­sutip najoq­qutas­siar­taa, tas­sa tamatigut un­neq­qaris­suus­sal­lutik, paasisin­naavaat. Jehovap un­neq­qaserlun­nermut til­lin­nermul­lu isigin­nit­taasiata eq­qarsaatigeq­qis­saar­nis­saa iluaqutigisin­naavar­put. Uku eq­qarsaatigisin­naavagut: ‘Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:11-13 eq­qarsaatigalugit inuunin­ni arlaan­nik eq­qumaf­figisas­saqar­punga? Niuer­nermi sulif­fin­niluun­niit iliuuserisar­tak­kan­nik al­lan­nguisariaqar­punga?’

9. Inatsit Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:13-imi al­las­simasoq sulisut qanoq il­lersuutigaat?

⁹ Kristumiu sulisitsisoq al­latigut qanoq un­neqaris­suusin­naanerluni aam­ma eq­qarsaatigis­savaa. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:13-imi ima al­las­simavoq: “Sulisitas­si akis­sarsisin­nis­saat aqagumut utaq­qisis­san­ngilarsi.” Israelimi inuit amerlanerit naasoris­saasuup­put, sulisul­lu ul­lormut akis­sarsisin­neqar­tar­put. Akis­sarsisin­neqan­ngik­kunik ilaqut­tatik ul­lormut inuus­sutis­saqar­tin­nis­saan­nut akis­saqar­naviarunan­ngil­lat. Taman­na pis­sutigalugu Jehova oqar­poq piitsup akis­sarsinis­sani atorfis­saqar­til­luin­naraa. – 5 Mos 24:14, 15; Matt 20:8.

10. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:13 qanoq ilin­niarfigisin­naavar­put?

¹⁰ Nalitsin­ni sulisut amerlanerit qaam­mam­mut ataasiarlutik marloriarlutil­luun­niit, ul­lormuun­ngitsoq, akis­sarsisin­neqar­tar­put. Taamaak­kaluar­toq Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:13-ip najoq­qutas­siar­taa suli atuup­poq. Sulisitsisut ilaasa sulisutik an­nikip­pal­laamik akis­sarsisit­tar­paat. Nalun­ngilaat sulisitatik akis­sarsiaat an­nikip­pal­laaraluar­tut al­latut ajor­narmat suliin­nar­tariaqar­tut. Sulisitsisut taamaat­tut sulisitatik “akis­sarsisin­nis­saat aqagumut” utaq­qisit­tar­paat. Kristumiup sulisitsisup sulisitami naaper­tuil­luar­tumik pineqar­nis­saat qulak­keer­tariaqar­paa. Maan­na Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19 al­latigut qanoq ilin­niarfigisin­naanerip­put sam­meriar­tigu.

11-12. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:17, 18-ilu is­suaramigit Jiisusip suna erseq­qis­sar­paa?

¹¹ Guutip inoqatitsin­nik qanoq pin­nit­tar­nis­sar­put pil­lugu ilin­niar­tik­kamisigut al­lanik ajoqusiis­san­ngin­ner­put oqaatigiin­nan­ngilaa.  Taman­na atuarsin­naavar­put Mosesimik allakkat pingajui 19:17, 18-imilu. (Atuakkit). Erseq­qis­sumik ima al­las­simavoq: “Tul­lit ilit­tut asas­savat.” Kristumiu Jehovamit iluarisaarusuk­kuni taamaalior­tariaqar­poq.

¹² Peq­qus­sutip tamatuma pingaaruteqar­nera Jiisusip qanoq ersersik­kaa eq­qarsaatigiuk. Ilaan­ni farisiiarip Jiisusi ima aperaa: “Inas­sut suna inatsisini an­nerua?” Jiisusi akivoq “inas­sutit an­nersaat siul­lersaal­lu” tas­saasoq Jehova uum­mat tamak­kerlugu, tar­neq tamak­kerlugu isumarlu tamak­kerlugu asas­sagip­put. Taava Jiisusi Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18 is­suarlugu ima oqar­poq: ‘Aap­paata taamaaqatigaa: “Tul­lit ilit­tut asas­savat.”’ (Matt 22:35-40) As­sigiin­ngitsor­pas­suar­tigut inoqater­put asasin­naavar­put, taak­kualu ilaat Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19-imi al­las­simap­put.

13. Josefimik oqalut­tuap misis­sor­neratigut Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18 qanoq paasil­luar­nerusin­naavar­put?

¹³ Inoqatitsin­nik asan­nin­ner­put ilaatigut ersersis­sin­naavar­put Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18-imi al­las­simasut maleruar­nerisigut. Ima al­las­simavoq: “Inuiaqatin­nut akinialerituus­san­ngilatit put­tarsisaqar­nal­luun­niit.” Suleqatiminik, atuaqatiminik ilaqut­taminil­luun­niit – im­maqa al­laat ukior­pas­suar­ni – put­tarsisaqarfigin­nit­toqar­nera amerlanersat­ta tusarsimas­sagunar­paat. As­sersuutigalugu Josefip qatan­ngutaasa qulit taan­na kamaatingaaramik­ku ajor­tumik pivaat. (1 Mos 37:2-8, 25-28) Josefi taak­kunan­nga al­laanerul­luin­nar­tumik ilior­poq! Qatan­ngutini nal­lit­tor­pai akiniaaf­figinis­saan­nut oqar­tus­saas­suseqalereeraluarluni. Josefip put­tarsinani siun­nersuut kingusin­nerusuk­kut Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18-imi al­lan­neqar­toq maleruar­paa. – 1 Mos 50:19-21.

14. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18-ip najoq­qutas­siar­taa suli atuut­toq qanoq nalun­ngilar­put?

¹⁴ Kristumiut Guutimit iluarisaarusuk­kamik Josefi ilaarlugu inoqater­tik akiniaaf­figinagu isumak­keerfigis­savaat. Taamaaliorunik Jiisusip Ataatar­puumi isumak­keerfigin­nit­taq­qusinera maleruas­savaat. (Matt 6:9, 12) Paulusip aam­ma up­peqatini ima siun­nersor­pai:  “Nam­mineerlusi akiniaaqinasi, asasak­ka.” (Rom 12:19) Aam­ma ima kajumis­saarivoq: “Kamageqatigiigitsi isumak­keerfigeqatigiit­tarlusilu arlas­sin­nut as­suarliutis­saqaraangas­si.” (Kol 3:13) Jehovap najoq­qutas­siai al­lan­ngor­neq ajor­put. Inatsisip Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18-imi al­las­simasup najoq­qutas­siar­taa suli atuup­poq.

15. Sooq isumak­keerfigin­nit­tar­neq pingaaruteqar­pa? As­sersuuteqarit.

¹⁵ As­sersuuteqariar­ta. Misigis­sutsik­kut an­niaateqar­neq timik­kut ikeqar­nermut as­sersuun­neqarsin­naavoq. Ikit ilaat soqutaan­ngin­nerusut al­lat an­ner­nar­nerusin­naap­put. As­sersuutigalugu al­lak­kat puuat am­marlutigu kilerfigisin­naavar­put. An­ner­naraluar­toq ajoquserujus­suar­navian­ngilagut. Ul­lualuit qaangiut­tut im­maqa sumi ikeqar­nerluta eq­qaaman­ngilar­put. Taamatut­taaq ajual­latsin­neqar­nerit ilaat soqutaaval­laan­ngil­lat. As­sersuutigalugu ikin­nguter­put eq­qarsaq­qaar­nani an­ner­nar­tumik oqaaseqarsin­naavoq, isumak­keerfigeriaan­naavar­pul­lu. Kiler­nerli anginerusoq nakorsamit mersor­neqarlunilu mat­tuser­neqar­tariaqarsin­naavoq. Kiler­ner­pul­li at­toqat­taarutsigu im­minut ajoqusiin­nas­saagut. Taamatut­taaq inuk ajual­langaarsimasoq ajual­latsin­neqarsimanini aliasun­ninilu eq­qarsaatigeqat­taarunigit put­tarsil­lunilu im­minut ajoqusiin­nas­saaq. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:18-imi siun­nersuutip maleruar­nera iluaqutiginerungaas­savar­put!

16. Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:33, 34-lu naaper­torlugit Israelimi al­lamiut qanoq pineqar­tus­saap­pat, uagul­lu taman­na qanoq ilin­niarfigaar­put?

¹⁶ Jehovap Israelik­kut inoqatimin­nik asan­nis­sasut peq­qugamigit nunaq­qatimin­nik asan­nis­sasut piin­nan­ngilaa. Aam­ma al­lamiut nunamin­ni najugaqar­tut asasus­saavaat. Taman­na Mosesimik allakkat pingajui 19:33, 34-milu erseq­qis­sumik al­las­simavoq. (Atuakkit). Israelik­kut al­lamiut ‘nunaq­qatimis­sut’ pisus­saal­lugil­lu asasus­saavaat. As­sersuutigalugu piitsut al­lamiul­lu naasoris­saasup narsaatimini qaangiin­nagaanik nak­kaasimasaanil­lu katersuisin­naatitaap­put. (3 Mos 19:9, 10) Kristumiut aam­ma al­lamiunik asan­nit­tuusariaqar­put. (Luk 10:30-37) Nunarsuaq tamak­kerlugu nunasisor­pas­suaqar­poq, ilimanar­porlu ilaat najugaqarfivit eq­qaani najugaqar­tut. Pingaaruteqar­poq taak­kua ataq­qin­nit­tumik pisar­nis­saat.

17-18. (a) Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:2 aam­ma Petrusip al­lagai siul­liit 1:15 sunis­satsin­nut kajumis­sis­sutigis­savagut? (b) Apustilip Petrusip pingaarutilim­mik sumik sulias­saqar­nerar­paatigut?

¹⁷ Mosesimik al­lak­kat pingajui 19:2-mi aam­ma Petrusip al­lagai siul­liit 1:15-imi Guutip in­nut­tai il­ler­nar­tooq­quneqar­put. Kapitalimi tamatumani versit al­lar­pas­suit iluaqutigalugit qanoq Jehovamit iluarisaasin­naanerluta paasisin­naavar­put. Iliuuserisas­sat iliuuserinaveersaagas­sal­lu tas­sani al­laatigineqar­tut sam­mereer­pagut. * Najoq­qutas­siat tamak­ku kristumiut aam­ma maleruas­sagaat Grækerisut Al­lak­kani Il­ler­nar­tuni ersersin­neqar­poq. Apustilili Petrusi al­lamik aam­ma ilan­ngus­saqar­poq.

¹⁸ Anersaak­kut it­tunik arlalin­nik sam­misaqar­tarlutalu al­lat pil­lugit ajun­ngitsunik iliuuseqar­tar­pugut. Petrusil­li kristumiut pingaarutilim­mik sulias­saqar­nerar­pai. Sutigut tamatigut il­ler­nar­tooq­qusinermi siunin­nguatigut Petrusip ima kajumis­saar­paatigut: “Eq­qumaniaritsi isum­mas­sigul­lu piareersimal­lusi.” (1 Petr 1:13, 15) Sumut piareersimas­saagut? Petrusi oqar­poq Kristusip qatan­ngutai tanitat ‘Guutip pis­saaneranik nalunaajaas­sasut’. (1 Petr 2:9) Kristumiut tamarmik tamatumin­nga pingaarutilim­mik sulias­sin­neqar­ner­tik ataq­qinaatigaat, taman­nami iliuuserisar­tak­katsin­nit tamanit inuit al­lat iluaqutiginer­paavaat. Guutip in­nut­taatut il­ler­nar­tutut aal­lus­sil­luarluta oqaluus­sisin­naaner­put ilin­niar­titsisin­naaner­pul­lu im­mik­kut pisin­naatitaaf­figaar­put! (Mark 13:10) Mosesimik al­lak­kat pingajuini kapitali 19-imi najoq­qutas­siat maleruaq­qis­saaraangatsigit Guutitsin­nik inoqatitsin­nil­lu asan­nin­ner­put ersersit­tar­par­put. Sutigul­lu tamatigut ‘il­ler­nar­toorusun­ner­put’ takutit­tar­par­put.