1, 2. (a) Silarsuaq qanoq avis­saar­tuuf­fiuleralut­tuin­nar­pa? (b) Al­laaserisami matumani apeq­qutit suut akineqas­sap­pat?

“MIKISUUL­LUNGALI naaper­tuil­luan­ngitsulior­ner­pas­suit takusar­pak­ka,” qatan­ngut ar­naq Europap kujasis­suaneersoq inooriaaserisimasani pil­lugu taama oqar­poq. “Taamaat­tumik nunagisan­ni politik­kik­kut aaq­qis­suus­sineq akueriuman­ngilara inup­pas­suil­lu isumaat ingasat­tajaar­tut tapersersulerlugu. Ukior­pas­suar­nilumi peq­qar­niisaar­niaq angutaatigaara.” Qatan­ngut angut Afrikap kujasis­suaneersoq nas­suiaavoq sooq nakuuser­tar­tuunikuul­luni: “Naggueqatigiis­sor­tak­ka al­lanit tamanit pingaar­nerusoraak­ka, politik­kik­kul­lu par­tiinut ilaasor­tan­ngor­punga. Akerlilersor­tivut – politik­kik­kut par­tiinik al­lanik tapersersuisut al­laat naggueqatigisavut – naalik­kamik toqut­tas­sagivut ilin­niar­tin­neqar­pugut.” Qatan­ngut ar­naq Europap qeq­qani najugalik nas­suer­poq: “Isum­mius­sereer­tar­tuusimavunga, inuiaqatigin­ngisara up­perisaqatigin­ngisaralu kinaluun­niit uumigisarsimavara.”

² Taak­kua pingasut uumis­suisimanerat­tul­li nalitsin­ni inuit uumis­suisut amerliar­tuin­nar­put. Politik­kik­kut kat­tuf­fip­pas­suit  kif­faan­ngis­suseqalerumal­lutik nakuuser­tar­put. Politik­ki pil­lugu inuit akersuut­tar­nerat nalingin­naavoq. Nunanilu amerlasuuni takor­nar­tat ajor­tumik pineqar­neruleralut­tuin­nar­put. Biibilimi siulit­tuutigineqar­neratorluin­naq ul­lus­sani kingul­ler­ni mak­kunani inuit ‘saam­mar­titas­saan­ngitsuup­put’. (2 Tim 3:1, 3) Silarsuaq avis­saar­tuuf­fiuleralut­tuin­nar­til­lugu kristumiut qanoq ataasioqatigiit­tuarsin­naap­pat? Jiisusi ilin­niarfigingaarsin­naavar­put. Aam­ma taas­suma nalaani politik­ki pil­lugu inuit isumaat sak­kor­tuut avis­saar­tuutsitsip­put. Al­laaserisami matumani apeq­qutit pingasut akis­sutaat ilin­niarfigis­savavut: Sooq Jiisusi politik­kimut akuliuk­kuman­ngila? Jiisusip qanoq ersersip­paa Guutip in­nut­tai politik­kimut tun­ngasuni arlaan­nil­luun­niit il­lersuis­san­ngitsut? Jiisusil­lu nakuusin­ngisaan­nar­nis­satsin­nik qanoq ilin­niar­tip­paatigut?

3, 4. (a) Jiisusip nalaani juuter­pas­suit suna kis­saatigaat? (b) Misigis­sutsit taamaat­tut Jiisusip ajoqersugaasa qanoq sun­ner­neqaatigaat?

³ Juuter­pas­suit Jiisusip oqaluus­sif­figisai Romamiunit avis­saarusup­put. Juutit zelotit, politik­kik­kut kat­tuf­fik ingasat­tajaar­toq, taamatut avis­saarusun­neq sapin­ngisamin­nik sak­kor­tusar­niar­tar­paat. Zelotit taak­kua ilar­pas­suisa Judasi Galilæamioq, Jiisusip nalaani inuusoq, malip­paat. Judasi Mis­siarsiunerar­tuuvoq, amerlasuunik sal­loqit­taasar­toq. Juutit oqalut­tuarisaaneran­nik ilisimatooq Josefus al­lap­poq Judasip juutit Romamiunut akerlioq­qul­lugit peq­qugai Romamiunul­lu akileraar­tar­neq pil­lugu isumaqataasut ‘qunutuunik’ taasarai. Naggataatigut Judasi Romamiunit toqutaavoq. (ApS 5:37) Al­laat zelotit ilaasa anguniagar­tik angujumal­lugu nakuuser­taler­put.

⁴ Juutit amerlanersaasa Mis­siarsip tikiun­nis­saa erinigaat. Isumaqar­put Mis­siarsip Romamiunit aniguisis­sagaatsik Israelik­kul­lu inuias­suan­ngor­teq­qil­lugit. (Luk 2:38; 3:15) Juuter­pas­suit up­peraat Mis­siarsi nunami Israelimi naalagaaf­fim­mik pilersitsis­sasoq. Taman­na pip­pat juutit tamarmik nunani al­lani najugal­lit Israelimut utis­sap­put. Al­laat Johan­nesip Kuisisup Jiisusi ima aperaa: “Il­lit taan­naavit tikiut­tus­saq al­lamil­luun­niit utaq­qis­saner­pugut?” (Matt 11:2, 3) Im­maqa Johan­nesip juutinik aniguisitsisus­samik al­lamik tak­kut­toqas­sanersoq eq­qarsaatigaa. Kingusin­nerusuk­kut ajoqersuk­kat marluk Em­mausimut aq­qutaatigoor­til­lutik Jiisusi makis­simasoq naapip­paat. Oqar­put nerius­simagaluarlutik Jiisusi tas­saasoq Israelimik aniguisitsisus­saq. (Lukasi 24:21 atuaruk). Tamatuma kingunin­ngua apustilit Jiisusi ima aperaat: “Naalagaq, maan­nak­kununa Israelik­kun­nut naalagaaf­fik kingumut pilersin­niarit?” – ApS 1:6.

5. (a) Sooq Galilæamiut Jiisusi kun­ngigerusup­paat? (b) Taak­kua eq­qarsar­taasiat Jiisusip qanoq naq­qip­paa?

⁵ Juutit naatsorsuutigaat Mis­siarsi ajor­nar­torsiutimin­nik aaq­qiis­sasoq. Taman­na pis­sutigigunarlugu Galilæamiut Jiisusi im­min­nut kun­ngin­ngor­tin­niaraluar­paat. Isumaqarsimas­sap­put pitsaaner­paamik siulersuisuus­sasoq. Oqalugial­laq­qis­suuvoq, nap­parsimasunik ajorun­naarsitsisin­naavoq kaat­tul­lu nerisas­saan­nik pilersorsin­naal­lugit. Jiisusip inuit 5.000-t nerisereermagit inuit tupigusoqaat. Jiisusip taak­ku suniar­nersut paasivaa. Biibilimi ima al­las­simavoq: “Jiisusip nalujun­naaramiuk kun­ngin­ngor­tik­kumal­luni tigujar­tor­niaraan­ni qaq­qamukaq­qip­poq, kisimiil­luni.”  (Joh 6:10-15) Aqaguani inuit eq­qis­sigunar­put. Taava Jiisusip nas­suiaap­pai nunap piisigut pisariaqar­titaan­nik pilersor­niarlugit tikiun­nani Guutil­li naalagaaf­fia pil­lugu ilin­niar­titsis­sal­luni tikiul­luni. Ima oqarfigai: “Inuus­sutis­sat nungujasut pis­sarsiariniarlugit sulis­san­ngilasi, sulis­saasili inuus­sutis­sat piujuarlutik naas­saan­ngitsumik inuus­sutaasus­sat pis­sarsiariniarlugit.” – Joh 6:25-27.

6. Jiisusip qanoq erseq­qis­sar­paa nunarsuarmi politik­kik­kut pis­saaneqarusun­nani? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­siliaq takuuk).

⁶ Toqus­si sioq­qutitsiarlugu Jiisusip paasivaa ajoqersuk­kami ilaasa Jerusalemimi kun­ngius­sasorigaan­ni. Pundit pil­lugit as­sersuusiorluni paasitip­pai taama pisoqas­san­ngitsoq. As­sersuusiaraami “angut akimasunik naggueqar­toq”, tas­sa Jiisusi, pif­fis­sami sivisuumi aal­laq­qasus­saasoq. (Luk 19:11-13, 15) Aam­ma Jiisusip Romamiut naalagaatitaat Pontiusi-Pilatusi erseq­qis­sumik oqarfigaa politik­kik­kut arlaan­naan­nil­luun­niit il­lersuisar­nani. Pilatusip Jiisusi ima aperaa: “Il­lit juutit kun­ngigaatsit?” (Joh 18:33) Pilatusip an­nilaangagisimasin­naavaa Jiisusip inuit Romamiunut pikitsitsisis­sagai. Jiisusili ima akivoq: “Naalagaaf­figa silarsuarmit matuman­nga pin­ngilaq.” (Joh 18:36) Jiisusi politik­kimut akuliuk­kusun­ngilaq naalagaaf­fini qilam­miit­tus­saam­mat. Oqar­poq nunarsuarmi sulias­sani tas­saasoq “sal­lusuis­sut nalunaajaas­sutigis­sal­lugu”. – Johannesi 18:37 atuaruk.

7. Sooq politik­kik­kut kat­tuf­fim­mik tapersersuin­ngin­nis­saq, aam­ma eq­qarsaatitsin­niluun­niit, unam­miniar­narsin­naava?

⁷ Jiisusip sulias­sani suunersoq nalun­ngilaa. Uagut sulias­sar­put ilisimagatsigu politik­kik­kut kat­tuf­fim­mik – eq­qarsaatitsigul­luun­niit – tapersersuis­san­ngilagut. Taman­na oqitsuujuaan­nan­ngilaq. Nak­kutil­liisoq angalasar­toq oqar­poq inuit nunani nak­kutil­liif­figisaminiit­tut ingasaas­sinerugalut­tuin­nar­tut. Inuiaas­suser­tik tul­luusimaarutigisorujus­suuaat isumaqarlutil­lu nam­min­neq nunaq­qatimin­nit  naalak­kersor­neqarunik atugaris­saar­nerus­sal­lutik. Ima nangip­poq: “Qujanar­tumik qatan­ngutivut Guutip naalagaaf­fia pil­lugu nutaarsias­sap nuan­nersup oqaluus­sis­sutigineranik aal­lus­sil­luar­nermik­kut kristumiutut ataasius­suseqar­tuar­put. Guutip naaper­tuil­luan­ngitsulior­ner­nik ajor­nar­torsiutinil­lu al­lanik aaq­qiinis­saa tatigaat.”

8. Jiisusip nalaani juuter­pas­suit suna ar­torsaatigaat?

⁸ Inuit naaper­tuil­luan­ngitsulior­ner­nut takun­nit­tuugaangamik politik­kimut akuliuk­kajut­tar­put. Jiisusip nalaani akileraar­tar­neq inup­pas­suit politik­kik­kut arlaan­nik il­lersuilis­sutigisar­paat. Aam­ma Romamiut inuit akileraar­tar­nis­saat qulak­keer­niarlugu inun­nik al­lat­tuisitsim­mata Judasip Galilæamiup Roma pikitsitsif­figaa. Akileraarutis­sal­lu amerlap­put, soorlu pigisat, nunaatit il­lul­lu pil­lugit akileraarutit. Aam­ma akileraar­titsisar­tut pis­sutsinik ajor­nerulersitsil­lutik peq­quserlungaar­tuup­put. Ilaan­nik­kut atorfinik­kumal­lutik pisor­tani atorfil­lit akiler­tar­paat taavalu pis­saaner­tik aningaasatigut iluanaar­niutigisarlugu. Zakæusi, Jerikomi akileraar­titsisar­tut it­tuat, pisuun­ngor­poq inuit aningaasar­pas­suar­nik akiliisit­taramigit. – Luk 19:2, 8.

9, 10. (a) Jiisusimut akeraasut taan­na qanoq politik­kimut akuliutitin­niaraluar­paat? (b) Jiisusip akis­sutaa qanoq ilin­niarfigaar­put? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­siliaq takuuk).

⁹ Jiisusimut akeraasut akileraarutinik akiliisar­neq pil­lugu taan­na akuliutitin­niaraluar­paat. “Akileraar­tar­neq”, denarimik ataatsimik akileraarut juutit tamarmik akiligas­saat, pil­lugu aperaat. (Matthæusi 22:16-18 atuakkit). Akileraarut taman­na juutinit nuan­narineqan­ngil­luin­nar­poq, taman­na Romamiut naalak­kersuisuinit aqun­neqar­nermin­nut eq­qaas­sutigisaramik­ku. Jiisusi Romamiut naalagaaf­fis­suanut akeraasutut un­nerluutiginias­sagamik­ku ‘Herodesimik tapersersuisut’ neriuutigaat Jiisusi oqas­sasoq akileraarut taman­na akiler­neqar­tariaqan­ngitsoq. Jiisusili oqar­pat akileraar­tariaqar­tut taava taan­na inun­nit malin­neqarun­naarsin­naavoq. Jiisusi qanoq ilior­pa?

¹⁰ Jiisusi tamatumani akuliun­naveersaaq­qis­saar­poq. Ima oqar­poq: “Kaasari tunisiuk kaasarip piinik Guutilu Guutip piinik.” (Matt 22:21) Jiisusip nalun­ngilaa akileraar­titsisar­tor­pas­suit peq­quserlut­tuusut, taman­nali isiginiar­nerun­ngin­namiuk inuiaat ajor­nar­torsiutaan­nik aaq­qiis­sutis­saq, Guutip naalagaaf­fia, pingaar­tin­neruaa. Jiisusip maligas­sip­paatigut. Politik­kik­kut arlaan­nil­luun­niit il­lersuis­san­ngilagut, aam­ma arlaat eq­qor­tuusorinarlunilu naaper­tuil­luar­tuusorinaraluar­pal­luun­niit. Kristumiut Guutip naalagaaf­fia Guutil­lu eq­qor­tuuneragaa pingaar­nerutis­savaat. Taman­na pis­sutigalugu politik­kik­kut naaper­tuil­luan­ngitsulior­nerit sak­kor­tuumik isum­merfigisas­san­ngilagut akerliuf­figalugil­luun­niit. – Matt 6:33.

11. Piviusumik naaper­tuil­luar­nermik nanisinis­saan­nik al­lat qanoq ikiorsin­naavavut?

¹¹ Jehovap Nalunaajaasuisa amerlasuut politik­kik­kut sior­natigut isum­mius­simasatik sak­kor­tuut iluatsit­tumik iperarsimavaat. As­sersuutigalugu qatan­ngutip ar­nap Tuluit Nunaan­ni najugal­lip sal­lusuis­sut ilin­nian­ngik­kal­laramiuk universitetimi inuiaqatigiilerinermik ilin­niar­tuuvoq politik­kik­kul­lu sak­kor­tuunik isum­mius­sisalerluni. Ima oqar­poq: “Qer­ner­tormiut pisin­naatitaaf­fiinik il­lersuerusun­nikuuvunga, naaper­tuil­luan­ngitsuliorfigineqangaarsimavugum­mi. Tun­ngavilersuigaangama iluatsil­luar­taraluarlunga suli  nukil­lalaaq­qasar­punga. Taamani paasin­ngilara naggueqatigin­ngisamik nikas­saanermut pis­sutaasut inuit uum­mataan­nit sorlaajar­neqar­tariaqar­tut. Biibilimik atuaq­qis­saar­talerama paasivara uanga nam­mineq uum­matiga aal­lar­tis­sutigisariaqarlugu.” Misigis­sutsiminil­lu al­lan­nguiniar­nermini qatan­ngum­mit ar­namit qaamasumik amilim­mit ikior­neqar­poq. Ima nangip­poq: “Maan­na ilagiin­ni us­sersorluni oqaasilin­ni pioneriuvunga, inuil­lu tamalaat oqaluus­sif­figinis­saat ilin­niar­para.”

12. ‘Seer­narsaatit’ suut Jiisusip ajoqersuk­kaminut ingalas­simaq­quai?

¹² Jiisusip nalaani up­perisarsior­nik­kut siut­tut politik­kik­kut kat­tuf­fin­nik tapersersuigajup­put. As­sersuutigalugu atuak­kami Dagligt liv i Palæstina på Jesu tid-imi al­las­simavoq juutit up­perisarsior­nik­kut im­mik­koor­titer­neqarsimasut politik­kik­kut par­tiinut as­singusumik. Taamaam­mat Jiisusip ajoqersuk­kani ima mianersoq­quai: “Sianiniaritsi farisiiarit seer­narsaatis­siaan­nut Herodesil­lu seer­narsaatis­siaanut mianersus­sagas­si.” (Mark 8:15) Jiisusip Herodesi eq­qaagamiuk pisimagunar­paa Herodesimik tapersersuisut. Eqimat­tat al­lat, farisiiarit, Romamiut naalagaaf­fis­suanit naalak­kersor­neqarusun­ngil­lat. Mat­thæusip al­laatigisaa naaper­torlugu Jiisusip ajoqersuk­kani aam­ma saddukiiarinut mianersoq­quai. Saddukiiarit Romamiunit pis­saaneqar­titaasaramik taak­kunan­nga naalak­kersor­neqar­tuarusup­put. Jiisusip eqimat­tat taak­ku pingasut ‘seer­narsaataan­nut’, tas­sa ajoqersuutaan­nut, ajoqersuk­kani mianersoq­quai. (Matt 16:6, 12) Soqutiginar­poq Jiisusi inun­nit kun­ngin­ngor­tin­niar­neqaraluar­nermi kingunitsian­ngua taama mianersoq­qusim­mat.

13, 14. (a) Politik­kimut up­perisarsior­nermul­lu tun­ngasut qanoq nakuuser­nermik naaper­tuil­luan­ngitsumil­lu kinguneqar­tar­pat? (b) Sooq naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqaraluaraangat­taluun­niit nakuuser­neq eq­qor­tulior­nerun­ngisaan­nar­pa? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­siliaq takuuk).

¹³ Up­perisarsior­tut politik­kik­kut arlaan­nik tapersersuileraangata nakuuser­nermik kinguneqarajup­poq. Jiisusip ajoqersuk­kani ilin­niar­tip­pai akuliun­naveersaaq­qis­saas­sasut. Ilaatigut taman­na pis­sutigalugu palasiunerit farisiiaril­lu Jiisusi toquk­kusup­paat. An­nilaan­ngatigaat inuit taan­na tusaalis­sagaat malik­kun­naas­sagaatsil­lu. Taama pisoqar­pat up­perisarsior­nik­kut politik­kik­kul­lu pis­saaner­tik an­naas­savaat. Ima oqar­put: “Taamaalior­tar­nera ilagin­narutsigu tamarmik up­perfigilersus­saas­savaat, Romamiul­lu naalaf­fip­put inuiaqatigiiusugul­lu tiguariar­tus­savaatigut.” (Joh 11:48) Taamaat­tumik palasiunerup Kajfasip Jiisusimik toqutsinis­saq pilersaarusior­paa. – Joh 11:49-53; 18:14.

¹⁴ Kajfasip un­nuan­ngorseeriarlugu Jiisusi sak­kutuunit tigusaritik­kiar­tor­paa. Jiisusil­li toqun­niar­neqar­nini nalun­ngilaa. Taamaat­tumik apustilini naggam­mik nereqatigitil­lugit pananik pis­sarseq­qul­lugit oqarfigai. Pingaarutilim­mik ilin­niar­tin­nis­saan­nut panat marluk naam­map­put. (Luk 22:36-38) Un­nuami tamatumani kingusin­nerusuk­kut inuit Jiisusi tigusariar­tor­paat, Petrusil­lu naaper­tuil­luan­ngitsulior­neq  kamaatigalugu panaminik angutit ilaat saas­sup­paa. (Joh 18:10) Jiisusil­li Petrusi ima oqarfigaa: “Panat puuanut manguguk. Panalersor­tum­mi tamarmik pan­namik toqun­neqas­sap­put.” (Matt 26:52, 53) Jiisusi sun­niuteqarluar­tumik sumik ilin­niar­titsiva? Tas­sa ajoqersugai silarsuarmut ilaas­saan­ngil­lat. Un­nuami tamatumani siusin­nerusuk­kut Jiisusip taman­na qin­nutigaa. (Johannesi 17:16, NW atuaruk) * Guuti kisimi naaper­tuil­luan­ngin­ner­nik akiuisin­naatitaavoq.

15, 16. (a) Kristumiut akerleriin­ngin­nis­samut Guutip oqaasia qanoq iluaqutigaat? (b) Jehovap ul­lumik­kut silarsuaq isigigaangamiuk as­sigiin­ngis­sutsit suut takusar­pai?

¹⁵ Qatan­ngutip ar­nap Europap kujasis­suaneersup al­laaserisap matuma aal­laq­qaataani eq­qaaneqar­tup taman­na aam­ma ilik­kar­paa. Ima oqar­poq: “Nakuuser­neq naaper­tuil­lualersitsineq ajor­toq takusar­para. Takusar­para nakuuser­tar­tut toqutaasar­tut. Amerlasuul­lu kamas­simaar­tun­ngor­tar­put. Guuti kisimi nunarsuarmi naaper­tuil­luar­nermik piviusumik pilersitsisin­naanera paasigak­ku nuan­naarutigaara. Ukiuni 25-ni kingul­ler­ni taman­na oqaluus­sis­sutigisar­para.” Qatan­ngutip Afrikap kujasis­sor­taaneersup naalik­kani ‘anersaap panaanik’, tas­sa Guutip oqaasianik, taarser­paa. (Ef 6:17) Maan­na inun­nut tamalaanut, qanorluun­niit naggueqatigiis­sor­talin­nut, eq­qis­sinermik tusarlius­saq oqaluus­sis­sutigisar­paa. Qatan­ngutil­lu ar­nap Europap qeq­qani najugal­lip Jehovamik nalunaajaasun­ngor­nermi kingor­na qatan­ngut naggueqatigiin­nit sior­natigut uumigisar­tak­kamineersoq katip­paa. Taak­kua pingasut al­lan­nguip­put Kristusi ilaarusuk­kamik­ku.

¹⁶ Taama al­lan­nguinis­saq pingaaruteqarluin­nar­poq! Inuiaat im­mamut, mal­lersumut qatsun­ngisaan­nar­tumul­lu, Biibilimi as­sersuun­neqar­put. (Es 17:12; 57:20, 21; Saqq 13:1) Politik­kimut tun­ngasut inun­nik kamalersitsisar­put, avis­saar­tuutsisisar­put nakuuser­nermil­lu kinguneqar­tarlutik. Uagul­li eq­qis­seqatigiil­lutalu ataasius­suseqar­pugut. Jehovap silarsuarmi inuit qanoq avis­saar­tuutsiginersut takugaangamiuk in­nut­tami ataasius­suseqar­nerat nuan­naarutigingaar­tarsimas­savaa. – Sefania 3:17 atuaruk.

17. (a) Sutigut pingasutigut ataasius­suseq siuarsarsin­naavar­put? (b) Al­laaserisami tul­liut­tumi suna sam­mis­savar­put?

¹⁷ Al­laaserisami matumani paasivar­put pingasutigut ataasius­suseq siuarsarsin­naagip­put: (1) Up­peril­luin­nar­par­put Guutip naalagaaf­fiata naaper­tuil­luan­ngitsulior­nerit tamaasa aaq­qis­sagai, (2) politik­kimut tun­ngasuni arlaan­nil­luun­niit il­lersuineq ajor­pugut aam­ma (3) nakuuser­neq akuersaan­ngil­luin­nar­par­put. Ataasius­suser­pul­li al­lamik navianar­torsior­tin­neqarsin­naavoq tas­sa isum­mius­sereer­tar­nermit. Al­laaserisami tul­liut­tumi sam­mis­savar­put kristumiut siul­liit pisimanerat­tut isum­mius­sereer­tar­neq qanoq qaangersin­naagip­put.