1, 2. (a) Takor­nar­tat amerlasuut sunik unam­miniagas­saqar­tar­pat? (Al­laaserisap aal­laq­qaataani as­seq takuuk). (b) Apustili Paulusi qanoq eq­qaasitsiva, apeq­qutil­lu suut sam­mis­savavut?

UKIUT 30-t sin­nerlugit matuma sior­na angut Ghanamiu, kingusin­nerusuk­kut Jehovamik Nalunaajaasun­ngor­toq, Europamut nuun­niarluni aal­lar­poq. Ima oqar­poq: “Paasivara inuit amerlanerit soqutigin­ngik­kaan­nga. Aam­ma silap nil­ler­nera tupaal­laatigeqaara. Mit­tarfim­mit anigama inuunin­nilu aatsaavis­suaq nil­ler­tumut pigama qis­saser­punga.” Al­lamiutut ilin­niar­nis­sani saper­nar­tik­kamiuk aatsaat ukioq ataaseq qaangium­mat sulif­fis­sarsivoq. Ilaqut­taminil­lu ungasis­sumit najugaqarami angerlarser­tarlunilu kiserlior­tar­poq.

² Il­lit taamatut atugaqar­tuuguit qanoq pineqarusus­sanerlutit eq­qarsaatigiuk. Naalagaaf­filersaarfim­mi sumiuunerit am­mivil­lu qanoq qalipaateqar­nera apeq­qutaatin­nagit ilin­nik asan­nit­tunit tikil­luaq­quneqar­nerit qujamasuutigis­sagaluar­pat. Biibilimi kristumiut ilumoor­tut  ‘inoroorsaaq­qul­lugit’, tas­sa takor­nar­tanut inus­siar­nisaaq­qul­lugit, kajumis­saar­neqar­put. (Hebr 13:2) Taamaat­tumik apeq­qutit uku sam­mis­savavut: Takor­nar­tat Jehovap qanoq isigin­nit­taaseqarfigai? Takor­nar­tanut isigin­nit­taaser­put al­lan­ngor­tit­tariaqar­par­put? Aam­ma al­lamioq ilagiitsin­ni tikil­luaq­qusaasutut misiginias­sam­mat qanoq ikiorsin­naavar­put?

3, 4. Mosesimik al­lak­kat aap­paat 23:9 naaper­torlugu Israelik­kut takor­nar­tanut qanoq pis­suseqar­nis­saat Guutip kis­saatigaa, aam­ma sooq?

³ Jehovap in­nut­tani Egyptenimit inus­siaataanermit aniguisereerlugit takor­nar­tanut inooqatigisamin­nut inus­siar­nisaar­taq­qul­lugit inatsisinik tunivai. (2 Mos 12:38, 49; 22:20) Takor­nar­tat inuunermin­ni ar­torsar­tarsin­naam­mata Jehovap asan­nil­luni isumas­sor­tar­pai. As­sersuutigalugu katersuinermi karrer­tanik qaangiin­nar­neqar­tunik katersuisin­naap­put. – 3 Mos 19:9, 10.

⁴ Jehovap Israelik­kut takor­nar­tanik ataq­qin­nin­nis­saan­nik peq­quin­nar­nagit takor­nar­taasimanermin­nik eq­qaaman­nis­sasut kis­saatigaa. (2 Mosesi 23:9 atuaruk). Al­laat Israelik­kut Egyptenimi inus­sian­ngor­ner­tik sioq­qul­lugu al­laanerugamik Egyptenimiunit nikagineqar­tar­put. (1 Mos 43:32; 46:34; 2 Mos 1:11-14) Israelik­kut takor­nar­tatut inuugamik erloqisar­put. Jehovap taman­na eq­qaamas­sagaat takor­nar­tal­lu ‘nunaq­qatimis­sut’ pisas­sagaat kis­saatigaa. – 3 Mos 19:33, 34.

5. Jehovatut takor­nar­tanik soqutigin­nin­nis­samut suut iluaqutigis­savavut?

⁵ Jehova al­lan­ngorsiman­ngilaq. Taamaat­tumik Jehovap takor­nar­tat ataatsimiigiar­tut soqutigigai puius­san­ngilar­put. (5 Mos 10:17-19; Mal 3:5, 6) Takor­nar­tat unam­miniagarisaat eq­qarsaatigik­kit. As­sersuutigalugu im­maqa al­lamiutut paasil­luarsin­naanatil­lu naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­tar­put. Ikior­niarlugit inus­siar­nisaarfiginiarlugil­lu iliuuseqar­tariaqar­pugut. – 1 Petr 3:8.

6, 7. Qanoq nalun­ngilar­put kristumiut hebræerit isum­mat pigiliutiin­nak­kat asooruk­kaat?

⁶ Kristumiut siul­liit nalimin­ni juutit akor­nan­ni isum­mat pigiliutiin­nak­kat asoorup­paat. Ukiumi 33-mi piinsip ul­luani kristumiut hebræerit Jerusalemimiut al­lamiunik kristumiun­ngorlaanik asan­nil­lutik isumas­suip­put. (ApS 2:5, 44-47) Taman­na kristumiut hebræerit ‘inoroorsaar­nerup’ isumaanik paasin­nis­simaneran­nik ersersitsivoq.

⁷ Pif­fis­sal­li ingerlanerani kristumiun­ngorlaat grækerisut oqalut­tut uil­lar­ner­tatik naaper­tuil­luan­ngitsumik pineqar­nerar­taler­paat. (ApS 6:1) Ajor­nar­torsiut aaq­qin­niarlugu angutit arfineq-marluk kik­kut tamarmik as­sigiim­mik pineqar­tar­nis­saan­nik qulak­keerin­nit­tus­sat  apustilinit toq­qar­neqar­put. Im­maqa uil­lar­nerit tup­pal­lersar­neqar­tutut misigineruler­nias­sam­mata angutit grækerisut atil­lit toq­qar­neqar­put. – ApS 6:2-6.

8, 9. (a) Al­lanik nikagin­nit­tar­nerluta paasiniarlugu apeq­qutit suut eq­qarsaatigisin­naavavut? (b) Suna asoorut­tariaqar­par­put? (1 Petr 1:22)

⁸ Tamat­ta kulturitsin­nit sun­ner­neqangaar­tar­pugut. (Rom 12:2) Aam­ma im­maqa sanilivut, suleqativut atuaqativul­luun­niit inun­nik al­lanik al­laanerusumik tunuliaqutaqar­tunik, naggueqar­tunik am­mimik­kul­lu qalipaateqar­tunik ajor­tumik oqaluuserin­nit­tut tusaasar­pavut. Taak­kunan­nga qanoq sun­ner­neqar­tigisar­pugut? Imaluun­niit inuiaas­sutsitsin­nik kulturitsin­nil­luun­niit il­laruaatigin­nit­tut tusaraangatsigit qanoq pisar­pugut?

⁹ Apustilip Petrusip hebræeriun­ngitsut nikagileraluar­pai. Taamatul­li ajor­tumik isigin­nit­taaseqarun­naar­nis­sani ilik­kariar­tuaar­paa. (ApS 10:28, 34, 35; Gal 2:11-14) Taamatut­taaq al­lanik nikagin­nilaarluta inuiaas­sutsitsin­nil­luun­niit tul­luusimaarutigin­nilaarluta paasigutsigu taamatut misigiun­naarluin­nar­nis­sar­put sulis­sutigisariaqar­par­put. (1 Petrusi 1:22 atuaruk). Taamaaliorumal­luta suut iluaqutigisin­naavavut? Eq­qaamajuk tamat­ta, sumiuuner­put apeq­qutaatin­nagu, naam­mal­luin­nan­ngitsuul­lutalu an­naan­neqar­nis­samut qin­ngaq­qun­narat­ta. (Rom 3:9, 10, 21-24) Taamaat­tumik al­lanit pingaar­nerusutut misiginis­samut pis­sutis­saqan­ngilagut! (1 Kor 4:7) Apustilitut Paulusitut isigin­nit­taaseqar­tariaqar­pugut. Taas­suma kristumioqatini al­laf­figigamigit ‘takor­nar­taajun­naarlutik al­lamiuujun­naarlutil­lu Guutip inoqutaanut ilaaler­nerar­pai’. (Ef 2:19) Tamat­ta inut­tut pis­suseq nutaaq atiumal­lugu al­lat nikagin­ngin­nis­saat tamaviaarluta sulis­sutigisariaqar­par­put. – Kol 3:10, 11.

10, 11. Boazi Jehovatut takor­nar­tanut qanoq isigin­nit­taaseqar­pa?

¹⁰ Angut aalajaatsoq Boazi Jehovatut takor­nar­tanut isigin­nit­taaseqar­poq. Qanoq? Boazip narsaatimini katersat nak­kutigiar­toramigit Ruthi, ar­naq takor­nar­taq Moabik­kuusoq ilungersorluni karrinik qaangiin­nar­neqar­tunik katersuisoq, maluginiar­paa. Mosesip inatsisai naaper­torlugit Ruthi katersuisin­naatitaavoq. Narsaatiminili katersuisin­naanerluni Ruthip aperisimanera tusarlugu Boazip tupaal­laatigaa al­laal­lu qiler­tat akor­nan­ni katersuisin­naatil­lugu. – Ruthi 2:5-7, 15, 16 atuak­kit.

¹¹ Pisunit tul­liut­tunit erser­poq Boazip Ruthi takor­nar­tatut erloqinar­torsior­nerani isumas­soraa. Oqarfigaa narsaam­mi angutinit ajor­tumik pineqan­ngin­nias­sam­mat kif­faminik ar­nanik peqateqar­tas­sasoq. Al­laat kif­famisut naam­mat­tunik nerisaqar­nis­saa imigas­saqar­nis­saalu qulak­keer­paa. Boazip ar­naq takor­nar­taq piitsoq ataq­qil­lugulu tup­pal­lersar­paa. – Ruth 2:8-10, 13, 14.

12. Takor­nar­tanut inus­siar­nisaar­ner­put qanoq kinguneqarluarsin­naava?

¹² Ruthip sakiminut No’omimut ilumoorluni asan­nin­nera pis­sutigiin­nar­nagu Jehovamul­li kif­far­tulersimanera qimar­nguis­sarsior­neralu pis­sutigalugit Boazip Ruthi inus­siar­nisaarfigaa.  Boazi inus­siar­nisaar­nermigut Jehovatut ilumoorluni asan­nit­tulior­poq. (Ruth 2:12, 20; Uss 19:17) Uagut­taaq inus­siar­nersuugut­ta inuit tamalaat sal­lusuis­sum­mik Jehoval­lu asan­nit­tuuneranik ilin­niar­neran­ni ikiorsin­naas­savavut. – 1 Tim 2:3, 4.

13, 14. (a) Sooq takor­nar­tat naalagaaf­filersaarfim­mi ilas­sisariaqar­pavut? (b) Al­lamik kulturilim­mik oqaloqateqar­nin­ni toq­qis­sisimanerusutut suna misigilis­sutigisin­naaviuk?

¹³ Takor­nar­tat naalagaaf­filersaarfim­mi qaman­nga pisumik tikil­luaq­qunerisigut inus­siar­nisaarfigisin­naavavut. Nunasisut tikerlaat it­tuutusin­naal­lutil­lu im­mik­koor­niarsin­naasar­put. Kulturer­tik inut­tul­luun­niit atugarisatik pis­sutigalugit im­maqa al­lanik nagguilin­nit inuiaqatigiin­nil­luun­niit nikanar­nerusutut misigisar­put. Taamaat­tumik siul­liul­luta ilas­sil­lugil­lu ilumoorluni soqutigin­nin­nermik ersersitsivigisariaqar­pavut. App-eq JW Language iluaqutigalugu taak­kua oqaasii atorlugit qanoq ilas­sisin­naanerlugit ilin­niarsin­naavat. – Filip­pimiut 2:3, 4 atuak­kit.

¹⁴ Im­maqa al­lamik kulturilim­mik oqaloqateqar­nerit toq­qis­sisimanarin­ngilat. Taamatut misigiun­naarumal­lutit ilin­nut tun­ngasunik oqalut­tuarsin­naavutit. Im­maqa taava paasis­savat ilimagisan­nit as­sigiis­suteqar­nerul­lusi. Eq­qaamajuk kulturini tamani ajun­ngitsunik ajor­tunil­lu pis­suseqar­toqar­tarmat.

15. Nunasisut paasinis­saan­nut suna iluaqutigisin­naavar­put?

¹⁵ Al­lat ilagiin­ni tikil­luaq­qusaasutut misigitik­kumal­lugit un­neq­qaril­lutit im­minut ima aperigit: ‘Uanga nunamut al­lamut  nuut­tuuguma qanoq pineqarusus­sagaluar­punga?’ (Matt 7:12) Nunasisut naleq­qus­sar­tut erinitsajuif­figisak­kit. Im­maqa aal­laq­qaam­mut eq­qarsar­tariaasiat pis­susilersoriaasial­lu paasiuminaatsis­savavut. Uagutsitut eq­qarsar­nis­saat pis­suseqar­nis­saal­lu naatsorsuutiginagu soormi taamaan­nerat­tut akueriin­naruk­kit? – Romamiut 15:7 atuaruk.

16, 17. (a) Al­lamik kulturilin­nut qanin­nerusutut misigiler­nias­sagat­ta qanoq iliorsin­naavugut? (b) Nunasisut ilagiitsin­niit­tut qanoq ikiorsin­naavavut?

¹⁶ Al­lamiut kulturiat nunaal­lu paasiniarutsigit im­maqa ilin­niar­nis­saat ajor­nan­ngin­nerulis­saaq. Ilaqutariit­tut atuaq­qis­saaqatigiin­nermi nunasisut ilagiitsin­niit­tut imaluun­niit oqaluus­sif­figisar­tak­katsin­niit­tut kulturiat pil­lugu misis­suisin­naavugut. Aam­ma nunasisut neriar­toq­qunerisigut qanin­nerulersin­naavavut. Jehovap ‘up­per­nermut iserfis­samik map­piineratut’ angerlarsimaf­fip­put takor­nar­tanut ‘up­peqatigisatsin­nut’ am­matit­tariaqar­par­put. – ApS 14:27; Gal 6:10; Job 31:32.

¹⁷ Ilaqutariit nunasisut ilaginerisigut kulturitsin­nut naleq­qus­sarumal­lutik iliuuserisaat paasisin­naalis­sal­lugil­lu pingaar­tis­sin­naalis­savavut. Im­maqa paasis­savar­put oqaatsitsin­nik ilin­niar­nermin­ni ikior­neqar­tariaqar­tut. Angerlarsimaf­fit­taar­nias­sam­mata  sulif­fit­taar­nias­sam­mataluun­niit pisor­taqarfin­nut in­nersuus­sin­naavavut. Qatan­ngutit taamatut ikior­neqar­ner­tik iluaqutigingaarsin­naavaat. – Uss 3:27.

18. Ataq­qin­nin­nermik qujamasun­nermil­lu ersersitsinermut tun­ngatil­lugu nunasisut kina ilaarsin­naavaat?

¹⁸ Nunasisul­li soorunami nuuf­figisamin­ni kulturimut sapin­ngisamik pitsaaner­paamik naleq­qus­sarusup­put. Ruthi tamatumun­nga tun­ngatil­lugu maligas­saal­luar­poq. Siul­ler­tut, katersuisin­naanerluni aperinermigut nunami najugarilik­kamini ileq­qunik ataq­qin­nin­nini ersersip­paa. (Ruth 2:7) Taman­na taamaat­tus­saan­nar­tut isiginagulu al­lanit akiitsoqarfigineqar­tutut misigin­ngilaq. Aap­paat­tut, inus­siar­nisaarfigineqar­nini pil­lugu qujamasun­nini oqaatigiuaan­nar­paa. (Ruth 2:13) Nunasisut taamatut ajun­ngitsumik isigin­nit­taaseqarunik im­maqa qatan­ngutinit inun­nil­lu al­lanit nunaqavis­sunit ataq­qineqar­nerulis­sap­put.

19. Takor­nar­tat tikil­luaq­qunis­saan­nut sunik pis­sutis­saqar­pugut?

¹⁹ Jehovap pisas­sarin­ngisaraluatsin­nik ajun­ngisaar­nera inuil­lu tamarmik nutaarsias­samik nuan­nersumik tusarler­neqar­nis­saan­nik periarfis­siinera nuan­naarutigingaar­pavut. Nunasisut ilaat im­maqa nunamin­ni Biibilimik atuaq­qis­saar­nis­samut Jehoval­luun­niit in­nut­tai peqatigalugit ataatsimiin­nis­samut periarfis­saqar­nikuun­ngil­lat. Maan­nali nunaq­qatigileratsigit takor­nar­tatut misigin­ngin­nias­sam­mata peqatigisin­naavavut. Im­maqa aningaasaater­pas­suaqar­natalu ikiuingaarsin­naan­ngilagut, takor­nar­tanul­li inus­siar­nisaar­nik­kut Jehovatut asan­nin­nermik ersersitsisar­pugut. Taamaat­tumik ‘Guuti maligas­sarigatsigu’ takor­nar­tat tikil­luaq­qujumal­lugit sapin­ngisatsin­nik iliuuseqarisa! – Ef 5:1, 2.