1923-MI Hemswor­thimi, il­loqarfim­mi Yorkshiremi Tuluit Nunaan­niit­tumi, inun­ngor­punga. Aneqar­punga Bobimik atilim­mik. Qulingiluanik ukioqarlunga ataataga atuak­kanik, up­perisarsior­nerup eq­qun­ngitsup inun­nik qanoq uukapaatitsisimanera pil­lugu nas­suiaasunik, tunineqar­poq. Ataatap atuak­kani tupigusuutigai. Up­perisarsior­nerup siut­tuisa ajoqersuutitik malil­lugit nam­min­neq inuun­ngin­nerat nuan­narin­ngilai. Ukiualuit qaangium­mata Bob Atkinson uagutsin­nut kasut­tor­poq qatan­ngutil­lu Rutherfordip oqalugiaataasa ilaat tusar­naar­til­lugu. Paasivar­put ataatap atuagaataanik saq­qum­mersitsisut taan­na oqalugiaatigigaat! Angajoq­qaama qatan­ngut Atkinson un­nuit tamaasa neriar­toq­qusar­paat, taas­sumalu Biibili pil­lugu apeq­quter­pas­suavut akisar­pai. Qatan­ngutip angerlarsimaf­fianut kilometerialun­nik ungasitsigisumut ataatsimiigiaq­qul­luta qaaq­quaatigut. Ataatsimiin­ner­nut najuut­tuaan­naler­pugut, Hemswor­thimilu ilagiit qatan­ngutinik amerlaval­laan­ngitsunik ilaasor­tal­lit pilersin­neqar­put. Ilagiin­nik nak­kutil­liisut uagutsin­ni un­nuisar­put, pioneril­lu qanit­tumi najugal­lit neriar­toq­qusar­pavut. Qatan­ngutit angutit ar­nal­lu taak­kua uan­nut sun­niuteqarluar­put.

Tamatuma nalaani ilaqut­tak­ka sulif­feqarfiuteqaler­put. Ataatal­li aniga ima oqarfigaa: “Pionerin­ngorusuk­kuit man­na unitsis­savar­put”. Bob isumaqataavoq, 21-nil­lu ukioqarluni pionerin­ngor­niarluni al­lamut nuup­poq. Ukiut marluk qaangium­mata 16-inik ukioqarlunga aam­ma uanga pionerin­ngor­punga. Weekendit eq­qarsaatigis­san­ngik­kaan­ni kisimiil­lunga oqaluus­sisar­punga. Al­lagar­taq nalunaajaat, tas­sa al­lagar­taaran­nguaq naatsun­nguamik Biibilimit oqariar­tuutilik, oqalut­tar­torlu ator­tar­pak­ka. Biibilimik atuaq­qis­saaqatis­san­nik anersaak­kut siumukarluar­tumik Jehovap pil­luaq­quaanga. Atuaq­qis­saaqatigisar­tak­kama ilaqutai amerlasuut sal­lusuis­sum­miiler­put. Aap­paaguani specialpioneritut Mary Henshal­lilu kif­far­tuler­pugut. Cheshiremut Nalunaajaasoqarfiun­ngitsumut aal­lar­titaavugut.

Sorsun­nersuup kingul­liup nalaani ar­nat sorsun­nermik tapersersuil­lutik sulisariaqar­put. Up­perisarsior­nermik tun­ngasunik suliaqar­tut al­lat sorsugiar­tariaqan­ngim­mata aam­ma uagut specialpioneriugat­ta sorsun­nermik tapersersuisariaqan­ngin­nis­sar­put ilimagigaluar­par­put. Eq­qar­tuus­sivil­li  isumaqataan­ngilaq, ul­lul­lu 31-t paar­naarus­sas­san­ngor­tin­neqar­punga. Ukioq ataaseq qaangium­mat 19-inik ukioqarlunga, nalun­ngeqatigin­nis­sutiga pis­sutigalugu sorsun­nermik tapersersuerusun­ngin­nama marloriarlunga eq­qar­tuus­sivim­mut sas­sar­tin­neqaq­qip­punga, pineqaatis­sin­neqan­ngilangali. Anersaamik il­ler­nar­tumik ikior­neqar­nera Jehovamil­lu nakus­satsin­neqar­nera ilisimajuar­para. – Es 41:10, 13.

1946-mi Ar­thur Mat­thews naapip­para. Ar­thur sorsugiaruman­ngin­nami qaam­matini pingasuni paar­naarus­saaq­qareerluni iperagaagami nuk­kani Den­nis, Hemswor­thimi specialpioneriusoq, kif­far­toqatigiler­paa. Jehova pil­lugu mikisuuneran­niil­li ataataata ilin­niar­tis­simavai, inuusut­tuaraal­lutil­lu kuisis­simap­put. Pioneritut kif­far­toqatigiileq­qam­merlutik Den­nis Irlandimut aal­lar­tin­neqarmat Ar­thur kisimiiler­poq. Pionerip aal­lus­sil­luar­tup taas­suma pis­susilersoriaasia angajoq­qaama ajasoorutigigamik­ku im­min­nut nooq­quaat. Pulaaraangama nerereeraangat­ta Ar­thurilu erruinermi ikioqatigiit­tar­pugut. Kingor­na al­laqatigiit­taler­pugut. 1948-mi Ar­thur qaam­matit pingasut paar­naarus­saanis­saminut pineqaatis­sin­neqaq­qip­poq. 1949-mi januaarimi katip­pugut, sapin­ngisamil­lu pif­fis­saq tamaat kif­far­tor­tuar­nis­sar­put anguniagaraar­put. Aningaasaatit­ta atulus­sin­nan­ngin­nis­saat mianersuutigeq­qis­saar­par­put, feeriaraangat­talu naatitanik katersuil­luta aningaasarsior­tarluta. Jehovap pil­luaq­qusineratigut pioneriuner­put ingerlatiin­narsin­naavar­put.

Ukioq ataaseq qaangiutilaagin­nar­toq Irlandi Avan­narlermut, il­loqarfin­nut katuuleqarfiusunut Armaghimut Newrymul­lu, aal­lar­titaavugut. Tas­sani inuit up­perisarsior­nerup tungaatigut isum­mius­sereersimasuum­mata mianersoq­qis­saarlutalu inuit oqaluuk­kaangatsigit silatusaar­tariaqar­tar­pugut. Qatan­ngutit angerlarsimaf­fian­ni, uagutsin­nit 16 kilometerinik ungasitsigisumiit­tumi, ataatsimiit­tar­pugut. Inuit arfineq-pingasut mis­saat ataatsimiigiar­tar­put. Un­nuigaangat­ta natermi sineriarluta aqaguani ul­laak­korsioqatigiis­suaar­tar­pugut. Maan­na tas­sani Nalunaajaasor­pas­suaqar­nera nalunagu nuan­naarutigingaar­para.

Aniga nulialu, Lot­tie, Irlandi Avan­narlermi specialpioneritut kif­far­tor­tut Belfastimut 1952-imi ataatsimeersuariaqatigaavut. Qatan­ngutip angutip ajun­ngisaarluni taamani Tuluit Nunaan­ni im­mik­koor­tor­taqarfim­mi nak­kutil­liisoq Pryce Hughes tal­lim­miul­lugu inisimasorivaatigut. Taamaal­luta un­nuk­kut atuagas­siaaraq nutaaq, God’s Way Is Love, Irlandimiunut im­mik­kut sanaajusoq eq­qar­tor­par­put. Qatan­ngut Hughes oqalut­tuar­poq Irlandip Kun­ngiitsuuf­fiani katuul­lit oqaluus­sif­figiuminaas­sin­naasut. Qatan­ngutit inigisamin­niit anisitaasar­put palasil­lu inuit qatan­ngutinut nakuuseq­qul­lugit kajumis­saar­tar­paat. Pryce ima oqar­poq: “Aap­pariin­nik biililin­nik nunami im­mik­kut suliniar­nermi atuagas­siaaq­qamik agguaas­sisin­naasunik pisariaqar­titsivugut.” * Ingerlaan­narlu ima akivugut: “Taamaalius­saagut!”

Ma Rutlandip, qatan­ngutip ar­nap ukior­pas­suar­ni aalajaal­luni Jehovamut kif­far­torsimasup, angerlarsimaf­fim­mini Dublinimiit­tumi pionerit tikil­luaq­qujuaan­nar­pai.  Tas­sani najugaqar­til­luta pigisavut ilaat tunivavut. Taava sisamaal­luta Bobip motorcykeliinut saneraqutilim­mut ikeriarluta biilinik pisiarisin­naasatsin­nik ujarliler­pugut. Ator­nikumik tul­luar­tumik nas­saarat­ta tuniniaasoq aperaar­put aggius­sin­naaneraa, arlaan­nar­pum­mi biilinik aqus­sin­naan­ngim­mat. Ar­thur un­nuk tamaat sinif­fim­mi gearinik nuus­sisaqat­taar­tuusaarluni sungiusar­poq. Ul­laak­kut garagemiit biilit an­nin­niaruusaarlugit ajoqersuiar­tor­titaq Mildred Wil­let­t (kingusin­nerusuk­kut John Barrimut katit­toq) aq­qusaar­poq. Aqus­sin­naavorlu! Biiler­nermik ilin­niar­tereermatigut angalanis­satsin­nut piareer­pugut.

Taava inigisin­naasatsin­nik ujarliler­pugut. Campingvognit akerlilersuisunit ikual­lan­neqarsin­naam­mata taamaat­tuni ineqan­ngin­nis­satsin­nik qatan­ngutit siun­nersor­paatigut. Angerlarsimaf­figisin­naasatsin­nik ujarleraluar­pugut nas­saar­natali. Un­nuk taan­na sisamaal­luta biilimi sinip­pugut. Aqaguani nas­saarisin­naasatuar­put tas­sa kisiat campingvogni nam­mineq sanaaq marlun­nik qaleriis­sianik sinif­feeralik, taan­nalu angerlarsimaf­figiler­par­put. Tupaal­laatigisatsin­nik nunaatil­lit inus­siar­nersut nunaminer­taan­nut inis­sis­sin­naasar­par­put. Campingvognimiit kilometerit 16-it 24-l­lu akor­nan­ni ungasitsigisumiit­tunut oqaluus­siar­tor­tar­pugut. Nooreeraangat­ta campingvognip inis­sisimaf­fikuanut inuit oqaluus­sif­figiniarlugit uterfigeq­qit­tar­pavut.

Irlandip Kun­ngiitsuuf­fiata kujataata-kangisis­suani akerlilersor­neqar­piarata angerlarsimaf­fiit tamak­ker­pavut. Atuagas­siaaq­qat 20.000-t sin­nerlugit agguaap­pavut soqutigin­nit­tul­lu tamaasa aq­qi Tuluit Nunaan­ni im­mik­koor­tor­taqarfian­nut nas­siul­lugit. Irlandimi sumiif­fim­mi tas­sani maan­na hundredelin­nik Nalunaajaasor­pas­suaqar­nera ila pil­luaq­qus­sutaangaarami!

Ukiut qas­siit qaangiut­tut Londonip kujataanut aal­lar­titaavugut. Sapaatip-akun­nialui qaangiut­tut Ar­thur Tuluit Nunaan­ni im­mik­koor­tor­taqarfim­mit sianerfigitip­poq aperineqarlunilu aqaguani ilagiin­nik nak­kutil­liisutut angalal­luni aal­lar­tis­sin­naanersoq! Sapaatip-akun­nera ataaseq sungiusar­neqareerluta Skotlandimi tikeraar­tagas­satsin­nut aal­larat­ta Ar­thur oqalugiaatis­sami piareersar­nis­saan­nut pif­fis­saqar­pian­ngilaq. Guutil­li suliaani sulias­sin­neqaraangami piumajuaan­nar­poq, qanorluun­niit saper­nar­tigigaluaraangat. Maligas­siaa kajumis­sis­sutigingaar­para. Nak­kutil­liisutut angalasar­tutut sulias­sin­neqar­ner­put nuan­naringaar­par­put. Ukiut arlal­lit Nalunaajaasoqarfiun­ngitsumeereerluta qatan­nguter­pas­suit akor­nan­neeq­qiler­ner­put pil­luaq­qus­sutaangaar­poq.

Ar­thur Ilin­niarfim­mut Gileadimut 1962-imi qaaq­qusaam­mat pingaarutilim­mik aalajangigas­saqaler­pugut. Atuarfik qaam­matinik qulinik sivisus­suseqas­saaq, qaaq­qusaan­ngin­namalu ilaasin­naan­ngilanga. Aalajanger­pugut Ar­thur akuersis­sasoq. Pioneritut oqaluus­seqatis­saqan­ngin­nama im­mik­koor­tor­taqarfim­mit Hemswor­thimut uterlunga specialpioneritut aal­lar­titaavunga. Ar­thur ukioq ataaseq qaangiut­toq utermat ilageeqatigiin­nik arlalin­nik nak­kutil­liisus­satut aal­lar­tin­neqar­pugut. Skotlandi, Tuluit Nunaata avan­naa Irlandilu Avan­narleq angalaf­figisus­san­ngor­pavut.

1964-imi Ar­thur Irlandip Kun­ngiitsuuf­fiani im­mik­koor­tor­taqarfim­mi nak­kutil­liisus­satut sulias­sin­neqar­poq. Angalasar­ner­put nuan­nareqigak­ku Betelimukar­tus­san­ngor­ner­put er­numas­sutigeq­qaaraluar­para. Kingumut qiviaraangama Betelimi kif­far­torsin­naatitaanera qujamasuutigeqaara. Up­peraara sulias­sin­neqar­nerit, piumaval­laan­ngik­kaluaruil­luun­niit, akueriguk­ku Jehovap pil­luaq­qujuaan­narumaaraatit. Betelimi al­laf­fim­mi, iggavim­mi, eq­qiaanermi biibililersaarutinil­lu poor­tuiner­ni ikiuut­tar­punga. Pif­fis­sap ilaa ilageeqatigiin­nut aal­lar­titaavugut nunal­lu ilaani qatan­ngutit naapil­lugit. Taamaalior­ner­put, Biibilimil­lu atuaq­qis­saaqatigisar­tak­kat­ta sal­lusuis­sum­mi ineriar­tor­nerat malin­naaf­figineratigut, Irlandimi qatan­ngutitsin­nik qanimut at­taveqalis­sutigaar­put. Ila pil­luaq­qus­sutaangaarami!

Irlandimi siul­ler­paamik nunanit tamalaanit peqataaf­figineqar­tumik Dublinimi 1965-imi ataatsimeersuar­toqar­poq. * Sak­kor­tuumik akerlilersuisoqaraluar­toq ataatsimeersuar­neq ingerlal­luar­poq. Katil­lugit inuit 3.948-t najuup­put 65-il­lu kuisil­lutik. 3.500-t nunanit tamalaaneersut Dublinimiuni najugaqar­put. Inisimasul­lit tamarmik qujas­sutinik al­lagarsip­put. Taak­kualu qatan­ngutit pis­suseris­saar­nerat nersualaar­paat. Ilumut Irlandimut al­lan­nguutaavoq nuan­nersoq.

1966-imi Irlandip kujataa avan­naalu ataatsimut im­mik­koor­tor­taqarfim­mit Dublinimiit­tumit nak­kutigineqaler­put. Ataatsimuuler­nerat qeqer­tami pisunit, inuit politik­kik­kut up­perisarsior­nik­kul­lu avis­saar­tuut­tut akor­nan­nit, al­laanerungaar­poq. Katuuler­pas­suit sal­lusuis­sum­miilersut qatan­ngutitik naaggaar­tuunikut peqatigalugit Jehovamik kif­far­toqatigiit­tut takul­lugit nuan­ningaar­poq.

2011-imi Tuluit Nunaan­ni Irlandimilu im­mik­koor­tor­taqarfiit ataatsimuulermata Londonimi Betelimi sulias­sin­neqarat­ta inuuner­put al­lan­ngorluin­nar­poq. Ar­thuril­li Parkinsonimik nap­paateqaler­nera isumakuluutigaara. Ajoraluar­tumik 2015-imi maajip 20-an­ni ukiuni 66-ini aap­parisimasara toquvoq.

Ukiuni kingul­ler­ni isumatsas­simanermik toqusoor­nerul­lu pianik aliasup­punga. Ar­thurimit tup­pal­lersar­neqar­taraluar­punga. Ila maqaaseqaara! Tamak­kunin­ngali nalaataqar­neq Jehovamut qanin­nerulis­sutaasar­poq. Ar­thurip qanoq asaneqar­tiginera paasil­lugu nuan­naarutigaara. Irlandimit, Tuluit Nunaan­nit al­laal­lu USA-miit qatan­ngutinit al­lagarsivunga. Al­lak­kat taak­ku Ar­thuril­lu nukaata Den­nisip nuliatalu Mavisip, soralus­samalu Ruthip Judyl­lu tup­pal­lersaanerat nas­suiarsin­naan­ngisan­nik iluaqutigingaar­pak­ka.

Esaja 30:18 tup­pal­lersaatigingaar­para, tas­sani ima al­las­simavoq: ‘Naalak­kap qilanaaraa ilis­sin­nik saam­maas­sinis­sani, nikuik­kumaar­poq nal­lit­torumal­lusi. Naalagarmi Guutiuvoq naaper­tuil­luar­toq. Pil­luar­put tamarmik taas­sumun­nga erinisut­tut!’ Jehovap ajor­nar­torsiutitsin­nik tamanik aaq­qiinis­saminut silarsuar­taas­samilu pis­sanganar­tunik sulias­siinis­saminut qilanaarluni utaq­qinera nalunagu tup­pal­lersaatigingaar­para.

Pisimasut eq­qarsaatigigaangak­kit Irlandimi oqaluus­sineq Jehovap siulersorsimagaa pil­luaq­qusimagaalu takusin­naasar­para! Suliami tas­sani ikiuut­tor­pas­suar­nut ilaasimanera ataq­qinaataasutut isigaara. Ilumut Jehovap piumasaatut ilior­neq pil­luaq­quneqaataajuaan­nar­poq.