bîbilimit atuagagssane pingârnerssaussut Estarimik agdlagkat 1:1-imît 10:3 ilángutdlugo

Gûtip ínugtane nungutitagssaugaluartut ánáupai

toĸorainigssaĸ piarêrsardluagkamik ingerdláneĸagssamârpoĸ: inûsugtut utorĸaitdlo, arnat mêrĸatdlo tamavingmik toĸorarneĸartugssáuput. pilerssârutip nãmagsineĸarniarnigssâ kialũnît agssortorumásángilâ, toĸorainigssamik perĸússut kúngimit ugpernaĸutsigaungmat. ilumut, jûtit amerdlasôrpagssûvdlutik toĸorartugssángorput.

tássame, Hamanip, itsarssuaĸ Persiame ministeriunerup, tamatuma pinigssâ ilimagâ. Mordokajimik jûtiussumik ûmigssuingârnine píssutigalugo táussuma inugpagssuit atautsíkut toĸorarneĸarnigssât tamána pilerssârutigisimavâ. Haman ingminut nãmagivdluardlune ajugaunigsse ĸilanârititdlugo, inuiaĸatigît jûtit ĸinorravdlutik Gûte aniguisíneĸarnigssamingnik ĸínuvigât. sumik kinguneĸásava? inernera Estarimik agdlagkane bîbilimĩtune ilungersornartunik pisimassoĸartune atuarneĸarsínauvoĸ. Mordokajip agdlagkat táuko agdlagsimavai, táukunanilo ugpernermut nakússagtínartumik oĸalugtuarineĸarpoĸ ĸanoĸ ilivdlune Gûtip — ãmátaoĸ arnap inûsugtup ugpíssusiata — inuit nungutitagssaugaluartut aniguisíkait.

Ester dronningíngortoĸ

atuákit Estare 1:1-imît 2:23 ilángutdlugo. ukiume 484-ime u.n.a.s. migssâne Persiap kúngia Ahasverus (Xerxes I) amerdlasûnik ĸagssimiuârtitsivoĸ. dronning Vasjti aitípâ, aggerumángilardle. tamána kúngip kamagsautigâ. kúngip nuliatut atarĸinautaiarpâ aulajangerdlunilo nutâmik dronningigssarsiúsavdlune. arnat kussanarnerpât nâlagauvfiup pigissainit tamanit aggersitat takorêramigit, ĸinerpâ arnaĸ jûtiussoĸ pingârniángitsoĸ Hadassamik atilik, dronningimut suliagssamut igdluminit Mordokajimit piarêrsagaussoĸ. jûtiússutse oĸautigíngitsôrpâ, persiamiututdle atine Ester atorpâ.

◆ 1:3-5 — suna píssutigalugo taimane ĸagssimiuârtitsiva?

histôriamik atuagkiortup grîkeriussup Herodotip nalunaerutigâ kúnge Xerxes ilãne atautsimêrssuartitsissoĸ grîkerit nunãnut sorssugkiartornigssaĸ pilerssârusiorniardlugo. ímaĸa taimane atautsimĩneĸ tamatumane erĸartorneĸarpoĸ. Xerxesip nâlagauvfingme alutornartortai pisũssutailo takutíkamigit, sujunertarínguatsiarpâ nâlagarssuit ugpersaiviginiardlugit grîkerit nunãnut sorssugsínáussutsiminik.

◆ 1:8 — ’imertarnermut ilerĸorer- ĸussaĸ’ sunauva?

ĸagssimiuârângamik persiamiut ilerĸorínguatsiarpât imigagssamik aulajangersimassumik angnertússusilingmik imernigssamik ingmingnut píngitsailîssardlutik. pisimassumile tamatumane kúngip ilerĸoĸ táuna malíngilâ. tamána sualúngínerussumik ingassangnerussumigdlũnît imersimaneránik kinguneĸarsimanersoĸ bîbilime nalunaerutigineĸángilaĸ.

◆ 2:19, 20 — suna pivdlugo Mordokaj kúngip isâvfiutâne igsiava?

kúngip Ahasverusip atorfinigtitaisa Mordokaj ilagínguatsiarpât. pissortaussut isâvfingmĩtarput, kúngip nâlagkĩssutainik sunigdlũnît nãmagsingnigkiartornigssamingnut piarêrsimavdlutik. Mordokaj angingâtsiartumik akissugssauvfeĸartumik atorfeĸarsimásaoĸ — taimáingigpáme Hamanip ingerdláinartumik soraersísínausimásagaluarpâ. inigssísimanine iluagtitdlugo Mordokajip kúngimut perdlulioĸatigîngniarneĸásagpat tusarsínausimásavai, nãmagsineĸatsailisínauvdlugitdlo.

tamána sumik ilíniarfigisínauvarput: angneruniajuíssutsip iluaĸutáussusia Esterip takutípâ, kúngimut savssalerame pínersautinik atissanigdlũnît kussanartunik ĸínuteĸángíname. kúngimut iluaritípoĸ ’inuk issertugaĸ ũmatâta pia’, ’anersâp piuaitsup sagdlaitsup pia’ iluagtitdlugo. (1 Pîtruse 3:1-5) tanitat sivnerútut ilait 1919-imîtdle katerssugaussut táussuma píssusia maligdlugo kúngimut Jesus Kristusimut iluaritíput.

Hamanip perdlulioĸatigîgsitsinera

atuákit 3:1-imît 5:14 ilángutdlugo. Ahasverusip Amelekíkut ilât Hamanimik atilik ministeriuníngortípâ. Mordokajivdle erĸaimavâ Jehova aulajangersimassoĸ ’Amelekíkúnut sorssugkumârdlune kinguârîgsoĸartitdlugo’, taimáitumigdlo Hamanimut patdlorumanane. (2 Môrsase 17:8-16) Haman pingârniartoĸ akiniaivoĸ kúnge akuerssisitdlugo jûtit piunêrúneĸarnigssãnik.

Mordokajip Ester ĸínuvigâ akuliuterĸuvdlugo, erĸaisitdlugulo nipangĩnarpat ’aniguisitauvfigssaĸ ánagfigssardlo jûtinut nagdliúkumârtut najugkamit avdlamit’. Jehovap ínugtaisa ánagfigssât Gutivdlo Amalekíkúnut erĸartũssutâta nãmagsineĸarnigssâ aperĸutaungmata, Gûtip jûtinik aniguisitsiumârnigssâ Mordokajip ĸularíngilâ. (1 Sâmuale 12:22) aggerĸussaunane Ester kúngimut savssarpoĸ — tamánalo uniorĸutitsineruvoĸ inûneranik akeĸarsínaussoĸ! Ahasverusivdle pitdlagagssaujungnaersípâ, táussumalo ingminik Hamanimigdlo ĸaerĸussineranut aggerdlune. ĸagssimiuârêramik angerdlarame Hamanip kamautigerĸigpâ Mordokajip atarĸiumángingmane, toĸúneĸarnigssâlo pilerssârutigilerdlugo.

◆ 3:7 — „Pôrimik tamássa ímeráumik“ ímeráuneĸ ĸanoĸ isumaĸarpa?

„Pôre“ persiamiut oĸauserínguatsiarpât isumaĸartoĸ „ímeraut“. uvdloríssat najorĸutaralugit sujuligtuissartut ímeráuníkut sujuligtuissarput. taimane sujunertarínguatsiarpât jûtinik piunêrússiniarnigssamik Hamanip pilerssârutâta nãmagsinigssânut pivfigssaĸ suna pitsaunerpaunersoĸ pâsiniardlugo.

◆ 4:3 — suna píssutigalugo Mordokaj jûtitdlo îsíngíniarpat?

jûtit ajunârnerssuarmik naláuneĸarnigssât ârdlerĸutiginarpoĸ, píssutsitdlo ilungersortumik erĸarsautigerĸigsârtariaĸarpait. (akugdlîssup oĸausê 3:4) jûtit Gûtimit sujulerssorneĸarnigssartik atorfigssaĸartingârpât. îsíngíniaramik erssersípât Jehovamut sâgdlutik nakússagtíneĸarnigssamingnik ilisimatússutsimigdlo pissariaĸartitamingnik ĸínuvigalugo. ivdlítaoĸ ajornartorsiorângavit ĸinuvdlutit Gûtimut sâgtarpit? — Eprîarit 5:7.

◆ 5:6-8 — suna pivdlugo Esterip oĸautigissagssane kúngimut oĸautigíngíkatdlarpâ?

Esterip sapĩssusêrúsimángivigpoĸ — tássame, inûnerminik naleĸarsínaussumik iliûseĸarêrsimavoĸ. kigsautigínguatsiarpâle kúnge isumagigsarĸârumavdlugo. taimáitumik áipagssânik ĸagssimiuârtitsinigssaminut ĸaerĸuvâ. ĸularnángitsumik pissut ingerdláneĸarnerat  Gûtip aĸúsimavâ, utarĸîsâ pingârutilingmik pisimassoĸarsínaungmat.

tamána sumik ilíniarfigisínauvarput: Ester ugperdlune ĸunusuitdlunilo iliortarpoĸ, Mordokajivdlo sujúnersûtai piumavdlune maleruartardlugit. 1919-imíngãnîtdle tanitanut sivnerútunut ilaussortángorsimassut táussumatut ugperdlutik ĸunusuitdlutigdlo iliortarput, Kristusivdlo nuliagssâta ilaussortai sujugdliunerussut kajumigdlutik suleĸatigissardlugit. taimailiornermíkut maligagssiuivdluarput.

perdlulioĸatigîngniarneĸ maungáinartíneĸartoĸ

atuákit 6:1-imît 7:10 ilángutdlugo. Ahasverus eĸêrsôrpoĸ, Gûtimit pisíneĸarsimánguatsiartumik. kúngip isumaliut inersimasínáusavâ ínardlugtuliorsimavdlune, taimáitumigdlo kivfane perĸuvai ’magpersagkanik erĸaissagssanik nalunaerssûtilingnik’, tássa ímaĸa kúngip uvdlorsiutainik, atuvfaterĸuvdlune. kúngimut perdlulioĸatigîngniarsimaneĸ pâsineĸalersíkamiuk Mordokajip akilerneĸarsimángitsôrnera pâsileramiuk, kúngip Haman ĸínuvigâ nalerĸútumik akilerneĸarnigssâ isúmerfigerĸuvdlugo. nangmineĸ atarĸineĸartugssauvdlune Hamanip nautsorssûtigâ, atarĸinartitsiniarnigssardlo pissariussoĸ sujúnersûtigalugo. ánilârutigalugule perĸuneĸarpoĸ Mordokajip tamákorpagssuarnik atar- ĸinauserneĸarnigssâ isumagerĸuvdlugo! sujúnerssortaisa pisimassoĸ tamána Hamanip píssaunêrúnigssânut ilimasârutaussoĸ pâsivât.

nikanarsautaussoĸ tamána misigĩnavigdlugo Haman kúngip kivfarssuinit Esterip áipagssânik ĸagssimiuârtitsineranut aitíneĸarpoĸ. ĸagssimiuârnerup nalâne kúngip Ester oĸarfigâ ardlânik kigsauteĸarĸuvdlugo. dronninge ersisuitsoĸ oĸarpoĸ: „inũssusera uvavnut túniúkile piumassavkut, inoĸatíkalo ĸínutigissavkut.“ tauva nalunaerutigâ jûtiuvdlune, Hamanivdlo perdlulioĸatigîgsitsiniarnera pâsititdlugo. Hamanip ánilângârdlune inûnine assagtûterĸuvâ. ajornaĸaordle. nápagkamut Mordokajip nivíngagauvfigssâtut pigssamârtitaraluaminut Haman nivíngarneĸarpoĸ!

◆ 7:4 — kúngip jûtit piunêrússaunigssaraluat súkut ajoĸutigísagaluarpâ?

Hamanip pilerssârutigisimagaluarpago jûtit inugsiángortitdlugit tuniniarneĸarnigssât, Ahasverusip tamána angingâtsiartumik iluanârutigisimásagaluarpâ. inuiaĸatigîtdle tamavingmik piunêrússaunigssât aningaussatigut ajunârutáusagaluarpoĸ talantit sîlviussut 10.000-it Hamanip akilerumârdlugit neriorssûtigissaisa matusínáungivisáinik. ãmalo inuiaĸatigît táukua toĸorarneĸarnigssãnik Hamanip pilerssârusiâ nãmagsineĸarsimagaluarpat, kúnge dronningêrúsimásagaluarpoĸ — kúngip nangmineĸ ajoĸutigssânik.

◆ 7:8 — suna píssutigalugo Hamanip kînâ ulingneĸarpa?

Hamanip nangmineĸ kángusungnermit perĸigsiminermitdlũnît kĩnane ulíngilâ. kúngíkormiut ilagissaisa uligsimánguatsiarpât, pâsitíniardlugo Haman agssuarnartumik iliorsimassoĸ pitdlagagssaussordlo. toĸutagssatut erĸartũssaunerup nãmagsineĸarnigssâta tamána autdlarĸautigínguatsiarpâ.

tamána sumik ilíniarfigisínauvarput: navêrdlune Esterip ersisuitdlune jûtiússutse ilisimaneĸartípâ. táussumatut Gûtip kivfaisa 1931-míngãnîtdle malerssorneĸarsínaunigssartik soĸutiginago Jehovap nalunaiaissuisa ilagigâtik nalunaerutigât. (Isaia 43:10-12) ivdlítaoĸ taima ersisuitsigivit?

Gûtip ínugtai ánagtitáuput!

atuákit 8:1-imît 10:3 ilángutdlugo. Haman taorserdlugo Mordokaj ministeriuníngortitauvoĸ. Ester inûnine ánaeratarsínaugaluardlugo sule atautsimik ĸaerĸussaunane kúngimut savssarpoĸ. tamatumûna Hamanip pilerssârutâta nãmagsineĸarnigssânut akornusîniartoĸarnigssaĸ ĸínutigâ. kúngip tamána akuerâ, Ahasverusivdlo arĸa tunâralugo Mordokaj nâlagkiúmik nutâmik aulajangersaerĸuvâ. persiamiut inatsisait nâpertordlugit piunêrússiniarnigssamik inatsit atortûjungnaersíneĸarsínáungilaĸ, nâlagkiutdle nutâĸ maligdlugo jûtit ingmingnut igdlersorsínautitáusáput.

jûtit nuánârnermit tipaitsugput! ikioriarfigssaĸángitsûjungnaerput — ĸáumatinik ardlalingnik pivfigssaĸartugssángorput ingmingnut igdlersorniarnigssartik piarêrsardlugo. kîsa adar-ip (februar-marts) uvdluisa 13-iat nagdliúpoĸ. jûtit „perdlugtitsiniarfigissi“tik 75.000-it migssiliordlugit toĸúpait. Jehovap taimane ajugautitsissûnera puiorĸunago Mordokaj perĸussivoĸ ukiut tamaisa adar-ip 14-iáne 15-iánilo Pôrit pivdlugit nagdliússiveĸartásassut.

◆ 8:5 — taimane Esterip sujuneĸássutse ĸanoĸ erssersípâ?

Esterip oĸausigssane perĸigsârdluínartumik mianerssûtdluarpai kúnge ĸínuvigigamiuk Hamanip perĸusersûssup agdlagai, „agdlagkat Hâmâp . . . pilerssârutai“, uterterĸuvdlugit. kúngip tamatumûna akissugssaoĸataunera periauserigsumik táingitsôrpâ. kristumiut nâlagkersuissunut oĸalũssissarângamik taima periauserigtigissumik iliortásáput.

◆ 8:17 — ĸanoĸ ilivdlutik inuit ’jûtíngorpat’?

Septuaginta-nugtigkame agdlagsimavoĸ persiamiut táuko „kipineĸartítut jûtiússutsimutdlo nûgdlutik“. persiamiut ilarpagssuisa nâlagkiut nutâĸ ugpernarsautautínguatsiarpât Gûtip jûtinik tapersersuineranut, jûtíngordlutigdlo. tamatumúnga ássingussumik uvdlumíkut „amerdlangârtut“, tássaussut ’savat avdlat’, tanitanut sivnerútunut ilángúsimáput. — sarĸúmersitat 7:9; Juánase 10:16; Saggaria 8:23.

◆ 9:10, 15, 16 — suna píssutigalugo jûtit tiguagagssanik tigusiniángitdlat?

kúngip nâlagkiutâ maligdlugo tiguagagssanik tigusisínautitaugaluarput. tigusíngínamigdle ersserĸigsumik pâsinarsisimavoĸ pisũngornigssartik anguniagaríngíkât, kisiánile inûnermik pigĩnarnigssâ anguniagarigigtik.

tamána sumik ilíniarfigisínauvarput: jûtit Esterip nalâne inûsimassut ássigalugit, uvdlumíkut Jehovap nalunaiaissuisa nâlagkersuissut erĸartũssissutdlo sâgfigisínauvait akerĸanut igdlersorneĸarniarnigssartik ĸínutigalugo. ingangmik sorssungnerssûp áipâta nalâne tamána pissariaĸartíneĸarpoĸ, palaseĸatigît Gûtip ínugtainik sãssússissarnere píssutigalugit. Gûtip kivfaisa erĸartũssinerme anguniagkat pingârutigdlit amerdlasût Jehovap pivdluarĸussineratigut angussarpait.

uvdlumíkut Jehovap nalunaiaissuisa Estarimik agdlagkat neriûtigisínauvdlugitdlo tugpatdliutigisínauvait. ilisimavât Satanip nalunaiaissunut ûmigssuingârnera ungasíngitsúkut sákortuserugtúsassoĸ tamákîssumik sãssutilerpatik piunêrúniardlutik. pivfigssaĸ nagdlerpat aitsât nalunarungnáisaoĸ ĸanoĸ ilivdlune Jehovap kivfane igdlersorumârai. (Hisĩkiale 38:16-23) ĸularíngilâtdle Jehovap, sôrdlo Esterip nalâne iliorsimassoĸ, ínugtane ilagínáinásángíkai. pissariaĸalerpat ’aniguisíkumârdlugitdlo ánáukumârpai’. (wD 15/3 86)