áiparîngneĸ tuníssutaussoĸ nuánârutigssarsiutigiuk

„Gûtip katititai inûp avigsârtísángilai.“ — Matîuse 19:6.

1. Jesusip oĸausê tusâmassaussut sût kristumiûnerartut akornáne ilisimaneĸangâtsiarpat, tássungale túngatitdlugo sût aperĸutáupat?

OK’AUTSIT táuko tusarsimavigit? nunane kristumiutut ugperissagdlit najugarissáine inûssut, tássa silarssûp inuisa ilarpagssuisa, tusarsimásavait, Nâlagkap Jesusip ugperissarsiortut farisîarit nalimine inûssut oĸalugfigigamigit oĸauseringmagit. oĸautsit táuko nauk ilisimaneĸangâtsiaraluartut, ĸanorpiaĸ isumaĸarnerpat? sujúnersûtâta pingârtortâ inuit amerdlanerssaisa maleruarnerpât? tamána pâsiniariartigo.

2-4. (a) Jesusip oĸausê Matîuse 19:6-ime agdlagsimassut maleruarneĸarnersut nunat ilarpagssuine ĸanoĸ oĸautigineĸarsínauva? (b) áiparîngnerup atassugssauneranik bîbilime sujúnersûtigineĸartunik sumigínaussut isumartik suna erssersípât?

² uvdlumíkut nunat ilarpagssuine inugpagssuit áiparîngnermik ârĸigssũssineĸ Gûtivdlo katititainik atatitsiniarnigssaĸ soĸutigerpiángilait. nunane amerdliartuínartune avínerit nápâlanerssuartut ítumik siaruáusimáput. nunane nâlagkersuissut inatsisáinut nâpertũtûssumik averĸussáungivfiussune pitsaunerúngilaĸ, nunanime táukunane inuit áiparissatik ĸimáinartarpait avdlanigdlo inôĸateĸalersardlutik. tássa nunane kristumiûnerartut najugarissáine avdlanilo inuit milliûniligpagssuit Jesusip únersũssutâ nersornartoĸ Matîuse 19:6-ime agdlagsimassoĸ maleruángilât. tássauna Jesusip únersũssutâ iluaĸutáungitsoĸ, imalũnît tamatumúnga píssutaunerpa Jesusip sujúnersûtâta iluaĸutáungínera, imalũnît Jesus oĸalugkângat inuit nâlaorumángínerat, tamánalo pivdlugo Jesusip sujúnersûtânik soĸutigingníngínerat?

³ nalunarungnaerpoĸ inuit ilarpagssuisa áiparîngneĸ angerfigeĸatigîngnertut inûneĸ nâvdlugo atassugssaussutut issigíngíkât nangmingneĸ inôriautsimingnut kigsautigissamingnutdlo akornutaugpat. táukua isumât nâpertordlugo áiparîngneĸ inûp anguniagainut, nuánarissainut nuánaríngisainutdlũnît akornutaugune, utarĸîsáinaussutut issigineĸarsínauvoĸ. imáikame inuit ilait áiparissamingnit  avigtarput sôrdlo ĸâtigûĩnardlutik nasaigínardlutigdlũnît, Jesusip áiparîngnut sujúnersûtâ erĸarsautigisimángivigdlugo.

⁴ erĸarsaut ’tamarmingme taimailiortarput!’ atugaungârmat, únersũssutit isumangnaitsut bîbilimĩtut maleruardlugit inôrusugkaluartut súnerneĸarsínáuput ajoĸersûtit iluaĸutaussut Gûtip oĸausianĩtut tunugdliuterĸuvdlugit. nauk naĸitigkatigut oĸalungníkutdlo pitsaussumik únersũneĸartaraluardlutik, bîbilime únersũssutinik maleruáingitsôrunik áiparîngnermíkut ajornartorsiulersínáuput. (nalerĸiuguk Tussiaat 19:8-12.) isumaĸaleruvta áiparîngnivtíne sunalũnît inôriautsivtínut, nuánârutigissavtínut, pilerigissavtínutdlũnît akornutaulerune Gûtip áiparîngnermut túngassutigut sujúnersûtai sumigínardlugit avdlángortíneĸarsínaussoĸ, tauva navianartorsiorpugut. taima isumaĸaruvta inuiait ajornartorsiutigissaisa angnerpârtaisa ilât, tássa nangminigssarsiorneĸ, naláuparput. nangminigssarsiornerme áiparîngníkut ajornartorsiutinut píssutiviussarpoĸ. sôĸ taimáipa?

ajortip pissôĸataunera

5. apustile Paulusip Rûmamiunut agdlagkamine 7:15-20-me ajorte inúngûserigavtigo ajornartorsiornerput ĸanoĸ navsuiarpâ?

⁵ angutit arnatdlo, Adamip Evavdlo kinguâvisa, ajorte nãmagdluínángíssuserdlo inúngûserait. tássa imáipoĸ ajorte kingornússarigamiuk inûp torâgagssaĸ uniortarâ angnikitsumigdlũnît angnerussumigdlũnît ajortuliortardlune. (1 Juánase 3:4) ajortip inungnut nanertuingârnera apustile Paulusip erĸartorpâ, misigigame piumángisaminik iliortôrtardlune iliûsigssaraluaminigdlo iliúngitsôrtardlune. (Rûmamiut 7:15-20) Gûtip inatsisainik piâralune uniorĸutitsissoĸ nangminigssarsiortûvoĸ. inuit ilait angnikitsuínarmik nangminigssarsiortũput, ilaisale nangminigssarsiorneĸ inûserât, angnertûmik nangminigssarsiortûgamik.

6, 7. áiparîngnerme nangminigssarsiorneĸ ajornartorsiutinut mardlûssunut sunut píssutaussarpa, tauvalo aperĸut suna aperĸutaulerpa?

⁶ áiparîngnermik ârĸigssũssinerme Gûtip pilersitâne nangminigssarsiorneĸ ajornartorsiornermut píssutiviussarpoĸ. arnaĸ ímaĸa angajorĸâminit nukagtitauvatdlârame tamatigut kivfartûterĸussoĸ erĸortumik oĸásagáine nangminigssarsiortûvoĸ. angut nauk nuliaĸaraluardlune kámalâtine ilagissáinarusugdlugit áipaĸángitsutut inôriauseĸartuarusugtoĸ nangminigssarsiortûvoĸ. uviussut nuliaussutdlo isumaĸatigĩngíssutigissartagait erĸarsautigigugkit, malugísavat nangminigssarsiorneĸ ajornartorsiutit ilarpagssuinut píssutaunerussartoĸ.

⁷ ajornartorsiutit áiparîngnerme tákútartut anigorniardlugit, nangminigssarsiorajungneĸ inúngûserissaĸ ĸanoĸ ilivdluta ajugauvfiginiarsínauvarput? iliûserineĸarsínaussut ardlaliúput, ilungersûtigineĸarpatalo áiparîngneĸ ĸajangnaraluartoĸ ĸajangnaitdlisíneĸarsínauvoĸ. áiparissaussutdle tamarmik ingmíkut ilungersoĸataussariaĸarput. áipáinâta ilungersornermigut ajornartorsiutit anigortínaviángilai. erĸarsautigissariaĸartut ilait sangmeriartigik.

áiparîngnerme nangminigssarsiúngíniarneĸ

8. ĸanoĸ oĸarsínauvugut áiparîngneĸ peĸatigîngnerussoĸ?

⁸ áiparîngneĸ peĸatigîngneruvoĸ. áipâta áipane taimáitugssáinartut issigísángilâ isumaĸardlune áipane tunissiuáinarpat nangminerdlo tigusiuáinarune sût tamarmik ingerdlavdluásassut. tamána áipânutdlũnît pivdluarnarnaviángilaĸ. tamarmik erĸardlê nautsorssûtigissariaĸarput. tamána áiparîngnerme isumaĸatigĩngíssúmik kinguneĸarĸajâssariaĸángilaĸ, áipâta nangmineĸ angajorĸâne erĸardlinilo sagdliutítuáinarmagit áipame erĸardlê sumigínardlugit. ilaĸutarît sume fêriaĸartarnigssât imalũnît sulíngivfingne ĸanoĸ iliortarnigssât áipáinâta kisermáussivdlune aulajangertásángilâ. tamákunûnatigut ínimigingnigtarunik áiparîngnerat pivdluarnásaoĸ. áipat akuerssĩnartugssauneranik piumavfigísángilat, nangminigssarsiornatitdle pissaruk. — Filípimiut 2:4.

avsinik ukioĸássuseĸ aperĸutausínauvoĸ

9. áiparîngnermik pingârtitsíngitsôrneĸ sunik kingunipiloĸartarpa?

⁹ uvdlumíkut isumaĸarfigineĸarnerussarmat áiparîngneĸ ingerdlanerdliorune avigsârníkut  taimaititíneĸarsínaussoĸ, inûsugtut ilarpagssue áiparîngnermik ârĸigssũssineĸ taimatut pingãngitsigititdlugo isumaĸartarput. taima isumaĸarnerup kingunerisínauvâ kingunerissardlugulo áiparît 20-úngitsunik ukiugdlit ilarpagssuisa avínerat. kingunerissarpâlo mêrarpagssuit kigsautigissáungitsut inúngornerat. mêrĸat táuko agdliartorput anânamit atâtamitdlo asaneĸangârneĸ isumagssugaunerdlo misigisimanagit.

10. áipanigkusugtut Galâsiamiunut agdlagkane 5:22, 23-me agdlagsimassut ĸanoĸ iluaĸutigisínauvait?

¹⁰ inuk ĸavsinik ukioĸásava áipagssarsiornialísagune? tamána pivdlugo maligtarissagssaĸarsínáungilaĸ. bîbilimile isúmákut anersãkutdlo inersimássutsip — inersimássutsip áipaĸarusugtut áipagssarsiortínatik angusimassariaĸagâta — sũssusia navsuiarneĸarpoĸ. atuarniákit Galâsiamiunut agdlagkat 5:22, 23, tássane anersâp inerititai agdlautigineĸarmata. anersâp inerititai tássane erĸartorneĸartut atausiákârdlugit misigssorniákit. tássauko píssutsit inûnerme ineriartortíneĸartariaĸartut. imáingilaĸ áiparîlernerup kingornagut inuk taima píssuseĸarniartariaĸartoĸ, áiparîlerneruvdle sujunerssuatigut uvdluínarne kristumiutut inûnermine taimailiorniartariaĸarpoĸ.

11. áipanigkusugtut ĸanoĸ ilivdlutik ingmingnut misiligsínáupat?

¹¹ una erĸarsautigeriaruk: ivdlit inûneĸ tipaitsûtigaiuk, inûneĸ pivdluautigaiuk, Kristusip nâlagauvfianut pingârtitaunerussut kivfartûtigalugit? inoĸatitit erĸigseĸatigaigit, erĸigseĸatigîgtuarnerdlo sujuarsardlugo iliortardlutit? imalũnît agssortuiumatûvit, kamajavit oĸalorujugtardlutitdlo? kamagingnigpit, ĸatángutivit, anânavit atâtavitdlo sángĩssutait kamagissardlugit? imalũnît kamajavatdlârpit narrajavdlutitdlo inuit avdlat piumassangnut akuerssĩnarumángigpata? inuit avdlat iliûseĸarfigigângagkit avâgissarpigit, saimavdlutit ajúngisârfigalugit? imalũnît nangminigssarsiortûvit, nangminĩnarsiordlutit, ingminut nâlagkersorsínaunatit, angnikitsuínait patsisigalugit ínardlugtuliortut agpisalũtardlugit? inuit avdlat piviussumik asavigit, ikiũkusugdlutit, inuit avdlat pivdluarsarniardlugit tamaviârtardlutit nauk pivfigssaĸarfiúngíkaluartoĸ, ingminik túniutdlutit pigissatitdlo túniútardlugit? imalũnît inuit avdlat ilingnut asangningnermik piumavfigiuáinarpigit, ikiorĸujuáinardlutit?

12. angut arnardlũnît áipaníngínermine inûnerme misiligtagkaminit píssusilersugaussoĸ sumik periarfigssaĸarnerúsava?

¹² erĸorpoĸ oĸásavdlune ardláinarputdlũnît nãmagdluínartumik tamákunínga píssuseĸángitsoĸ. kisiánile angut arnardlũnît inûnerme misiligtagkaminit píssusilersugaussoĸ, inersimassûnerminilo anersãkut píssutsinik taimáitunik ineriartortitsivfigssaĸarsimassoĸ, áiparîngnigssamine pivdlualerfigssaĸardluarpoĸ — tássa inungmit áiparîlerêrnermigut aitsât Gûtip anersâvata inerititainik ineriartortitsiniardlune autdlartítumit pivdlualerfigssaĸarneruvdlune. — nalerĸiúkit Pîtrusip agdlagaisa áipait 1:5-8.

13, 14. (a) sule inûsugtûvdlune áipaningniángíkáine anersâp pîsigut eriagissagssaviussunik najorĸutagssanik ineriartortitsiniarnigssaĸ erĸarsautigalugo sumik periarfigssaĸásava? (b) angajorĸât ĸanoĸ iliorsínáupat ĸitornatik ikiorniardlugit?

¹³ ilumôrtumik ingminut misilingniarit, nuánarissatit nuánaríngisatitdlo misilingniardlugit. inûnerup pînik pingârtitsinerit ukiut ingerdlanerisigut agdliartorsimángínerdlune? 13-inik ukioĸarningne eriagissagssaviussunik najorĸutagssatut isumaĸarnerit tatdlimanik ukioĸarningníngãnîtdle nikísimángínerdlune? imalũnît 20-nik ukioĸarningne 13-inik ukioĸarningníngãnîtdle nikísimángínerdlune? ukiut ingerdlanerisigut misiligtagaĸarnerujartortitdlutit inûnermik pâsingningnerit pingârtitsineritdlo agdliartorsimápat migdliartorsimavdlutigdlũnît? mêrauningne inuit píssusê pingârtitatit mãnákut inersimassûningne sule taimaigínarpat? imáingínerdlune nukagpiaraĸ niviarsiarĸap 16-inik 17-inigdlũnît ukiugdlup „asassatuâ“ arnángorêrsimagune angutivdlo Gûtimik mianeringnigdlune píssusînik inugtutdlo ĸanoĸ ítũssusianik pingârtitsinerulersimavdlune puiorêrsimakatagkâ? arnap 22-nik 23-nigdlũnît ukioĸarnermine angutip anersãkut, isúmákut misigíssutsíkutdlo píssusê timíkut ĸanoĸ issíkoĸarneranîtdle pingârtínerúsánguatsiarpai. ãma nukagpiaraĸ angutíngoriartortoĸ taima oĸautigineĸarsínauvoĸ. agdliartortitdlugo nuliap ĸanoĸ píssuseĸarneranik neriugissai  ilimagissailo avdlángoriartorput. ineríkiartordlune, eriagissagssaviussunik najorĸutagssanik pingârtitai inersimassorpalugkiartorpata, áipagssarsiordlune pingârtínerúsavâ arnap misigingneĸataunigssâ avâgingningnigssâlo, igdlulerisínáussusigssâ anânauvdluarsínáussusigssâlo, ũmámigutdlo píngortitsissine, Jehova, sagdliutíkumavdlugo táussumúnga ĸamûna iluarinartíkusugtoĸ táussumalo perĸussânik iliorusugtoĸ. — ússatit 31:10, 26, 27.

¹⁴ imáikame eriagissagssaviussunik najorĸutagssanik inûp pingârtitsinera ukiut ingerdlaneráne avdlángoriartuârtarpoĸ. taimáitumik inûsugtut áiparîngnerat navianauteĸangârsínauvoĸ. inûsugtut katíkusugtut áiparîlernigssamingnut utarĸerĸârtariaĸartugssaugaluartut pâsitíniardlugit ímaĸa ajornakusũsaoĸ. kisiánile mêrĸat sule mêrángûtitdlugit angajorĸât ĸitornatik kãmagtorniarsínauvait inûneĸ pingârterĸuvdlugo, áiparîngnermut anersãkut, misigíssutsíkut isúmákutdlo piarêrsimassôrĸuvdlugit inuk avdla inûneĸ nâvdlugo atassugssaussumik „atoruminartume atoruminaitsumilo“ angerfigeĸatiginiartínago.

15. nauk inersimassúngorêrdlune aitsât áipanigkaluardlune ajornartorsiutit tákútarmata, erĸortumik isumaĸartuarniarnigssaĸ ĸanoĸ sujúnersûtigineĸarsínauva?

¹⁵ tássa imáingilaĸ utorĸauneruvdlune áipanigkáine ajornartorsiuteĸásángitsoĸ. utorĸauneruvdlutik áipanigtut ajornartorsiortarsínáuput, ingangmik nangminigssarsiorneĸ akiorneĸángigpat áiparîngnutdlo ĸigdlertorũnigssâ akornuserneĸángigpat. angutip arnavdlo tamarmik ingmíkut isúmákut, misigíssutsíkut anersãkutdlo pissariaĸartitait nautsorssûtigissariaĸarput. kristumiut ilaisa ilagîngnut túngángitsumik sulivfeĸarnertik ingassagtumik tamaviârutigigamíko ilagîngnut túngassut, sôrdlo atautsimĩnernut najũtarneĸ oĸalũssissarnerdlo ajoĸersugángortitsinerdlo, tunugdliúpait. tauva inûnertik sũssuseĸarpiángitsutut misigigamíko ingassagtumik alĩkusersûtigssarsiortarput. isumaĸánguatsiarput mãnákut sangmissagssaĸartuarunik ĸanoĸ iliorníkutdlũnît ajornartorsiutitik anigortíneĸásassut, tauvalo píssutsinik ârĸigssũssinigssame nutâme áiparissamik misigíssutsíkut, isúmákut anersãkutdlo pissariaĸartitait soĸutiginerulerumâritik. ajornaĸaordle. Paulusip sujúnersûtigâ angutip nuliane nangmineĸ timimisut isumagísagâ. (Evfisumiut 5:28) tássa imáipoĸ áipame pissariaĸartitai mãnákut soĸutigissariaĸarai, sôrdlo nangmineĸ pissariaĸartitane uvdlut tamaisa isumagissarai. nuliartaoĸ taima isumaĸartariaĸarpoĸ.

áiparîngneĸ oĸimaeĸatigîgsumik isumaĸarfigalugo

16-18. (a) suna pivdlugo inûnermik áiparîngnermigtaoĸ oĸimaeĸatigîgsumik isumaĸarniarneĸ pissariaĸarpa, uvagutdlo piumassavut inôĸativtalo pissariaĸartitait erĸarsautigalugit ĸanoĸ mianerssorĸuneĸarpugut? (b) suna pivdlugo iluaĸutáusava áipaníngíkatdlarnerme tamáko erĸarsautigísavdlugit?

¹⁶ inûneĸ oĸimaeĸatigîgsumik isumaĸarfigigáine áiparîngnertaoĸ oĸimaeĸatigîgsumik isumaĸarfigineĸásaoĸ. oĸimaeĸatigîgsumik isumagdlup akuerísavâ kingornússaralugo nangminigssarsiorajugkavta tamavta tamaviârtuartariaĸartugut kúkunerit sángĩssutitdlo ajugauvfiginiardlugit. inuit avdlat  pissariaĸartitait tunugdliutdlugit nangmineĸ piumassanik sagdliutitserĸajânaĸaoĸ. mêrángûp píngússat tamaisa piumassarpai, angajorĸâminitdlo perorsagauvdluángíkune mêraĸatiminut pínguautigerĸúsanagit. agdliartorune avdlátaoĸ nangminigssarsiûtigilerumârpai. taimaingmat takornartáungilaĸ inûsugtuarĸat inûsugtutdlo nangmingnĩnaĸ piumassamingnik piniartartut, inuit avdlat ajoĸusigaunersut ajagtugaunersutdlũnît soĸutiginago. inersimassúngorângamik nangmingneĸ piumanerussatik piniáinartarpait, inuit avdlat pissariaĸartitait soĸutigíngivigdlugit.

¹⁷ oĸimaeĸatigîgsumik isumalik ingminut pingârtitsíngitdluínásángilaĸ, inûnerminigdle ârĸigssũssiniarnermigut inôĸatine nautsorssûtigissásavai. inuit avdlat ikiorniartásavai, ingminik túniutdlune pigissaminigdlo túniússivdlune avdlat iluaĸutigssãnut. nangmineĸ piumassane tamatigordluínaĸ pissarnigssane piniásángilâ. ússatine agdlagsimavoĸ: „tarne pivdluarĸussissoĸ pigssarsingãsavoĸ, avdlanigdlo tumánguersaissoĸ nangminertaoĸ tumánguersarneĸásavoĸ.“ — ússatit 11:25.

¹⁸ sule áipaĸángínermine inuk taimailiortarune kingusingnerussúkut áipaĸarune iluaĸutigingãsavâ. aulajangigagssaĸarângat áipane isumasiortásavâ. áiparîngneĸ misiligutáinaussutut utarĸîsáinaussututdlũnît isumaĸarfiginago, taimáituartugssaussutut Jehova Gûte áiparîngnik sujugdlernik Edenime katititsigame sujunertarissâtut isumaĸarfigísavâ. (1 Môrsase 2:22-24) ĸanoĸ pissoĸaraluarpatdlũnît áiparîngnertik atauartíniardlugo tamaviârutigísavât, áipartik ikiorniardlugo, tamarmik mardlûvdlutik Gûtimik pingârtitsinermingne pingârtitseĸatigîngnermingnilo agdliartorumavdlutik.

pingârnersiugkat

19-21. (a) ĸanoĸ iliorsínauvugut áiparîngneĸ misiligutáinaussutut issiginavêrsârumavdlugo? (b) inuit tamarmik, inûsugtut utorĸaunerussutdlo, áiparîngnermingne pivdluardluínarusugtut sût erĸarsautigiuáinartariaĸarpait?

¹⁹ „Gûtip katititai inûp avigsârtísángilai.“ âp, Jesusip oĸausê oĸaorĸigsârutaussut táuko kristumiup ilumôrtup pingârtingâgarai. áiparîngneĸ ârĸigssũssinerúngilaĸ misiligutáinaussoĸ ingerdlanerdliorune taimaititíneĸarsínaussoĸ. uvinigput nãmagdluínángitsoĸ ajugauvfiginiardlugo ilungersortuáinartariaĸarpugut inugtut nangminigssarsiorajungnerput kigdlilerniardlugo Gûtimutdlo iluaritíniardluta. (nalerĸiúkit Rûmamiunut agdlagkat 7:21-25.) áiparîngnermik angerfigeĸatigîngnertik iluagtitíniardlugo angut arnardlo tamarmik tunissineĸ tigusinerdlo, pilersuineĸ pilersugaunerdlo ilíniartariaĸarpait, áipartigdlo taimáitugssáinartut issiginago. — Evfisumiut 5:21-23, 28, 33.

²⁰ áipanigkusugtoĸ áipanigsínautitáusagune mingnerpâmik ĸavsinik ukioĸarnigssâ nâlagkersuissut inatsisitigut aulajangigâta saniatigut aulajangigagssáungilaĸ. áipanigkusugtutdlo isumaliutigivdluarsínauvât áipaligtut piúkúnauteĸardluásagunik anersãkut agdliartorĸârtariaĸardlutik, Galâsiamiunut agdlagkane 5:22, 23-me agdlagsimassut najorĸutaralugit. inûp isumaĸarfigingningnera ukiut ingerdlaneráne avdlángoriartuârtarpoĸ. taimáitumik sule inûsugpatdlârdlutik áipanigtariaĸángitdlat. taimáitumik tamarmik ingmíkut kristumiutut píssuseĸ ineriartorterĸârdlíssuk áiparîngnerme akissugssauvfigssamingnut piarêrsimanigssamingnut. puiornavêrsiugdlo Gûtip katititai kialũnît avigsârtísángíkai. — Matîuse 19:4-6.

²¹ sujugdlermik inûneĸ tauvalo áiparîngneĸ oĸimaeĸatigîgsumik isumaĸarfigiguníko, Jehova Gûtip angúmik arnamigdlo ârĸigssũssinera, Edenime katititserĸârnermigut autdlartitâ, tipaitsûtigivdluarsínáusavât pivdluautigísavdlugulo. — ússatit 5:18. (wD 1/11 85)

aperĸutit uko ĸanoĸ akísavigit?

□ áiparîngneĸ ĸanoĸ isumaĸarfiginavĩsavarput?

□ inúngûseralugo ajortuliorajungneĸ akiorniardlugo áipaĸartut ĸanoĸ iliorsínáupat?

□ suna pivdlugo kristumiut inûsugtut sule inûsugtûvdlutik áipagssarsiortariaĸángitdlat?

□ áipaĸardlune inûneĸ ĸanoĸ ingassáussíngitsumik isumaĸarfigissariaĸarpa?

[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]

[Qupp. 13-mi assiliartaq]

inuk ilumôrdlune ingminut misilingniarune sángĩssutine ârĸigtariaĸartut pâsísavai