’Iluartut sinippaartut qassiit timaat makipput’

’NUNA sajuppoq, qaarsullu qullorput; ilerfillu ammarput, iluartullu sinippaartut qassiit timaat makipput; ilivernillu anillutik illorpassualimmut illernartumut [inuit] pipput makiffiata kingornagut, qassiinullu takutipput.“ (Matîuse 27:51-53) Ilisimatuup katuuliusup Karl Staabip Jesusip toquneranut atatillugu pisimasoq tamanna „eqqumiilluinnartutut“ taavaa. Qanorpiaruna pisoqarsimasoq?

Epifaniosip ilagiinnilu ajoqersuisut siusinnerusukkut inuusimasut allat ajoqersuutigisimavaat iluartut eqqortumik oqaatigalugu uummaqqissimasut Jesusilu makititaasimasoq ilagalugu qilaliarsimallutik. Augustin, Theofylakt Zigabenosilu isumaqarput toqusut makititaasimasut kingusinnerusukkulli ilivermut uteqqissimasut. Eqqarsaalli tamanna taaneqartoq kingulleq „nalinginnaasumik akuersugaalinngilaq,“ ilisimatooq tyskiusoq Erich Fascher oqarpoq. Bibelimik nutsikkat nutaanerusut arlallit Matîuse 27:52, 53 nutsersimavaat toqusimasunik makittoqarsimasutut nipeqalersillugu. Ny Verden-nutsigaq-li taamaaliunngilaq, nutsikkamillu tamatumannga paasineqarsinnaavoq nunap sajunnerata kingunerisaa pineqartoq. Sooq?

Siullermik Mattæus allassimanngilaq ’iluartut’ — kikkuugaluarnersut — makittut. Eqqartuinnarpaa timaat toqungasut makittut. Aappassaanik oqaatiginngilaa timit toqungasut uummartut. Allassimavoq makittut, oqaluullu grækerisooq egeiʹrō, „makitippaa“-mik isumaqartoq, tamatiguunngitsoq toqusunik makititsinermut atorneqartarpoq. Isumaqarsinnaavortaaq itersamit ’qaqippaa’ imaluunniit nunamit ’massippoq’. (Matîuse 12:11; 17:7; Lúkarse 1:69) Jesusip toquneranut atatillugu nunap sajunnerisa kingunerisaannik ilerfit ammarsimapput timillu toqungasut silammut erfagiussaallutik. Nunap sajunnerani atuakkiortup grækerisuup Ælius Aristeídesip ukiut 100-ip 200-llu u.n.a.s. akornanni eqqartorsimasaani tamatumunnga assingusumik pisoqarsimavoq kingusinnerusukkullu, 1962-mi, Colombiami nunap sajunneratigut taama pisoqarsimalluni.

Allassimaffinnik taamatut paasinninneq Bibelimi ajoqersuutigineqartumut naapertuuppoq. Korintumiunut agdlagkat sujugdlît, kapitali 15-imi, Paulusip makissimanermut uppernarsaatit pingaartut eqqortorpai, pisimasorli Matîuse 27:52, 53-mi allaatigineqartoq eqqartunngilluinnarlugu. Bibelimik allattut allattaaq taamaaliunngillat. (apustilit suliáinik agdlagkat 2:32, 34) Aatsaat ullut pingasut pisimasup tamatuma kingorna Jesus ’siulliulluni toqusunit erniusunngorpoq’, taamaattumillu timit Jesusip toqunerani ’makittut’, Epifaniosip isumaqarnerigaluatut, uummartinneqanngillat. (Kulorsamiut 1:18) Kristumiut tanitaasut, ’iluartunik’ taaneqartut, ukiuni hundredelinni siullerni pinnatik Kristusilli najuunnissaani makiffimmut siullermut peqataanissaminnik neriorsorneqarput. — 1 Tásalûníkamiut 3:13; 4:14-17.

Bibelimik nassuiaasartut amerlanersaasa versi 53 nassuiaruminaatsippaat, naak arlallit isumaqaraluartut versi 52-ip allaatigigai nunap sajunneratigut ilerfit ammarneqarnerat timillu toqungasut ilineqaqqammersut takussaalernerat. Assersuutigalugu, ilisimatuup tyskiusup, Theobald Daechselip, versi tamanna ima nutsersimavaa: „Ilerfillu ammarput, iluartullu timaat ilineqarsimasut massipput.“

Tamatuma kinguningaatsiaa, tassa Jesusip ’makiffiata kingornagut’, ’illorpassualimmut illernartumut pisut’ kikkuuppat? Aap, timit uleerussimasut uummanngimmata, inuit Mattæusip eqqartugai tassaasimassapput ilerfiarsimasut pisimasumillu Jerusalemimi oqaluttuartut. Taamaalilluni Ny Verden-nutsigaq-p Bibeli paasiuminarnerulersippaa. (wD 1/9 90)