Tarneq toqup kingorna inooqqittarpa?

„TARNEQ: Inuup ilaa anersaajusoq toqup kingorna inooqqitarsorineqartoq siunissamilu pilluarnermik anniarnermilluunniit misigisaqarumaarsorineqartoq.“ (The Compact Edition of the Oxford Dictionary) Upperisarsiornerit amerlanersaasa amerlanertigut nassuiaaneq tamanna tapersersorpaat. New Catholic Encyclopedia-mi allassimavoq: „Inuup tarnaata toqusuitsuuneranik inuullu toqunerata kingorna tarnip inooqqittarneranik ajoqersuut . . . tassaavoq kristumiut filosofiiata guutisiornermillu ilisimatusaataata tunngaviisa ilaat.“

Immaqa eqqumiippalukkaluarpoq, upperisarmi tamanna filosofiinit Guutimik nalusuneersunit pivoq. Jesusip inunngornerata siunerujussuatigulli upperineqarsimavoq tarneq tassaasoq timeqanngitsoq timimit immikkoorluni piusinnaasoq. Isumaqarput timip toqunerata kingorna tarneq aliortukkatut anersaatulluunniit inooqqittartoq.

Grækeritoqqat upperisaq tamanna eqqarsaqqissaartartorpalaartumik saqqummiussimavaat. Eqqarsaqqissaartartoq grækeri tusaamasaasoq Sokrates ima oqarsimanerarneqarpoq: „Tarnip minguiarneqarluni timimut attuumassuteqartumik sumilluunniit nassataqarani timi qimakkuniuk, . . . nunamut takussaanngitsumut imminut assingusumut aallassaaq, eqqarsaatit nunaannut guutisut ittumut aserortussaanngitsumullu, tassani pilluarnartumik eqqissinermik nanisissalluni, eqqissisimannginnermit sianiissutsimillu, ersinermit pileritsannernillu nunujumanngitsunit ajunaarnernillu inunnut attuumassuteqartunit aniguilluni; tassanilu . . . ilumoortumik guutit ilagalugit inuujuassaaq.“ — Faidon, 80, D, E; 81, A.

Ajoqersuut Bibelimeersuunngitsoq

Ajoqersuut tamanna Guutimik nalusuneersoq qanoq ililluni juutiussutsimut kristumiussutsimullu ilanngunneqarsimava?

New Catholic Encyclopedia-mi mianersorpallaartumik allassimavoq: „Toqup kingorna tarnip inooqqinnneranik eqqarsaat Bibelimi ersarissumik oqaatigineqanngilaq.“ Eqqornerusumik oqaatigissagaanni: Bibelimi nassaassaanngivippoq! Qinerlerfissiami siuliani taaneqartumi manna miserratiginneqanngilaq: „Inuup tarnaa filosofiinit grækerisuunit nutaanerusunillu allaanerusumik Testamentitoqqami isumaqartinneqarpoq.“

Testamentitoqqamik taaneqartumi oqaaseq hebræerisooq næʹfæsj, amerlanertigut „tarneq“-mik nutserneqartoq, 754-eriarluni nassaassaavoq. Testamentitaamik taaneqartumi grækerit oqaasiat psychēʹ, aamma amerlanertigut „tarneq“-mik nutserneqartoq, 102-eriarluni nassaassaavoq. Oqaatsit taakkua Bibelimi atorneqarnerat misissorutsigu tupaallannartumik paasisaqalissaagut. *

1 Moses 2:7-mi atuarpugut Guutip Adamip sorluisigut anersaarnermik uumassutaasumik supigaa, Adamilu ’tarninngortoq [hebræerisooq: næʹfæsj] uumasoq’ (NV). Malugiguk allassimanngitsoq Adam uumasumik tarneqalersoq; kisianni tarninngorpoq uumasoq. Allatut oqaatigissagaanni: Adam pinngortitaarlaaq tarniuvoq! Taamaattumik tupinnanngilaq New Catholic Encyclopedia-mi ima allassimammat: „Testamentitoqqami tarneq tassaanngilaq  inuup ilaa, tassaavorli inuk tamarmiusoq — inuk uumasoq.“

Tamanna aamma allassimaffinni allani uppernarsarneqartarpoq. Assersuutigalugu 3 Moses 7:20-mi eqqartorneqarpoq „ilagiissutissatut Jehovamut pilliutigisamik tarneq nerisoq“, (NV). 3 Moses 23:30-mi allassimavoq: „Tarneq sumilluunniit suliaqartoq.“ (NV) Ussatit 25:25-mi ima allanneqarsimavoq: „Imertut nillertutut tarnip imerusuttup imigaatut ippoq nunamit ungasissumit tusarluarneq.“ (NV) Aamma Tussiaat 105:18-imi paasitinneqarpugut: „Isigai kalunnernik aalajangeruserpaat, tarnaa qungatsimigut saviminermik tassilerneqarpoq.“ (NV) Sunaava nerisinnaallunilu, sulisinnaallunilu, imerusuersarneqarsinnaallunilu saviminermik tassilerneqarsinnaasoq? Inuup ilaa immikkoortoq anersaajusorlu imaluunniit inuk nammineq? Akissutissaa nalunanngilaq.

Soqutiginarpoq inuit kisimiunngitsoq tarniummata. 1 Moses 1:20-mi oqaluttuarineqarpoq pinngortitsinerup ulluisa ilaanni Guuti oqarsimasoq: „Imaq tarninik uumassuseqartunik ujamerialerli.“ (NV) Aap, aalisakkat allaat tarniupput! Pinngortitsinerullu ulluisa ilaanni allami Guutip „nersutaatit paarmortullu nersutillu nujuartat“ tarnitut eqqaavai! — 1 Moses 1:24; naleqqiukkit 3 Moses 11:10, 46; 24:18; 4 Moses 31:28; Job 41:21; Hesekiel 47:9, tamarmik NV naapertorlugu.

Bibeli naapertorlugu „tarneq“ tassaanngilaq tarrangasoq anersaajusoq toqup kingorna timimit avissaartartoq, tassaallunili inuup uumasulluunniit inuunerat.

Toqup kingorna susoqartarpa?

Tassa tarnip toqusuitsuuneranik eqqarsaat Guutimik nalusuneersoq Bibelimi nassaassaanngilaq. Taavami kikkut upperissavavut? Grækerit eqqarsaqqissaartartorsui Guutimik nalusut, imaluunniit Guutip nammineq innuttai angerfigeqatigisai? Soorunami Guutip innuttai, Guutip oqaasiinik isumassarsiarititaasunik tunineqarsimasut.

Sulili akineqanngitsumik apeqquteqarpoq: Toqusoqarnerani tarneq susarpa? Tarneq tassaammat inuk nammineq, inuk ilagalugu tarneq toqusarpoq. Allatulluunniit oqaatigissagaanni: inuk toqungasoq tassaavoq tarneq toqungasoq. Tamanna allassimaffinni amerlasuuni uppernarsarneqarpoq. „Tarneq ajortuliortoq taanna toqussaaq, (NV)“ Hesekiel 18:4-mi allassimavoq. Eqqartuussisunik allakkat 16:30-mi Samson ima oqarpoq: ’Tarnima filisterit toqoqatigiligit.’ Allassimaffiit allat takutippaat tarneq nungutitaasinnaasoq (1 Moses 17:14, NV), panamik toqunneqarsinnaasoq (Josua 10:37, NV), qiminneqarsinnaasoq (Job 7:15, NV) ipisinnaallunilu (Jona 2:5, NV). Tarneq toqungasoq tassaavoq inuk toqungasoq. — 3 Moses 19:28; 21:1, 11, NV.

Tarnit toqungasut sumik pissuseqarpat? Nalunaatsumik oqaatigalugu toqu tassaavoq inuunerup akerlia. Misigissutivut tamarmik timitsinnut atapput. Isit, siutit qaratsallu pissusissamisoortumik ingerlanerat takusinnaassutsitsinnut, tusarsinnaassutsitsinnut eqqarsarsinnaassutsitsinnullu aalajangiissuuvoq. Iseqanngikkutta takusaqarsinnaanngivippugut. Siuteqanngikkutta tusagaqarsinnaanngivippugut. Qarasaqanngikkutta iliuuseqarsinnaanngivippugut. Inuk toqugaangat, timip pisatai tamakku tamarmik ingerlasinnaajunnaartarput. Inuk piujunnaartarpoq.

Tamanna naapertorlugu Nalunaajaasup oqaasii 9:5, 10-mi allassimavoq: „Toqungasut sunnguamilluunniit ilisimasaqanngillat, . . . toqusut inaanni ornikkanni suliassaqanngimmat pilersaarusiorfissaqaraniluunniit, ilisimasassanillu ilisimassummilluunniit pissarsiaqarani.“ Tamatumunnga assingusumik Tussiaat 146:3, 4-mi allassimavoq: „Tunaareqinasigit naalagaanertat, inuit annaassisinnaanngitsut. Anerningerunik kingumut issunngussapput, pilersaarutaallu ulloq taanna maangaannassapput.“ Tassa inuit (tarnit) toqungaangamik piujunnaavittarput.

Ajoqersuut Guutimik nalusuneersoq ilagiinni ajoqersuutinngortinneqarsimasoq

’Testamentitaarli tarnip toqusuitsuuneranik ajoqersuuteqarpa?’ ilaat immaqa aperiumassapput. Naamerluinnaq. New Catholic Encyclopedia-mi miserratigineqanngilaq: „Toqu pillugu paasinnittaatsimut [Testamentitoqqameersumut] tamatumunnga Testamentitaaq ilumoorfiginnippoq.“ Taamaattumik „Testamentitaaq“-mi tarneq toqusartoq ajoqersuutigineqarpoq. Jesus Kristusip ersersippaa tarnip toqusuitsuuneranik  upperisaqarani. Aperaaq: ’Suna iluarpa, sabbatikkut ajunngitsuliorluniluunniit, ajortuliorluniluunniit, tarnimik inuutitsilluniluunniit toqutsilluniluunniit?’ (Mákorse 3:4, NV) Apustilip kristumiup Paulusip tarnimik paasinnittaaseq tamanna ’Testamentitoqqameersoq’ isumaqatigaa 1 Moses 2:7 issuaaffigalugu: ’Taamalu allassimavoq: „Inuk siulleq, Adam, tarninngorpoq uumasoq.“’ — 1 Korintumiut 15:45.

Qanorli ililluni Platonip ajoqersuutigisaa ilagiinni ajoqersuutinngortinneqarsimava? Encyclopædia of Religion and Ethics-imi James Hastingsip nassuiarpaa:“Kristumiut iivangkiiliuat juutit naalagiartarfiisa matuinit Romamiut isiginnaartitsiviannut pisinneqarami, tarnimik paasinnittaaseq hebræerisoorluinnartoq grækerit eqqarsariaasiannit sunnigaaqisumik avatangiiseqalerpoq, eqqarsariaaserlu tamanna sunniuteqarsimaqaaq.“ Ilagiinni ajoqersuisut ’silarsuarmut grækerit eqqarsariaasiannit sunnertissimaqisumut tusarliussartik paasinarsarniarpaat oqaatsit eqqarsaatillu grækerit tarnip pissusiinik ilisimatusaataanneersut atorlugit’. Aamma allakkanik ilisimasut juutiusut allakkaminni „Platonip eqqarsaataanit malunnartumik sunnerneqarsimaqaat“. — Encycplopædia Judaica.

Bibelip tarneq pillugu oqaasii sumiginnarneqarput ajoqersuummillu Guutimik nalusuneersumik taarserneqarlutik. Inuit amerlanerusut anguniarnissaat siunertariinnarlugu taamaaliorneq illersorneqarsinnaanngivippoq. Apustili Paulus Athenimi, grækerit kulturiannut qitiusumi, oqaluussigami Platonip tarnimik ajoqersuutai oqaluussissutiginngilai. Akerlianik makinnissamik kristumiut ajoqersuutaat oqaluussissutigaa, tusarnaartimi ilarpassuisa grækeriusut isumaqatiginngivikkaluaraanni. — apustilit suliáinik agdlagkat 17:22-32.

Bibelimi ajoqersuutit ilumoortut Guutimik nalusut ajoqersuutaannut akuliunneqarnissaat Paulusip tooqqaannartumik mianersoqqussuutigaa oqarami: ’Qaamasorlu taartorlu sukkut ilagiissuteqarpat? Beliar Kristusip sukkut isumaqatiginerpaa?’ (2 Korintumiut 6:14, 15) Kristumiuuneraqatigiit ajoqersuummik Guutimik nalusuneersumik filosofiiminnut guutisiornermillu ilisimatusaatiminnut tunngaveqartitsinerat Guutimut mitaatiginninnerulluinnarpoq!

Toqusunut neriuut

Inuit piumasaminnik upperisaqarnissaminnut kiffaanngissuseqarput. Tarnilli toqusuitsuuneranik ajoqersuutip Bibelimeersuunnginnera miserratigineqarsinnaanngilaq. Taavami toqusut uummaqqissinnaanissaannik neriuutissaqanngila?

’Tuqusoq uummaqqissinnaanerpa?“ taama aperereerlunilu Job isumassarsisitaalluni ima akivoq: „Oqaluffigiumasuugumma [Jehova], akissagaluarpakkit, taava pinngortitat kipilerfigissagaluarpat.“ (Job 14:14, 15) Aap, Bibeli naapertorlugu Guutip eqqaamasaasa tamarmik makinnissaannik neriuutissaqarpoq. Kiffani toqusimasut aalajaatsut, soorlu Job, makitissallugit Guuti kipisavoq! Neriuutip tamatuma tatiginassusia Kristus Jesusip uppernarsarpaa oqarami: ’Tamanna tupigusuutigissanngilarsi, ullut nalliukkumaarmata, taava iliverniittut tamarmik taassuma nipaa tusarumaarpaat; anillutillu makissapput, ajunngitsuliorsimasut inuunermut pisussaallutik, ajortuliorsimasulli eqqartuussivimmut pisussaallutik.“ — Juánase 5:28, 29.

Siulittuutip tamatuma eqquunnissaanut piffissanngorpat Guutip, soorlu Jesaja 25:8-mi neriorsuutigineqartoq, „toqu nungutissavaa piujunnaarsivillugu“. Taamanikkussamut oqaatsit sarĸúmersitat 21:4-miittut piviusunngussapput: ’Toqu peqarunnaassaaq.’ Illit silarsuarmi toqusunik ilisiffiusanngitsumi, ilisisartoqanngitsumi, ilerfup ujarattaanik peqarfiunngitsumi iliveqarfeqanngitsumilu inoorusussagaluarpit? Silarsuarmi aliasunnermit qullilineq pinnagu nuannaarnerinnarmilli qullilisarfiusumi?

Immaqa tarnip toqusuitsuuneranik upperisalittut perorsagaasimavutit. Bibelili ilinniaqqissaarukku Bibelip neriorsuutaanut aniguisitsisunut uppissuseqalersinnaavutit. * Qanoq ilillutit tamakku iluaqutigisinnaaneritit ilinniarsinnaavatittaaq, tarnitut toqusuitsutut inuulersinnaaqqullutiunngitsoq, kisianni nunami paratiisimi inuuneq naassaanngitsoq angusinnaaqqullugu! — Juánase 17:3; Lúkarse 23:43. (wD 1/9 90)

[Quppernerup ataani ilanngussat]