Anniarfik — naassaanngitsumik anniartitaaneq imaluunniit naassaanngitsumik suujunnaarsitaaneq?

ILINNIARTINNEQARNIKUUIT ilagiinni ajoqersuisutoqqat ukiunilu akullerni teologit amerlanersaasa kiisalu iluarsaaqqittut anniarfimmi naassaanngitsumik pillaasarnermik, imaluunniit naassaanngitsumik anniartitaasarnermik, ajoqersuut upperisimagaat? Taamaappat immaqa tupaallaatigissavat tusarlugu nalitsinni teologit ataqqisaalluartut arlallit ajoqersuut tamanna apeqquseraat. Taakkua ilaat tuluk John R. W. Stott allassimavoq: „Biibilimi tikkuarneqartoq suujunnaarsitaanermut attuumassuteqarpoq. ’Naassaanngitsumik anniartitaanermik’ eqqarsaat oqartussaasumik annerpaamik, Biibilimik, tunngaveqarnerarniarneqarsinnaanngilaq.“ — Essentials — A Liberal-Evangelical Dialogue.

Suna tunngavigalugu isummani taamatut inerpaa, tassa naassaanngitsumik anniartitaaneq Biibilimik tunngaveqanngitsoq?

 Oqaatsit atorneqartut

Tunngaviginiagaa siulleq oqaatsinut attuumassuteqarpoq. Nassuiaavoq pillagaaneq pinngitsuugassaanngitsoq („Gehenna; ilanngussaq takuuk) Biibilimi eqqartorneqaraangami atorneqarajuttoq oqaaseq griikerisooq „oqaluut apollumi (aserorpoq, suujunnaarpoq) pissuseqataalu taggit apoleia (aseruineq, suujunnaarneq)“. Oqaatsit taakku anniarnermik imaqarpaluppat? Stottip tikkuarpaa oqaluut pisorsiutaagami susaqaramilu taava apollumi isumaqartoq „toquppaa“. (Matîuse 2:13; 12:14; 21:41) Matîuse 10:28-mi kalaallisuunngortitaq naapertorlugu eqqartorneqarpoq Guuti ’timimik tarnimillu anniarfimmi [Gehennami] aserortitsisinnaasoq [griikerisut nagguia: apolʹlymi]’, taamaalillunilu paasinarpoq toqumi suujunnaarsitaaneq pineqartoq, naassaanngitsumik anniartitaaneq pineqarnani. Matîuse 7:13, 14-imi Jesusip ’isertarfimmut nerukitsumut inuunermut sammisumut’ akerliusutut eqqartorpaa ’isertarfik silittoq aserorsimaffimmut [griikerisut: apōʹleian]’ sammisoq’. Stott oqarpoq: „Taamaattumik eqqumiissaaq inuit aserorsimaffimmi aserorneqartutut oqaatigineqartut aserorsimassanngimmata.“ Taamaattumik isummani ima inerpaa: „Inuarnikkut timip inuunera toqunneqartarpat, anniarfik tassaasimassaaq timikkut anersaakkullu inuunermik arsaarineq, tassa piujunnaarsitsineq.“ — Essentials, qupperneq 315-16.

Anniarfik suunaava?

Inuilli upperisarsiortut ilaasa Southern Baptist Conventionip præsidentia, Morris H. Chapman, isumaqatigiumassavaat ima oqarmat: „Anniarfivik oqaluussissutigaara.“ Oqaatsinilu ilavai: „Biibilimi taaneqarpoq ’tatsimik innerusumik’, nassuiaallu tamanna pitsaanerusungortinneqarsinnaasorinngilara.“

Ilumoorpoq Biibilip innermik assersuutaasumik eqqartuinera anniartitaanermut eqqaanartinneqarsinnaammat. Atuakkamili Essentials-imi ima allassimavoq: „Qularutissaanngilaq tamatta uulluni qanoq annernarsinnaatigisoq nalunnginnatsigu inneq isumatsinni ’anniarnermut malugisassaasumut’ attuumassuteqartittarparput. Innerulli suliassaa pingaarnerpaaq tassaanngilaq anniartitsinissaq, tassaavorli aseruinissaq, tamannalu silarsuarmi ikuallaavissuit tamarmik uppernarsarsinnaavaat.“ (Qupperneq 316) Tamanna eqqaamajuaraanni Biibilimi allassimanngitsunik ilanngussinaveersaartoqarsinnaavoq. Assersuutissaqarpoq:

Jesus oqarsimavoq Gehennamut igitasoqarumaartoq, ’qullugiaallu toqussanngitsoq innerallu qamissanani’. (Mákorse 9:47, 48) Allakkanit Biibilimut ilaatitaanngitsunit Juditip allagai-nit („Innermik quperlunillu timaannut igitsissaaq, naassaanngitsumik nimaassammata.“ — Judit 16:17) sunnerneqarlutik Biibilimik nassuiaasartut ilaat oqartarput Jesusip naassaanngitsumik anniartitaaneq eqqartoraa. Soorunami atuagaq Biibilimut ilaatitaanngitsoq Guutimillu isumassarsiarititaanngitsoq Markusip allassimasaanut isumasiuissutigineqarsinnaanngilaq. Jesaja 66:24-mi, Jesusip issuannguatsiagaani, allassimavoq Guutip akeraasa timaat innermit ikikkarneqartut quperlunillu nerineqartut. Esajasip Jesusilluunniit oqaasiini ilisimasunik anniartitsineq eqqaaneqanngilaq. Inneq suujunnaarsitaalluinnarnermut assersuutaavoq.

sarĸúmersitat 14:9-11-mi oqaatigineqarpoq ilaat ’innermik ikuallassaammillu anniartinneqassasut . . . Pujorlu anniarnerata pia majortuassasoq naassaanngilluinnartumik.’ * Tamanna naassaanngitsumik anniartitaaffeqarneranut uppernarsaataava? Naamik, tassani eqqartorneqaannarpoq ajortut anniartitaajumaartut, imaanngitsoq naassaanngitsumik anniartitaajumaartut. Oqaatigineqarpormi pujoq — innerup aseruineranut takussutissaasoq — naassaanngitsumik majortoq, imaanngitsoq innermi anniartitaaneq atajuartoq.

sarĸúmersitat 20:10-15-imi allassimavoq ilaat ’tatsimut innerusumut ikuallassaataasumullu’ iginneqarumaartut, aamma ’anniartitaassasut ullukkullu unnuakkullu naassaanngilluinnartumik’. Tamanna innermi naassaanngitsumik anniartitaanissamik ajoqersuummut uppernarsaatissatut nipeqarsinnaagaluarpoq, taamaanngilarli.  Sooq? Ilaatigut ’nersut pruffiitioqqusersullu’ kiisalu ’toqu toqusullu inaat’ tassani ’tatsimik ikualasumik’ taaneqartumut igitaassammata. Nersut, pruffiitioqqusersoq, toqu toqusullu inaat piviusuunngitsuugamik soorunami malugisaminnik anniartinneqarsinnaanngillat. Gads Danske Bibel Leksikon-imi ’taseq innerusoq ikuallassaataasoq’ tassaanerarneqarpoq „Satanip pissaaneqartitaasalu . . . naassaanngitsumik suujunnaarsitaaffissaat“. Biibilimilu namminermi nassuiarneqarpoq: ’Tassa toqup aappaa, taseq innerusoq.’ — sarĸúmersitat 20:14.

Upperisarsiornikkut marlulissat avissaartinneqarput

Naak tamakku uppernarsaatissaagaluartut upperniartut ilarpassuisa suli aalajangiusimassagunarpaat „aserorneq“ aamma „tammarneq“ isumaqartut naassaanngitsumik anniartitaaneq. Sooq? Anniarfimmik ajoqersuutip upperisarsiornikkut marluliaqataanit — tarnerup toqusuitsuunerarneqarneranit — sunnerneqarsimagamik. Ilagiit ilaasortaaffigisamik ukiuni hundredelikkuutaani marlulissanik taakkuninnga ineriartortitsisimanerat pissutigalugu Biibilimi aserorneq tammarnerluunniit eqqartorneqaraangata naassaanngitsumik anniartitaaneq ingerlaannaq eqqaasarpaat. Tarnermi toqusuitsoq piujunnaarnavianngilaq, taama eqqarsartarput.

Teologilli ilaasa, aamma qallunaat ilaasa, ukiut ingerlaneranni nassuerutigisarsimasaat malugisariaqartuupput. Taakkua ilaat N. H. Søe Den kristne Tro-mi (Kristumiut upperisaat) ima allassimavoq: „Apustililli silarsuarmut oqariartuutigisaat tarnermut tunnganngilaq, Kristusimulli ajugaanissaanullu tunngalluni. ’Tarnerup toqusuissuia’ ajoqersuutiginngilaat, kisianni Kristusip tikiuteqqinnerani makititsinissaq. Tamatumunngalu naapertuuteqqissaartumik apustilit upperisamik nassuerutaat tarnerup toqusuissusianut tunnganngilaq, timilli makinnissaanut.“ Aamma malugiuk anglikanerit palasiat, Philip E. Hughes, qanoq oqarsimasoq: „Inuk tarnerusoq kisiat toqusuissuseqarnerassallugu eqqarsaammik Biibilimi akuerisaanngitsumik tapersersuiniarnerussaaq, Biibilimimi tamatigut inuk anersaamik uinimmillu timeqartutut eqqaaneqartarpoq.  . . . Aallaqqaammut Guutip orpimmik inerteqqutaasumik mianersoqqussutaa, ’ulloq taanna nerigaluaruit toqussaatit’, inummut anersaakkut timikkullu pissusilimmut saaffiginnissutaavoq orpimmit nerigaluaruni toqussasoq. Oqaatigineqanngilluinnarpoq inuup ilaa toqusuitsuusoq taamaattumillu ilaanna toqussasoq.“ — The True Image — The Origin and Destiny of Man in Christ.

Atuakkami Folkereligion og Kirke-mi (Upperisarsiornerit ilagiillu) palasi Jakob Rod tarnerup toqusuitsuunerarneqarnera pillugu ima allassimavoq: „Upperisaq tamanna kristumiuunngilaq.“ Teologi Clark Pinnock aamma oqarsimavoq: „Isuma tamanna [inuup tarninga toqusuitsuusoq] upperisarsiornermik ilisimatusaatinut sivisoorujussuarmik sunniuteqarsimavoq, Biibilimilli tunngaveqanngilaq. Biibilimi ajoqersuutigineqanngilaq tarneq toqusuitsuusoq.“ Tamanna Hesekiel 18:4, 20-mi aamma Matîuse 10:28-mi uppernarsarneqarpoq. Aamma Jesus nammineq ikinngunni Lazarus toqungasoq pillugu oqarsimavoq ’sinittoq’, ’itersariartussallugulu’. (Juánase 11:11-14) Inuk, imaluunniit inuk tarnerusoq Lazarus, toqusimavoq, kingornatigullu inuunermut makitinneqaqqippoq. Tamanna pissutsinik piviusunik takutitsivoq, Jesusimmi Lazarus toqusunit makitippaa. — Juánase 11:17-44.

Tamanna naassaanngitsumik anniartitaanissamik ajoqersuummut qanoq attuumassuteqarpa? 1600-kkunni atuakkiortoq William Temple ima allassimavoq: „[Biibilip atuagartaasa ilaanni] eqqartorneqarpoq ilaat innermut ikumajuartumut iginneqassasut. Aalajangiuteriikkamilli isumaqarnata, tassa tassunga igitaasut nunguttussaanngitsut, atuarutsigik isummernavianngilagut naassaanngitsumik ikumassasut kisianni suujunnaarsitaassasut.“ Nassuiaat eqqortoq tamanna suli eqqorpoq, Biibilimmi tamannarpiaq ajoqersuutigaa.

Taamaalilluni anniarfimmi naassaanngitsumik anniartitaanissamik eqqarsaatip qularutiginissaanut pissutissaqarluarpoq. Aap, immaqa ajoqersuut tamanna qularutigiinnassallugu naammanngilaq, teologiprofessorilli Pinnockip siunnersuutaa malikkumaneqassalluni: „Takorluukkat anniarfimmut naassaanngitsumillu anniartitaanermut attuumassuteqartut tamarmik, . . . ajoqersuutit uppernartup aqqani ajattorneqartariaqarput.“ Aap, ileqqorinnissaq, naapertuilluarnissaq — pingaarnerpaamillu — Guutip oqaasia taamaaliornissamik inatsipput.

Taamaalioruit paasissavat inuk toqugaangat qanoq pisoqartartoq. Paasissutissat tamatumunnga  tunngasut pitsaasut atuakkami pâratîsime nuname nâgssáungitsumik inûsínauvutit-mi nassaarisinnaavatit. * Jehovap nalunaajaasuinik naapitsiguit apeqqutiginiariuk. Taava kapitalit ’Inuk toqugaangat qanoq pisoqartarpa?’, ’Anniarfeqarpa?’ aamma ’Kikkut makissappat, aammalu sumi?’ atuarniarigit. Paasilissavat toqu pillugu oqaatigineqartut tamarmik uppernaannaratik aammali neriulersitsisartut. (wD 15/4 93)

[Quppernerup ataani ilanngussat]

[Qupp. 8-mi ungalusaq]

OQAATSINIK NASSUIAAT

Oqaatsit ’anniarfik’ aamma ’anniarfiup innera’ kristumiuuneraqatigiit teologiinit atorneqartut oqaatsimit griikerisuumeersuupput, tassa geʹenna-mit, „Testamentitoqaq“-mi 12-eriarluni atorneqartumit. (Matîuse 5:22, 29, 30; 10:28; 18:9; 23:15, 33; Mákorse 9:43, 45, 47; Lúkarse 12:5; Jâko 3:6) Oqaaseq griikerisooq tamanna Biibilimik nutsikkat ilaanni ’anniarfik’-mik nutserneqarsimavoq, ilaannilu atorneqarsimavoq „Gehenna“, tassa ’toqup aappaa, taseq innerusoq’, naassaanngitsumik suujunnaarsitaanermut Biibilip atuagartaani kingullermi eqqartorneqartumut assersuutaasoq. — sarĸúmersitat 20:14.

Teologi qallunaaq Niels Munk Plum oqaatsip Gehennap isumavia pillugu ima allassimavoq: „Oqaaseq ’anniarfik’-mik nutserneqartartoq (qallunaatut: Helvede; Hel-viti, isumaqarpoq Helip pillaataa imaluunniit toqusut inaata pillaataa) tassaavoq γέεννα = גֵי בְנֵי הִכֹּם imaluunniit גֵהִכֹּם; oqaatsimi pineqartoq tassarpiaavoq qooroq Jerusalemip kujataatungaaniittoq, Molokisiorneq pissutaalluni illernartuujunnaarluni eqqaavissuanngorsimasoq, eqqakkat ikuallanneqartarfiat. Iluamik oqaatigalugu isumaqaannarpoq siunertaasumut naapertuutinngitsoortoq atortussaajunnaarsinneqartartoq, — pissusissamisuuginnarporlu inneq aserornerlu tamatumunnga atassuteqartinneqarmata, (Mákorse 9:48) ajoqersuummik aalajangiussamik pilersitsinngikkaluarlutik. Allassimammat inneq qaminneqanngitsoq quperlullu toqunngitsut isumaqaannarpoq suut tamarmik nungutsinnagit inneq qamissinnaanngitsoq aseruinerlu unitsinneqarsinnaanani.“ — Dogmatik, qupperneq 290-91.

Gehennap, suujunnaarluinnarnermut assersuutaasup, akerlianik oqaaseq hebriiarisooq „Sheol“ griikerisoorlu „Hades“ isumaqarput inuiaat ataatsimut ilerrat, makititsinermut aallaaviusussaq.

[Qupp. 9-mi assiliartaq]

Jesusip Lazarus toqup sinianit makitissimavaa