’Ajugaasup akissarsiassaa pissarsiariumallugu arpagitsi’

STADIONIMIILLUTIT isiginnaartunik ulikkaartumi takorlooriassagit. Timersortartut isaapput. Inuit nuannaartorisatik takugaangamikkit nilliallutillu avalaartarput. Malittarisassat malinneqarnissaat qulakkeerniarlugu dommerit piareersimapput. Unamminerup nalaani ajugaasimaarpaluttumik pakatserpallattumillu nillerpallattoqartarpoq. Ajugaasut pattaaterujussuarneqartarput.

Unammineq ullumikkut pisoq isiginnaanngilat, ukiulli 2000-ngajaat matuma siorna illoqarfiup Korinthip eqqaaniittumi nunap ippiutaani Isthmosimi tamanna pisimasuuvoq. Ukiunit 500-kkunnit u.n.s. ukiut 300-kkut tikillugit u.n.k. ukioq allortarlugu Isthmosimiut Pinnguaataat tassani ingerlanneqartarput. Grækerinit ullorpassuarni soqutigalugit malinnaavigineqartarput. Timersuutinik unammiuaarnerinnaanngilaq, tassami timersortartut sakkutuussutikkut upalungaarsimaarnermut assersuutaapput. Ajugaasut assut pingaartinneqartarput, avalequtinillu piluttanillu niaqorusersorneqartarlutik. Tunissuterpassuarnik tuniorarneqartarput, inuunermillu sinnerat tamaat aningaasarsiaqartinneqartarlutik.

Korinthip eqqaani pinnguaatinik taakkuninnga ilisimaarinnilluartup apustili Paulusip kristumiup inuunera timersortartup unammineranut assersuuppaa. Sungiusarluarsimanerup, ilungersorluni angusaqarniarnerup nikallujuinnerullu pitsaaqutai erseqqissarniarlugit arpaliuttut, paasut tilluuttullu assersuutigisarpai. Kristumiut allaffigisaasa soorunami unammiuaarnerit ilisimavaat. Qularnanngitsumik ilaat isiginnaartuusarsimassapput. Taamaattumik Paulusip assersuusiai paasisinnaalluarsimassavaat. Uagummi? Inuunermik naassaanngitsumik nalilimmut arpaliunnermut ilaavugut. Unammiuaarnerit Paulusip eqqartugai qanoq iluaqutigisinnaavavut?

’Ileqqoreqqusaq eqqorlugu ajugaaniartariaqarput’

Pinnguaatinut taakkununnga ilaaniartunut malittarisassat sukangasuut itsaq atuussimapput. Nalunaariartortitap timersortartut ataasiakkaarlugit isiginnaartunut ilisaritittarpai imalu nillertarluni: ’Uunga angummut unnerluutiginnittoqarnerluni? Tillittuua imaluunniit inuunerluttuua?’ Pinerluttoq tusaamasaq kinaluunniit, imaluunniit pinerluttumik qanittumik ilaqutalik kinaluunniit unammiuaaqataasinnaasimanngilaq, taama atuakkami Archaeologia Graeca-mi oqaatigineqarpoq. Unammiuaarnermi malittarisassat unioqqutinneqarpata peqataasinnaajunnaarsillugit pillarneqartarput.

Paasissutissaq taanna iluaqutigalugu paasivarput Paulus ima oqarami qanoq isumaqarnersoq: ’Ajugaaniaqattaattunullu ilannguttoq niaqoruserneqanngikkallararaaq, kisianni ileqqoreqqusaq eqqorlugu ajugaaniarsimaguni.’ (2 Timûtiuse 2:5) Arpannitsinni inuunermik nalilimmi Jehovap piumasaqaatai malittariaqarpavut, ileqqussatigullu killissarititai qutsissut Biibilimiittut naalattariaqarlugit. Imali mianersoqquneqarpugut: „Inuit. . . inuusunnerminniilli ajortussaq  kisiat eqqarsaatigaat.“ (1 Moses 8:21) Jehovamit iluarisaajuassagutta inuunermillu naassaanngitsumik angusaqassagutta arpannermut ilaalereersimagaluaruttaluunniit malittarisassat maleqqissaarlugit ajugaaniartariaqarpugut.

Taamaaliussagaanni Guutimut asanninneq ikiuutaanerpaavoq. (Mákorse 12:29-31) Taamatut asannikkutta Jehova nuannaartissallugu, piumasaalu naammassissallugu kissaatigissavarput. — 1 Juánase 5:3.

’Oqilaaqutaasut tamaasa iperartariaqarpavut’

Itsaq Grækenlandimi arpaliuttut atisanik atortunilluunniit oqimaaquteqartanngillat. Atuakkami The Life of the Greeks and Romans-imi oqaatigineqarpoq arpaliuttut tamaqaratik arpaliuukkajuttartut. Tamaqaratik aalassarinnerusaramik oqimaaqutinut asuli nukiit atortanngilaat. Hebræerinut kristumiunut ima allakkami tamannarpiaq Paulusip eqqarsaatigisimagunarpaa: ’Oqilaaqutaasut tamaasa ajortilu uatsinnik ninniortitseqqajaaginnartoq iperartigit, nikallujuerlutalu arpanniarta assoruunnitsinni uatsinnut siunertarititaasumi.’ — Eprîarit 12:1.

Inuunermut arpannitsinni suut oqilaaqutigisinnaavavut? Tassaasinnaavoq pisuusutsinik pisariaqanngitsunik katerserusunneq imaluunniit piisaarluni inooriaatsimik ingerlatsiinnarusunneq. Pigissaarnerup toqqissisimalersissagaatik pillualersissagaatilluunniit ilaasa neriuutigisarpaat. Oqilaaqutip pisariaqanngitsup taamaattup arpattoq ima oqilaallisitsigisinnaavaa allaat immaqa Guuti soqutigiunnaarsillugu. (Lúkarse 12:16-21) Inuunermik naassaanngitsumik neriuut allaat aanngariartuaarsinnaavoq. Immaqa ima eqqarsalersinnaavoq: Silarsuassaq nutaaq siunissami piulerumaarpoq, pilersinneqarnissaatali tungaanut silarsuup neqeroorutai atorluaannarniarlakka. (1 Timûtiuse 6:17-19) Eqqarsartariaatsip taamaattup inuk inuunermut arpanneraniit ajornanngitsuararsuarmik sangutissinnaavaa imaluunniit arpalluni aallartinnissaanik akornusersinnaavaa.

Qaqqami oqaluutsimini Jesus ima oqarpoq: ’Naalakkanut marlunnut kiffartorsinnaasoqanngilaq; arlaat uumigiguniuk aappaa asassavaa, arlaalluunniit ungagiguniuk aappaa asiginnassavaa. Guutilu pissuussutillu kiffartorfigisinnaanngilasi.’ Jehovap uumasut naasullu pisariaqartitaat isumagisarpai, taakkunanngalu inuit qanoq pingaarnerutigisut tusarnaartiminut Jesusip oqaluttuarai. Taava ima oqaaqqissaarpai: ’Inuunersi isumakuluutigissanngilarsi, suna nerissagissi sunaluunniit imissagissi; timisiluunniit isumakuluutigissanngilasi, suna atissagissi. Tamakku tamaasa Guutimik nalusut piniarsinnararaat; ataatassili qilammiusup ilisimavaasi tamakkuninnga tamanik pisariaqartusi. Guutilli naalagaaffia iluarnerlu taassuma pia piniaqqaarsigit, taava tamakku tamaasa ilanngullugit piumaarpasi.’ — Matîuse 6:24-33.

’Nikallujuilluta arpanniarta’

Arpaliunnerit tamarmik naatsuusarsimanngillat. Arpaliunneq dolichos-imik taaneqartartoq kilometerinik sisamangajannik takissuseqarsimavoq. Arpaqataasut piginnaanermikkut nikallujuinnermikkullu misilinneqangaatsiartarsimapput. Oqaluttuatoqqami oqaluttuarineqarpoq arpattartoq Ageasimik atilik ukiumi 328-mi u.n.s. najukkaminut illoqarfimmut Argosimut ajugaasimanini nalunaarutigiartorlugu arpassimasoq. Ulloq taanna 110 kilometerit missaat arpassimavoq.

Kristumiut arpannerat aamma sivisuumik arpanneruvoq nikallujuissutsitsinnik misiligaaffiusoq. Jehovap iluarinninnera misigissagutsigu,  akissarsiassarlu inuuneq naassaanngitsoq pissarsiarissagutsigu nikallujuilluta arpattariaqarpugut. Inuunermi naalernerani Paulus ima oqarsinnaasimavoq: ’Sorsunneq ajunngitsoq sorsunnerisimavara, arpaffissaq naavara, upperneq aalajangiuppara. Tassa uannut niaqorut iluartuussut pissamaartitaavoq.’ (2 Timûtiuse 4:7, 8) Paulusitut arpannerput naammassisariaqarparput. Arpaliunneq ilimagisatsinnit takinerusoq isumaqarutta nikallujuinnerpullu annikilliartorpat akissarsiassaq piunnanngilarput. (Eprîarit 11:6) Apuuffissarput taama qanitsigilersoq eqqarsaatigigaanni tamanna alianassaqaaq.

Ajugaasup pisassaa

Grækerit itsaq unammiuaartitsinerini ajugaasut avalequtinik piluttanillu sanaamik, nigaliliamik naasunik pinnersarneqarsimasunik tunisittarput. Unammiuaarnerni Pythomiut Pinnguaataannik taaneqartartuni ajugaasut laubærinik nigaliliamik niaqoruserneqartarput. Olympiamiut Pinnguaataanni oliveninik nigaliliamik aammalu Isthmosimiut Pinnguaataanni orpiup meqqutaasallip pilutaanik nigaliliamik niaqoruserneqartarput. Unammiuaarnerup nalaani peqataasut qiimmassarniarlugit ajugaasut niaqorutissaat tamakku palmillu avalequtaat nerriviup qaavanut ersittumut ilineqartarsimapput, Biibilimik ilisimasallit ilaat taama oqarpoq. Niaqorummik atuineq annertuumik ataqqinaataasimavoq. Ajugaasoq ajugaasimaarluni qamutinut sorsuutinut ilaalluni illoqarfigisaminut utertarpoq.

Tamanna eqqarsaatigalugu Paulusip Korinthimi atuartini ima aperai: ’Arpaliuttarfimmi arpattut ilisimanngilisigik tamarmik arpakkaluartut, ajugaasulli pisassaa ataatsip pisaraa? Taama arpagitsi pisaariumallugu. Ikkumi taamaattarput niaqorut aserujasoq piumallugu, uagulli aserujuitsoq piniarparput.’ (1 Korintumiut 9:24, 25; 1 Pîtruse 1:3, 4) Ila assigiinngissusii! Itsaq ajugaasut niaqorutaat aserujasut assiginagit inuunermut arpannermik naammassinnittut akissarsiassaat aserunngisaannassaaq.

Niaqorut taanna kusanarnerungaartoq pillugu apustili Peter ima allappoq: ’Paarsisuunerlu erserpat niaqorut aserujuitsoq naalannassutsip pia piumaarparsi.’ (1 Pîtruse 5:4) Toqujuissutsimut, Kristus qilammi ilagalugu naalannassutsimut, naleqqiunneqarsinnaasoq suna silarsuup matuma neqeroorutigisinnaavaa?

Ullumikkut ’arpaliuttut’ kristumiut ilaat ikittuinnaat, qilammilu inuunissaminnik neriuutillit Guutip ernermisut tanissimavai. Kristumiut amerlanersaat toqujuissuseq anguniarlugu arpanngillat, Guutilli tunissutigiumasaa asseqanngitsoq alla, tassa qilammiup naalagaaffiata ataani nunarsuarmi paratiisiusumi naammalluinnassutsimi inuuneq naassaanngitsoq angujumallugu arpapput. Niaqorutit arlaalluunniit kristumiup anguniaraluaruniuk unammiuaarnerni unammeqataasunit aalajangersimanerulluni piumassuseqarnerullunilu arpattariaqarpoq. Sooq? Tassa akissarsiassaq aserunngisaannassammat. ’Tamassalu unnersuut uatsinnut  nammineq unnersuutigisaa: inuuneq naassaanngitsoq.’ — 1 Juánase 2:25.

Akissarsiassaq nalissaqanngitsoq taamaattoq kristumiup arpaqataasup akissarsiarisinnaassaguniuk qanoq silarsuup pilerinartui isigisariaqarpai? Apustili Paulusitut isigisariaqarpai, imami oqarmat: ’Ilumummi tamaasa ajunaaqqutaatippakka Naalakkatsinnik Kristus Jesusimik ilisarsinissaq annerungaartoq pillugu, taanna pillugu tamatigut ajunaartoorama tamaasalu igitassaannaatillugit Kristusi iluanaaqqutigiumallugu.’ Tamanna naapertorlugu Paulus pisinnaasani tamaat arpassimavoq. ’Qatanngutikka, imminik pillunga isumaqanngilanga tigoreeriga; ataaserli pivara: tununniittut puigorlugit siuninniittullu isattorlugit tikisassaq arpanniarpara ajugaasup pisassaa Guutip Kristus Jesusikkut pavannga qaaqqusissutaa piniarlugu.’ (Filípimiut 3:8, 13, 14) Paulusip arpatsilluni akissarsiassaq eqqarsaatiguarsimavaa. Uagut aamma taamaaliortariaqarpugut.

Malitassatta pingaarnersaat

Itsaq ajugaasut tamanit alutorineqartarput. Taalliortunit taalliarineqartarput ujaqqanillu qiperuisartumik assilineqartarput. „Ataqqineqangaartarput nuannarineqartaqalutillu,“ oqaluttuarisaanermik ilisimasalik Věra Olivová oqarpoq. Kingusinnerusukkullu ajugaasunit inuusuttunit maligassatut isigineqartarput.

’Ajugaasut’ arlaat kristumiunut maligassaalluarnerua? Paulus akivoq: ’Nikallujuerlutalu arpanniarta assoruunnitsinni uatsinnut siunertarititaasumi, uppernermillu aallarniisoq inerititsisorlu Jesus aarlorfigisigu; taassuma tipaatsuutissaq imminut saqqangiussaq pillugu ilalaarluni [nappagaq naalliutsitaaffik, NV] atorpaa, mitaatigineqarnini soqutiginagu, ingissimavorlu Guutip issiavissaarsuata talerpiata tungaanut.’ (Eprîarit 12:1, 2) Aap, arpannermi inuunermik nalilimmi ajugaassagutta maligassiuisorput Jesus Kristus qimerloortuartariaqarparput. Oqaluttuat iivangkiiliuniittut akuttunngitsumik atuartarnerisigut, qanorlu inooriaasia malissinnaanerlugu eqqarsaatigeqqissaartarneratigut taamaaliorsinnaavugut. Taamatut atuaqqissaartarutta paasissavarput Jesus Kristus Guutimut naalattuusimasoq, aalajaannermigullu uppernini uppernarsarsimagaa. Nikallujuinnerminut Jehova Guutip iluarinninnera pisinnaatitaaffiillu angingaartut allat akissarsiarisimavaat. — Filípimiut 2:9-11.

Asanninneq Jesusip pissusaasa malunnarnersarisimavaat. ’Asanninneq tamanit anneq tassa ikinngutini pillugit inuunini iperaraanni.’ (Juánase 15:13) Akeqqavut asassagivut oqarami asanninneq isumaqarnerulersippaa. (Matîuse 5:43-48) Ataatani qilammiusoq asagamiuk piumasaanik iliussalluni Jesusip nuannaarutigisarpaa. (Tussiaat 40:10, 11; Ussatit 27:11) Jesus maligassatsitut isigigutsigu, inunermullu arpannerup sukkassusissaa taassuma aalajangissagaa paasigutsigu aamma uagut Guuti tullerpullu asalerlugit kiffartuutitsinni iluartumi nuannaarneq naniumaarparput. (Matîuse 22:37-39; Juánase 13:34; 1 Pîtruse 2:21) Jesusip artorsissanngimmatigut eqqaamajuk. Ima neriorsorpaatigut: ’Qanilaarama uummatikkullu makitajuikkama; taava tarnissinnut qasuerfissarsiumaarpusi. Nammaatarami iluaqaaq, nammakkiussaralu oqeqaluni.’ — Matîuse 11:28-30.

Naggatissamut aalajaatsunut akissarsiassaq Jesusi assigalugu eqqarsaatigiuartariaqarparput. (Matîuse 24:13) Malittarisassat malillugit akiuukkutta, oqimaaqutit taamasa peerlugit nikallujuilluta arpakkutta ajugaanissarput qulakkiissavarput. Apuuffissarput takusinnaagatsigu siumut ingerlaannarnissatsinnik kajumissisippaatigut. Apuukkutta nuannaarnissap nukeqarnerulersippaatigut, aqqusinerlu siunitsinniittoq malikkuminarnerulersillugu. (wE 1/1 2001)

[Qupp. 9-mi assiliartaq]

Kristumiut arpannerat sivisuumik arpanneruvoq — nikallujuissutsimik misiligaaffiusoq

[Qupp. 10-mi assiliartaq]

Itsaq ajugaasut niaqorutaat assiginagit kristumiut akissarsiassaat aserunngisaannassaaq

[Qupp. 11-mi assiliartaq]

Naggatissamut aalajangersut tamarmik ajugaasutut akissarsiassaqassapput

[Suminngaanneernera]

Copyright British Museum