Ilumoorneq qanoq paasisariaqarpa?

UKIUT hundredellit aappaanni Hasidimi juutit ilumoorluinnartuusoripput. Taaguutaat Hebræerit oqaasianneersoq chasīdhʹ isumaqarpoq „ilumoortoq“. Taggit taanna chæʹsædh-mit naggueqarpoq, Biibilini nutsikkani pisoqaanerusuni nutaajunerusunilu isumaqartinneqarluni „isumassuissuseq“, „ajunngissuseq“, „aalajaassuseq“, „naakkinnissuseq“, „ilumuussuseq“ aamma „ilumoorluni tunniussimaneq“. Theological Dictionary of the Old Testament naapertorlugu chæʹsædh pissusiuvoq isumaqartoq „suliumatooq, ammasoq aamma ataavartoq. . . . [Chæʹsædh] inuup isumaanik oqaatiginniinnarani, aammattaaq suliaanik isumammit taassumannga aallaaveqartunik oqaatiginnippoq. Suliat inuuginnartitsisut inuunermulluunniit illersuutaasut; imaluunniit ajunaartunut annikilliortunulluunniit iluaqutaasumik iliuuseqarluni akuliunnerit pineqarput. Suliat tamakku ikinngutigiinnermik ersersitsipput“.

Hebræerit oqaasiat Biibilimi atorneqartoq kalaallisut oqaatsimik ataatsimik oqaatigisinnaagunanngilarput. Ilumuussuseq Biibilimi atorneqaraangat akisussaaffimut aalajaannermit isumaqarneruvoq. Eqqarsaatigineqarpoq qamannga pisumik tunniusimaneq taamatut misigiffigisamut iluaqutaasumik iliuuseqarnertalik. Ilumuussuseq eqqortoq paasilluinnassagaanni, Jehovap Abrahamimut, Mosesimut, Davidimut, Israelikkunut inuiannullu tamanut ilumoorfiginninneranik paasisaqarneq iluaqutaassaaq.

Jehovap ilumuussusia

Jehova ikinngumminut Abrahamut oqarpoq: „Uanga tassaavunga eqqortinnaveeqqutit.“ (1 Mosesi 15:1; Esaja 41:8) Jehova oqaannarani aamma iliuuseqarpoq. Jehovap Abrahami inoqutaalu illersorlugit Faraomit Abimelekimillu aniguisippai. Abrahamip Loti kunnginit sisamanit aallarussaaneranit aniguisimmagu Jehova aniguisitseqataavoq. Abrahami hundredenik Saralu 90-inik ukiullit kinguaassiorsinnaalerseqqippai kinguaassaq neriorsuutigisaq inunngorniassammat. Abrahami takorruuinikkut, sinnattutigut inngilitigullu aallartitatigut attaveqarfigisarpaa. Aap, Jehovap Abrahami inuunerinnaani ilumoorfiginngilaa, aammali toqoreersoq ilumoorfigaa. Israelikkut naalasseriitsuugaluartut Jehovap Abrahamip kinguaavinut neriorsuutini ukiuni hundredelippassuarni eqqortippai. Jehovap Abrahamimut attaveqarnera eqqortumik ilumoorfiginninnermut nalunaajaataavoq — asanninneq iliuutsikkut ersersinneqartoq. — Mosesip allagai siulliit, kapitalit 12-25.

Allassimasutut „Jehova Mosesilu imminnut kiinarsillutik oqaloqatigiittarput soorlu inuup inoqanni oqaloqatigisaraa.“ (2 Mosesi 33:11) Jiisusi Kristusi sioqqullugu Mosesi pruffiitinit tamanit Jehovamut toqqaannarnerusumik qaninnerusumillu attaveqarpoq.  Jehovap Mosesimut ilumuussutsini qanoq ersersippaa?

Mosesi 40-nik ukioqarluni pissaaneqarami piginnaassuseqaramilu makitalluni nammineerluni innuttani aniguisinniaraluarpai. Piffissaanngikkallarporli. Annanniarluni qimaasariaqalerpoq. Ukiuni 40-ni Midjanimi savanik paarsivoq. (Apustilit Suliaat 7:23-30) Jehovamilli qimanneqanngilaq. Piffissanngormat uteqquneqarpoq Israelikkut Egyptenimit aniguisikkiartorlugit.

Jehovap aamma Daavimut, Israelikkut kunngiisa aappaannut tusaamasaasumut, ilumuussutsini ersersippaa. Daavi suli inuusuttuusoq Jehovap pruffiiti Samueli oqarfigaa: „Taninniaruk — tassa taanna!“ Taamanimiilli Jehovap ilumoorluni Daavi Israelikkunnut kunngissatut inerikkiartornerani illersorlugulu siulersorpaa. Jehovap „løvinit nannunillu“ Filisterillu inorujussuup Goliatip assaanit annnaappaa. Daavi Israelikkut akeraannut ajugaatittaqattaarpaa, Saulimillu sinngasumit uumiginnittumillu, qalugiusaminik eqqoriaagaluatumit, annaallugu. — 1 Samueli 16:12; 17:37; 18:11; 19:10.

Daavi soorunami naammalluinnartuunngilaq. Ajortuliorpoq allaat ingasangaartumik. Jehovalli ajattunngilaa. Peqqissimingaarmat ilumoorfiginnilluni tunniusimaffigaa. Arlaleriaqaluni Daavip inuunera illersorlugulu annaattarpaa. Annikilliortut ikiortarpai. Ilumoorfiginnissusia! — 2 Samueli 11:1–12:25; 24:1-17.

Sinajip qaqqaani angerfigeqatigiikkamik inatsisillu tunngavigalugit angeruseq naalakkumagamikku Israelikkut immikkut ittumik tunniulluinnarlutik Jehovamut attaveqalerput. (2 Mosesi 19:3-8) Jehovap Israelikkullu attaveqatigiinnerat Biibilimi aappariinnermut assersuunneqarpoq. Israelikkut oqarfigineqarput: ‘Jehovap nuliatut qaaqquaatit.’ Jehovalu nuliamut tassunga oqarpoq: ‘Soraajuitsumik ilumoorlunga nallittorpakkit.’ (Esaja 54:6, 8) Jehovap ilumoortuunera attaveqatigiinnermi immikkuullarissumi qanoq erserpa?

Jehovap Israelikkut imminut attaveqarnerat nakussatippaa pisariaqartitaallu isumagalugit. Egyptenimit aniguisippai, inuiaqatigiittut aaqqissuullugit aamma „nunamut immummik tungusunnitsuummillu kuuttumut“ ingerlallugit. (2 Mosesi 3:8) Palasit, Levikkut, pruffiiterpassuit aallartitarpassuillu aqqutigalugit aalajangersimasumik inatsisiminik ajoqersorneqarnissaat isumagaa. (2 Nalunaarsuutit 17:7-9; Nehemia 8:7-9; Jeremia 7:25) Israelikkut guutinut allanut saakkaangata Jehovap sukannersumik perorsartarpai. Peqqissimillutik allamik isumataaraangata isumakkeerfigisarpai. Oqaatigisariaqarpoq Israelikkut „nuliatut“ piuminaatsuusut, Jehovamilli naammagittarfigineqangaarput. Abrahamimut neriorsuutini pissutigalugu siunertani naammassitserlugu inuiaqatigiit ilumoorfigai. (5 Mosesi 7:7-9) Ullutsinni aappariinnut maligassaalluarpoq!

Jehovap aamma inuiaat tamaasa ilumoorfigai naapertuilluartut naapertuilluanngitsullu pisariaqartitaat tunngaviusut isumagalugit. (Mattæusi 5:45; Apustilit Suliaat 17:25) Tamakkuinnaalli isumaginngilai. Inuit tamaasa ajortimit toqumillu  inussiaajunnaarsinniarlugit naammalluinnartunngorlutillu paratiisimi inuunermik naassaanngitsumik neriuuteqalersinniarlugit ernini utertitsissutissatut tunniuppaa. (Matthæusi 20:28; Johannesi 3:16) Utertitsissutissamik aaqqissuussineq inuuginnarnissamut inuunerullu illersornissaanut aqqutissaavoq pingaarnerpaaq. Ilumoorpoq ‘ajunaartunut annikilliortunulluunniit iluaqutaasumik iliuuseqarluni akuliunnerusoq’.

Iliuutsikkut ilumoortuugit!

Ilumuussutsip isumaqatigimmagu ilumoorluni tunniusimaneq, suliat ilumuussutsimik aallaaveqartut illuatungeriinnut tamanut iluaqutaassapput. Ilumoortumik tunniusimaffigineqaruit akiniaallutit ilumoortumik tunniusimanissat naatsorsuutigisinnaassavaat. Ilumuussuseq ilumuussutsimik akilerneqartarpoq. Daavip tamatuminnga paasinninnera tussiaammi atuarsinnaavarput: „Pallorpunga naalaffinni illernartumi, aqqillu nersorpara ajunngissutsit ilumoorsutsillu pillugit, oqaatsit angisuunngortikkakku illit qilanni tamarmi.“ (Tussiaat 138:2) Daavip Jehovap ilumoortumik tunniusimanera malugigamiuk pallorfigerusullugulu unnersiutigerusuppaa. Jehovap ilumoortumik tunniusimaffigimmatigut akillugu ilumoortumik tunniusimaffigerusunnginnerparput? Jehovap aqqa mingutserneqarpat aqqanik tusaamasaaneranillu illersuerusussannginnerpugut?

Sallusuissummiileqqammersoq taamaaliorusuppoq. Nulianilu eqqarlertik angut inuusuttoq motorcykelerluni ajunaartoq ilisaammat najuupput. Ilisisut persuarsiorpasinngillat, najuuttullu tamarmik toqusoq pillugu oqaaseqarsinnaatitaapput. Najuuttut ilaata angutip inuusuttup toquneranut Guuti pisuutippaa. Ilaatigut oqarpoq angut inuusuttoq inuusuppallaarluni toqusoq, Guutillu qilaliartikkusukkamiuk aagaa. Taamatut oqarneq qatanngutitta angutip tusaaginnarusunngilaa. Biibileqanngikkaluarluni allattugaqanngikkaluarlunilu sassarluni naatsumik oqalugiarpoq. Aperivoq: „Isumaqarpisi Guutip naakkinnittup, misiginneqataasup ajugaqanngitsullu taamatut toqunera iluarigaa?“ Piareersaqqaarnanilu oqalugiarami allassimaffinnik issuaavoq, sooq toqusoqartarnersoq, Guutip inuit toqumit annaanniarlugit qanoq iliuuseqarnersoq nunamilu paratiisimi naassaanngitsumik inuunermut makititaanissamik nuanningaartumik neriuuterput nassuiarlugu. Oqalugiareermat najuuttut hundredet sinnillit nuannaajallannermik sivisuumik pattaapput. Kingorna qatanngut angut oqarpoq: „Misiginngisaannakkannik qamuuna nuannaarpunga. Jehova ilisimassuseqarluni ilinniartitsineranut aterminillu illernartumik illersuisinnaatimmanga qutsavigaara.“

Jehovamut ilumoornerup ilagaa oqaasianut allanneqartumut Biibilimut ilumoorneq. Sooq? Jehovap Biibili aqqutigalugu qanoq inuussanersugut ilinniartikkamisigut. Qanoq inuunissamut inatsisai najoqqutassiaalu tamanit pitsaanerpaapput iluaqutaanerpaallutillu. (Esaja 48:17) Allanit tatineqarnerup sanngiissutsivilluunniit Jehovap inatsisaanit nigortinngikkilisit. Guutip oqaasianut ilumoortuarit!

Guutimut ilumoornerup ilagaa peqatigiiffianut ilumoorneq. Ilumoorpoq ukiut ingerlanerini allassimaffinnik paasinninnerput naqqinneqartarlunilu iluarsineqartartoq, allanilli anersaakkut taama peqqinnartigisunik pilersugaalluartigisoqanngilaq. (Matthæusi 24:45-47) Qularutissaanngilaq Jehovap ullutsinni peqatigiiffini ilumoorfigimmagu. Uagut aamma taamaaliorsinnaavugut? A. H. Macmillan taamaaliorpoq. Toqunngitsiarluni oqarpoq: „1900-mi septembarimi 23-nik ukioqarlunga Guutimut tunniulluinnarama takuara Jehovap peqatigiiffia mikisunnguulluni aallartittoq pilluarlutik aallussillutik sallusuissutaanik nalunaajaasuisa nunarsuaq tamakkeraat. . . . Maanna nunami Guutimut kiffartornerma naggatissaa qanilliartortillugu, aatsaat taama qularinngitsigaara Jehovap innuttani siulersorlugillu piffissaq eqqorlugu pisariaqartitaannik isumassortarai.“ Qatanngut Macmillan 1966-imi aggustip ulluisa 26-ianni toqunissi tikillugu aalajaalluni ilumoorlunilu ukiuni 66-ingajanni kiffartorpoq. Guutip peqatigiiffianut  takussaasumut ilumoortuunera uaguttsinnut maligassaalluarpoq.

Uagut — peqatigiiffimmut ilumoortuunitta saniatigut — aamma immitsinnut ilumoorfigissaagut? Malersugaarujussuaqqajaagutta qatanngutitsinnut angutinut arnanullu ilumoortuassaagut? Sorsunnersuarmi kingullermi Hollandimi qatanngutivut maligassiuilluarput. Groningenimi ilagiinni utoqqaanertaq, Klaas de Vries, Gestapomit naakkittaatsumik killisiorneqarpoq, ullunilu aqqaneq-marlunni imeq iffiarlu inuussutigalugit ineeqqami ataasiuttarissami parnaarussaareerluni killisiorneqaqqippoq. Illuinnarsuummik toqumut sioorasaarneqarluni minutsinik marlunnik piffissalerneqarpoq qatanngutit akisussaasut sumiinnerisa oqaatiginissaannut, pingaarutilinnillu allanik paasissutissiinissaminut. Klaas akiinnarpoq: „Oqartinnavianngilassinga . . . killuussisuunianngilanga.“ Pingasoriarluni illuinnarsuummik sioorasaarneqarpoq. Gestapo naggataagut oqartitsiniaajunnaarpoq, Klaasilu parnaarussaaqqippoq. Qatanngutini killuutiginngilai.

Qaniginerpaasatsinnut, aappatsinnut ilumoorfiginnissaagut? Aappariikkumalluta neriorsuutitsinnut ilumoorfiginnissaagut, Jehovap Israelikkunnut angerutsiminik ilumoorfiginninneratut? Aap, aappannut aalajaallutit ilumoornerpit saniatigut qanittumik attaveqaannarniarlusi iliuuseqartariaqarputit. Aappariinnersi nakussatsinniarlugu aalajaallisarniarlugulu suliniuteqarit. Piffissaqarfigeqatigiittaritsi, ammasumik oqaloqatigiittaritsi, tapersersoqatigiillusilu kajumissaaqatigiittaritsi, immissinnut tusarnaartaritsi, illaqatigiittaritsi, qiaratigiittaritsi, pinnguaqatigiittaritsi, anguniagaqatigiillusi suleqatigiittaritsi, nuannaaqatigiittaritsi, ikinngutigiigitsi! Allamut ajuutiginnilernaveersaarit. Soorunami aapparisap saniatigut qanittumik ikinnguteqarnissaq ilisarisimasaqarnissarlu pissusissamisoorpoq, ajuutiginninnerilli aapparisaannarmuusariaqarput. Aappavit illillu akunnissinniittoqanngikkili! — Ussatit 5:15-20.

Uppernermi ikinngutinnut ilaquttannullu ilumoorfiginnittuarit. Ukiut ingerlanerini puioqinagit. Attaveqarfigiuakkit, allaffigikkit, sianerfigikkit, pulaakkit. Qanorluunniit pisoqassagaluarpat pakatsisinnaveersaakkit. Oqarsinnaagilittoq ilinnik ilisarisimanninnertik ilaqutaqanertilluunniit nuannaarutigalugu. Taakkununnga ilumoorfiginninnerpit eqqortuliornissannik aalajangiusimannitsissavaatit, qiimmassaatigissavallu. — Esteri 4:6-16.

Aap, ilumoorfigeqatigiinneq piviusoq tassaavoq erlinnartumik ikinngutigiiginnarniarluni ajunngitsuliorneq. Jehovap ilumoortumik tunniusimanera akiniarlugu sapinngisannik iliuuseqarit. Ilagiinnut kristumiunut, aappannut, ilaquttannut ikinngutinnullu attaveqarninni Jehovap ilumoorfiginninnera ilaaruk. Jehovap ileqqorinnera sanilinnut allanullu oqaluussissutigiuk. Tussiaasiortutut iliorit, taanna oqarmat: „Jehovap ajunngissusia angeqisoq erinarsuutigissavara naassaanngitsumik, unneqqarissusia qaninnik nalunaarutigissavara kinguaariikkuutaani.“ (Tussiaat 89:2) Guutimut taamaattumut kajungilersitaannginnerpugut? Ilumut, „unneqqarissusia atavoq naassaanngitsumik“. — Tussiaat 100:5. (wE 10/1 01)

[Qupp. 23-mi assiliartaq]

A. H. Macmillan