Tunisineq nuannaalersitsisarpoq

GENIVALIP, Brasiliap avannaata kangiani illoqarfimmi piitsoqarfiusumi najugallip, napparsimmavimmi isumannaallisaasutut sulinermini akissarsiamininnguaminik nuliani meeqqanilu pilersorpai. Atugarliungaaraluaqaluni unneqqarilluni pissarsiami qulinginik tunisisarpoq. „Ilaatigut ilaquttakka kaattariaqartarput“, naani patillugit eqqaamasalikkersaarpoq. „Guutili pitsaanerpaanik tunerusuppara qanorluunniit akeqassagaluarpat.“

Allaat Genivalip suliffini annaagaluarmagu pissarsiat qulinginik tunisiuaannarpoq. Palasiata kajumissaarpaa Guuti misileqqullugu amerlasuunik tunisilluni. Palasillu uppernarsaavigaa tamatuma kinguneranik Guutip pilluaqqujumaaraa. Taamaattumik Genivali aalajangerpoq pigisani tamaasa tuniniarniarlugit aningaasallu oqaluffimmut tunniullugit.

Genival ilumoorluni tuniserusussuseqarnerminik kisiartaanngilaq. Piitsuungaartut amerlaqisut naalangaarlutik pissarsiamik qulinginik tunisisarput ilagiit attavigisaasa ajoqersorsimammatik tamanna Biibilimi peqqussutigineqartoq. Tamannali ilumoorpa?

Pissarsiat qulingi Inatsisillu

Qulinginik peqqussut Inatsisinut, ukiut 3500-t matuma siornatigut Guutip Israelikkut naggueqatigiivinut aqqaneq-marlunnut tunniussaanut, ilaavoq. Levikkut naalaffimmi kiffartornerat tapersersorniarlugu, Inatsisit naapertorlugit narsaatit inerititaasa orpiillu naatitaasa aammalu nersutaatit inerititaasa qulerarterutaannik tunisisussaapput. — 3 Mosesi 27:30, 32; 4 Mosesi 18:21, 24.

Jehovap Israelikkut ilisimatippai Inatsisinik malinninniarneq ’ajornakusoortuussanngitsoq’. (5 Mosesi 30:11, NV) Jehovap peqqussutai, ilaatigut qulinginik tunisisarneq, aalajaallutik malittuaannarunikkik naammattunik inerititaqarnissamik neriorsuutaa tatigilluinnarsinnaavaat. Aammattaaq ukiut tamaasa immikkoortitat pingaannginnerusut qulinginik, nalinginnaasumik inuiattut ullorsiornernut atorneqartartunik immikkoortitsisoqartassaaq. Taakkuli aamma ’takornartanut iliarsunnut uillarnernullu’ atorneqarsinnaapput qaarsillarniassammata. — 5 Mosesi 14:28, 29; 28:1, 2, 11-14.

Qulinginik tunisinnginnikkut Inatsisini pillaatissamik aalajangersimasumik peqqussuteqanngilaq, Israelikkulli pallorfiginninnermut ilumoortumut taamaaliornermikkut sakkortuumik tapersersuerusussuseqartuupput. Jehovap Malakip nalaani Israelikkut qulinginik tunisiumanngitsut unnerluutigai, ’pissarsiat qulinginik akiliutinullu’ tunngatillugu salloqittarniarmanni. (Malaki 3:8) Kristumiut pissarsiat qulinginik tunisisanngitsut assingusumik unnerluutigineqarsinnaappat?

Nalinginnaasumik nunap inatsisai nunani allani atuunneq ajorput. Assersuutigalugu tuluit aqqusinikkut saamerlikkut biilernermik inatsisaat Frankrigimi biilertartunut atuutinngilaq. Pissarsiat qulingi eqqarsaatigalugit Guutip inuiaallu Israelikkut akornanni immikkut ittumik isumaqatigiissutip ilagaa. (2 Mosesi 19:3-8; Tussiaat 147:19, 20) Israelikkut kisimik maleruartussaavaat.

Ilumoorpoq Guuti allanngorneq ajormat, inassutaali ilaatigut allanngorsinnaasarput. (Malaki 3:6) Biibilimi ersarissumik allassimavoq ukiumi 33-mi Jiisusip toqunermigut ’pissarsiat qulinginik inatsit’ ’peeraa’ imaluunniit ’atortuujunnaarsikkaa’. — Kolossemiut 2:13, 14; Efesosimiut 2:13-15; Hebræerit 7:5, 18.

Kristumiut tukkussusiat

Taamaattorli suli pallorfiginninneq ilumoortoq aningaasatigut tapersersussallugu pisariaqarpoq. Jiisusip ajoqersukkani peqquai ’nalunaajaasooqqullugit nunarsuup isua tikillugu’. (Apustilit Suliaat 1:8) Uppertut amerliartortillugit ajoqersuisut nakkutilliisullu ilagiinnut pulaartartussat nakussatsitsisartussallu pisariaqartinneqarnerulerput. Ilaatigut aamma uillarnerit, iliarsuit  allallu ajornartorsiortut ikiortariaqartarput. Ukiuni hundredelinni siullerni kristumiut aningaasartuutit qanoq matussusertarpaat?

Ukiup 55-ip u.n.k. nalaani kristumiut juutiunngitsut Europami Aasiaaqqamilu piumaffigineqarput Judæami ilagiit ikiortariallit ikioqqullugu. Ilagiinnut Korinthimiittunut apustili Paulusip allakkamini eqqaavaa ’illernartunut katersineq’ qanoq aaqqissugaasimasoq. (1 Korinthimiut 16:1) Kristumiut tukkussusiat pillugu Paulusip oqaasii immaqa tupaallaatigissavatit.

Apustili Paulusip uppeqatini tuniseqqullugit oqaluffiginiaannartanngilai. Kristumiut Makedoniamiittut ’annikilliornartorsuarnik misilinneqaraluaqalutik piitsuungaarlutillu’ illernartunut ikiuutissanik tuniseqataajumallutik ’ilungersungaarlutik qinnuigaat.’ — 2 Korinthimiut 8:1-4.

Paulusip kristumiut Korinthimiittut pisuujunerusut kajumissaarnerugaluarpai qatanngutimi Makedoniamiittut tukkussusiat ilaarniaqqullugu. Tamatumanissaaq Biibilimik oqaaseqartartoq naapertorlugu, ’nalakkeerpalaartumik pissuseqanngilaq, kajumissaarutinilli ilungersuusseqqussutinillu siunnersuutinillu kaammattorpai. Korinthimiut kajumillutik qamanngalu pisumik tunisinavianngillat pinngitsaalineqarunik.’ Paulusip nalunngilaa ’kajumittumik tunisisoq Guutip nuannarigaa’, ’pinaasertoq pinngitsaalineqartutullunniit’ misigisoq pinnagu. — 2 Korinthimiut 9:7.

Korinthimiut uppissuseqangaarnermit, ilisimasaqangaarnermit ilumoortumillu asanninnermit uppeqatiminnut piumassutsimik tapersersuerusussusermik kajumissisinneqartussaapput. — 2 Korinthimiut 8:7, 8.

’Uummammigut aalajangiisimanermisut’

Paulusip qanoq atsigisumik procentinilluunniit qassinik tunisisoqarnissaa oqaatiginngilaa, siunnersuutigaluguli ’sabbatip-akunnerata ulluisa siullianni tamarmik immikkut katersuisassasut akissaqarnertik naapertorlugu immikkoortitsisarlutik’. (1 Korinthimiut 16:2) Korinthimiut qanoq atsigisoq aalajangersimasumik immikkoortinniarlugu aalajangereersimagunikku, Paulusi tikippat tunisinissaminnut pinngitsaalisaasutut misigissanngillat immaqalu pinaallutik pilersaarutaanngitsumillu tunisillutik. Qanoq atsigisumik tunisinissaq ataasiakkaat namminneq aalajangigassaraat, ’uummammigut aalajangiisimanermisut’. — 2 Korinthimiut 9:5, 7.

Korinthimiut naammattumik inerititaqarumagunik aamma naammattumik siaruarterisariaqarput. Ataasinnguamilluunniit annernartua tikillugu tuniseqquneqanngillat. ’Tamatumanimi isumagineqanngilaq . . . ilissi ajornartorsiulissasusi,’ Paulusi oqarpoq. Tunisinermi ’qujarunneqartarpoq pisinnaasanut missiliuullugu pisinnaanngisanut pinnagu’. (2 Korinthimiunut 8:12, 13; 9:6) Kingusinnerusukkut allakkamini Paulusi mianersoqqusivoq: „Eqqarliminik, pingaartumik inoqutiminik, isumaginninngitsoq uppernerminik tunussisuuvoq uppinngitsumillu ajornerulluni.“ (1 Timotheusi 5:8) Najoqqutassiaq tamanna Paulusip tunisinissamik kajumissaarutaata atuuttuujunnaarsinngilaa.

Aammattaaq maluginiagassaalluarpoq Paulusip pisariaqartitsisunut ’illernartunut katersuinissaq’  siulersoraa. Biibilimi atuanngilarput Paulusi apustilillu kiffartornerminnut tunngatillugu aningaasartuutinut tunissutinik katersuisut qulinginilluunniit tigusisut. (Apustilit Suliaat 3:6) Paulusip ilagiit nassiussai qujamasuutigiuarpai unneqqarillunili sapinngisamik ’arlaannaanulluunniit nanertuutaajumanngilaq’. — 1 Thessalonikamiut 2:9; Filippimiut 4:15-18.

Ullumikkut kajumissutsimik tunissutit

Ersarippoq ukiuni hundredelinni siullerni kristumiut kajumissutsiminnik tunisisartut, pissarsiat qulinginik pinnatik. Aperisoqarsinnaavorli iivangkiiliumik oqaluussineq kristumiunillu pisariaqartitsisunik ikiuineq suli aningaasalersorneqarsinnaanersut.

1879-imi atuagassiamik matuminnga naqiterisitsisut oqarsimapput „qaquguluunniit qinnuuloorlutik imaluunniit tapersersoqqullutik inuit qinnuiginngisaannarniarlugit“. Tamatuma Jehovap Nalunaajaasui sallusuissutsinik Biibilimeersunik siaruarterinissaannik akornusersimavai?

Massakkorpiaq Jehovap Nalunaajaasuisa biibilit, atuakkat biibililersaarutit atuagassiallu allat nunani 235-usuni agguaappaat. Napasuliaq Alapernaarsuiffik, atuagassiaq Biibilimik qaammarsaasuusoq, siullermik qaammammut ataasiarluni oqaatsit ataasiinnaat atorlugit 6000-nik naqiterneqartarpoq. Maanna qaammammut marloriarluni 24.000.000-nik naqiterneqartarpoq oqaatsinullu 146-nut saqqummersinneqartarluni. Silarsuaq tamakkerlugu Biibilimik paasisitsiniaanertik aaqqissugaasumik ingerlasinnaaqqullugu Jehovap Nalunaajaasuisa nunani 110-ni immikkoortortaqarfiit pilersissimavaat. Taamatuttaaq ataatsimiittarfiit ataatsimeersuartarfiillu tusindillit sananeqarsimapput Biibilimik ilinniartinneqarnerunissamik soqutiginnittorpassuit inissaqartikkumallugit.

Jehovap Nalunaajaasuisa pingaarnerusumik inuit anersaakkut pisariaqartitaat matussutissinniarlugit sulipput; taamaakkaluartorli uppeqatimik timikkut pisariaqartitaat puigunngilaat. Uppeqatimik ilaat sorsunnernik, nunap sajunneranik, panernersuarmik anorersuarnillu nalaataqaraangata nakorsaatissaannik, nerisassaannik, atisassaannik allanillu pisariaqartitaannik isumagipallattarpaat.  Tamakku tamarmik ilagiinnit inunnilu ataasiakkaanit piumassutsiminik tunisisunik aningaasalersorneqartarput.

Piumassutsimik tunisineq aaqqissuussineruvoq pitsaasoq pigisakinnerusunut iluaqutaalluartoq, assersuutigisinnaavarput Genival allaaserisap aallaqqaataani eqqaaneqartoq. Genivalip pigisani tamakkerlugit suli tuninngikkai Jehovap Nalunaajaasuisa ilaannit, Mariamit, piffissaq tamaat atorlugu oqaluussisartumit, pulaarneqarpoq. „Mariamik oqaloqatiginninnera pissutigalugu ilaquttama pisariaqanngitsumik ajorsaateqalernissaraluat taamaalilluni pinngitsoorpoq,“ Genival oqaluttuarpoq.

Genivalip paasivaa pissarsiat qulingi Naalakkap sulineranut apeqqutaanngitsut, qulinginillu tunisisarnissaq Biibilimi piumasaqaataajunnaarsimasoq. Ilikkarpaa kristumiut tukkorlutik tunisigaangamik pilluaqquneqartartut, tunniussinnaasatilli sinnerlugit tunisinissaminnut pisussaanngitsut.

Ullumikkut Genivalip nammineq piumassutsiminik tunisisinnaanini nuannaarutigeqaa. Ima oqaatigaa: „Maanna nammineerlunga aalajangersinnaavara pissarsiat qulinginik tunisissanerlunga, tunniussinnaasakkalu nuannaarutigisarpakka, ilimagaaralu Jehovap aamma nuannaarutigisarai.“ (wE 12/1 02)

[Qupp. 6-mi ungalusaq/​assiliartaq]

Ajoqersuisuunerit pissarsiat qulinginik tunisisarneq isumaqataaffigaat?

„Uagut peqartugut, pisariaqartitsisut ikiorpavut . . . Pisuut tuniserusuttullu immikkut tamarmik piumassusertik naapertorlugu tunisisarput.“ — Justin: Apologier, 150 u.n.k. missaani.

„Ilumoorpoq juutit pissarsiamik qulingi Guutimut tunniuttarmatigit, [kristumiutulli] kiffaanngissuseqalersut pigisatik tamaasa Naalakkap soqutigisaanut tunniuttarpaat, . . . soorlu uillarnerup piitsup pigisani tamaasa naalaffiup nakkaatitsivianut nakkartikkai.“ — Adversus Hæreses (Mod kætterne), Irenæus 180 u.n.k. missaani.

„Aningaasanik nakkaatitsivimmiittoqarpat, taakku katersugaanngillat ilaasortaanermut akiliutit, soorlulusooq upperisaq tuniniagaasoq. Kinaluunniit piumalleruni imaluunniit pisinnaaguni piumaguniluunniit qaammatip ulluini aalajangersimasumi annikitsunnguamik ikisisarpoq. Kinaluunniit pinngitsaalineqarneq ajorpoq, piumassutsimilli tunisisoqartarpoq.“ — Tertullianip kristumiunik illersuilluni allagai, 197 u.n.k. missaani.

„Oqaluffeqarfiit alliartortillugit palaseqatigiinnut iluaqutissamik tulluartumik ataavartussamillu tapersersuinissamut inatsisiliorneq pisariaqarpoq. Pissarsiat qulinginik tunisisarneq Mosesip Inatsisaaninngaanneerpoq . . . Tamanna pillugu inatsit ersarissoq siusinnerpaaq 567-imi Toursimi ilagiit ataatsimeersuarneranni allakkaniikkunarpoq, aamma 585-imi Maconimi ilagiit ataatsimeersuarnerata aappaanni [oqaluffinnut inatsisiliani].“ — The Catholic Encyclopedia.

[Suminngaanneernera]

Aningaasaq qullermi saamerleq: Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Qupp. 4, 5-mi assiliartaq]

Nammineq piumassutsimik tunisisinnaaneq nuanneqaaq

[Qupp. 7-mi assiliartat]

Nammineq piumassutsimik tunissutit oqaluussineq, pisariaqartitsisunut ikiuinerit ataatsimiittarfissanillu sanaartornerit aningaasalersortarpaat