Jehova Guuterput kinaassusersiortuunngitsoq ilaarsiuk

„Guutimi kinaassusersiortuunngilaq.“ — ROMAMIUT 2:11.

1, 2. (a) Kana’anikkut Jehovap sumik siunertaqarfigai? (b) Jehova qanoq iliorpa, suullu apeqqutaalerpat?

UKIUMI 1473-imi u.n.s. Israelikkut Moabip Narsartaani tammaarsimaarput. Siunissami Jordanip kuussuata illuatungaani unamminiagassaqangaarput. Taamaattumik Mosesi tusarnaaqqissaarpaat nalunaarmat Jehovap siunertarigaa Israelikkut nunami neriorsuutigisami inuiaat Kana’anikkut pissaanillit arfineq-marluk ajugaaffigissagaat. Mosesip neriorsoqqissaarpai: „[Jehovap] Guutivit ilinnut tunniuppagit ajugaaffigitillugillu nungutitassanngortissavatit.“ Israelikkut taakku angerfigeqatigissanngilaat asattuutissanagillu. — 5 Mosesi 1:1; 7:1, 2.

² Taamaattorli Jehovap ilaqutariit ataatsit illoqarfimmit siullermit Israelikkut saassussiffigisaanneersut asattuuppai. Illoqarfiit allat sisamat inui aamma Guutimit sernissorneqarput. Sooq? Kana’anikkut taakkua aniguisitaanerannut tunngatillugu pisut maluginiarnartut Jehova pillugu sunik ilinniarfigaavut? Qanorlu ilaarsinnaavarput?

Jehovap tusaamasaanera iliuuseqartitsisoq

3, 4. Israelikkut ajugaanerinik nutaarsiassat nunami neriorsuutigisamiittut ilaannut qanoq sunniuteqarpat?

³ Israelikkut nunamut neriorsuutigisamut isernissaat sioqqullugu ukiuni 40-ni inoqajuitsumiinneranni Jehovap innuttani sernissortarpai sorsuttarlunilu taakku illersorlugit. Nunap neriorsuutigisap kujataani Israelikkut saassunneqarput Kana’anikkut kunngianit Aradimit. Jehovap ikiuineratigut Israelikkut Hormami taanna sakkutuuilu ajugaaffigaat. (4 Mosesi 21:1-3) Kingusinnerusukkut Edomip nunataa ungaqqullugu avannamukarput Immap Uumaatsup avannaata kangianut. Tassani Moabikkut siornatigut nunagisimasaanni maanna Amorikkut najugaqarput. Kisiannili Amorikkut kunngiata Sihonip Israelikkut tamaanaaqqunngilai. Jasami, qularnanngitsumik Arnonip Qooruata avannaani, sorsulerput, tassanilu Sihoni toqutaavoq. (4 Mosesi 21:23, 24; 5 Mosesi 2:30-33) Avannarpasinnerusumi Bashanimi Ogip Amorikkut allat kunngiuffigai. Ogi inorujussuugaluarluni Jehova ajugaaffigisinnaanngilaa. Edre’imi Ogi toqunneqarpoq. (4 Mosesi 21:33-35; 5 Mosesi 3:1-3, 11) Ajugaanerit taakku pillugit nutaarsiassat aammalu Israelikkut Egyptenimit aniguisimanerannik oqaluttuat Kana’animiut ilaannut sunniuteqangaarsimapput. *

⁴ Israelikkut Jordani ikaarlugu Kana’animut isaagamik, Gilgalimi, illoqarfimmit Jerikomit kaajallallugu qarmarneqarsimasumit ungasinngitsumi, tammaarput. (Josva 4:9-19) Kana’animiup Rahabip Jehovap iliuuserisimasai tusaamagamigit upperluni iliuuseqarpoq. Taamaattumik Jehovap Jeriko piuneerukkamiuk taanna illuaniittullu asattuuppai. — Josva 2:1-13; 6:17, 18; Jaaku 2:25.

5. Suna pillugu Gibeonimiut peqqusersusaarpat?

⁵ Tamatuma kingorna Israelikkut kuussuup eqqaaniit nunap qatsissortaanukarlutik aallarput. Jehovamit siulersorneqarluni Josva illoqarfimmut Ajimut terlinganeerilluni saassussititsivoq. (Josva, kapitali 8) Ajip ajorsarujussuarsimaneranik tusakkat pissutigalugit Kana’anikkut kunngii  amerlasuut sorsunniarlutik kattupput. (Josva 9:1, 2) Hivvikkulli illoqarfiata eqqaaniittup Gibeonip inui allaanerusumik qisuariarput. „Peqqusersusaarumallerput,“ Josva 9:4-mi allassimavoq. Rahabitut tusaamavaat Jehovap innuttani Egyptenimit qanoq aniguisissimanerai qanorlu Sihonimik Ogimillu ajugaaffiginninnissaannik ikiorsimanerai. (Josva 9:6-10) Gibeonimiut paasivaat akiuutilussinnarnerussasoq. Taamaattumik imminnut pillutik illoqarfiillu pingasut eqqaminniittut — Kefira, Be’eroti Kirjat-Jearimilu — sinnerlugit, Josvamut Gilgalimiittumut nunamit ungasissumeersuusaartitaminnik aallartitsipput. Peqqusersusaarnerat iluatsippoq. Josvap angerfigeqatigai inuutiinnarumallugit. Ullut pingasut qaangiuttut Josvap Israelikkullu paasivaat nakutinneqarsimallutik. Taamaattorli Jehova naqqissigalugu uppernarsaallutik angerfigeqatigaat, tamannalu aalajangiusimaniarpaat. (Josva 9:16-19) Tamanna Jehovap akuerinerpaa?

6. Josvap Gibeonimiut angerfigeqatigimmagit Jehovap tamanna qanoq isumaqarfigaa?

⁶ Gibeonimiut Israelikkunnut aamma tupermi naapeqatigiittarfimmi ’Jehovap pilliivianut’ qisussiortutut imertartortutullu akuerineqarput. (Josva 9:21-27) Aammattaaq kunngit Amorikkuusut tallimat sakkutoorpassuisalu Gibeonimiut saassutilermatigik Jehova tupinnartuliorluni akuliuppoq. Nataqqornat ujaraasut nakkaatitaasa toqutaat Josvap sakkutuuisa toqutaannit amerlanerupput. Jehovap allaat Josvap qinnutaa seqineq qaammallu unitseqqullugit akivaa, ajugaalluinnarsinnaaqqullugit. „Siornatigut kingornatigulluunniit inuup qinnutaa [Jehovamit] tusarneqanngisaannarpoq ullormi tassanisut! [Jehovami] sorsuppoq Israelikkut illersorlugit,“ Josva allappoq. — Josva 10:1-14.

7. Ilumoortoq Petrusip akuerisaa suna Kana’anikkut ilaannut tunngatillugu ersersinneqarpa?

⁷ Rahabip ilaqutaasalu Gibeonimiullu Jehova mianeraat tamannalu naapertorlugu iliuuseqarlutik. Taakkununnga pisimasut erseqqissarpaat kingusinnerusukkut kristumiup apustili Petrusip oqaasii ilumoortut: „Guuti kinaassusersiortuunngitsoq, tassaasorli inuiaqatigiinni kikkuusuniluunniit imminik mianerinnittumik iluartuliortumillu ilassinnittartoq.“ — Apustilit Suliaat 10:34, 35.

Jehovap Aaperaamut Israelikkunnullu iliuuserisartagai

8, 9. Aaperaamut Israelikkunnullu iliuusiisigut Jehova kinaassusersiortuunngitsoq qanoq takuneqarsinnaava?

⁸ Ajoqersukkap Jaakup eqqartorpaa Guutip Aaperaat kinguaavilu pisassarinngisaraluannik ajunngitsuliorfigigai. Aaperaat uppernini pissutigalugu, inuiaqatigiissutsikkut tunuliaquttani pissutiginagu, „Guutip ikinngutaanik“ taaneqarpoq. (Jaaku 2:23) Aaperaap Jehovamut uppernera asanninneralu pissutigalugit kinguaavi pilluaqquneqarput. (2 Nalunaarsuutit 20:7) Jehovap Aaperaat neriorsorpaa: „Pilluaqqussavakkit, kinguaassatillu qilaap ulloriaasut sioqqatullu sissamiittutut amerlisingaarumaarpakka.“ Malugiulli versip tulliani neriorsuut: „Illillu kinguaassakkut nunarsuarmi inuiaat tamarmik pilluaqqunarsissapput.“ — 1 Mosesi 22:17, 18; Romamiut 4:1-8.

⁹ Kinaassusersiunngilluinnarluni, Jehovap Israelikkunnut iliuutsimigut takutippaa naalatsini pillugit qanoq iliuuseqarsinnaalluni. Iliuusiisa aamma takutippaat Jehova kiffaminut aalajaatsunut ilumoorfiginnilluni asannittuusoq. Naak  Jehovap Israelikkut ’immikkoortillugit pigisassarsiarigaluarai’, tamanna ima paasisariaqanngilaq inuiaat taakkuinnaat Guutimit iluarisaalersinnaasut. (2 Mosesi 19:5; 5 Mosesi 7:6-8) Ilumoorpoq Jehovap Israelikkut Egyptenimi inussiaanermit utertikkai imalu nalunaarluni: „Inuiaat tamarmik akornanni ilissi kisissi qinigaraassi.“ Pruffiitilli Amosi allallu aqqutigalugit Jehova aamma neriorsuivoq inuit ’inuiannit tamaneersut’ siunissamik nuanningaartumik misigisaqarsinnaasut. — Amosi 3:2; 9:11, 12; Esaja 2:2-4.

Jiisusi, Ajoqersuisoq kinaassusersiunngitsoq

10. Jiisusip Ataatami kinaassusersiortuunnginnera qanoq ilaarpaa?

¹⁰ Nunarsuarmi kiffartornermini Jiisusip, Ataatani assigilluinnarlugu, Jehovap kinaassusersiortuunnginnera ilaarpaa. (Hebræerit 1:3) Taamanili pingaartumik ’Israelikkunni savat tammarsimasut’ ujarnissaat aallunneruaa. Taamaakkaluartorli puilasuliap sanianiittoq arnaq Samariamiu oqaluussiffiginngitsoorsinnaanngilaa. (Matthæusi 15:24; Johannesi 4:7-30) Aamma sakkutuut naalagaannit, juutiunnginnguatsiartumit, qinnuigineqarluni tupinnartuliorpoq. (Lukasi 7:1-10) Guutip innuttai asannittuliorfigiitigalugit aamma taamaaliorpoq. Jiisusip ajoqersugai aamma sumi tamaani oqaluussisarput. Paasinarsilluinnarpoq inuiannut sorlernut ilaaneq aalajangiisuunani isiginnittaaserli Jehovap pilluaqqusineranut aalajangiisuusoq. Inuit maniguuttut, eqqortuliorusuttut sallusuissummut kaattut Guutip naalagaaffianik nutaarsiassaq nuannersoq ilassilluarpaat. Inuilli pingaarniartut makitasuullu Jiisusimik tusarliussaanillu asissuipput. Jiisusi Guutimut qinunermini oqarpoq: „Unnersiutigaakkit Ataataq qilaap nunallu Naalagaat, ilisimasunut sianisuunullu tamanna isertorakku saqqummersilluguli meerannguanut; tassami Ataataq, illit piumasat taamaappoq.“ (Lukasi 10:21) Asanninnerput uppernerpullu pissutigalugit allanut kinaassusersiornata iliuuseqaraangatta, nalusanngilarput Jehovap tamanna iluarigaa.

11. Ukiuni hundredelinni siullerni ilagiit Kristumiut kinaassusersiortuunatik qanoq takutippaat?

¹¹ Ukiuni hundredelinni siullerni ilagiinni kristumiuni juutit juutiunngitsullu naligiipput. „Ajunngitsuliortup kialuunniit naalannaat ataqqinaallu eqqissinerlu pisassarai,“ Paulusi nassuiaavoq, „juuteq siulliulluni aammattaarli grækereq. Guutimi kinaassusersiortuunngilaq.“ * (Romamiut 2:10, 11) Jehovap ajunngissusianik pisassarinngisaraluamik iluaqutiginnilernissaannut inuiaqatigiissutsikkut tunuliaqutaat aalajangiisuunngillat; Jehovamik erneratalu Jiisusip utertitsissutitut pilliuteqarneratigut siunissamut periarfissaalersunik ilinnialeramik qisuariarnerat aalajangiisuuvoq. (Johannesi 3:16, 36) Paulusi allappoq: „Ersitsukkummi juutiusoqanngilaq, kipineqarnerlu tassaanngilaq timimi ersitsoq. Juutiusorli tassaavoq qamuuna juutiusoq, kipineqartorlu tassa uummatimigut kipineqartoq, anersaakkut, allannertigut pinnani.“ Oqariaaseq assigiinngitsunik paasineqarsinnaasoq ’juuteq’, isumaqartoq „Judameersoq“ Judalu isumaqartoq „nersorneqarpoq imaluunniit unnersiutigineqarpoq“, atorlugu Paulusi nangippoq: „Taassuma nersornaataa inunnit pinnani Guutimit pivoq.“ (Romamiut 2:28, 29) Jehovap inuit kinaassusersiornani nersualaartarpai. Uagummi?

12. Siunissami pisussat suut Saqqummersitat 7:9-mi eqqartorneqarpat, kikkullu misigisinnaavaat?

¹² Kingusinnerusukkut apustili Johannesip takorruuisitaalluni kristumiut tanitat aalajaatsut takuai inuiattut anersaakkut ittutut 144.000-iusut eqqartorneqartut „Israelip ernerisa naggueqatigiissortaannit [tamanit pisut, NV] naqissuserneqartut“. Taakku takoreerlugit takuai „inuppassuit amerlangaaramik kisinneqarsinnaanngitsut, inuiaqatigiinnit naggueqatigiinnillu inuiannillu immikkullu oqaasilinnit tamanit pisut, issiavissaarsuup sioraani Savaaqqallu saavani qeqarput qaqortunik atisaqarlutik palmillu avalequtaannik tigumiaqarlutik.“ (Saqqummersitat 7:4, 9) Taamaattumik inuiaqatigiit immikkullu oqaasillit kikkulluunniit ullumikkut ilagiinnit kristumiunit immikkoortinneqanngillat. Inuit qanorluunniit tunuliaqutallit „annikilliortitaangaarnermit“ aniguinissaminnut silarsuarmilu nutaami  ’puilasunit inuussutaasunit’ imernissaminnut periarfissaqarput. — Saqqummersitat 7:14-17.

Iluaqutaanera

13-15. (a) Ajornartorsiutit naggueqatigiissutsikkut kulturikkullu assigiinngitsuunermik pissuteqartut qanoq ajugaaffigisinnaavavut? (b) Inussiarnisaarnerup iluaqutaasinnaaneranik assersuuteqarit.

¹³ Jehovap nalunngilluinnarpaatigut, soorluttaaq ataataasup pitsaasup qitornani ilisarisimalluinnartarai. Allat ilisarisimalluarneruleraangatsigik kulturiat tunuliaqutaallu soqutigalugit, isumaqatigiinngissutaasinnaasut amerlanertigut pingaaruteqarunnaartarput. Naggueqatigiissutsikkut assiaqutaasut akornutaajunnaariartuaartarput, aamma ikinngutigiinnerup asanninnerullu qilerutaat nakussatsinneqartarput. Taamaalilluni ataasiussuseq siuarsarneqartarpoq. (1 Korinthimiut 9:19-23) Ajoqersuiartortitat nunani allani kiffartortut tamatumunnga assersuutissaalluarput. Inunnik tikitaminnik inuttut soqutiginnittaramik paasilertarpaat ilagiinni tikitaminni sungiussilertornerusarlutik. — Filippimiut 2:4.

¹⁴ Kinaassusersiortuunnginnerup iluaqutaanera nunarpassuarni misigineqartarpoq. Aklilu Etiopiameersoq Tuluit Nunaanni Londonimiilluni kiserliorpoq. Kiserliornerungaalerporlu isumaqarami inuit nunanit allaneersut inussiarnisaarfigineqarpallaartanngitsut, soorluttaaq ullumikkut Europami illoqarfissuarni amerlasuut taama misigisartut. Kisianni Aklilu allaalluinnartumik misigisaqarpoq Jehovap Nalunaajaasuisa naalagaaffilersaarfianni kristumiut ataatsimiinnerannut najuukkami. Najuuttut tikilluaqquaat, sungiussilertorporlu. Pinngortitsisoq pillugu ilisimasaqalipallappoq, ilikkakkaminillu pingaartitsigami allat Guutip naalagaaffianik nutaarsiassamik nuannersumik oqaluussiffigisalerpai. Ullut ilaanni Aklilu oqaluusseqataata aperaa maanna inuunermini suna anguniagarineraa, Aklilu ingerlaannaq akivoq neriulluni taamaalluni ilagiit immisut amharisut oqaasillit attavigilissallugit. Ilagiinni tuluttut oqaasilinni utoqqaanertat tamanna tusaramikku Aklilup oqaasii atorlugit Biibili pillugu tamanut ammasumik oqalugiartoqarnissaa isumagaat. Oqalugiaammut qaaqqussisoqarnerata kingunerisaanik nunasisut tuluillu amerlasuut aggiapput Tuluit Nunaanni amharisut ataatsimiinneq siulleq tapersersorniarlugu. Maannakkut Etiopiamiut allallu amharisut oqaluttut tassani najugallit ilagiinni ingerlalluartuni ataasiussuseqarput. Amerlasuut paasisimavaat Jehovamut ililiunnissaminnut kristumiutullu kuisinnissaminnut akornutissaqaratik. — Apustilit Suliaat 8:26-36.

¹⁵ Inuit tunuliaqutaat inuttullu pissusii assigiinngilluinnartuupput. Pingaaruteqarnerulissutaanatilluunniit pingaaruteqannginnerulissutaanngillat; assigiinngissutaannaappulli. Tikeraat Tuluit Nunaanneersut qeqertami Maltami ataatsimeersuarnermi kuisittoqarnerani najuullutik nuannaarnermit qullilaanngitsoorsinnaanngillat, Nalunaajaasulli Maltamiut nuannaarnertik ersersippaat qiimmattangaarnermikkut. Qatanngutit Maltamiut tikeraallu tamarmik misigissutsitik ersersippaat, assigiinngitsumilli, Jehovamullu asanningaarnerat pissutaalluni qatanngutigiittut kristumiutut attaveqatigiinnerat nakussatseqqinneqarpoq. — Tussiaat 133:1; Kolossemiut 3:14.

 Paqumisunneq ajugaaffigineqartarpoq

16-18. Ilagiinni kristumiuni paqumisunnerup ajugaaffigineqarsinnaaneranik misigisaq eqqaajuk.

¹⁶ Jehovamut qatanngutitsinnullu kristumiunut asanninneruleriartortilluta, inunnik allanik isiginneriaatsitsinni Jehova ilaarluarnerusinnaavarput. Inuiaqatigiinnik, naggueqatigiinnik allamilluunniit kulturilinnik aalajangersimasunik paqumigisaqarsimagutta ajugaaffigineqarsinnaavoq. Assersuutigineqarsinnaavoq Albert, sorsunnersuup aappaani tuluit sakkortoorpassuinut ilaasoq. 1942-mi Singapore ajugaaffigineqarmat Japanimiunit tigusarineqarpoq, tamatumalu kingorna ukiut pingasut sinnerlugit „toqup qimuttuitsunut aqqutaa“-nik taasamik aqqutilioqataavoq, kingusinnerusukkut kuussuup Kwaip ikaartarfiatut tusaamaneqalersup eqqaani. Sorsunnersuup naalernerani iperagaangami 32 kilonik oqimaassuseqarpoq. Allerua qingaalu napisimapput, dysenterimik, tinumasunik inulinnik malariamillu nappaateqarluni. Tigusaaqatai tusindilikkuutaat ajornerungaarput — amerlasuut aniguisimanngillat. Naakkittaatsuliornerit takusimasani misigisanilu pissutigalugit Albert 1945-mi narrutsasimalluni angerlarpoq Guutimik upperisarsiornermilluunniit soqutigisaqanngivilluni.

¹⁷ Albertip nulia, Irene, Jehovap Nalunaajaasuinut ilanngorpoq. Nuannaartinniarlugu Albertip Jehovap Nalunaajaasuisa ataatsimiinnerisa ilaat najuuffigai. Kristumiup inuusuttup Paulimik atillip piffissaq tamaat kiffartortup Albert pulaarpaa Biibilimillu atuaqqissaaqatigiumallugu. Albertip erniinnaq paasilerpaa Jehovap inuit uummatimikkut qanoq ittuunerat isigisaraa. Inuunini Jehovamut tunniuppaa kuisillunilu.

¹⁸ Paul kingusinnerusukkut Londonimut nuuppoq, Japanimiutut ilikkarpoq ilagiinniilerlunilu Japanimiusut oqaluttuni. Nalunaajaasut Japanimiut tikeraat ilagiinnut attavigisimasaminukaqatiginiarlugit siunnersuutigimmagu qatanngutit tassaniittut eqqaamavaat Albert Japanimiunik paqumiginnittupilussuusoq. Tuluit Nunaannut uternermi kingorna Albertip Japanimiut tamaasa naapinnaveersaarsimavai, taamaattumillu qatanngutit eqqarsaatigaat Albert qanoq pissanersoq. Ernumasariaqarsimanngikkaluarpulli — Albertip tikeraat qatanngutitut tunniusimanermik ilumoortumik ersersitsivigai. — 1 Petrusi 3:8, 9.

 „Ammarniaritsi“

19. Paulusip siunnersuutaa sorleq iluaqutigisinnaavarput ilaannikkut kinaassusersiortarutta?

¹⁹ „Inunnik nakerisarsiorneq iluanngilaq,“ kunngi Salomo silatooq allappoq. (Ussatit 28:21) Ilisarisimalluakkavut qanikkuminartinnerusarpavut. Ilaannikkulli immaqa ilisarisimarpianngisavut soqutiginnginnerusarpavut. Kinaassusersiorneq taamaattoq Jehovamut kiffaasunut naleqqutinngilaq. Taamaattumik Paulusip ’ammasuunissamik’ siunnersuutaa paasiuminartoq maleruartariaqarparput kristumioqativut tamaasa asallugit, qanorluunniit tunuliaqutaqaraluartut. — 2 Korinthimiut 6:13.

20. Inuunitsinni sutigut Jehova Guuterput kinaassusersiortuunngitsoq ilaartariaqarparput?

²⁰ Immikkut pisinnaatitaaffigalugu qilammut qaaqqusaagaluarutta nunarsuarmiluunniit inuunissamik naassaanngitsumik neriugisaqaraluarutta, kinaassusersiunnginnitsigut savaatitut ataatsitut paarsisumit ataatsimit paarineqartutut ataasiussuseqarsinnaavugut. (Efesosimiut 4:4, 5, 16) Jehova Guuterput kinaassusersiortuunngitsoq sapinngisamik ilaarniarsarigutsigu kristumiutut kiffartornitsinni, ilaqutariinni, ilagiinnilu, aap, inuunitsinni sutigut tamatigut iluaqutigissavarput. Qanoq? Allaaserisap tulliani tamanna sammineqassaaq.

[Quppernerup ataani ilanngussat]

Uteqqiinermi apeqqutit

• Jehovap Rahabimut Gibeonimiunullu kinaassusersiortuunani qanoq takutippaa?

• Jiisusip oqaluussinermini kinaassusersiortuunani qanoq takutippaa?

• Kulturikkut naggueqatigiissutsikkullu paqumisunnerit ajugaaffiginiarlugit suut iluaqutigisinnaavavut?

[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]

[Qupp. 21-mi assiliartaq]

Israelikkut Kana’animik tiguaalersut

[Qupp. 23-mi assiliartaq]

Jiisusip arnaq Samariamiu oqaluussiffiginngitsoorsinnaanngilaa

[Qupp. 24-mi assiliartaq]

Tuluit Nunaanni amharisut ataatsimiinneq

[Qupp. 24-mi assiliartaq]

Albertip Jehovamut asanninnini iluaqutigalugu paqumisunnini ajugaaffigaa