Imminuinnaq naammagisimaassaagut?

„INUUNERPUT ilungersornivullu akimorlugit qiviarutta paasilertussavarput iliuutsivut kissaativullu tamangajammik inuit allat inuunerannut atassuteqarluinnartut,“ Albert Einstein ilaanni oqarpoq. Nangipporlu: „Allat pilersitaannik nerisarpugut, allat mersugaannik atisaqarpugut, allat illuliaannik ineqarpugut . . . Inuk kinaluunniit inuuvoq, imminilu pingaaruteqarpoq, imaanngitsoq kinaassutsi pillugu, kisianni inuiaqatigiissuit ilaattut. Taakkua inuunermiit toqu tikillugu pigisatigut anersaakkullu siulersorpaat.“

Uumasut assigiinngitsorpassuit akornanni ataqatigiittoqartarpoq. Nagguaatsut amerlasuukkaarlutik ingerlaaqatigiinnermikkut piaqqatik sernissoqqissaartarpaat. Løvit arnavissat piniaqatigeeriarlutik angutivissat nerisassanik avitseqatigisarpaat. Aarluarsuit pinnguaqatigiittarput, aap allaat uumasunik inunnillu ajutoorsimasunik ikiorsiisarsimapput.

Inuilli inooriaasiannik ilisimatusarsimasut sociologit inuit akornanni ernumanarsiartuinnartumik maluginiagaqarput. Mexicomi aviisi naapertorlugu ilisimatuut ilaat isumaqarput „inuit ukiorpassuarni immikkoorniarsimanerat inuiaqatigiillu akornanni inooqataanermik sumiginnaasimanerat Amerikami inuiaqatigiinnut akisoorujussuusimasoq“. Aviisimi allassimavoq „naalagaaffik ajunngitsumik ingerlassappat inuit imminnut susassareqatigeeqqilerlutik inooqatigiinnerup tungaatigut annertuumik allannguisoqartariaqartoq“.

Ajornartorsiut nunani piorsagaanerusuni innuttaasut akornanni nalinginnaaneruvoq. Nunani taamaattuni kisimiinniarneq nalinginnaanerujartuinnarpoq. Inuit ’namminneq inuunertik aallukkusuppaat allanillu qanillineqarnissartik’ iluarinngivittarlugu. Oqaatigineqarsimavoq inuit taamatut isiginnittaaseqarnerat misigissutsitigut ajornartorsiuteqaqqajaalersitsisartoq, isumatsassimaqqajaalersitsisartoq imminornissamillu eqqarsartitseqqajaalersitsisartoq.

Tamanna pillugu ph.d. Daniel Goleman oqarpoq: „Qamani misigissutsinik avitseqateqarsinnaannginnermik misigisimanerup imaluunniit qanittumik attaveqarfigisaqannginnerup . . . napparsimalernissaq imaluunniit toqunissaq marloriaammik ilimanarnerulersippaa.“ Atuagassiami Science-mi nalunaarusiaqarpoq kisimiinniarneq ’pujortarnertulli, tillernerup qaffasippallaarneratulli, kolesteroleqarpallaarnertulli, pualavallaarnertulli aamma timip aalatinngippallaartarneratulli malunnaatilimmik toqussutaatigisartoq.’

Tassa imminuinnaq naammagisimaannginnissatsinnut arlalinnik pissutissaqarpugut. Allat atorfissaqartippavut. Inuit kisimiinniarnerinik ajornartorsiuteqarneq qanoq qaangerneqarsinnaava? Suna inuppassuit inuunerannut siunertaqarnerulersitsiva? Apeqqutit taakku allaaserisami tulliuttumi sammineqassapput.

[Qupp. 3-mi issuagaq]

„Iliuutsivut kissaativullu tamangajammik inuit allat inuunerannut atassuteqarluinnarput.“ — Albert Einstein