Nunarsuup paratiisinngornissaa upperisinnaavarput?
Nunarsuup paratiisinngornissaa upperisinnaavarput?
INUIT amerlanngitsuinnaat upperaat nuna paratiisinngorumaartoq. Ilarpassuisa nunarsuup piujuaannarsinnaanera upperinngilaalluunniit. Brian Leigh Molyneauxip atuakkiaa The Sacred Earth naapertorlugu ’avataarsuani qaartoqarujussuarnerata’ kinguneranik nunarsuarput ukiut millionillit matuma siorna pinngorpoq. Atuakkami oqaatigineqarpoq inuit namminneq nunarsuaq najugaqarfigineqarsinnaajunnaarsinngippassuk imaassinnaasoq nunarsuarput taamaalluni „sequmilluni ikumalluni suujunnaarumaartoq“.
1600-kkunni taalliortoq tuluk John Milton taama isumalluanngitsigisumik eqqarsanngilaq. Taalliamini Paratiisi annaasaq-imi allappoq Guutip nunarsuaq paratiisiusoq inunnut angerlarsimaffissanngorlugu pinngortissimagaa. Paratiisi siulleq annaaneqarpoq. John Miltonilli upperaa pilerseqqinneqassasoq — Jiisusi Kristusi annaassisutut ullut ilaanni „uppertunut qilammi nunamiluunniit pilluarnangaartumi naassaanngitsumik akissarsisitsiumaartoq“. Tatiginnillunilu oqarpoq: „Taamanikkussamimi nunarsuaq tamarmi paratiisitut ikkumaarpoq.“ *
Paratiisissaq — qilammi nunamiluunniit?
Uppertorpassuit John Miltonitulli isumaqarput nunarsuarmi maani naalliuuteqartariaqarsimanerminnut anniaaterpassuarnillu atugaqartariaqarsimanerminnut arlaatigut taartisiumaarlutik. Sumili akissarsitinneqassappat? ’Qilammi imaluunniit nunami?’ Nunarsuarmi maani taamaattoqarsinnaanera ilaasa naatsorsuutiginngilaat. Oqartarput inuit nuna qimakkunikku qilammilu anersaatut inuulerlutik aatsaat ’pilluartitaangaarumaartut’.
C. McDannell aamma B. Lang atuakkami Heaven — A History-mi soqutiginarluinnartumik allapput teologi Irenæus, ukiuni 100-kkunni inuusoq, isumaqartoq paratiisimi pilerseqqitami inuuneq „qilammi ungasissumi piviusunngorani, nunamili piviusunngorumaartoq“. Atuakkami tassani ersersinneqarpoq upperisarsiornikkut siuttut, soorlu Johannes Calvinip aamma Martin Lutherip, qilammukarnissaminnik ilimasuutigalutik „Guutip nunamik nutaanngorsaajumaarnera“ upperisimagaat. Inuit upperisarsioqatigiinnit allaneersut aamma assingusumik paasinnittaaseqarput. McDannell aamma Lang allapput juutit ilaat isumaqartarsimasut Guutip piffissarititaa nalliuppat inuit naalliuutaat „peerneqarumaartut, inuunerlu nunarsuarmi tamakkiisumik nuannaarutigineqarsinnaalerumaartoq“. Aamma The Encyclopaedia of Middle Eastern Mythology and Religion naapertorlugu Perserit itsaq isumaqarsimapput „nunarsuup aallaqqaammulli pissusaa pilerseqqinneqarumaartoq, inuillu eqqissillutik inooqqilerumaartut“.
Nunarsuup paratiisinngornissaanik neriuut susimasoruna? Siunertaava allamut ikaarsaartinnata nunarsuarmi inuussasugut? Anersaat silarsuaannut angalatilluta „sivikitsumik, qassiinillu aliasuttarluta“ inuussaagut, soorlu ukiuni hundredelinni siullerni isumaliutersortartoq juuteq Filon taamatut oqarsimasoq? Imaluunniit Guutip nunarsuaq pinngortikkamiuk inuillu paratiiserpalaartunik avatangiisilerlugit nunarsuarmut inissikkamigit allamik eqqarsaateqarpa? Inuiaat nunarsuarmi maani anersaakkut naammaginnissimaalerlutillu pillualersinnaappat? Soormi misissorukku tamanna pillugu Biibilimi qanoq allassimasoqarnersoq? Imaassinnaavoq millionillit allat inerniliinerattut inerniliisutit, tassa paratiisip nunarsuarmi pilerseqqinneqarnissaanik neriuut piviusorsiortorujussuusoq.
[Quppernerup ataani ilanngussaq]
^ imm. 3 Nunarsuup paratiisinngornissaanik eqqarsaat qallunaap N.F.S. Grundtvigip tussiaasiaani „Blomstre som en rosengård“-imi ersersinneqartutut ippoq. Tassani versi siulleq ima nipeqarpoq: „Narsaatit soqanngitsut ruusaateqarfittut naalissapput, timmiaaqqat qarlortillugit naalissapput ukiuni nuannaangaarfiusuni, naapissapput Libanonip Karmelillu alutornartui, Saronip kusanartui.“ Versi 5-imi eqqaaneqarpoq „Esaja paratiisissamik siulittuisimasoq“.
[Qupp. 3-mi issuagaq]
Taalliortup John Miltonip upperaa Paratiisi pilerseqqinneqarumaartoq
[Qupp. 2-mi suminngaanneernera]
SAQQAA: Nunarsuaq: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA
[Qupp. 3-mi suminngaanneernerat]
Nunarsuaq: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA; John Milton: Leslie’s