Sooq inuppassuit upperisarsiornerup inunnik ataasiussuseqalersitsisinnaanera qularigaat

„TULLIT ilittut asassavat.“ (Matthæusi 22:39) Inuunermi najoqqutassaq tunngaviusoq taanna upperisarsioqatigiippassuarnit akuerineqarpoq. Upperisarsioqatigiit taamaattut ilaasortamik tullerminnik asanninnissaannik ilinniartitsinerat iluatsippat, ilaasortaasut imminnut qaninnerulissapput ataasiussuseqalerlutillu. Takusinnaasavulli taamaappat? Upperisarsiorneq inunnik ataasiussuseqalersitsiva? Qanittukkut Tysklandimi misissuinermi apeqqutigineqarpoq: „Upperisarsiorneq ataasiussuseqalersitsisarpa, avissaartuutsitsisarpaluunniit?“ Aperineqartut 22 procentii isumaqarput upperisarsiorneq ataasiussuseqalersitsisartoq, 52 procentilli isumaqarlutik upperisarsiorneq avissaartuussutaasartoq. Immaqa najukkanni inuit aamma taama isumaqarput.

Upperisarsiornerup inunnik ataasiussuseqalersitsisinnaanera inuppassuarnit sooq upperineqarpianngila? Immaqa oqaluttuarisaanermi pisimasut pissutaasinnaapput. Upperisarsiorneq inunnik ataasiussuseqalersitsinani avissaartuussutaagajuppoq. Ilaatigut naakkittaatsuliornernut tataannarnerpaanut upperisarsiorneq patsisipalaajusarpoq. Ukiuni 100-iinnarni pisimasunik assersuuteqariarta.

Upperisarsiornerup aqqani

Sorsunnersuup aappaata nalaani Kroatiamiut katuullit Romalerisut serberillu ortodoksit Balkanimi imminnut akerleriipput. Eqimattat taakku tamarmik Jiisusimik ajoqersukkaminik tullerminnik asanninnissamik ilinniartitsisumik malinnittuunerarput. Akerleriinneratali kinguneraa „oqaluttuarisaanermi inuinnarnik toqoraanerit tupannarnerpaat ilaat,“ ilisimatooq oqarpoq. Toqutaasut amerlassusiat silarsuarmi annilaarutaavoq, angutit arnat meeqqallu 500.000-it sinnerlugit amerlassuseqarput.

1947-mi inuit 400 millionit missaanniittut Indiami najugaqarput — taamanikkut nunarsuup tamarmi inuisa tallimararterutaat — taakkulu amerlanersaat hinduupput, muslimiullutik sikheriullutillu. India avinneqarmat naalagaaffik Pakistani islamisiorfiusoq pilerpoq, qimaasullu hundredetusindillit nunanit taakkunanngaanneersut ikuallagaapput, unatarneqarlutik, naalliutsinneqarlutik aallaaneqarlutilluunniit toqoraanerni tulleriiaani upperisarsiornikkut isumaqatigiinnginnermik pissuteqartuni.

Aamma qulaani eqqaaneqartut aarlerinarnerat soorlu naammanngitsoq, ukiut hundredikkuutaat nikinnerata peqqarniisaartoqaqqajaanerat annilaanngatigineqarnerulerpoq. Ullumikkut peqqarniisaarniarneq silarsuaq tamakkerlugu kalerrisaarneqarnissamut sillimalersitsivoq, peqqarniisaarniaqatigiippassuillu upperisarsiortunut ilaanerarput. Upperisarsiorneq ataasiussusermik siuarsaasutut isigineqanngilaq. Nakuusernermulli  avissaartuunnermullu atassuteqartinneqarajuppoq. Taamaattumik tupinnanngilaq Tysklandimi nutaarsiassaqartitsiviup FOCUS-ip silarsuarmi upperisarsiortut anginerit — buddhasiortut, kristumiuunerartut, konfucisiortut, hindusiortut, islamisiortut, juutit taoisiortullu — paassanut assersuummagit.

Upperisarsioqatigiit iluanni akerleriissuteqarneq

Upperisarsioqatigiit ilaat imminnut sorsuutsillugit, allat iluminni akerleriissuteqartarput. Assersuutigalugu ukiuni kingulliunerusuni kristumiuuneraqatigiit ilagiivini ajoqersuutit pillugit oqallittoqartuarnera avissaartuussutaavoq. Palasit inuinnaallu aperisarput: Naartunaveersaatinik atuineq akuerisaava? Naartuersinnermi? Arnat palasinngortitaasinnaappat? Angutit anguteqatiminnik arnallu arnaqatiminnik atoqateqartarnerat ilagiinnit qanoq isigineqassava? Upperisarsiorneq sorsunnermik akuerinnittussaava? Isumaqatigiinnginneq tamanna eqqarsaatigalugu amerlasuut imminut ima aperipput, upperisarsiorneq qanoq ililluni inunnik tamanik ataasiussuseqalersitsissava nammineq ilaasortaminik ataasiussuseqalersitsisinnaananiluunniit.

Erseqqippoq upperisarsiorneq ataatsimut isigalugu inunnik ataasiussuseqalersitsissinnaanngitsoq. Upperisarsiornerilli tamarmik avissaartuunneq ilisarnaatigaat? Upperisarsiornermik allatut ittumik inunnik ataasiussuseqalersitsisinnaasoqarpa?

[Qupp. 3-mi assiliartaq]

1947-mi Indiami upperisarsioqatigiit eqimattakkuutaat aporaanneranni politiit ikilerneqarsimasut

[Suminngaanneernera]

Asseq Keystone/Getty Images-imeersoq