Kikkut kristumiuuppat ilumoortut?

„KRISTUMIUSSUSEQ aatsaat piussaaq Jiisusi Kristusi pillugu eqqaamasat ilinniartitsissutigineqaraangata malinneqaraangatalu.“ (On Being a Christian) Taama oqarluni Schweizimiup teologip Hans Küngip ilumoortoq erseqqissoq una oqaatigaa: Kristumiussuseq aatsaat ilumoortuussaaq inuit eqqortuliorusuttut Jiisusip ajoqersuutaanik malinnippata.

Taavami inuit ataasiakkaat upperisarsioqatigiilluunniit Kristusimut ajoqersugaanerarpata, ajoqersuutaali malinnagu? Jiisusi nammineq oqarpoq amerlasuut kristumiuunerassasut. Tassunnga kiffaanerminnut uppernarsaatitut iliuuserisartakkatik assigiinngitsut tikkuassavaat, imalu oqarlutik: „Illit atikkut siulittuisarsimannginnerpugut, atikkullu anersaapilunnik anisitsisarsimannginnerpugut, atikkullu amerlaqisunik malunnangaartuliortarsimannginnerpugut?“ Jiisusilli qanoq oqarfigissavai? Eqqartuussutini erseqqissumik ima oqaatigissavaa: „Ilisarisimanngisaannarpassi.  Nigorsinga, ilissi inatsisinik unioqqutitsisuususi!“ — Matthæusi 7:22, 23.

Tamanna ’inatsisinik unioqqutitsisuusunut’ taamaattorli Jiisusimik malinninnerartunut mianersoqqussutaavoq erseqqissoq. Jiisusip inuit kristumiutut ilumoortutut akuerissappagit inatsisinillu unioqqutitsisutut ajattussanngippagit piumasaqaatai tunngaviusut marluk misissorneroriartigik.

„Asaqatigiikkussi“

Jiisusip piumasaqaataasa ilaat imaappoq: „Inassummik nutaamik tunivassi: Asaqatigiissaasi. Soorlu uanga asagissi, taamattaaq ilissi asaqatigiissaasi. Asaqatigiikkussi tamatumuuna tamarmik paasissavaat ajoqersugarigissi.“ — Johannesi 13:34, 35.

Jiisusip piumasaraa ajoqersukkani ilumoortumik asaqatigiissasut inuillu allat tamaasa asassagaat. Jiisusip nunamiinnerata kingorna ukiut hundredelikkuutaat ingerlaneranni inuppassuit inuttut ataasiakkaatut tamanna eqquutitissimavaat. Upperisarsioqatigiimmi Kristusimut sinniisuunerartut amerlanersaat? Oqaluttuarisaanerata asanninneq ilisarnaatigisimavaat? Naamerluinnaq. Akerlianik sorsunnerit akerleriinnerillu pisuussuteqanngitsut aavannik kuisiffiusut kisissaanngitsut siuttuuffigisimavaat. — Saqqummersitat 18:24.

Nalerput tikivillugu taamaassimavoq. Inuiaat kristumiuunerartut 1900-kkunni silarsuaq tamakkerlugu sorsunnersuarni marlunni toqoraanersuarnik ilisarnaateqartuni siuttuusimapput. Ukiuni kingulliunerusuni ilagiinnut kristumiuunerartunut ilaasortat 1994-imi Rwandami peqqarniitsumik naakkittaatsuliornerni inuiannillu nungusaaniaraluarnermi siuttuupput. Biskopiunerusimasoq Desmond Tutu ima allappoq: „Taamatut toqoraannertalimmik akerariilersut assigiimmik upperisaqarput. Amerlanerit kristumiuupput.“

„Oqaasera aalajangiusimajuarussiuk“

Kristumiunut ilumoortunut piumasaqaataasoq tunngaviusoq aamma alla Jiisusip ima oqaatigaa: „Oqaasera aalajangiusimajuarussiuk ilumut ajoqersugarissavassi, sallusuissullu ilisimalissavarsi, sallusuissutsillu inussiaajunnaarsissavaasi.“ — Johannesi 8:31, 32.

Jiisusip naatsorsuutigaa ajoqersukkami oqaatsini aalajangiusimajuassagaat — imaappoq ajoqersuutini maleruassagaat. Kristusili malinnagu upperisarsiornikkut siuttut „grækerit isumaliuutersuutaannik atuileraluttuinnarput,“ teologi Hans Küng oqarpoq. Ilaatigut Jiisusip ajoqersuutaanut taartigitippaat tarnip toqusuitsuuneranik anniarfeqarneranillu upperisaqarneq, Mariasiorneq palaseqarnerlu — isummat Guutimik nalusut upperisaanneersut isumaliuutersuutaanneersullu. — 1 Korinthimiut 1:19-21; 3:18-20.

Aammattaaq upperisarsiornikkut ilinniartitsisut ataasiullunilu pingasuussusermik ajoqersuut paasiuminaatsoq ajoqersuutigilersimavaat, taamalu Jiisusi inissisimaffimmut taassuma nammineerluni qinnutigisimanngisaannagaanut qutsissisillugu. Taamatut ajoqersuuteqarnermikkut inuit Jiisusip tamatigut pallorfigisassatut ilisimatitsissutigisaanik — Ataataminik Jehovamik — pallorfiginninnissaraluat akornuserpaat. (Matthæusi 5:16; 6:9; Johannesi 14:28; 20:17) Hans Küng ima allappoq: „Jiisusip Guuti eqqartoraangamiuk, pisarpaa itsaq ataataanerpaat  Aaperaap, Iisaap Jaakullu pallorfigisaat Guuti: Jahve . . . Taanna isumaqarpoq tassaasoq kisimi Guutiusoq.“ Ullumikkut inuit qassit Jiisusip Guutia Ataataalu ingerlaannaq tassaatittarpaat Jahve — imaluunniit Jehova, atip allatut oqaatigineqarnera nalinginnaasorujussuaq?

Upperisarsiornikkut siuttut Jiisusip politikkikkut kalluunnaveersaarnissamik peqqussutaa sumiginnarluinnarsimavaat. Jiisusip nalaani Galilæa „naggueqatigiinneq tunngavigalugu inuiaassutsimik pingaartitsinermut qitiusimavoq,“ atuagassiortoq Trevor Morrow allappoq. Juuterpassuit nunaminnik asannittut politikkikkut upperisarsiornikkullu kiffaanngissuseqalerniarlutik sakkulersorput. Jiisusip ajoqersukkani akerleriinnernut taamaattunut peqataaqqullugit kajumissaarpai? Naamik. Akerlianilli ima oqarfigai: „Silarsuarmut ilaanngilasi.“ (Johannesi 15:19, NV; Johannesi 17:14) Oqaluffinni siuttuusut kalluunnaveersaartuusariaqaraluarlutik Irlandimiup atuagassiortup Hubert Butlerip allaatigisaatut „oqaluffinni ajoqersuut sakkutooqarnermik politikkimillu pingaartitsisoq“ ajoqersuutigilerpaat. „Kristumiussuseq politikkertalik tamatigorluinnangajak tassaasarportaaq kristumiussuseq sakkutooqarnermik pingaartitsisoq, aamma naalakkersuisut upperisarsiornikkullu siuttut isumaqatigiikkaangata, tamatigut naalagaaffiup sakkutuui oqaluffiup pilluaqqusarpai namminneq iluaqutiginiassagamikku akilersillugu,“ Butler allappoq.

Eqqunngitsumik ajoqersuisut Jiisusi miserratigaat

Apustili Paulusip kristumiussusermit ilumoortumit tunussineq mianersoqqussutigaa. Taanna oqarpoq toqunermi kingorna kristumiut akornanni saqqummissasut ’amaqqut qaasuttut . . . ilumoortuunngitsumik oqaluttut ajoqersukkat imminnut malinnaatikkumallugit’. (Apustilit Suliaat 20:29, 30) „Nassuerutigisarpaat Guuti ilisimallugu, uffali suliamikkut miserratigalugu“. (Titusi 1:16) Apustili Petrusi assingusumik mianersoqqusivoq eqqunngitsumik ajoqersuisut ’ajoqersuinerluutit aserornartut eqqunniassagaat . . . allaammi Naalagaq akiliussilluni iperagaatitsisertik miserratigissallugu’. Nangilluni oqarpoq taakkua inuunerlunneratigut ’sallusuissummut aqqutaasoq tusagaanerlulerumaartoq’. (2 Petrusi 2:1, 2) Grækerit oqaasiinik ilisimasalik W.E. Vine naapertorlugu taamatut Kristusimik miserratiginninneq isumaqarpoq „tunussinikkut aserorsaataasumillu ajoqersuummik siaruarterinikkut Ataatamik Ernermillu miserratiginninneq“.

Jiisusi qanoq periuseqassagaluarpa imminut ajoqersugaanerartut ’oqaatsiminik aalajangiusimannittuarumanngippata’ piumasaqaatiminillu eqquutititsinngippata? Ima mianersoqqusivoq: „Inunnut uannik miserratiginnittoq, taanna uanga aamma Ataatama qilanniittup saavani miserratigiumaarpara.“ (Matthæusi 10:33) Aalajaattuarnissamik kissaateqaraluarlutik kukkussuteqartut soorunami Jiisusip miserratigissanngilai. Assersuutigalugu Petrusi peqqissimisoq isumakkeerfigineqarpoq naak pingasoriarluni Jiisusimik miserratiginnikkaluartoq. (Matthæusi 26:69-75) Jiisusilli miserratigissavai inuit ataasiakkaat upperisarsioqatigiilluunniit tassaasut amaqqut savatut atisallit Kristusimik malinninneraraluarlutik, piaaralutilli uteriillutillu ajoqersuutaanik itigartitsisut. Eqqunngitsumik ajoqersuisut taamaattut pillugit Jiisusi ima oqarpoq: „Inerititaasigut ilisarisinnaassavasi.“ — Matthæusi 7:15-20.

Apustilit toqunerata kingorna tunussineq

Qanga kristumiut ilumuunngitsut Kristusimik miserratiginnilerpat? Jiisusip toqunerata kinguninngua. Taanna mianersoqqusivoq Saatani Diaavulu siaruarterilertorumaartoq „naasupilussanik“, kristumiunik ilumuunngitsunik, „naatsiiassat pitsaasut“, kristumiut ilumoortut, Jiisusip kiffartornermini ikkussugaasa, akornannut. (Matthæusi 13:24, 25, 37-39) Apustili Paulusi mianersoqqusivoq naliminili peqqusersusaartumik ajoqersuisoqalereersimassasoq. Jiisusi Kristusip ajoqersuutaanit allaanerusumik ajoqersuuteqalernermut pissutiviusoq, taassuma oqarneratut, tassaavoq ilumoorlutik ’sallusuissummut asanninnginnerat’. — 2 Thessalonikamiut 2:10.

Jiisusi Kristusip apustilii inuutillutik tunussinermut tamatumunnga assiaqutitut issimapput. Apustilit toqunerata kingorna upperisarsiornikkut siuttut ’nalinginnarnik killinnartulianik nalunaaqutinillu tupinnartulianillu sallunernik nalinginnarnillu iluaatsulianik salloqittaataasunik’ atuilersimapput, amerlasuut tammartinniarlugit taamalu amerligaluttuinnartut sallusuissummit  Jiisusip apustiliisalu ajoqersuutaannit nigortinniarlugit. (2 Thessalonikamiut 2:3, 6-12, 1900/1961) Piffissap ingerlanerani ilagiit kristumiut siulliit upperisarsioqatigiinngorsimapput „Jiisusimit allaallumi Paulusimit tupigusuutissaasut“, isumaliutersortartoq tuluk Bertrand Russell allappoq.

Kristumiussuseq ilumoortoq pilerseqqinneqartoq

Pisimasut erseqqipput. Apustilit toqunerata kingorna Kristusip ajoqersuutaa kristumiussutsip aqqani pisartorpassuarni ersersinneqanngilaq. Imaanngilarli Jiisusip ajoqersukkani ’ullut tamaasa najorumallugit silarsuup naggatissaanut allaat’ neriorsuutini sumiginnaraa. (Matthæusi 28:20) Qularissanngilarput oqaatsit taakku oqaatigimmagilli, inoqarsimasoq ataasiakkaanik uppertunik ’Jiisusi Kristusi pillugu eqqaamasaminnik ilinniartitsissutiginnittunik malinnittunillu’. Asanninneq kristumiut ilumoortut ilisarnaatigisaat ersersinniarlugu ilungersuutiginnikkaangata sallusuissutinullu ajoqersuutigisaminut ilumoorfiginnittuaraangata Jiisusip ikiorumallugit neriorsuutini eqquutitittarpaa.

Aammattaaq Jiisusi neriorsuivoq pissutsit aaqqissuussaanerata matuma ulluini kingullerni ajoqersukkani aalajaatsut ilagiittut kristumiutut ilisarnarluartuni, piumasamilu piviusunngortinnissaanut atorumaakkamini katersorumallugit. (Matthæusi 24:14, 45-47) Nalitsinni ilagiit taakkua atorlugit „inuiaqatigiinnit naggueqatigiinnillu inuiannillu immikkullu oqaasilinnit tamanit pisut“ angutit, arnat meeqqallu ’amerlangaartut’ katersorpai, ataasiussuseqalersippaalu siulersorlugit tassaalersillugit „savaatit katersat ataatsit“ ’paarsisumit ataatsimit’ paarsisullit. — Saqqummersitat 7:9, 14-17; Johannesi 10:16; Efesosimiut 4:11-16.

Taamaattumik upperisarsioqatigiit ukiuni 2000-ini kingullerni Kristusip aqqanik mingutsitsisimasut kristumiussutsimillu mitaatiginnittut tunukkit. Taamaaliunngikkuit, Jiisusi Kristusip apustili Johannesimut oqarneratut, ’perluutaannit eqqorneqassaatit’ qanittukkut Guutip taakkununnga eqqartuussutini naammassippagu. (Saqqummersitat 1:1; 18:4, 5) Pruffiiti Mika oqarpoq pallorfiginnittut ilumoortut — kristumiussutsimik ilumoortumik tapersersuisut — „ullussani kingullerni“ Guutip ilitsersuutaanut tusarnaarumaartut pallorfiginninnermilu ilumoortumi pilerseqqitami ’ingerlavigeqqusaasigut ingerlajumaartut’, taakkua akornanniinnissat anguniaruk. (Mika 4:1-4) Pallorfiginnittut ilumoortut taakkua ilisarinissaannut atuagassiamik matumannga saqqummersitsisut nuannaarlutik ikiorusuppaatsit. (wE 3/1 06)

[Qupp. 5-mi assiliartaq]

Sooq kristumiut ilumoortut sorsunnerit peqataaffigineq ajorpat?

[Qupp. 7-mi assiliartaq]

Jiisusip piumasaraa kristumiut ilumoortut ’asaqatigiissasut’ aamma ’oqaatsini aalajangiusimajuassagaat’

[Qupp. 5-mi suminngaanneernera]

Sakkutuut, saamerleq: U.S. National Archives photo; innermik tissalukaarut, talerperleq: U.S. Army Photo