1, 2. Nalliuttorsiorneq sorleq kristumiut ingammik soqutigisariaqarpaat, aamma sooq?

OQAASEQ “nalliuttorsiorneq” tusaraangakku suna eqqaasarpiuk? Katissimaguit illit katiffissiorfiit eqqarsaatigissagunarpat. Allat eqqarsaatigissagunarpaat ulloq oqaluttuarisaanermi pingaarutilik, assersuutigalugu ulloq nunarisap namminersulivinnera. Nalunngiliulli ulloq sorleq ukiut 3500-t sinnerlugit inuiaqatigiittut nalliuttorsiutigineqartartoq?

² Nalliuttorsiorfik taanna tassaavoq poorski, aamma qaangiiffimmik taaneqartarsimasoq. Israelikkut Egyptenimit aniguisitaanerannik nalliuttorsiorfiuvoq. Poorski aamma ilinnut pingaaruteqartariaqarpoq. Sooq? Inuuninnut assigiinngitsutigut attuumassuteqarmat. Immaqali ima eqqarsarputit: ‘Poorski tassa juutit nalliuttorsiutigisartagaat, uangali kristumiuuvunga. Sooq poorski soqutigisariaqarpara?’ Apeqqut tamanna allassimaffimmi pingaarutilimmi ima akineqarpoq: ‘Poorskisiutissarput, tassa Kristusi, toqunneqarpoq.’ (1 Kor 5:7) Tamanna qanorpiaq paasisariaqarnersoq paasiumallugu juutit poorskisiortarnerat pillugu aamma nalliuttorsiorneq tamanna kristumiunut tamanut peqqussutigineqartut ilaannut qanoq attuumassuteqarnersoq pillugu paasisaqarnerusariaqarpugut.

3, 4. Poorskisioqqaarneq sioqqullugu qanoq pisoqarpa?

³ Nunarsuaq tamakkerlugu inuit 100 millionit arlallit juutiunngitsut poorskisioqqaarneq sioqqullugu pisimasut ilisimalluarpaat. Immaqa pisimasut taakku pillugit Biibilip atuagartaasa ilaanni Mosesimik allakkat aappaanni atuarsimavaat, allamit oqaluttuunneqarsimapput, filmimiluunniit isiginnaarsimavaat. Eqqaamaviuk qanoq pisoqartoq?

⁴ Israelikkut Egyptenimi ukiorpassuarni inussiaataareersut Jehovap Mosesi Aronilu Faraomut aallartippai  innuttani inussiaajunnaarsinneqaqqullugit. Faraolli makitalluni Israelikkut aallaqqunngilai. Taamaattumik Jehovap Egypteni perlunnik qulinik pillarpaa. Perluit qulinganni Egyptenimiut angajulliliaat toqutaapput. Tamatuma kingorna Farao aalajangerpoq Israelikkut aallartinniarlugit. — 2 Mos 1:11; 3:9, 10; 5:1, 2; 11:1, 5.

5. Israelikkut inussiaajunnaarsinneqannginnerminni qanoq iliornissamut peqquneqarpat? (Allaaserisap aallaqqaataani assiliaq takuuk).

⁵ Israelikkulli aniguisinneqannginnerminni peqqussutit aalajangersimasut maleruartariaqarpaat. Ukiumi 1513-imi Kr.in.si. upernaami qaammammi abibimi, kingusinnerusukkut nisanimik taaneqartumi, pisoq sammeriartigu. * Guutip Israelikkut peqquai nisanip 14-ianni seqernup tarrinnerani pisussamut nisanip qulinganni piareersaleriissasut. Hebræerit ullorsiutaat naapertorlugu ulloq seqernup tarrinnerani aallartillunilu naasarpoq. Nisanip 14-ianni ilaqutariikkuutaat tamarmik savaaraq (savaasaararluunniit) angutiviaq toquttussaavaat taassumalu aavata ilaa illup matserfianut tarnutissallugu. (2 Mos 12:3-7, 22, 23) Ilaqutariit savaaraq siataq timiusamik seernarsaateqanngitsumik naasunillu qasilittunik illulerlugu nerisussaavaat. Taava Guutip inngiliata nuna sanioqqukkumaarpaa Egyptenimiut angajulliliaat toqorarniarlugit, Israelikkulli naalattut angajulliliaat toqunneqassanngillat. Tamatuma kingorna Guutip innuttai inussiaajunnaarsinneqarumaarput. — 2 Mos 12:8-13, 29-32.

6. Sooq Israelikkut ukiut tamaasa poorskisiortartussaappat?

⁶ Israelikkut ulloq Egyptenimit aniguisitaaffitsik eqqaamasariaqarpaat. Guutip ima oqarfigai: “Ulloq taanna ilissinni eqqaaniarfiussaaq, nalliuttorsuartullu Naalakkamut nalliussissavarsi; taamatut nalliussisassavarsi ileqqussatut soraajuitsutut kinguaariikkuutaani.” Israelikkut nisanip 14-ianni poorskisioreeramik ulluni arfineq-marlunni seernarsaateqanngitsumik timiusartorfik aamma nalliuttorsiutigaat. Ullulli arfineq-pingasut taakku tamarmik aamma poorskimik taaneqarsinnaapput. (2 Mos 12:14-17; Luk 22:1; Joh 18:28; 19:14) Poorski tassaavoq Israelikkut ukiumoortumik nalliuttorsiutigisariaqagaasa ilaat. — 2 Nal 8:13.

7. Jiisusip ajoqersukkani sumik nalliuttorsiortaleqquai?

⁷ Jiisusi apustilillu juutiugamik Mosesillu inatsisai naalakkamikkit poorskisiortarput. (Matt 26:17-19) Kingullerpaamik poorskisioqatigiinnerminni Jiisusi ajoqersukkaminit ukiumoortumik nalliuttorsiutigineqartartussamik nutaamik pilersitsivoq. Nalliuttorsiorneq tamanna Naalakkap unnukkorsiortitsineranik taaneqarpoq. Ullormili sorlermi nalliuttorsiutigineqassava?

8. Poorskisiorneq Naalakkallu unnukkorsiortitsinera pillugit suna apeqqutaalerpa?

⁸ Poorskisioqatigeeqqammereerlutik Jiisusip apustilini ilitsersorpai Naalakkap unnukkorsiortitsinera qanoq nalliuttorsiutigissagaat. Taamaattumik Naalakkap unnukkorsiortitsinera poorskisiornerup ulluani nalliuttorsiutigineqartartussaavoq. Ullumikkulli imaassinnaavoq juutit ulloq Kristusip toquneranik eqqaaniaaffiusoq eqqorlugu ilaannikkut poorskisiortanngitsut. Sooq taamaappa? Apeqqut tamanna akiumallugu Guutip poorskisiornerup aallartinnera pillugu Israelikkunnut peqqussutaa iluaqutigisinnaavarput. Guutip innuttani peqquai nisanip 14-ianni ullup qanoq ilinerani savaaraq toqussagaat. — 2 Mosesi 12:5, 6 atuakkit.

9. Mosesimik allakkat aappaat 12:6 naapertorlugu savaaraq poorskisiutissaq ullup qanoq ilinerani toqunneqassava? (Aamma ungalusaq  “Ullup qanoq ilinerani piva?” takuuk).

⁹ Mosesimik allakkat aappaat 12:6 naapertorlugu   “taarsinngitsiarnerani” savaaraq toqunneqassaaq. Biibilini allani, assersuutigalugu juutit Biibilianni Tanakh-imi, oqaaseq ‘taarsinngitsiarneq’ ‘tarrajussineq’-mik nutserneqarsimavoq. Taamaattumik seqernup tarrinnerata kingorna sulili taarsinngitsoq, tassa nisanip 14-iata aallartilaarnerani, savaaraq toqunneqassaaq.

10. Ilaasa savaaraq poorskisiutissaq qaqugukkut toqunneqartartussaasoraat, tamannali sumik apeqqutissaqalersitsiva?

¹⁰ Kingusinnerusukkut savaaqqat tamarmik naalaffimmi toqunneqartarmata piffissaq annertorujussuaq atorneqarsimavoq. Taamaattumik ukiut hundredellit tamatuma kingorna juutit ilaat isumaqarput piffissaq Mosesimik allakkat aappaat 12:6-imi eqqartorneqartoq nisanip 14-iata naaneranut, tassa seqernup ualikkut tarrikkiartulerneranit unnukkut tarrinnerata tungaanut, pineqartoq. Savaaqqalli nisanip 14-iata naanerani toqunneqassappata Israelikkut qaqugukkut poorskimi nereqatigiittussaasimappat? Ilisimatooq Jonathan Klawans naapertorlugu nisanip 15-ianni nereqatigiittussaapput. Nassuerutigaali tamannarpiaq Mosesimik allakkat aappaanni allassimanngitsoq. Ilisimatooq aamma allappoq rabbinit allagaataanni ukiumi 70-imi naalaffiup piuneerunneqarfia sioqqullugu qanoq poorskisiortarsimanerat eqqaaneqanngitsoq.

11. (a) Ukiumi 33-mi poorskip ulluani Jiisusi qanoq pineqarpa? (b) Sooq ukiumi 33-mi nisanip 15-iat sabbati ‘pingaartorsuarmik’ taaneqarpa? (Quppernerup ataani ilanngussaq takuuk).

¹¹ Ukiumi 33-mi ullormi sorlermi poorski nalliuttorsiutigineqarpa? Poorskisiorneq aqaguttoq, nisanip 13-ianni, Jiisusip Petrusi Johannesilu ima oqarfigai: “Poorskisiummik nerinissarput piareersariartorsiuk.” (Luk 22:7, 8) Taava nisanip 14-ianni, tassa sisamanngornermi unnukkut seqineq tarrereersoq, Jiisusi apustilinilu poorskisiummik nereqatigiipput. Nerereeramik Jiisusi Naalakkap unnukkorsiortitsinera pillugu ilitsersuivoq. (Luk 22:14, 15) Unnuakkut Jiisusi tigusaavoq eqqartuussassanngortitaallunilu. Nisanip 14-ianni ulloqeqqalersoq Jiisusi nappakkami anniartitaaffimmi kikiattorneqarpoq, ualikkullu toquvoq. (Joh 19:14) Taamaattumik Jiisusip ‘poorskisiutissatta’ ullormi savaaqqap poorskisiutissap toqunneqarfiani inuunini pilliutigaa. (Matt 26:2; 1 Kor 5:7; 11:23) Nisanip 15-iat suli aallartinngitsoq Jiisusi ilivermut ilineqarpoq. * — 3 Mos 23:5-7; Luk 23:54.

12, 13. Israelikkut meerartaat qanoq poorskisioqataasarpat?

¹² Egyptenimi poorskisioqqaarnermi Guutip Israelikkut peqquai ukiut tamaasa “naassaanngitsumik” nalliuttorsiortassasut. Ukiut tamaasa poorskip nalaani meeqqat angajoqqaatik aperisassavaat sooq poorskisiortarlutik. (2 Mosesi 12:24-27 atuakkit; 5 Mos 6:20-23) Taamaattumik poorski “eqqaaniarfiussaaq” allaat meeqqat ilinniarfigisinnaasaat. — 2 Mos 12:14.

¹³ Kinguaariikkuutaani Israelikkut meeqqatik poorski pillugu pingaarutilinnik ilinniartittarpaat. Ilinniagassat ilaat tassaavoq Jehovap pallorfiginnitsiminik illersuisinnaanera. Meeqqat ilinniartarpaat Jehova Guutiviusoq uumasoq innuttaminik isumassuillunilu illersuisoq. Tamanna Egyptenimi perluit qulinganni Israelikkut angajulliliaasa sernissornerisigut uppernarsarpaa.

14. Angajoqqaat kristumiut qitornatik poorski pillugu sumik ilinniartissinnaavaat?

¹⁴ Ilissi kristumiut angajoqqaajususi, ukiut tamaasa qitornassi poorskimik oqaluttuaq pillugu oqaluttuunnissaannik peqquneqanngilasi. Taamaakkaluartorli Guutip innuttaminik illersuisarnera pillugu poorskimit ilinniagassaq pingaarutilik qitornassinnut ingerlateqqittarpisiuk? Guutip ullumikkut uagutsinnik illersuisarneranik upperinnilluinnarnerit qitornannut erseqqippa? (Tuss 27:11; Es 12:2) Ilinniagassaq tamanna pillugu qitornasi nuannersumik oqaloqatigisarpisigit, imaluunniit ilinniagassaq tamanna naalakkiutitut ingerlateqqiinnartarpisiuk? Ilaqutariillusi ilinniagassaq tamanna Jehovamik tatiginninnerulissutigisinnaavarsi.

15, 16. Poorskimik Egyptenimillu aniguisitaanermik oqaluttuat iluaqutigalugit Jehova pillugu suna ilinniarsinnaavarput?

¹⁵ Poorskimit ilinniagassaq pingaarutilik alla tassaavoq Jehovap innuttaminik aniguisitsisinnaanera. Takorlooruk Israelikkut qanoq misigisimanersut Jehovap Egyptenimit aniguisimmagit. Napasoq nuiaasoq napasorlu innerusoq iluaqutigalugit Immamut Aappalaartumut siulersorneqarput. Taava Israelikkut Jehovap imaq avissaartillugu qarmatut portusuutut marluusutut ilersikkaa takuaat, immallu qeqqagut panertukkut ingerlapput. Ikaareerlutik Egyptenimiut sakkutuui immamit tassanngaannaq avissaaqqajunnaartumit ulugunneqartut takuaat. Israelikkut aniguisinneqarnertik pillugu Jehova ima unnersiutigaat: “Naalagaq tussiarfigissavara. ... Hestit qimussersullu immamut naloriuppai. Naalagaq tassa nakuussutiga erinalimmillu unnersiutigisara, taanna annassutigaara.” — 2 Mos 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Tuss 136:11-15.

¹⁶ Qitornaqaruit qitornatit Jehovamik Aniguisitsisutut tatiginnissinnaaqqullugit ikiortarpigit? Aalajangiigaangavit qitornatilluunniit oqaloqatigigaangakkit illit Jehova ilaquttannik aniguisitsisutut tatigigit qitornannut erseqqittarpa? Immaqa ilaqutariittut atuaqqissaaqatigiinnissinni Jehova innuttaminik qanoq aniguisitsisimanersoq oqaloqatigiissutigisinnaavarsi oqaluttuat uku iluaqutigalugit: Mosesimik allakkat aappaat kapitalit 12-15, Apustilit Suliaat 7:30-36 aamma Danielimik  allakkat 3:16-18, 26-28. Tamatta, inuusuttuugaluarutta utoqqaagaluaruttaluunniit, Jehovap itsaq innuttaminik aniguisitsinermisut siunissami uagutsinnik aniguisitsiumaarnera qularutiginngilluinnartariaqarparput. — 1 Thessalonikamiut 1:9, 10 atuakkit.

17, 18. Sooq Jiisusip aava savaaqqap poorskisiutissap aavanit naleqangaarnerua?

¹⁷ Kristumiut ilumoortut poorskisiorneq ajorput. Nalliuttorsiorneq tamanna Mosesip inatsisaanut ilaavoq, inatsisinillu taakkuninnga maleruaasussaanngilagut. (Rom 10:4; Kol 2:13-16) Allamilli nalliuttorsiortarpugut — tassa Guutip Ernerata toquneranik eqqaaniaaneq. Poorskisiornerli Egyptenimi aallarnerneqartoq ilinniarfigilluarsinnaavarput.

¹⁸ Israelikkut savaaqqap aava matserfinnut serpartagaat taakkua angajulliliaannut annassutaavoq. Ullumikkut poorskimi, ulluniluunniit allani, uumasut aavat Guutimut pilliutigineq ajorparput. Pilliuteqarporli pitsaanerusumik naassaanngitsumik inuussutaasinnaasumik. Apustili Paulusi nassuiaavoq Jiisusip aava ‘serpartaataasoq’ (1936) iluaqutigalugu kristumiut tanitat naassaanngitsumik qilammiissinnaasut. Taakku tassaapput ‘angajulliliat qilanni allanneqarsimasut’. (Hebr 12:23, 24) Aamma savat allat Jiisusip aava iluaqutigalugu nunarsuarmi naassaanngitsumik inuunissaminnik neriuuteqarsinnaapput. Tamatta neriuut una eqqaamajuartariaqarparput: “Taassumani utertitaavugut aavatigut, ajortitsinnik isumakkeerfigineqarluta Guutip saammaanneragut angingaartukkut.” — Ef 1:7.

19. Jiisusip toqunerani pisimasut qanoq Biibilimi siulittuutinik tutsuiginninnerulissutigisinnaavavut?

¹⁹ Poorskisiornermi Israelikkut peqquneqarput savaaqqap toqunneqartup saarngi nallussanngikkaat. (2 Mos 12:46; 4 Mos 9:11, 12) Jiisusimmi inuunerminik tunniussisup, ‘Guutip savaaraata’, saarngi nallorneqarpat? (Joh 1:29) Pinerluttut marluk akornanni Jiisusi nappakkamut anniartitaaffimmut kikiattorneqarpoq. Kikiattugaasut toqujaarniassammata juutit Pilatusi qinnuigaat taakkua saarngi nallorteqqullugit. Taamaalillutik, Jiisusip pinerluttullu timaat nisanip 15-iata, sabbatip ‘pingaartorsuup’, aallartinnginnerani aqqarneqarsinnaapput. Romamiut sakkutuuisa pinerluttut marluk taakkua niui nallorpaat, Jiisusili “tikikkamikku takugamikkulu toqoreersimasoq saarngi nallunngilaat”. (Joh 19:31-34) Savaaqqap poorskisiutissap saaniisut Jiisusip saarngi nallorneqanngillat. Taamaattumik Jiisusip ukiumi 33-mi nisanip 14-ianni pilliutaata savaaraq poorskisiutissaq ‘tarraannaraa’. (Hebr 10:1) Taamatullu Tussiaat 34:21-mi allassimasoq eqquutitinneqarpoq. Tamannalu Biibilimi siulittuutinik tutsuiginninnerulissutigaarput.

20. Poorskisiornerup Naalakkallu unnukkorsiortitsinerata assigiinngissutaasa ilaat pingaarutilik suua?

²⁰ Juutit poorskisiornerat Jiisusillu ajoqersukkaminut Naalakkap unnukkorsiortitsinera pillugu ilitsersuutai assigiinngissuteqarput. Assersuutigalugu Israelikkut savaaqqap neqaa nerisussaavaat aavali imissanagu. Jiisusilli ajoqersukkaminut ilitsersuutaa allaaneruvoq. Jiisusi oqarpoq “Guutip naalagaaffiani” naalakkersueqataasussat timiusamik viinnimillu timaanut aavanullu assersuutaasunik ilangiisassasut. Allaaserisami tulliuttumi Kristusip toquneranik eqqaaniaaneq pillugu paasisaqarnerussaagut. — Mark 14:22-25.

21. Sooq poorski ilisimalluartariaqarparput?

²¹ Guutip innuttaasa oqaluttuarisaaneranni poorski nalliuttorsiutaavoq pingaarutilik uagutsinnullu ilinniagassaalluartoq. Poorski juutinut ‘eqqaaniarfiugaluartoq’ kristumiuugatta nalliuttorsiorneq tamanna ilisimalluartariaqarlugulu ilinniarfigilluartariaqarparput, ‘Allakkammi Illernartut tamarmik Guutimit isumassarsiarititaapput’. — 2 Tim 3:16, NW.