1. Guutimik pallorfiginnittunut tunngatillugu ilaat qanoq isumaqarpat?

ULLUMIKKUT inuppassuit oqartarput nunarsuarmi upperisarsioqatigiit annerit inuiaat ajornartorsiutaannik ikiorniarlugit iliuuseqarpiarneq ajortut. Ilaat isumaqarput upperisarsioqatigiit taakku Guuti pillugu ilumoortumik ilinniartitsisannginnertik ajortuliortarnertillu pissutigalugit Guutimit iluarineqarsinnaanngitsut. Amerlanertigulli eqqarsartarput inuit ajunngitsuliortartut upperisarsioqatigiinnit sorlerneersuunerat apeqqutaatinnagu Guutip iluarisarai. Tamannali ilumoorpa? Imaluunniit Guutip pallorfiginnitsimi upperisarsiornernik eqqunngitsunik ingalassimanninnissaat piumasaraa? Jehovamik pallorfiginnittut ilumoortut pillugit Biibilimi allassimasut samminerisigut taakku akissutissarseriartigit.

2. Jehovap kikkut innuttarilerpai, taakkualu suna inuiattut Jehovamut immikkut ittumik attaveqarnerminnut ilisarnaatigaat? (Allaaserisap aallaqqaataani assiliaq takuuk).

² Ukiut 4000-t missiliorlugit matuma siorna Jehovap inuit ilaat nunarsuarmiittut innuttassamisut toqqarpai. Aaperaat  Biibilimi ‘uppertunut tamanut ataataasutut’ allaatigineqarlunilu ilaqutariissuarnut ittuuvoq. (Rom 4:11; 1 Mos 14:14) Taanna Kana’animi ‘Guutip siulersuisuutitaatut’ ataqqineqarpoq. (1 Mos 21:22; 23:6) Jehovap Aaperaat kinguaavilu angerfigeqatigai, tassa isumaqatigiissuteqarfigai. (1 Mos 17:1, 2, 19) Guutip Aaperaat ima oqarfigaa: “Mannaavoq angerusera illit kinguaassavillu aalajangiutassarsi: Angutitasi tamarmik kipineqartassapput.” Imalu nangippoq: “Tassa nalunaaqutissaq angerfigeqatigiinnitsinnut.” (1 Mos 17:10, 11) Taamaattumik Aaperaat ilaqutaalu angutit tamarmik kipineqartarput. (1 Mos 17:24-27) Aaperaap kinguaavisa kipineqarnertik inuiattut Jehovamut immikkut ittumik attaveqarnerminnut ilisarnaatigaat.

3. Aaperaap kinguaavi qanoq inuianngorpat?

³ Aaperaap erngutaa Jaaku, tassa Israeli, aqqaneq-marlunnik erneqarpoq. (1 Mos 35:10, 22b-26) Piffissap ingerlanerani taakku Israelikkut naggueqatigiissortaannut aqqaneq-marluusunut ataataanerpaanngorput. (ApS 7:8) Jaakup ernera Josefi Egyptenimut aallarunneqarnermi kingorna Faraomit oqartussaassusermik annertuumik tunineqarpoq. Kaannersuaqarnerani Josefi nuna tamakkerlugu nerisassanik pilersuinermik nakkutilliisuuvoq. Kaannersuaqarnera pissutigalugu Jaaku ilaquttanilu Egyptenimut nuupput. (1 Mos 41:39-41; 42:6) Jaakup kinguaavi amerlimmata ‘inuiaqatigiippassuartut’ taaneqartalerput. — 1 Mos 48:4; Apustilit Suliaat 7:17 atuaruk.

4. Egyptenimiut Jaakullu kinguaavisa attaveqatigiinnerat aallaqqaammut qanoq ikkaluarpa?

⁴ Jaakup kinguaavi ukiut 200-t sinnerlugit Egyptenip ilaani Goshenimik taaneqartartumi najugaqarput. (1 Mos 45:9, 10) Faraop Josefi ilisarisimallugulu ataqqigamiuk Israelikkut Egyptenimut nunasseqquai. (1 Mos 47:1-6) Israelikkut illoqarfeeqqani nersutinik paarsisuunerminni Egyptenimiullu ukiut 100-t missiliorlugit eqqisseqatigiillutik inuupput. Egyptenimiut savanik paarsisut iluarinngilluinnaraluarlugit Faraomut naalallutik Israelikkut nunaqqatigisariaqarpaat. — 1 Mos 46:31-34.

5, 6. (a) Egyptenimi Guutip innuttaasa atugaat qanoq allanngorpat? (b) Sooq Mosesi toqunneqanngila, Jehovalu innuttani pillugit qanoq iliorpa?

⁵ Taavali Israelikkut Egyptenimiunit inussianngortinneqarput. Biibilimi ima allassimavoq: “Taava Egyptenimi kunngeqalerpoq Josefimik sianigisaqanngitsumik; taassuma innuttani oqarfigai:  ‘Inuiaqatigiit Israelikkut uatsinnit pissaanerulerput amerlanerulerlutillu.’” Tamatuma kingunerisaanik Israelikkut Egyptenimiunit pinngitsaalisaallutik peqqarniitsumillu pineqarlutik qarmasissialiortinneqartalerput, narsaatini sulisinneqartalerput inussiatullu sulerulutsinneqartalerlutik. — 2 Mos 1:8, 9, 13, 14.

⁶ Faraonngortup Israelikkut ernertaavi tamarmik toqunneqartarnissaat aamma peqqussutigaa. (2 Mos 1:15, 16) Taamani arnaq Israelikkuusoq, Jokebedi, Mosesimik ernertaarpoq. Pingasunik qaammateqartoq Nilenip sinaani ivissuit akornannut toqqorpaa. Kingunitsianngua Faraop paniata Mosesi nassaarigamiuk qitornavissiartaaraa. Taassuma Mosesip ukiukitsuunermini anaanaminit paarineqarnissaa akueraa. Piffissap ingerlanerani Mosesi Jehovamut kiffanngorpoq ilumoortoq. (2 Mos 2:1-10; Hebr 11:23-25) Jehovap innuttani naalliuttut takugamiuk aalajangerpoq Mosesi atorlugu Egyptenimit anisinniarlugit. (2 Mos 2:24, 25; 3:9, 10) Taamaalilluni Jehovap Israelikkut ‘aniguisippai’. — 2 Mos 15:13; 5 Mosesi 15:15 atuaruk.

7, 8. Jehovap innuttai qanoq tassaalerpat inuiaqatigiit illernartut?

⁷ Jehovap Israelikkut inuiattut inatsisilittut palaseqatigiilittullu suli aaqqissugaatinngikkaluarlugit innuttamisut toqqarpai. Taamaattumik Mosesi Aronilu Faraomut ima oqaqquneqarput: “Ima oqarpoq Naalagaq Israelip Guutia: Innuttakka akuerikkit uanga nalliussiniarlunga inoqajuitsumukarnissaannut.” — 2 Mos 5:1.

⁸ Faraolli Israelikkut iperarumanngilai. Jehovap innuttani aniguisinniarlugit Egyptenimi perluit qulit nalliussitippai kingusinnerusukkullu Farao sakkutuuilu Immami Aappalaartumi toqullugit. (2 Mos 15:1-4) Qaammatit pingasut qaangiutinngitsut Jehovap Israelikkut qaqqami Sinajimi ima oqarluni angerfigeqatigai: “Naalakkussinga angeruseralu aalajangiullugu inuiaqatigiinnit tamanit immikkoortillusi pigisassarsiariumaarpassi.” Israelikkut ‘tassaalissapput inuiaqatigiit illernartut’. — 2 Mos 19:5, 6.

9, 10. (a) Mosesimik allakkat tallimaat 4:5-8 naapertorlugit Inatsisit Israelikkunnik inuiannit allanit qanoq allaanerutitsippat? (b) Israelikkut Jehovamut ‘inuiattut pigititaallutik illernartitaanertik’ ersersinniarlugu susariaqarpat?

⁹ Ukiuni hundredilinni Jehovap innuttai ilaqutariinni ittuusunit — naalakkersuisutut, eqqartuussisutut palasitullu kiffartortunit — siulersorneqartarput. Israelikkut Egyptenimiitillutik inussianngunngikkallaramik taamatut siulersueriaaseqarput. (1 Mos 8:20; 18:19; Job 1:4, 5) Jehovalli Israelikkut inussiaataanermit aniguisereerlugit inatsisinik, inuiannit allanit tamanit allaanerussutigisaannik, tunivai. (5 Mosesi 4:5-8 atuakkit; Tuss 147:19, 20) Inatsisit naapertorlugit eqimattat aalajangersimasut Israelikkunni palasiussapput ‘utoqqaanertallu’, ilisimassuseqarnertik pillugu ataqqisaasut, eqqartuussisuussallutik. (5 Mos 25:7, 8) Israelikkut pallorfiginnittarnissaminnik inooriaasissaminnillu Inatsisini ilitsersuunneqarput.

 ¹⁰ Israelikkut nunamut neriorsuutigisamut isinngitsiartut Jehovap inatsisiminik eqqaaseqqippai, Mosesillu ima oqarfigai: “Naalagaq ullumi nalunaarpoq innuttariumallutit, soorlu nammineq taama neriorsorsimagaatit, aamma peqqussutini tamaasa maleruassagitit. Inuiannit pinngortissimasaminit allanit tamanit ataqqinarnerutinniarpaatit erinalimmik unnersiutigineqaataaqqullutit tusaamaneqaataaqqullutillu naalannaataaqqullutillu, tassaaqqullusilu inuiaat Naalakkamut Guutissinnut pigititaallutik illernartitaasut.” — 5 Mos 26:18, 19.

11-13. (a) Kikkut Guutip innuttaanik pallorfiginneqatiginnilerpat? (b) Israelikkuunngitsut Jehovamik pallorfiginnikkusuttut susariaqarpat?

¹¹ Jehovap Israelikkut nunarsuarmi innuttamisut toqqarsimagaluarlugit inuit Israelikkuunngitsut innuttami akornanni najugaqarnissaat akueraa. Assersuutigalugu Biibilimi allassimavoq Guutip Israelikkut Egyptenimit aniguisimmagit “Israelikkuunngitsut” amerlasuut aallaqataasut. (2 Mos 12:38, 1990) Taakkua perluit arfineq-aappaata nalliunnerani ‘Faraop atorfilittaasa ilaat Jehovap oqaasiinik mianerinnittut’ ilagisimassagunarpaat. — 2 Mos 9:20.

¹² Israelikkut Kana’animukartillutik kuussuaq Jordani ikaanngitsiaraat Mosesip oqarfigai “takornartat”, tassa Israelikkuunngitsut ingerlaqatigisatik, asassagaat. (5 Mos 10:17-19) Guutip innuttaasa Israelikkuunngitsoq inatsisinik tunngaviusunik, soorlu inassutinik qulinik, maleruaanissaminut kajumissuseqartoq nunaqqatimittut isigisussaavaat. (3 Mos 24:22) Allaat Israelikkuunngitsut ilaasa Jehova pallorfigilerpaat. Assersuutigalugu Ruthip Moabikkuusup Jehova kiffartorfigerusuppaa. No’omi Israelikkuusoq ima oqarfigaa: “Inuiaqatitit uangattaaq inuiaqatigissavakka, illillu Guutit uangattaaq Guutigissavara.” (Ruth 1:16) Israelikkuunngitsut juutit upperisaannut ilanngussimasunik taaneqartarput, angutitaallu kipineqartussaapput. (2 Mos 12:48, 49) Jehovap innuttaminut toqqarsimasaminut ilaalernissaat iluaraa. — 4 Mos 15:14, 15.

¹³ Jehovap Israelikkuunngitsunik pallorfiginnitseqarnissaminik akuersinera Salomop qinnutaasa ilaannit erserpoq. Naalaffik atoqqaarfissiorneqarmat Salomo ima qinuvoq: “Takornartaq innuttavit Israelikkut ilaginngisaraluat nunamit ungasissumit illit aqqit pillugu tikiuppat aqqit angingaartoq assatillu pissaasut talillu isaassimasoq tusartarsimagamigit inullu taanna illu manna saallugu qinuppat, taava qilammi najugarisanni tusartaruk, ilinnullu torlulanera naapertorlugu iliorfigiuk nunarsuarmi inuianni tamani aqqit ilisimaneqaleqqullugu innuttavit Israelikkut mianerinninnerattut taakkunannga mianerineqaqqullutit paaseqqullugulu aqqit illumut matumunnga uanga sanaannut aterititaammat.” (2 Nal 6:32, 33) Allaat Jiisusip nalaani Israelikkuunngitsut Jehovap innuttamisut toqqagaanut ilaliunnermikkut  Guutimik pallorfiginnilersinnaapput. — Joh 12:20; ApS 8:27.

14-16. (a) Israelikkut inuiattut Jehovamik ilisimannittutut suna nalunaajaatigisussaavaat? (b) Jehovap ullumikkut innuttaminut suna piumasaraa?

¹⁴ Israelikkut Guutertik, Jehova, pallorfigaat, inuiaalli allat guutitik pallorfigaat. Taamaattumik apeqqut una pingaarutilik akineqartariaqalerpoq: Kina Guutiua ilumoortoq? Esajap nalaani Jehovap apeqqut taanna eqqartuussivimmi apeqqummik akisisarnertut akineqaqqullugulu inuiaat guutii ilumoortuunerminnik nalunaajaasinnaasunik ujarleqqunerisigut ima unammillerpai: “Inuiaat tamarmik katersorlit, inuiaqatigiit katersuullit. Taakkua [guutiisa] akornanni kiap oqaluttuarisinnaavaa nalunaajaaffigalutalu siornatigut pisimasunik? Ilisimannittutut nalunaajaasussat sassartillisigit ilumoortuuteqqullutik, ilisimannittut oqaqqullugit: Ilumut taamaappoq!” — Es 43:9.

¹⁵ Inuiaat guutiisa ilumoortuunertik uppernarsarsinnaanngilaat. Guutiliaannaapput oqalussinnaanngitsut uniarneqaqqaartinnatillu nikissinnaanngitsut. (Es 46:5-7) Jehovalli innuttani Israelikkut ima oqarfigai: “Ilissi uanga ilisimannitsigaassi, ... kiffara qinersimasara, paaseqqullugu uppereqqullungalu ilisimalerlugulu uanga taannaagama. Uanga siunikkut guutimik pinngortoqanngilaq kingunikkullu pinngortussaqarani. Uanga kisima tassaavunga Naalagaq [Jehova, NW], uangaanngitsumik annatsitsisinnaasoqanngilaq. ... Ilissi  ilisimannitsigaassi ... uanga tassa Guuti.” — Es 43:10-12.

¹⁶ Jehovap innuttaasa eqqartuussivimmi ilisimannittutut Jehovap Guutitut ilumoortutuaanerata uppernarsarnera immikkut pisinnaatitaaffigaat. Jehovap ‘inuiattut pigisamisut nersorneqaatissaminik nalunaajaatiginnittussatut’ taavai. (Es 43:21) Taakku Jehovap innuttaasut ilisimaneqarput. Jehovap Israelikkut Egyptenimit aniguisikkamigit kajumillutik naalannissaat kisimilu oqartussaassutsiminik tapersersuinissaat piumasaraa. Jehovap ullumikkut innuttaminut aamma tamanna piumasaraa. Pruffiitip Mikap Guutip innuttaasa qanoq isiginnittaaseqartussaanerat ima oqaatigaa: “Inuiaat allat tamarmik inuupput namminneq guutimik aqqanni; uagulli inuujumavugut Naalakkami [Jehovap, NW] Guutitta aqqani naassaanngilluinnartumik.” — Mika 4:5.

17. Sooq Jehovap Israelikkut ‘viinnequtitut naanerluttutut’ isigilerpai?

¹⁷ Ajoraluartumik Israelikkut Jehovamut ilumoorunnaarput. Inuiaat eqqaminniittut ilaarlugit qisunnik ujaqqanillu guutilianik pallorfiginnittalerput pallorfiginninnermullu eqqunngitsumut atugassaminnik amerlasuunik pilliiviliortalerlutik. Ukiut 2800-t missiliorlugit matuma siorna pruffiiti Hosea Israelikkut viinneqummut ajortunik inerititaqartalersimasumut assersuuteriarlugit ima oqarpoq: “Uummatimikkut peqqusersiornertik pillarneqaatigissavaat.” (Hos 10:1, 2) Ukiut 150-it tamatuma kingorna Jeremiap Israelikkut tunussisut pillugit Jehovap oqaasii uku allappai: “Ikkussimagaluarpakkit viinnequtissatut, naanertut ikkutassatut pitsaalluartutut. Qanormi taava ilillutit naanerluttunngorsimavit tassaalerlutit viinnequtiviunngitsoq? Naammi taakku guutitit, illit sanaatit? Taakkua makillutik annaanniarlitsit perlussiorfimmi! ... Innuttama puiorsimavaannga.” — Jer 2:21, 28, 32.

18, 19. (a) Jehovap nunarsuarmi inuiannik nutaanik toqqaanissani qanoq siulittuutigaa? (b) Allaaserisap tulliani suut sammissavavut?

¹⁸ Israelikkut Jehova eqqortumik pallorfiginnginnamikku ajortunik inerititaqartalerput. Nalunaajaasuujunnaarlutik guutilianik pallorfiginnittalerput. Taamaattumik Jiisusip juutit upperisarsiornikkut siuttui ajortut ima oqarfigai: “Guutip naalagaaffia ilissinnit peerneqassaaq tunniunneqassallunilu inuiannut inerititaqartitsisinnaasunut.” (Matt 21:43) Inuit ataasiakkaat Jehovap toqqarsimasai kisimik inuiannut nutaanut, anersaakkut Israelikkunnut, ilaalersinnaapput. Jehova taakku ‘nutaamik angerfigeqatigisassani’ pillugit ima oqarpoq: ‘Taakkua Guutigissavaannga, uangalu innuttarissavakka.’ — Jer 31:31-33.

¹⁹ Israelikkut aalajaakkunnaarmata Jehovap ukiumi 33-mi piinsip ulluani anersaakkut Israelikkut innuttamisut toqqarpai. Ullumikkulli kikkut innuttarai? Guutip pallorfiginnittaasa ilumoortut kikkuunerat taassumunnga kiffartorusuttut qanoq nalunngissinnaavaat? Tamakku allaaserisap tulliani sammissavavut.