1, 2. (a) Inup­pas­suit iluatsil­luar­neq qanoq paasisar­paat? (b) Iluatsil­luar­neq paasiumal­lugu susin­naavit?

INUUNERMI iluatsil­luar­neq qanoq paasisariaqar­pa? Taamatut inuit aperiguk­kit as­sigiin­ngitsor­pas­suar­nik akis­savaatsit. As­sersuutigalugu inup­pas­suit isumaqar­put inuk aningaasaater­pas­suaqaruni, sulif­figis­saaruni qaf­fasis­sumil­luun­niit ilin­niagaqarsimaguni iluatsil­luar­toq. Al­lat ilaqut­tanut, ikin­ngutinut suleqatinul­luun­niit at­taveqarluar­neq iluatsil­luar­nerunerar­tar­paat. Guutimut kif­far­tor­tut ilaat al­laat isumaqarsin­naap­put ilagiin­ni akisus­saaf­feqar­neq kinguneqarluar­tumil­luun­niit oqaluus­sineq iluatsil­luar­nerusoq.

² Il­lit iluatsil­luar­tuuneq qanoq paasiviuk? Taman­na paasiumal­lugu inuit amerlan­ngitsut iluatsil­luar­tutut isigisavit aam­ma nuan­nariner­paasavit ataq­qiner­paasavil­lu aq­qi al­las­sin­naavatit. Taak­ku sunik as­sigiis­suteqar­pat? Pisuujup­pat tusaamasaap­pal­luun­niit? Nuimasuup­pat? Apeq­qutinut taak­kunun­nga akis­sutit qanoq uum­mam­mioqar­nerit paasinarsisisin­naavaat. Pingaar­titatit aalajangiisar­nin­nut anguniak­kan­nul­lu sun­niuteqangaarsin­naap­put. — Lukasi 6:45.

3. (a) Josva iluatsil­luarsin­naajumal­luni qanoq ilior­tariaqarsimava? (b) Al­laaserisami suut sam­mis­savavut?

³ Jehovap iluatsil­luar­ner­tut isigisaa uagutsin­nut pingaaruteqar­ner­paavoq. Taas­suma iluatsil­luar­tutut aatsaat isigip­patigut naas­saan­ngitsumik inuulersin­naavugut. Jehovap Josva Israelik­kun­nik nunamut neriorsuutigisamut siulersuisus­san­ngor­tik­kamiuk inatsisinik “ul­luk­kut un­nuak­kul­lu” atuar­taq­qul­lugulu maleruaaq­qis­saaq­quaa. Guutip ima neriorsor­paa: “Taava iluatsitsil­luas­saatit pil­luarumaarlutil­lu.” (Josva 1:7, 8) Nalugunan­ngilal­lu Josva iluatsil­luar­toq. Uagum­mi? Qanoq ilil­luta nalun­ngis­sin­naavar­put iluatsin­nermut tun­ngatil­lugu Guutitut isigin­nit­taaseqarluta? Apeq­qutit taak­ku akis­sutis­sarsiniarlugit angutit marluk Biibilimi eq­qar­tor­neqar­tut sam­mis­savavut.

4. Sooq Salomo iluatsil­luar­pa?

⁴ Salomo amerlasuutigut iluatsil­luar­torujus­suuvoq. Sooq? Jehova ukior­pas­suar­ni mianeralugulu naalak­kamiuk taas­suman­nga pil­luaq­quneqangaar­poq. Eq­qaamajuk Salomop Jehovamit sumik kis­saateqar­nerluni aperineqarami in­nut­taminik siulersuinis­saminut ilisimas­suseq qin­nutigigaa. Ilisimasusermik pisuus­susermil­lu tunineratigut Jehovap taas­suma qin­nutaa akivaa. (Atuakkit 1 Kunngit 3:10-14). Salomop ‘ilisimas­sutsimigut akimorsimavai Kangiamiut ilisimas­susiat tamaat Egyptenimiul­lu ilisimas­susiat tamaat’. Salomo ‘inuian­nit eq­qaamiuusunit tamanit tusaamasaavoq’. (1 Kun­ngit 5:10, 11) Salomo aam­ma pisoorujus­suuvoq. Ukiut tamaasa kuultinik 22 tonsinik tunineqar­tar­poq. (2 Nalunaarsuutit 9:13) Nunanut al­lanut at­taveqarluar­poq aam­ma alutor­nar­tunik sanaar­tor­titsisarlunilu niuil­laq­qis­suuvoq. Salomo Guutimut aalajaat­tuar­til­luni inuunermini iluatsil­luar­poq. — 2 Nalunaarsuutit 9:22-24.

5. Iluatsil­luar­tunut tun­ngatil­lugu Salomop suna paasivaa?

⁵ Salomop al­lagaanit, Oqaluus­sisar­tup oqaasiinit, erser­poq iluatsil­luar­nermut tun­ngatil­lugu eq­qor­tumik Salomo isigin­nit­taaseqar­toq. Salomo isumaqan­ngilaq inuit pisuut pis­saanil­lil­lu kisimik iluatsil­luarsin­naal­lutil­lu nuan­naarsin­naasut. Ima al­lap­poq: “Paasivara inun­nut pitsaaner­paas­sasoq inuuner­tik atorunik­ku nuan­naarlutik inuunermilu pil­luar­neq nanil­lugu. Inuit neril­lutil­lu imersin­naam­mata suleruloor­nermil­lu inerititaat inuul­luutigisin­naal­lugit taman­naavor­taaq Guutip tunis­sutaa.” (Oqaluus­sisar­tup oqaasii 3:12, 13) Salomop paasivaa inuunermi nuan­nersut taak­ku inuup aatsaat Guutimut at­taveqarluaruni piviusumik pil­lualis­sutigisin­naagai. Salomo ima al­lap­poq: “Tamaasa tusareeruk­kit ima ataatsimut katin­neqar­tis­savatit: Guuti mianeruuk inatsisaalu maleruarlugit, inuit tamarmik taamaalior­tus­saap­put!” — Oqaluus­sisar­tup oqaasii 12:13.

6. Iluatsin­nerup ilumoor­tup suunerata paasinis­saanut Salomop maligas­siuinera qanoq iluaqutigaar­put?

⁶ Ukior­pas­suar­ni Salomop Guuti mianeralugulu naalap­paa. Biibilimi al­las­simavoq ‘Jehova asagaa ataatami Daavip peq­qus­sutai maleruarlugit.’ (1 Kun­ngit 3:3) Taamaalior­nermini iluatsil­luangaar­poq. Ilumoor­tumik pal­lorfigin­nin­nermut atugas­samik alutor­nangaar­tumik naalaf­filior­poq Biibilimilu atuak­kat pingasut al­lal­lugit. Soorunami uagut Salomotul­li iliuuseqar­nis­satsin­nut periarfis­saqan­ngilagut. Salomol­li Guutimut aalajaan­nermini maligas­siuinera iluaqutigalugu iluatsin­neq ilumoor­toq suunersoq iluatsil­luarsin­naajumal­lutalu susariaqar­tugut paasisin­naavar­put. As­sersuutigalugu Guutip Salomo isumas­sarsisin­neratigut pisuus­suseq, ilisimas­suseq, tusaamaneqar­neq pis­saaneqar­nerlu pil­lugit al­latsip­paa. Inup­pas­suit isumaqar­put iluatsil­luas­sagunik taak­ku pisariaqar­til­lugit. Salomoli al­lap­poq inuit taak­kunin­nga angusaqar­niar­tuar­tut ‘anorimik tigusiniarsarisutut’ it­tut, tas­sa pil­lualivis­sutigisin­naan­ngisamin­nik angusaqar­niar­tuusut. Inuit aningaasanik asan­nit­tut aningaasaateqar­nerulerusut­tuar­tuup­put. Pigisamin­nil­lu an­naasaqar­nis­samin­nik er­numas­suteqar­tuarlutik. Siunis­samilu pigisaat al­lanit pigineqaler­tus­saap­put. — Atuakkit Oqaluussisartup oqaasii 2:8-11, 17; 5:9-11.

7, 8.  Sooq Salomo aalajaak­kun­naar­pa, taman­nalu qanoq kinguneqar­pa?

⁷ Salomo utoq­qaligami Jehovamut naalak­kun­naar­poq. Biibilimi ima al­las­simavoq: “Salomo utoq­qalim­mat nuliaasa uum­mataa guutinut al­lanut saatsip­paat ataatani ilumoorsusiatigut as­siginagu Naalak­kamut Guutiminut uum­mam­migut iluun­ngarluni ilumoorun­naarsil­lugu.” Salomolu “Naalak­kap isaani ajor­tumik ilior­poq.” — 1 Kun­ngit 11:4-6.

⁸ Jehovap Salomo iluariun­naar­paa, taamaat­tumil­lu ima oqarfigaa: “Angerusera ileq­qoreq­qusak­kalu ilin­nut inas­sutik­ka naalak­kun­naarak­kit naalagaaf­fin­nik arsaarumaar­pak­kit ilin­nut kif­faasumut tun­niul­lugu.”  (1 Kun­ngit 11:11) Salomo as­sigiin­ngitsor­pas­suar­tigut iluatsil­luar­nikuugaluarluni naggataatigut Jehovamik pakatsisitsivoq. Salomop inuunermi pingaaruteqar­ner­paamik — Jehovamut aalajaat­tuar­nermik — sumigin­naagami ajor­tumik ingerlaler­poq. Tamat­ta im­minut ima aperisin­naavugut: ‘Inuunin­ni iluatsil­luarumal­lunga Salomop inuuneranik oqalut­tuaq ilin­niutigerusup­para?’

9. Paulusi inuit amerlanersaasa iluatsil­luarsoraat? Nas­suiaruk.

⁹ Apustilip Paulusip inuunera kun­ngip Salomop inuuneranit al­laanerul­luin­nar­poq. Paulusi il­lus­saarsuarmi ilorrisimaarluni inuun­ngilaq aam­ma kun­nginik nereqateqarlunilu imeqateqar­neq ajor­poq. Paulusi ilaan­nik­kut perliler­tar­poq, qilaler­tar­poq, qiiasar­poq atisas­saarut­tarlunilu. (2 Korinthimiut 11:24-27) Paulusip Jiisusip Mis­siarsiunera akuerigamiuk juuteqater­pas­suarminit ataq­qineqarun­naar­poq. Al­laat juutit up­perisarsior­nik­kut siut­tuinit uumis­sor­neqar­poq. Par­naarun­neqar­poq, iperar­tor­neqar­poq, anaaler­neqar­poq ujaq­qanil­lu mil­loor­neqarluni. Paulusi al­lap­poq kristumioqatinilu oqalorujuf­figineqar­tarlutik, uumis­sor­neqar­tarlutik ajor­tumil­lu oqaluuserineqar­tarlutik. Ima al­lap­poq: “Silarsuarmi eq­qak­katut ilivugut, tamanit pikutut isigineqar­pugut man­na tikil­lugu.” — 1 Korinthimiut 4:11-13.

10. Sooq inuit ilaat isumaqarsimas­sagunar­pat Paulusip iluatsil­luar­nis­saminut periarfis­sani maangaan­nar­tik­kaa?

¹⁰ Paulusi inuusut­tuusoq Saulusitul­lu ilisimaneqaral­larmat ikin­ngutaasa periarfis­saris­saarsoraat. Ilaqutariin­nit nuimasuneersuusorineqar­poq. Gamalielimit, ilin­niar­titsisumit ataq­qisaasumit, ilin­niar­tin­neqarsimavoq. Paulusi kingusin­nerusuk­kut ima al­lap­poq: ‘Juutius­sutsik­kut nunaq­qatin­ni ilutigisan­nit amerlasuunit angusaqar­neruvunga.’ (Galatiamiut 1:14, 1936) Hebræerisut grækerisul­lu oqalut­tar­poq. Romamiusut in­nut­taas­suseqarami periarfis­saris­saar­nerul­lunilu pisin­naatitaaf­feqar­neruvoq. Paulusip silarsuarmi iluatsil­luar­nis­sani anguniar­tuarsimasuuguniuk pisuun­ngorsimas­sagunaraluarlunilu ataq­qineqar­nerulersimas­sagunaraluar­poq. Al­laanerusumil­li al­lat im­maqalu al­laat ilaqut­tami sianiil­lior­nerujus­suar­tut isigisaat­tut inooriaaseqar­niarluni aalajanger­poq. Sooq?

11. Paulusi sunik pingaar­titaqarlunilu anguniagaqar­pa, aam­ma sooq?

¹¹ Paulusip Jehova asavaa taas­suman­ngalu iluarisaarusul­luni. Pisuun­ngorusun­ngilaq tusaamasaarusun­nanilu. Paulusip sal­lusuis­sum­mik eq­qorluar­tumik paasin­nin­nerujar­tor­til­luni — silarsuarmi inuit ilisiman­ngisaat soqutigin­ngisaal­luun­niit — soorlu Kristusip im­minut pil­liutiginera, oqaluus­sineq qilam­milu inuuler­nis­samik neriugisaqar­neq qujamasuutigiler­pai. Paulusip nalun­ngilaa Saatani oqarsimasoq inuit tamaasa Guutimut kif­far­torun­naarsis­sin­naal­lugit Saatanil­lu sal­luneranik  up­per­narsaaqataasin­naal­luni. (Jobi 1:9-11; 2:3-5) Paulusip qanorluun­niit misilin­neqaraluaruni Guutimut aalajaal­luni kif­far­tor­tuar­nis­sani aalajangiusimajuar­paa. Taman­na silarsuarmi inuit iluatsil­luarusut­tut amerlaner­paar­taasa anguniagarineq ajor­paat.

12. Sooq il­lit Guuti isumal­luutigisariaqar­piuk?

¹² Il­lit Paulusitul­li anguniagaqar­pit? Aalajaat­tuar­nis­saq ajor­naatsuujuaan­nan­ngilaq. Jehovamul­li aalajaat­tuarut­ta taas­suman­nga akuerisaal­lutalu pil­luaq­quneqas­saagut. Taman­nalu piviusumik iluatsil­luas­sutigis­savar­put. (Us­satit 10:22) Maan­na siunis­samilu pil­luaq­quneqangaarsin­naavugut. (Atuakkit Markusi 10:29, 30). Taamaat­tumik pis­sutis­saqarluar­pugut ‘pisuus­sutinik al­lan­ngujasunik’ isumal­luutigin­nin­ngin­nis­samut ‘Guutimil­li pisariaqak­katsin­nik naam­mat­tunik tunisisar­tumik isumal­luutigin­nin­nis­samut’. Taamaaliorut­ta qularutigin­ngil­luin­narsin­naavar­put Guutip uagutsin­nut neriorsuutigisaata ‘inuuniviup’ pinis­saa. (1 Timotheusi 6:17-19) Qularutigin­ngil­luin­narsin­naavar­put ukiut hundredit, aap al­laat ukiut tusindit amerlanerusul­luun­niit, qaangiup­pata kingumut qiviarluta imatut oqarsin­naas­sal­luta: “Ilumut inuunera iluatsil­luar­poq!”

13. Erlin­nar­tuutinik katersineq pil­lugu Jiisusi qanoq oqar­pa?

¹³ Erlin­nar­tuutit, imaluun­niit pingaar­titat, pil­lugit Jiisusi ima oqar­poq: “Erlin­nar­tuutinik nunami katerseqinasi, tas­sanimi qil­laalaat oquil­lu aseruisarmata til­lin­nial­lu nakuuserlutik il­lumut iserlutik til­lit­tarmata. Qilam­mili katersigitsi erlin­nar­tuutinik, tas­sanimi qil­laalaat oquil­lu aseruis­san­ngim­mata, til­lin­nial­lu nakuuserlutik il­lumut iserlutik til­lis­san­ngim­mata. Uum­mativim­mi erlin­nar­tuutitit najor­tuar­tar­pai.” — Mat­thæusi 6:19-21.

14. Sooq nunami erlin­nar­tuutinik katersineq silatusaar­nerun­ngila?

¹⁴ Inuup ‘nunami erlin­nar­tuutai’ aningaasaan­naasariaqan­ngil­lat. Salomop al­laaserisai inuil­lu pingaar­titaat, soorlu tusaamasaaneq pis­saaneqar­nerlu, aam­ma erlin­nar­tuutaasin­naap­put. Jiisusip oqaasii Salomop Oqaluus­sisar­tup oqaasiini al­lagaanut naaper­tuup­put. Nunami erlin­nar­tuutit naas­saan­ngitsumik piusin­naan­ngil­lat. Nalugunan­ngilat erlin­nar­tuutit sequmin­neqarsin­naasut tam­maaneqarsin­naasul­luun­niit. Profes­sori F. Dale Bruner erlin­nar­tuutit, imaluun­niit pingaar­titat, Jiisusip eq­qar­tugai taak­ku pil­lugit oqaaseqarsimavoq. Al­lap­poq tusaamasaaneq sivikitsuin­naasar­toq. Inuk ul­lumi tusaamasaasoq puior­neqapal­lat­tar­poq. Ukioq man­na inuup aningaasat iser­tis­simasani aap­paagu an­naariaan­naasin­naavai. Jiisusip inuit asagamigit im­minul­lu asat­tuuteq­qugamigit sivikitsumik ataq­qisaaneq mianersorfigeq­quaa. Profes­sori nangil­luni al­lap­poq ul­lut tamaasa inuit aningaasanik ataq­qin­nin­nermil­lu tutsuigin­nit­tut pakatsisar­tut, Jiisusil­lu ajoqersuk­kami pakatsinis­saat kis­saatigin­ngilaa. Inuit amerlanersaasa profes­sorip al­lagai isumaqatigis­sagunar­paat. Inuil­li qanoq amerlatigisut Jiisusip oqaasii inooriaatsimin­nut sun­niuteqar­tit­tar­paat? Il­lim­mi Jiisusip siun­nersuutai inooriaatsin­nut sun­niuteqar­tip­pigit?

15. Anguniagar­put pingaar­ner­paaq suusariaqar­pa?

 ¹⁵ Up­perisarsior­nik­kut siut­tut ilaat oqaluus­sisar­put inuunermi iluatsin­niar­neq ajor­tuusoq. Jiisusili taama oqan­ngilaq. Ajoqersuk­kani oqaaq­qis­saar­pai eqqortunik anguniagaqaq­qul­lugit, tas­sa ‘qilam­mi erlin­nar­tuutinik’ piujuar­tus­sanik katerseq­qul­lugit. Anguniak­katsin­ni pingaar­ner­paaq tas­saavoq Jehovamit iluatsil­luar­tutut isigineqar­nis­saq. Jiisusip oqaasiinit eq­qaasin­neqar­pugut inuit ataasiak­kaat inuunermin­ni sulis­sutiginiak­kamin­nik nam­min­neq toq­qas­sasut. Uum­mam­miuvut, imaluun­niit pingaar­titavut, inuunitsin­ni anguniar­tuar­tar­pavut.

16. Suna qularutigin­ngil­luin­narsin­naavar­put?

¹⁶ Uum­matik­kut iluun­ngarluta Jehovap nuan­naar­tin­nis­saa kis­saatigigutsigu qularutigin­ngil­luin­narsin­naavar­put pisariaqar­titatsin­nik tuniumaaraatigut. Apustili Paulusitul­li ilaan­nik­kut kaat­tarsin­naal­lutalu qilaler­tarsin­naavugut. (1 Korinthimiut 4:11) Jiisusil­li siun­nersuutaa una malit­tariaqar­par­put: “Isumakuluuteqas­san­ngilasi ima aperalusi: Suna neris­savar­put? Suna imis­savar­put imaluun­niit suna atis­savar­put? Tamak­ku tamaasa Guutimik nalusut ujar­tar­paat, ataatas­silu qilam­miit­tup nalun­ngilaa tamak­ku tamaasa pisariaqar­tik­kisi. Guutil­li naalagaaf­fia iluar­neralu ujaq­qaarsigit [siul­liul­lugit noq­qaas­sutigiuarsigit, NW], taava tamak­ku tamarmik ilan­ngul­lutik ilis­sin­nut tun­niun­neqarumaar­put.” — Mat­thæusi 6:31-33.

17, 18. (a) Iluatsil­luar­nermut suna aalajangiisuua? (b) Iluatsil­luar­nermut suna apeq­qutaan­ngila?

¹⁷ Eq­qaamasariaqar­par­pul­li naam­mas­sisimasavut silarsuarmiluun­niit matumani inis­sisimaf­fip­put iluatsil­luar­nitsin­nut aalajangiisuun­ngim­mata. Aam­ma iluatsil­luar­tutut oqaatigineqas­sagut­ta ilagiin­ni qanoq akisus­saaf­feqar­tiginer­put apeq­qutaan­ngilaq. Guutimum­mi naalan­nitsigut ilumoor­nitsigul­lu taamatut akisus­saaf­feqaler­nis­samut pil­luaq­quneqarsin­naagat­ta. Ima oqarfigaatigut: ‘Pilit­tat piumaf­figineqar­tar­put ilumuus­sasut.’ (1 Korinthimiut 4:2, 1936) Ilumoor­tuujuar­tariaqar­pugut, Jiisusimi ima oqar­poq: “[Naggatis­samut] nikal­lujuitsuusoq taan­na an­naan­neqas­saaq.” (Mat­thæusi 10:22) Inuit ilumoor­tut iluatsil­luarsimaneran­nut an­naan­neqar­nerat up­per­narsaataas­saaq!

¹⁸ Guutimut ilumoor­ner­put iluatsil­luar­nitsin­nut aalajangiisuus­saaq qanorluun­niil­lu atugaqaraluarut­ta tamat­ta taas­sumun­nga ilumoor­tuusin­naavugut. Qanoq tusaamasaatiginer­put, ilin­niagaqarsimaner­put aningaasaateqar­tiginer­pul­luun­niit ilumoor­tuunitsin­nut apeq­qutaan­ngil­lat. Aam­ma silas­soris­suser­put, pigin­naasavut pik­korif­fivul­lu apeq­qutaan­ngil­lat. Ukiuni hundredelin­ni siul­ler­ni Guutip in­nut­taasa ilaat pisuujup­put ilaal­lu piitsuul­lutik. Paulusip kristumiut pisuut ‘ajun­ngitsulioq­quai’ “ajun­ngitsulianil­lu pisuus­suteqaq­qul­lugit”. Pisuut piitsul­lu ‘inuunivik pigilersin­naavaat [tigul­luar­titaarsin­naavaat, NW]’. (1 Timotheusi 6:17-19) Ul­lumik­kut­taaq tamat­ta as­sigiim­mik periarfis­saqarlutalu akisus­saaf­feqar­pugut, tas­sa ilumoor­tuas­saagut ‘ajun­ngitsulianil­lu pisuus­suteqas­sal­luta’. Taamaaliorut­ta Pin­ngor­titsisit­ta iluatsil­luar­tutut isigis­savaatigut taas­suman­ngalu iluarisaaner­put nuan­naarutigis­savar­put. — Us­satit 27:11.

19. Iluatsil­luarumal­lutit qanoq ilius­savit?

¹⁹ Silarsuup uagutsin­nut isigin­nit­taasia al­lan­ngor­tis­sin­naan­ngilar­put, uagul­li atuk­katsin­nut isigin­nit­taaser­put al­lan­ngor­tis­sin­naavar­put. Qanorluun­niit atugaqaraluarlutit ilumoor­tuar­nis­sat sapin­ngisat tamaat sulis­sutigiuaruk­ku iluatsil­luas­saatit. Taamaalior­nerit nuan­naarutigis­savat Jehovam­mi mas­sak­kut naas­saan­ngitsumul­lu pil­luaq­qungaas­savaatit. Jiisusip kristumiunut tanitanut oqaasii uku puiun­ngisaan­nak­kit: “Toqumut al­laat ilumoorit, taava ajugaasumut niaqorusius­sas­saq inuus­sutaasoq ilin­nut tun­niuk­kumaar­para.” (Saq­qum­mersitat 2:10) Naas­saan­ngitsumik inuulersut iluatsil­luas­sap­put!