Mosesip inatsisai qanoq ilinnut pingaaruteqartut
Kapiteli 19
Mosesip inatsisai qanoq ilinnut pingaaruteqartut
1. (a) Sukkut paasineqarsinnaasimava ukioq 36 aallarnerfigalugu Jehovap juutiunngitsut kipineqanngitsut kristumiutut akuerisimagai? (b) Kisiannili kristumiut siulliit ilaasa suna aalajangiusimalluinnarpaat?
APUSTILI Paulusip nalaani apeqqut assortuussutaaqi- soq tassaavoq kristumiut juutiunngitsut Mosesip inatsisaanik pinngitsooratik maleruaasussaanersut. Ukiumi 36-mi anersaaq iluartoq juutiunngitsunut kipineqanngitsunut kuineqarsimavoq, kisiannili kristumiut ilaat juutisut tunuliaqutaqartut isumaqavissimapput ajoqersukkat juutiunngitsut kipineqartariaqartut Mosesillu inatsisaanik maleruaanissartik ilinniartariaqaraat. Inatsisinik tamakkuninnga, immaqaluunniit ilaannaannik, maleruaanissaat pisariaqarsimava? Ukiup 49-p missaani apeqqut tamanna siulersuisoqatigiinnit Jerusalemimiittunit suliarineqarpoq. — ap. sul. 10:44-48; 15:1, 2, 5.
2. Apeqqut akerleriissutaasoq tamanna sooq uagutsinnut soqutiginarpa?
2 Taamani aalajangigaq uagutsinnut soqutiginartorujussuuvoq. Sooq? Inunnik Mosesip inatsisaasa ilaannik, soorlu sapaatisiornissamik inassutip, kristumiunit maleruarneqartariaqarneraasunik naapitsisarnerput pissutigiinnarnagu, aammattaarli Bibelimi namminermi oqaatigineqarmat ’inatsisit illernartuusut, inassullu illernarlunilu iluarlunilu [naapertuilluarlunilu] ajunngitsuusoq’. (Rûm. 7:12) Inatsisit tunngavigalugit angerutsimut Mosesip akunnermiliuttuunera pissutigalugu naak inatsisit tamakku katitikkat Mosesip inatsisaanik taaneqartaraluartut taamaattoq Jehova Guutimit namminermeersuupput. — 2 Môrs. 24:3, 8.
Inatsisitigut suna siunertaava?
3. Sooq Mosesip inatsisai Israelikkunnut tunniunneqarsimappat?
3 Sooq Jehovap inatsisinik katitikkanik Israelikkunnut Gal. 3:19, 24) Tamanna Mosesip inatsisaanit qanoq ililluni naammassineqarsimava?
tunniussisimaneranik paasinnissimanerput ullumikkut inatsisinik tamakkuninnga qanoq isiginninnitsinnut aalajangiisuuvoq. Bibelimi ima nassuiarneqarpoq: ’[Abrahamimik angerutsimut] ilanngussaapput uniuinerit pillugit [ilisimaneqalersikkumallugit, NV], kinguaassaq unnersuutitigut pineqartoq tikiutserlugu. Taamaattumik inatsisit Kristusimut perorsaasigaavut uppernikkut iluartuutinneqaqqulluta.’ (4. (a) Qanoq ililluni Inatsisit ’uniuinerit ilisimaneqalersippaat’? (b) Qanorlu ililluni uppertut Kristusimut siulersorpaat?
4 Inuunermut iliuutsinullu assigiinngitsunut naammalluinnartumik najoqqutassiinermikkut Mosesip inatsisaasa juutit ajortiliunerat ersersippaat. Tassami nalunarunnaarsinneqarpoq qanorluunniit ajunngitsigisumik siunertaqarlutik eqiasuillutillu ilungersoraluarunik inatsisini piumasarineqartut naammassisinnaanngikkaat. Juutit inuiannut tamanut assersuutitut atorlugit silarsuarmiut tamarmik, aap tamarluinnatta, Guutimit pillarneqartariaqartutut ajortiliunerput Mosesip inatsisaanit qulaarneqarpoq. (Rûm. 3:19, 20) Taamaalillutik erseqqissarpaat inuiaat annaassisumik pisariaqartitsisuusut, aammalu inuit uppertut Jesus Kristusip taamatut annaassisussaaneranik upperinninnissaannut siulersorpaat. Qanoq ilillutik? Taassuma inuttut ajorteqanngitsutuatut toqqarneratigut, taanna Mosesip inatsisaanik naammalluinnartumik maleruaasimasutuaammat. Inatsisit tunngavigalugit angerutsip atuunnerata nalaani uumasunik pilliutit taamaallaat killilimmik naleqarsimapput, Jesusilli inuttut naammalluinnartutut inuunini pilliutitut ajortimik peerutitsilluinnartussatut uppertunullu tamanut naassaanngitsumik inuunermut ammaassisussatut tunniussinnaasimavaa. — Juán. 1:29; 3:16; 1 Pîtr. 1:18, 19.
5. Allassimaffiit ilanngunneqarsimasut tunngavigalugit apeqqutit immikkoortumi matumaniittut akikkit.
5 Tamanna tunuliaqutaralugu apeqqutit matuma kingulianiittut qanoq akiumassavigit?
Mosesip inatsisaasa inunnit tamanit pinngitsoorani maleruagassaanissaat siunertarineqarsimava? (Tuss. 147:19, 20; 2 Môrs. 31:12, 13)
Jer. 31:31-33; Epr. 8:13)
Jehovap Israelikkunnut taatsiarsimavaa inatsisit tunngavigalugit angeruseq taamaatikkumaartoq? (Inatsisit atortussaajunnaarsinneqarnerisa kingorna inatsisit qulit, ilaatigut sapaatisiortarnissamik inassut, atuutiinnarpat? (Kul. 2:13, 14, 16; 2 Kor. 3:7-11 [Môrsasip agdlagaisa áipait 34:28-30-mi ersarinnerusumik eqqartorneqartoq]; Rûm. 7:6, 7)
Qanoq ililluni Jehovap inatsisit tunngavigalugit angeruseq atorunnaarsippaa? (Kul. 2:13-17; Mat. 5:17, 18; Rûm. 10:4)
6. Mosesip inatsisaanik suli atortussaaneraasut eqqortumik qanoq oqaatigisariaqarpat?
6 Paasisat tamakku tunngavigalugit eqqortumik oqaatigissagaanni Mosesip inatsisaanik suli atortussaaneraasut qanoq iliorpat? Eqqortumik oqaatigissagaanni taamaaliornermikkut Jesus Kristusimut uppernermik miserratiginnipput. Qanoq ilillutik? Aap, taamaanneraanermikkut Mosesip inatsisaanik Jesusip naammassinnissimanera taamaalillunilu inatsisinik tamakkuninnga Guutip taamaatitsisinnaanissaanut aqqutissiuisimanera akueriumanngilaat. Kristumiutut imminnut naatsorsuutigisut Mosesilli inatsisaanik imaluunniit tamakkua ilaannik maleruarneqartariaqarneraanermit sunnertissimasut apustili Paulusip sakkortuumik ima allaffigai: ’Kristus ilagissaarparsi, inatsisitigut iluartunngorumasusi; saammaanneq [taassuma saammaannera, NV] attavigiunnaarparsi.’ — Gal. 5:4; aamma takuuk Rûmamiunut agdlagkat 10:2-4.
7. (a) Mosesip inatsisaasa ilaannik aalajangersimasunik suli atortussaaneraasunit suna paasilluarneqarsimanngila? (b) Kristumiutut suliaqarnissaq qanoq pingaaruteqartigaa, aammalu suliat taamaattut inuunerullu naassaanngitsup tunissutaanik angusineq qanoq imminnut attuumassuteqarpat?
7 Mosesip inatsisaasa ilaannik aalajangersimasunik suli atortussaaneraasut paasilluarsimanngilaat Guutimi naapertuilluartumik inissisimaffeqalerneq inatsisit malillugit suliaqarnikkut pinnani Jesusilli pilliutaata nalinganut uppernikkut pisarmat. (Gal. 3:11, 12) Isumaqarput tamakkuninnga suliaqarnermikkut naapertuilluartuunertik uppernarsarsinnaagitsik — massa tamanna inunnut ajortilinnut ajornarluinnartoq. Soorunami inassutinut Guutip Kristusillu kristumiunut inassutigisaannut naalalluta suliaqarnissarput pingaaruteqarpoq. (Jâk. 2:15-17; Mat. 28:19, 20) Taamaaliornitsigut asanninnerput uppernerpullu ersersittarparput, tamakkuninngalu suliaqanngikkutta nalunassanngilaq uppernerput toqungasuusoq. Qanorluunniilli suleruloortigigaluarutta qaquguluunniit annaanneqarnissap nalinganik suliaqarsinnaanavianngilagut. Jesus Kristusip pilliutaa kisimi ajortimit toqumillu aniguisitsisinnaavoq. Taamaalilluni inuuneq naassaanngitsoq Jesus Kristus aqqutigalugu Guutimit tunissutaavoq ajunngissutsimut, imaluunniit saammaannermut pisassarinngisaraluatsinnut immikkorluinnaq ittumut, ersiutaalluni tassaananilu suliatsinnut akissarsiarput. — Evf. 2:8, 9; Rûm. 3:23, 24; 6:23.
8. Kristumiut juutiunngitsut Mosesip inatsisaanik maleruaanissaat maleruaannginnissaalluunniit pillugu ukiuni hundredelinni siullerni siulersuisoqatigiit qanoq aalajangiippat?
8 Kristumiut juutiunngitsut Mosesip inatsisaanik maleruaanissaannik imaluunniit maleruaannginnissaannik akerleriissut siulersuisoqatigiit Jerusalemimiittut ukiuni hundredelinni siullerni suliarigamikku aalajangiinerat pissutsinut piviusunut matuma siuliani taagukkatsinnut naapertuuttuusimavoq. Ilaasortaasut isumaqatigiillutik akueraat uppertut juutiunngitsut anersaamik iluartumik kuineqarnissartik sioqqullugu pinngitsooratik Mosesip inatsisaanut naalallutik suliaqarnissaat Jehovap piumasarisimanngikkaa. Ilumoorpoq aalajangiinermi tamatumani inerteqqutit inatsisinut tamakkununnga naapertuuttut ’pisariaqartutut’ aalajangersarneqarmata, Bibelimili oqaluttuarineqartunik, Mosesip inatsisaasa tunniunneqarnerat sioqqullugu pisimasunik, tunngaveqartuullutik. Tassa kristumiut juutiunngitsut Mosesip inatsisaanik tamanik imaluunniit ilaannaannik maleruaanissaat siulersuisoqatigiit peqqussutiginngilaat, najoqqutassanilli Mosesip siornagut akuerisaasimasunik uppernarsaallutik. — ap. sul. 15:28, 29; naleqqiutikkit Môrsasip agdlagai sujugdlît 9:3, 4; 34:2-7; 35:2-5.
9. (a) Juutit Mosesip inatsisaanik maleruaanissaat Guutip suli piumasaraa? (b) Kristusip qisummut kikiattorneqarluni toquneragut taakku sumik immikkut ittumik aaqqissuussiffigineqarpat?
9 Ukiumi 33-mi ullup piinsip kingornagut Mosesip inatsisaasa allaat juutinit namminermit maleruarneqarnissaat Guutip piumasariunnaarpaa. Juutillu uppernerminnik ersersitsisut tamatuma immikkut ittumik nuannaarutissaanera paasivaat. Gal. 3:10-13) Taamaalilluni Mosesip inatsisaasigut angusinnaanngisaannagaraluannik isumakkeerfigineqarnissamut aqqutissiuuppai. — ap. sul. 13:38, 39.
Sooq? Aap, naak juutiunngitsut aammattaaq ajortiliugaluartut taamaattumillu toqup pissaaneranit qulangersimaneqaraluartut, taamaattoq juutit kisimik, inatsisit tunngavigalugit angerutsimik unioqqutitsisimanertik pissutigalugu, Guutip perloqqusineranit qulangerneqarsimapput. Pinerluttutut perloqqusaasutut qisummut kikiattorneqarluni toqunneqarnermigut Kristus juutit imminut upperumasut sinnerlugit toquvoq, Mosesillu inatsisaanut naalannginnermikkut pillagassaanerigaluannit aniguisillugit. (10. Mosesip inatsisaasa atorunnaarsinneqarneratigut ataasiussuseqarluni pallorfiginninnissaq qanoq ililluni periarfissinneqarpa?
10 Eqqortumik oqaatigissagaanni Mosesip inatsisai juutit juutiunngitsullu akornanni assiaqutaasimapput. Piumasarisat juutiunngitsunut piumasarisaanngitsut juutit naammassisariaqarsimavaat, aammalu juutiunngitsut kipineqanngitsut juutit naligalugit Guutimik pallorfiginninnissaminnit avissaaqqasimapput. (Naleqqiutikkit Môrsasip agdlagaisa áipait 12:48; apustilit suliáinik agdlagkat 10:28.) Mosesilli inatsisaasigut siunertaasoq naammassineqareermat inatsisillu peerneqareerlutik, juutit juutiunngitsullu kipineqanngitsut Kristus aqqutigalugu Guutimik ilumoortutuamik pallorfiginninnermi ataasiussuseqarsinnaalerput. — Evf. 2:11-18.
Inatsisinik ilisimanninneq iluaqutigaarput
11. Mosesip inatsisaanik ilisimanninnerput qanoq ililluni Jesusip ajoqersuutaanik paasinninnerulersitseqataava?
11 Naak ullumikkut Mosesip inatsisaanik maleruaasussaatitaanngikkaluarluta tamakkuninnga ilisimanninneq tamatta immikkut iluaqutigissavarput. Sooq? Aap, eqqaamajuk Jesus juutiusumik anaanaqarmat taamaalillunilu Mosesip inatsisaanik maleruaasussaasimalluni. Inatsisit tamakkua piumasaqaataannik ilisimanninneq tunngavigalugu aatsaat taassuma iliuuserisimasaasa ilaat paasilluinnarneqarsinnaapput. (Gal. 4:4; takuuk Lúkarse 22:7, 8.) Aammattaaq inuit inatsisinik tamakkuninnga maleruaasussaatitaasut akornanni nunami kiffartornini ingerlassimavaa. Taamaattumik pissutsit Mosesip inatsisaanut atassuteqartut ajoqersuutaasa tunngavigigajuttarpaat. — Naleqqiuguk Matîuse 5:23, 24.
12. (a) Nammineq inuunermi Mosesillu inatsisaasa imminnut atassuteqarnerat suna Jesusip tikkuarpaa? (b) Mosesip inatsisaanik ilisimanninnerup naleqassusia qanoq ililluni apustili Paulusip tikkuarpaa? (c) Mosesip inatsisaani piumasaqaatigineqartut anersaakkut pingaaruteqarnerannik paasinninnerput qanoq ililluta iluanaarutigisinnaavarput?
12 Makititaanermi kingorna Jesusip ajoqersukkani eqqaasippai Mosesip inatsisaani, pruffiitit allagaanni Tussiaatinilu allassimasut imminut tunngasut inuttut inuunermini naammassisimallugit. (Lúk. 24:44) Kingorna apustili Paulusip inatsisit tunngavigalugit angerutsimut attuumassuteqartut ilaat ’assiliaasutut qilaap piisa tarraasut’ eqqartorpai, oqarlunilu ’inatsisit ajunngitsuutit nalliuttussat tarraannaannik peqartut’. (Epr. 8:4, 5; 10:1) Mosesip inatsisaani annikitsualunnik tupinnartunik siulittuuteqarpoq Jesus Kristusip palasitut kiffartorneragut aammalu pilliutaagut eqquuttunik. Tamakku paasigutsigik Jesusip kiffartuutaanik pingaartitsinerput annertusisinnaavoq. Najoqqutassat siulittuutaasut akornanni aammattaaq annikitsualoqarpoq aaqqissuussaanermut, ullumikkut Jehovap iluarisaanik anersaakkut naalaffissuani taassuminnga pallorfiginninnitsinni malittarisatsinnut, tikkuartuussisunik. Annikitsualunnut tamakkununnga tunngasunik paasisaqarnerujartortilluta aammattaaq ilagiinnik anersaakkut-tanitaasunik taakkualu Jesus Kristusimit siulersorneqarlutik pallorfiginninnitsinnut atatillugu sulinerannik pingaartitsinerput alliartussaaq.
13. Najoqqutassianik pitsaasunik Mosesip inatsisaasa tunngavigisaannik eqqarsaatiginneqqissaarneq sooq iluaqutaava?
13 Mosesip inatsisai Allakkanut ’Guutip sunniineratigut isumassarsiarititaallutillu iluaqutaallutik ajoqersuutaallutillu inerteqqutaallutillu iluarsiartuutaasunut’ ilaapput. (2 Tim. 3:16, NV) Najoqqutassanik naassaanngitsumik atortussaasunik Mosesip inatsisaasa tunngavigisaannik paasiniaallutalu eqqarsaatiginneqqissaarutta Guutip iluarisaanik iliornissatsinnik qamuuna kissaatiginnilernissatsinnut ilasaataasinnaavoq. Aap, Mosesip inatsisaasa anersaavat paasigutsigu anersaarlu tamanna inuunitsinni ersersikkutsigu ilumut iluaqutigissaqaarput!
14. (a) Mosesip inatsisaasa piumasaqaataasa anersaavannik paasinninnerup naleqassusia qanoq ililluni Jesusip erseqqissarpaa? (b) Najoqqutassat pitsaasut Mosesip inatsisaaniittut quppernermilu 152-imi allattorneqarsimasut ilaannik erseqqissaagit. (c) Suli annertunerusumik Guutip iluarisaanik iliornissatsinnut tamakkuninnga paasisimasaqarnerput qanoq ililluta iluaqutigisinnaavarput?
Mat. 5:21, 22, 27-30; aamma takuuk Rûmamiunut agdlagkat 13:8-10.) Taamaaliorutta ersersissavarput aammattaaq Mosesip inatsisaasa inassutaasa annersaata pingaaruteqassusia paasisimallutigu: ’Jehova Guutit asassavat uummatikkut iluunngarlutit tarnikkullu iluunngarlutit isumakkullu iluunngarlutit.’ (Mat. 22:36, 37) Tamanna maleruarutsigu Jehova Guutimut qanillissutigilluinnassavarput. Mosesip inatsisaanik maleruaasussaanngikkaluarluta najoqqutassanik tamakkua tunngavigisaannik siulittuutinillu najoqqutassaasunik tamakkua imarisaannik ilisimanninnerput iluaqutigingaassavarput.
14 Qaqqami oqaluutsimini Jesus tamatumunnga tunngasunik pitsaasunik assersuusiorpoq. Inunnut taamanikkut Mosesip inatsisaanik maleruaasussaasunut oqalulluni ersersippaa toqutsinaveersaarnerinnaq naammanngitsoq, aammattaarli kamassarissuujuaannarneq taamaatittariaqartoq qatanngutinillu nikassaalluni oqqamik atuinaveersaartariaqartoq. Allasiornaveersaaginnaratik aammattaarli arnap allap pileritsaallugu nakkunnissaa pinngitsoortariaqarpaat. Taamatuttaaq uagut ilungersuutigisariaqarparput avatitsinnik tamanik Jehovap najoqqutassiaanut naapertuilluartunut naapertuuttumik atuinissarput. (Uteqqiineq
● Qanoq ililluni oqartoqarsinnaava Mosesip inatsisaanik naalanneqartussaaneraasut eqqortumik oqaatigissagaanni Kristusimik tunuartitsisuusut?
● Jehovap siunertarisaani Jesusip inissisimaneranik paasinninnissatsinnut Mosesip inatsisaanik ilisimanninnerput qanoq ililluta iluaqutigissavarput?
● Mosesip inatsisaanik maleruaasussaanngikkaluarluta tamakkuninnga paasiniaanerput sumik ilinniutigissavarput?
[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]
[Qupp. 152-mi ungalusaq]
Mosesip inatsisaani najoqqutassat tunngaviusut ilaat
Guutimut pisussaaffitit
Jehova kisiat pallorfigiuk 2 Môrs. 20:3; 22:20
Aqqanut ataqqinninnermik 2 Môrs. 20:7;
ersersitsigit 3 Môrs. 24:16
Uummatikkut iluunngarlutit, 5 Môrs. 6:5; 10:12; 30:16
tarnikkut iluunngarlutit nukinnillu
tamanik asajuk kiffartuullugulu
Inatsisaanik unioqqutitsinissat 5 Môrs. 5:29; 6:24
mianeriuk; taanna ataqqinnittumik
mianeriuk
Taamaallaat iluarisaanik 3 Môrs. 1:1-5;
saaffigisaruk 4 Môrs. 16:1-50; 5 Môrs. 12:5-14
Pigisavit pitsaanerpaartaannik 2 Môrs. 23:19; 34:26
tuniuk; taakku taassumannga
pisimavatit
Pallorfiginninnermi timikkut 2 Môrs. 19:10, 11; 30:20
minguitsuunissaq pisariaqarpoq
Soqutigisat iluartut silamiutut 2 Môrs. 20:8-10; 34:21;
anguniakkanit 4 Môrs. 15:32-36
pingaartinnerusariaqarput
Upperisarsiornikkut iliuutsit inerteqqutaasut
Guutipilussiorneq 2 Môrs. 20:4-6; 5 Môrs. 7:25
Allamik upperisalinnik 2 Môrs. 23:13; 34:12-15;
peqateqarneq 5 Môrs. 6:14, 15; 13:1-5
Anersaarsiorneq, 2 Môrs. 22:18; 3 Môrs. 20:27;
angakkuarniarneq, 5 Môrs. 18:10-12
siulittuiniarneq, ilisiinneq,
siumut ilisimatitsiniarneq, serraneq
Aappariinneq ilaqutariittullu inuuneq
Allasiornermik inerteqqut 2 Môrs. 20:14; 3 Môrs. 20:10
Jehovamut kiffartunngitsumik 5 Môrs. 7:1-4
aappaneqinak
Qitornariit qatanngutigiilluunniit 3 Môrs. 18:6-16; 20:11
atoqatigiinnerannik inerteqqut
Kinguaassiuutitigut iliuutsit 3 Môrs. 18:23; 20:13
kanngunartut ingalakkit
Meeqqap inunngorsimanngitsup 2 Môrs. 21:22, 23, NV
inuunera ataqqiuk
Angajoqqaatit ataqqikkit 2 Môrs. 20:12; 21:15, 17;
5 Môrs. 21:18-21
Jehovap aqqutigeqqusaanik 5 Môrs. 6:4-9; 11:18-21
meeqqatit ajoqersukkit
Inunnut allanut pisussaaffitit
Inuup inuunera illernartutut 2 Môrs. 20:13;
isigiuk 4 Môrs. 35:9-34
Tullit asassavat; 3 Môrs. 19:17, 18, NV
puttarsisaqaqinak
Utoqqaat isumassukkit 3 Môrs. 19:32
Akissaatikitsunik, uillarnernik 3 Môrs. 25:35-37;
iliarsunnillu isumassuisuugit 5 Môrs. 15:7-11; 24:19-21
Tusilartut tappiitsullu 3 Môrs. 19:14; 5 Môrs. 27:18
ajortumik iliorfigineqassanngillat
Niuernermut tunngasutigut 3 Môrs. 19:35, 36; 25:14
unneqqarissuugit
Piginnittussaassuseq ataqqiuk 2 Môrs. 20:15; 22:1, 6; 23:4;
5 Môrs. 22:1-3
Allat pigisaannik pilerituujoqinak 2 Môrs. 20:17
Ingasattumik ajortuliortut 3 Môrs. 5:1; 5 Môrs. 13:6-11
isertuunneqassanngillat
Peqqusersuitsuugit; sallusumik 2 Môrs. 20:16; 23:1, 2
nalunaajaassanngilatit
Nakerisarsiortuussanngilatit 2 Môrs. 23:3, 6; 3 Môrs. 19:15