Guuteqarnera qanoq ililluta nalunngissinnaagipput?
Immikkoortoq 3
Guuteqarnera qanoq ililluta nalunngissinnaagipput?
1, 2. Suna tunngavigalugu Guuteqarnera nalunngissinnaavarput?
PAASINIASSAGAANNI Guuteqarnersoq tunngavik ilisimaneqarluartoq manna atorneqarsinnaavoq: Sanaaq sunaluunniit pinngitsoorani sanasoqartarpoq. Suup sananeqarnera nalunarnerujartortillugu sanasua pikkorinnerujartortarpoq.
2 Assersuutigalugu, angerlarsimaffiit qimerlooriaruk. Nerriviit, issiaviit, ilisiviit, siniffiit igaffimmilu atortut tamarmik pinngitsooratik arlaannit sananeqarsimapput, soorluttaaq iikkat, naqqit qaliallu arlaannit sananeqarsimasut. Sanaat nalunarpallaanngitsut arlaannit sananeqartarmata, tunngavissaqarluannginnerpa isumaqassalluni sanaat nalunarnerusut arlaannit silassorinnerusumit sananeqarsimassasut?
Silarsuarput avataaniittullu tupinnangaartut
3, 4. Silarsuup avataaniittullu qanoq ilillutik Guuteqarneranik paasitissinnaavaatigut?
3 Nalunaaqutaqarpat nalunaaqutsiortartoqarsimassaaq. Taavami seqineq ullorissallu seqinermik ukiuni hundredelippassuarni nikinganeqanngilluinnartumik kaaviisut? Imaluunniit silaannarsuaq nunarsuatta ingerlaaqataaffia, ataatsimoortunik Qilaap Sillianik taaneqartunik 100 milliardinik ulloriaqatigiippassualik? Unnuakkut Qilaap Sillia isiginnaarsimaviuk? Tupigusuppit? Taava eqqarsaatigissavat avataarsuani aamma allanik kisissaanngitsunik ulloriaqatigiippassuaqarmat ataatsimoortunik milliardilippassuarnik Qilaap Silliatut ittunik! Ulloriarpassuit tamakku ukiuni hundredelippassuarni ima nikinganeqanngitsigisumik ingerlaarput allaat nalunaaquttamut nikinganeqanngilluinnarnerpaamut assersuunneqarlutik.
4 Nalunaaqutaq, sananeqaatsimigut nalunarpallaanngitsoq, sanasoqarsimappat taava silarsuaq avataaniittullu sananeqaatsimikkut suli nalunarneroqisut tupinnarneroqisullu soorunami aamma sanasoqarsimassapput. Taamaattumik Bibelimi ima kajumissaarneqarpugut: „Qilaap tungaanut qiviaritsi takussagissilu,“ taavalu ima aperineqarpugut: „Kia ullorissat pinngortippai?“ Akissut imaappoq: „[Jehovap] kisittarpai sakkutoorpassuartut sorsukkiartortitassamisut, tamaasa immikkut atiisigut taasarlugit. Silatungaarlunilu pissaaneqangaarami ataasiinnarmilluunniit minitaqarsimanngilaq.“ (Jesaja 40:26) Aap, silarsuaq avataaniittullu pissaanermit takussaanngitsumit, paarsisumit silatuumit — Guutimit — pinngortitaapput.
Nunarsuaq siunertalimmik sanaaq
5-7. Nunarsuaq pillugu paasissutissat suut takutippaat Pinngortitsisoqartoq?
5 Ilisimatuut nunarsuaq misissornerujartortillugu paasinerujartuinnarpaat inunnut najugassatut tulluarluinnartumik sanaajusoq. Seqinermit eqqortumik ungasissuseqarami naleqquttumik qaamaneqarpoq kiassuseqarlunilu. Ukiup ataatsip ingerlanerani seqinermik kaajallaasarpoq, eqqortumillu uinganeqarami aasartarlunilu, ukiartarlunilu, ukiortarlunilu upernartarpoq. Nalunaaquttap-akunnerisa 24-t ingerlaneranni imminut kaajallattarpoq, taamaalilluni qaamaneq taarnerlu akuttoqatigiimmik paarlakaajaatsittarlugit. Silaannartaa assigiinngitsunik eqqortumik akusaavoq anersaartorsinnaanissatsinnut qinngornernillu navianartunit avataaniittunit illersorneqarsinnaanissatsinnut pisariaqartunik. Imeq issorlu inuussutissiorsinnaanissatsinnut pisariaqavissut nunarsuarmiipputtaaq.
6 Pissutsit tamakkua tamarmik, allarpassuillu, ataqatigiilluinnanngikkaluarpata inuusoqarsinnaanavianngikkaluarpoq. Tamakku tamarmik nalaatsornerinnakkut pilersimappat? Science News-imi ima allassimavoq: „Pissutsit immikkut ittut tulluarluartullu tamakku nalaatsornerinnakkut pilersimanavianngillat.“ Aap, taamaattoqarsinnaanngilarmi. Tamakkua tamaasa Pinngortitsisup pikkorissup siunertaqarluartumik piliarisimavai.
7 Illu kusanartoq imaqarluartunik nerisassaasivilik, kaavittumik silaannarissaatilik, kiassaatilik kuuinnartumillu imilik, allatigullu atortorissaaqisoq iserfigigukku, qanoq isummissavit? Tamarmik imminnik pinngorsimasorissavigit? Naamik, soorunami nalussanngilat inuup pikkorissup peqqissaarluni illu sanasimagaa pilersorluarsimallugulu. Nunarsuartaaq peqqissaartumik pinngortinneqarsimavoq inuit uumasullu pisariaqartitaannik tamanik pilersugaalluni, illumillu sumilluunniit sananera nalunarneroqaaq pilersorluagaaneroqalunilu.
8. Nunarsuarmiittut allat suut takutippaat Guutip asannilluni soqutigigaatigut?
8 Eqqarsaatigikkillu inuunermik nuannersunngortitsisorpassuit. Naasorpassuit qalipaatigissut tipigissullu qimerlooriakkit. Nerisassarpassuillu mamartut eqqarsaatigeriakkit. Orpippassuit, qaqqarsuit, tatsit pinngortitallu allat isigalugit nuannertaqaaq. Seqernup tarrilernerata kusanaqisup inuunermi nuannaarnerput aamma allisittarpaa. Uumasullu eqqaariarutsigit, qimmiaqqat, qitsuaqqat uumasullu allat piaraat pinnguarlutik pissigarnerat inequnassusiallu nuannaarutigisarparput, ilaa? Nunarsuarmi inuuneq nuannersunik uissuumminartorpassuarnik inuusinnaanissatsinnut pisariaqavissuunngikkaluanik ulikkaarpoq. Tamakkua takutippaat nunarsuaq asannittumik inuit eqqarsaatigalugit sanaqqissaarneqarsimasoq, inuutinnissarput piinnarnagu aammali inuunermik nuannaarutiginninnissarput pillugu.
9. Kia nunarsuaq pinngortissimavaa, sooq?
9 Taamaattumik tunngaveqarluartumik isummerniaraanni sunik tamanik Tunisisoqarnera akuerisariaqarpoq, soorlu Bibelimik allaqataasoq Jehova Guuti pillugu ima allassimasoq: „Illit qilak nunalu pinngortippatit!“ Suna siunertaralugu? Akilluni Guuti ima allaatigaa: „Nunarsuarmik ilusiliisoq, pilersitsisoq tunngaviliisorlu, soqanngitsussanngornagu, kisianni inoqartussanngorlugu pinngortitsisoq.“ — Jesaja 37:17; 45:18.
Timip sananeqaataa celle tupinnartoq
10, 11. Cellet qanoq tupinnartumik sanaajuppat?
10 Uumassusillimmi? Taakku aamma pinngortitsisoqannginnerpat? Soorlu timip sananeqaataata cellep pissusiisa ilaat eqqarsaatigeriakkit. Atuakkami Evolution: A Theory in Crisis-mi
uumassuseqartut sananeqaataannik ilisimatooq Michael Denton ima nassuiaavoq: „Ullumikkut nunarsuarmi uumassuseqartut allaat minnerpaat, bakteriat cellii, paasiuminaatsorujussuarmik sanaajupput. Bakteriat cellii minnerpaat naak mikisuararsuugaluarlutik, . . . tamarmik immikkut suliffissuartut mikisuararsuartut ingerlaqatigiilluinnartunik tuusintilikkuutaanik pisatarpassualittut ipput . . . maskiinanit inuit sanasimasaannit paasiuminaanneroqalutik, uumassuseqanngitsullu akornanni asseqanngivillutik.“11 Kinguaariit kingornuttagaat DNA-mik taaneqartartoq timip celliini tamaniittoq eqqarsaatigalugu ima allassimavoq: „DNA-p paasissutissanik immersinnaassusia paasissutissanik immersinnaasunit ilisimasatsinnit allanit tamanit anneroqaaq; ima sunniisinnaassuseqartigaaq paasissutissat pinngortitap pisataqangaartup, soorlu inuup, immikkut ilusilersorneqarnissaanut pisariaqartut grammi tuusintinik millioninngorlugu aggoraanni aggornerinit arlaqanngitsuinnarnit oqinnerullutik. Timip sananeqaataasa ilisimatulluinnartumik paasiuminaalluinnartumillu sanaajunerannut naleqqiullugit inuit sanasimasaat atortorissaarnerpaat allaat pikkorluttumik sanaatut ipput. Nikanartutut misiginaqaaq.“
12. Ilisimatooq cellet pinngorsimanerat pillugu qanoq oqarsimava?
12 Denton ima nangippoq: „Cellet pisatakinnersaat ima paasiuminaatsigisumik katitigaammat nalaatsornerinnakkut imminik pinngoriataarsimasinnaaneranik isuma akuerineqarsinnaanngivippoq.“ Pinngortitsisoqarsimassaaq.
Qarasarput tupinnartoq
13, 14. Sooq qarasaq cellenit tupinnangaarnerua?
13 Ilisimatooq taanna nangippoq: „Paasiuminaatsumik sanaajuneq eqqarsaatigalugu celle sianiut ataaseq miluumasup qarasaanut naleqqiullugu suunngivippoq. Inuup qarasaa cellenik sianiutinik 10.000 millionit missaannik sanaajuvoq. Cellet sianiutit tamarmik cellenut sianiutinut allanut 10.000-t 100.000-llu akornanniittunut attaveqartarput. Inuup qarasaani attaveqarnerit katillutik millioninik tusindilinnik millioniliupput.“
14 Denton ima nangippoq: „Qaratsami attaveqarnerit aggornerisa hundredet ilaat ataasiinnarluunniit immikkut aaqqissugaagaluaruni, nunarsuarmi tamarmi attaveqaatinit tamanit inuit sanasimasaannit annertunerungaassagaluarpoq.“ Taava ima aperaaq: „Attaveqarnerit tamakku nalaatsornerinnakkut katitersimasinnaassanerpat?“ Soorunami naamik. Qarasaq pinngitsoorani sanasumit pinngortitsisumillu isumassuisumit pinngortinneqarsimassaaq.
15. Allat qarasaq qanoq oqaatigisimavaat?
15 Allaat qarasaasiat atortorissaarnerpaat inuup qarasaanut naleqqiutissagaanni suunngitsutut
ipput. Ilisimatuussutsimik allaaserinnittartoq Morton Hunt ima oqarsimavoq: „Paasissutissat eqqaamasinnaasavut ullumikkut qarasaasiap atortorissaarnerpaap imarisinnaasaanit arlalinnik milliardileriaammik amerlanerupput.“ Taamaattumik nakorsaq qaratsanik pilattaasartoq Dr. Robert J. White ima isummerpoq: „Silatoorsuup inunnit qutsinnerusup piunera allatut ajornartumik akuerisariaqarpara, tassa qaratsap isumallu imminnut attaveqarnerannik tupinnaqisumik — inuit qaqugumulluunniit assilisinnaanngisaannik — piliortumik. . . . Upperisariaqarpara tamakku tamarmik silatuumit qutsinnerusumit pilerfeqartut, Arlaannit pinngortinneqarsimasut.“ Taanna „Arlaat“ tassaasimassaaq uagutsinnik soqutiginnittoq.Aap kaaviiaarnera asseqanngilluinnartoq
16-18. (a) Aap kaaviiaarnera qanoq ililluni asseqanngilluinnarpa? (b) Qanoq isummertariaqarpugut?
16 Aamma eqqarsaatigeriaruk aak kaaviiaartoq asseqanngilluinnartoq, inuussutissanik iltimillu pilersuisoq tunillatsinnissamullu illersuisoq. Aap akui aappaluttut, aap akuisa pingaarnerpaartaasa ilaat, pillugit atuakkami ABC’s of the Human Body-mi ima allassimavoq: „Aap kuseriarnerisa ilaat ataaseq aap akuinik 250 millioninit amerlanerusunik imaqarpoq . . . Timip tamarmi aavani aap akui immaqa 25 billioniupput, siammarneqaraluarunillu tennisertarfiit sisamat qallersinnaassagaluarpaat. . . . Sekundit tamaasa aap akui 3 millionit nutaanik taarserneqartarput.“
17 Aap akuisa ilaat allat qaqortut pillugit atuakkami tassani ima paasitinneqarpugut: „Aap akui aappaluttut tamarmik assigiipput, qaqortulli assigiinngitsorpassuupput, tamarmik periaatsit assigiinngitsut atorlugit timi illersortarlugu. Assersuutigalugu, ilaat cellenik toqungasunik suujunnaarsitsiortortarput. Allat virusinut akiuussutissanik sanaartortarput, toqunartunik avataaneersunik piiaasarlutik imaluunniit eqqortumik oqaatigalugu bakteriat nerillugillu uuttarlugit.“
18 Aaqqissuussineq uissuumminartoq iluarsaalluagarlu! Taama sanalluagaallunilu illersuisuulluartigisoq silatulluinnartumik isumassuilluinnartumillu pinngitsoorani pilerfeqarsimassaaq — tassa Guutimik.
Tupinnartorsuit allat
19. Isi inuit sanaavinut tupinnartunut naleqqiullugu qanoq ippa?
19 Inuup timaa tupinnartorpassuaqarpoq. Ilagaat isi, assiliivinnit tamanit sanalluagaaneroqisoq. Ulloriarsiortoq Robert Jastrow ima oqarsimavoq: „Isi pilersaarusiorluagaarpaseqaaq; ulloriarsiummik qinngussualiortartoq kinaluunniit isimit pitsaanerusumik sanasinnaanngilaq.“ Aamma atuagassiami Popular Photography-mi ima nassuiarneqarpoq: „Inuup isaata assiliivimmut naleqqiullugu annikitsualuit amerlaneroqisut takusarpai. Isi qummut, ammut, sanimut siumullu nalunaarsuisarpoq, avatangiisillu taamaannerattut allanngortinnagit takusarlugit. . . . Assiliivik inuup isaanut assersuutissallugu naleqquppallaanngilaq. Inuup isaa assersuutassaqqinneruvoq qarasaasiamut tupinnaannartumik eqqarsarsinnaassusiusalimmut inuit qarasaasialiaannit assiliivialiaannillu tamanit pisinnaasaqarneroqisumut sukkaneroqisumullu.
20. Inuup timaani tupinnartut allat suut eqqarsaatigisinnaavavut?
20 Aamma eqqarsaatigiuk timip pisataasa paasissaanngiusattumik katitersimasut tamarmik eqqarsaatiginngisatsinnik suleqatigiinnerat. Assersuutigalugu, nerisassat imigassallu assigiinngitsorpassuit nerillugillu imertarpavut,
timittalu uuttarpai nukissiarisarlugillu. Benziinamut taarsiullugu iisarisartagarpassuatsinnik biili orserlugu aallarteriaraluariaruk, aallarsinnaassanerpa? Inunngortarnerullu tupinnartua eqqarsaatigeriaruk, qaammatit qulingiluat ingerlanerinnaanni angajoqqaat assiarannguatalusooq pinngoriartortarnera. Imaluunniit meeraaqqap marlunnik ukiullip oqaatsinik nalunartunik ilikkarsinnaanera eqqarsaatigisinnaavarput.21. Inuup timaani tupinnartorsuit eqqarsaatigalugit qanoq oqartariaqarpugut?
21 Aap, inuup timaa ‘atortorissaaruterpassuaqarpoq’ ataqqinnilluta tupigusuutigisinnaasatsinnik. Ingeniørip kialuunniit tamakku assilisinnaanngilai. Nalaatsornerinnakkut pinngorsimasinnaassanerpat? Naamerluinnaq. Inuulli timaani tupinnartorpassuit eqqarsaatigalugit inuit silatuut tussiaasiortutut ima oqartariaqarput: „Qutsavigissavakkit [Guuti] pinngortitaagama tupinnangaartumik, suliatit tupinnangaarput — tamanna nalunngilluinnarpara. — Tussiaat 139:14.
Sanasoq Qutsinnerussaartoq
22, 23. (a) Sooq Pinngortitsisoqarnera akuerisariaqarparput? (b) Bibelimi Guuti pillugu qanoq eqqortumik allassimasoqarpa?
22 Bibelimi ima allassimavoq: ‘Illut tamarmik kimit piareersarneqartarput; tamanilli piareersaasoq tassa Guuti.’ (Eprîarit 3:4) Illut tamarmik, allaat ajornannginnerpaat, arlaannit sananeqartarmata, silarsuaq avataaniittullu paasiuminaanneroqisut nunarsuarmilu uumassuseqartorpassuit pinngitsooratik arlaannit pinngortinneqarsimassapput. Inuit soorlu timmisartunik, TV-nik qarasaasianillu nassaartut piunerat akuerigatsigu, taava taamatut inunnik piginnaassusiliisup piunera akuerissannginnerparput?
23 Bibelimi Guuteqarnera akuerineqarpoq, ima allassimammat: „Guuti [Jehova] qilammik pinngortitsisoq isuisillugulu, nunamik siaartitsisoq inerittuilu pinngortillugit, inuinut anersaarnermik tunniussisoq tassaniittunillu inuuneqalersitsisoq.“ (Jesaja 42:5) Bibeli eqqortumik ima nalunaarpoq: ‘Jehova Guuterput, ilinnut pigititassaapput naalannaat ataqqinaallu pissaanerlu, illit suut tamaasa pinngortikkakkit, illillu peqqusakkut ipput pinngortitaallutillu.’ — sarĸúmersitat 4:11.
24. Qanoq ililluta Guuteqarnera nalunngissinnaavarput?
24 Aap, Guuteqarnera nalunngissinnaavarput pinngortitai takusinnaagatsigik. ‘Takussaanngissusiami pissaanera ittuinnartoq Guutiussusialu silarsuup pinngortitaaqqaarneranit malunnarmata suliaanit paasinarlutik.’ — Rûmamiut 1:20.
25, 26. Sanaanik atornerluisoqarpat taava sooq isumaqarsinnaanngilagut arlaannit sanaajunngitsut?
25 Sanaaq sunaluunniit ajortumik atorneqarpat imaanngilaq taassuminnga sanasoqanngitsoq. Timmisartoq eqqissinartumut atorneqarsinnaavoq, soorlu ilaasartaatitut. Aammali aserorterutitut atorneqartarpoq, soorlu sorsuutitut. Naak toqoraatitut atorneqaraluarluni soorunami arlaannit sananeqarsimavoq.
26 Taamatuttaaq inuit inoqatiminnik ajortumik pinnittarmata imaanngilaq Pinngortitsisoqanngitsoq, tassa Guuteqanngitsoq. Bibelimi imatut erseqqissarneqarpoq: „Ukorsii, kukkoqaasi! Marraq marriortorlu naligiissinneqartarnerpat? Sanaap sanasini ima oqarfigisinnaanerpaa: ‘Sanaarinngilarma!’ — imaluunniit marriugaq marriortumut oqarsinnaanerpa: ‘Qaatusimasaqanngilatit!’“ — Jesaja 29:16.
27. Sooq ilimagisinnaavarput Guutip naalliunnerit pillugit apeqqutit akissagai?
27 Pinngortitsisup piliarisimasami tupinnangaarneratigut ilisimassutsi takutissimavaa. Nunarsuup inuuffigisassatsitut tulluarluinnartumik pinngortinneratigut, aammalu timitta isumattalu tupinnangaartumik pinngortinnerisigut ajunngitsorpassuarnillu nuannaarutigisinnaasatsinnik pilersornitsigut takutissimavaa ilumut soqutigaluta. Soorunami aamma ilisimassuseq soqutiginninnerlu takutissavai apeqqutit soorlu makku akinerisigut: Sooq Guutip naalliunnartut akuerai? Qanoq iliuuseqarfiginiarpai?
[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]
[Qupp. 5-mi assiliartaq]
Nunarsuaq illersuutaasumik silaannalik angerlarsimaffigaarput asseqanngitsoq Guutimit isumassuisumit pinngortitaasimasoq
[Qupp. 6-mi assiliartaq]
Nunarsuaq pinngortinneqarsimavoq uagutsinnut inuunermik nuannaarutiginniffissanngorlugu
[Qupp. 7-mi assiliartaq]
‘Inuup ataatsip qarasaani attaveqarnerit nunarsuarmi tamarmi attaveqaatinit tamanit inuit sanasimasaannit annertunerungaarput.’ — Uumassuseqartut sananeqaataannik ilisimatooq
[Qupp. 8-mi assiliartaq]
„Isi pilersaarusiorluagaarpase- qaaq; ulloriarsiummik qinngus- sualiortartoq kinaluunniit isimit pitsaanerusumik sanasinnaanngi- laq.“ — Ulloriarsiortoq