2
Guutip aqqa Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni
Biibilimik ilisimatuut miserratiginngilaat Guutip aqqa, tetragrammi (יהוה) atorlugu allanneqartartoq, Allakkat Hebræerisuut allassimaqqaarfiini 7000-eriangajallugu atorneqartoq. Ilisimatuulli ilarpassui isumaqarput Kristumiut Allagaataasa Grækerisuut allassimaqqaarfiini ateq taanna atorneqanngitsoq. Tamanna pissutigalugu nalitsinni Biibilini amerlanerni Testamentitaamik taaneqartartoq nutserneqaraangat Jehovap aqqa atorneqarneq ajorpoq. Allaat Allakkat Hebræerisuut tetragrammimik atuisut issuarneqartut nutserneqaraangata nutserisut amerlanersaasa Guutip aqqa atornagu “Naalagaq” allattarpaat.
Biibilimik nutsikkami New World Translation of the Holy Scriptures-imi a taamaaliortoqanngilaq. Tamatumani Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni ateq Jehova 237-riarlugu atorneqarpoq. Nutserisut taamaaliorniarlutik aalajangernerminnut pingaarutillit marluk tunngavigaat: (1) Allagatoqqat grækerisuut assammik allatat ullumikkut pigineqartut allassimaqqaarfiunngillat. Allagatoqqat tuusintillit ullumikkut pigineqartut amerlanersaat allassimaqqaarfiit allanneqarnerisa kingorna ikinnerpaamik ukiut 200-t qaangiuttut assilillugit allanneqarput. (2) Taamanikkut assiliillutik allattartut tetragrammi Kyʹrios-imik, oqaatsimik grækerisuumik “Naalakkamik” isumaqartumik, taarsinngikkunikku taamaattooreersunit assilisarpaat.
Ataatsimiititaliaq New World Translation of the Holy Scriptures-imik nutserisoq naliliisimavoq allassimaqqaarfinni grækerisuuni tetragrammip atorneqarneranut uppernarsaatissaqarluartoq. Taama isummerput uku tunngavigalugit:
-
Allakkani Hebræerisuuni Jiisusip taassumalu apustiliisa nalaanni atorneqartartuni tetragrammi tamatigut atorneqartarpoq. Siornatigut inuit ikittut tamanna qularutigisimagaluaraat, Allakkat Hebræerisuut Jiisusip nalaaneersut siusinnerusukkumeersullu Qumranimi nassaarineqarsimammatali tamanna qularineerussimavoq.
-
Jiisusip taassumalu apustiliisa nalaanni Allakkani Hebræerisuuni grækerisuunngortitani tetragrammi aamma atorneqarpoq. Ukiuni hundredilinni Biibilimik ilisimatuut isumaqarsimapput Allakkat Hebræerisuut grækerisut nutserneqarneranni Septuaginta-mi
tetragrammi atorneqanngitsoq. Taava 1940-kkunni Biibilimik ilisimatuut nutsikkap grækerisuup Septuaginta-p Jiisusip nalaaneersup ilamerngi pisoqarujussuit misissoqqissaarpaat. Taakku Guutip aqqanik, hebræerisut allassimasunik, ilaqarput. Tassa allakkani grækerisuunngortitani Jiisusip nalaaneersuni Guutip aqqa atorneqarpoq. Mosesimilli allakkat siullerniit Malakip allagai ilanngullugit siusinnerusukkut Guutip aqqa allassimasaraluartoq Septuaginta assilillugu Kr.in.king. 300-kkunni allatani pingaarnerni (soorlu ukunani: Codex Vaticanus aamma Codex Sinaiticus) allassimanngilaq. Taamaattumik allakkani tamatuma nalaaneersuni tammatsaalineqarsimasuni Testamentitaami, tassa Biibilip grækerisoortaani, Guutip aqqata allassimasoqannginnera tupinnanngilaq.Jiisusi ima oqarpoq: ‘Ataatama aqqani tikiuppunga.’ Aamma Guutimut qinulluni ima oqarpoq: ‘Aqqit ilisimalersippara’
-
Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni Guutip aqqa Jiisusip atortaraa allanullu ilisimalersittaraa allaatigineqarpoq. Jiisusi ima oqarpoq: ‘Ataatama aqqani tikiuppunga.’ (Joh 5:43; 10:25) Aamma Guutimut qinulluni ima oqarpoq: ‘Aqqit ilisimalersippara.’ – Joh 17:6, 11, 12, 26.
-
Allakkat Hebræerisuut assigalugit Kristumiut Allagaataat Grækerisuut Guutip sunniineratigut isumassarsiaritinneqarlutillu Guutip oqaasianut ilaapput. Taamaattumik Jehovap aqqa allakkani tassangaannaq tammarsimasuuppat Biibilip immikkoortortai marluk taakku imminnut attuumassuteqarpasissanngikkaluarput. Kr.in.king. ukiup 50-ip missaani ajoqersukkap Jaakup utoqqaanertat Jerusalemimiittut ima oqarfigai: “Simmiuut oqaluttuarpoq qanoq ililluni Guuti Guutimik nalusunik aterminut innuttassarsereersimasoq.” (ApS 15:14) Taamani Guutip aqqa ilisimaneqarnanilu atorneqartanngitsuuppat Jaaku taamatut oqarsimanavianngikkaluarpoq.
-
Guutip aqqa naalisarlugu Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni atorneqartarpoq. Saqqummersitani versit ilaanni Guutip aqqa oqaatsimi uani ilaavoq: “Halleluja!” (Saqq 19:1, 3, 4, 6) Oqaaseq taanna hebræerisuumit aallaaveqarpoq ima isumalimmik: “Jah unnersiutigiuk.” “Jah” atip Jehovap naalisarneraa. Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni aterpassuit Guutip aqqanik naggueqarput. Taakkua ilagaat Jiisusi, qinerlerfissiat naapertorlugit ateq Jiisusi ima isumaqarpoq: “Jehova annassutaavoq.”
-
Juutit allagaataannit pisoqqanit erserpoq Kristumiut juutiusut allagaatiminni Guutip aqqa atortaraat. Tosefta-mi (juutit inatsisiliaat aallaqqaammut allataanngitsut Kr.in.king. ukiup 300-p missaani allagaatinngorlugit naammassineqartuni) kristumiut allagaataat sabbatimi ikuallanneqartartut pillugit ima allassimavoq:
“Iivangkiiliulersaartut atuagaataat aamma minim-it [tassaasorineqartut juutit kristumiunngorsimasut] atuagaataat innermit asattuunneqanngillat. Atuakkat taakku Guutip aqqanik innersuussinertallit ikuallattarpaat.” Aamma Tosefta-mi Galilæamiu Rabbi José, Kr.in.king. ukiut 100-kkut aallartinneranni inuusoq, oqarnerarneqarpoq sapaatip-akunnerata ulluini allani “taakkunani [kristumiut allagaataanni] Guutip aqqanik innersuussinerit savimmik peeriarlugit piikkatik toqqortaraat, peersiffigisatillu ikuallattaraat”. -
Biibilimik ilisimatuut ilaasa miserratiginngilaat Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni Allakkat Hebræerisuut issuarneqarneranni Guutip aqqa atorneqartarsimasinnaasoq. The Anchor Bible
Dictionary-mi “Testamentitaami tetragrammi”-mik qulequtalimmi ima allassimavoq: “Testamentitaap allassimaqqaarfii allanneqarmata Testamentitoqaq Testamentitaami issuarneqaraangat ilaannikkut tamatigulluunniit tetragrammip, Guutip aqqata, Yahwehp atorneqartarsimaneranut uppernarsaatissaqarpoq.” Ilisimatooq George Howard ima allappoq: “Biibili grækerisooq [Septuaginta] assilillugu allatani, Allakkani ilagiit kristumiut siulliit atortagaanni, tetragrammi suli atorneqartarmat Testamentitaamik allattut Allakkat issuaraangamikkit oqaaseqatigiinni tetragrammip allassimaneratut allattarsimassagaat upperissallugu pissusissamisuuginnassaaq.” -
Lukasip iivangkiiliua 2:15-imi Judasillu allagai 14-imi “Jehová” atorpaa, nutsikkaminilu quppernerup ataani ilanngussani 100-t sinnerlugit Guutip aqqa allanneqartarsimasorineqartutut allattarpaa. Nutsikkat taakku sioqquterujussuarlugit Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni hebræerisuunngortitani 1500-kkunneersuni tamatumalu kingornaneersuni tetragrammi oqaaseqatigiippassuarni atorneqarpoq. Nutsikkani tyskisuuni assigiinngitsuni ikinnerpaamik aqqanilinni “Jehovah” (imaluunniit “Jahwe”) Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni atorneqarpoq, nutserisullu sisamat “Naalagaq” allariarlugu tamatuma kingorna ateq ungaluuserlugu ilannguttarsimavaat. Nutsikkani tyskisuuni 70-init amerlanerusuni Guutip aqqa quppernerup ataani ilanngussani nassuiaatiniluunniit atorneqarpoq.
Biibilimik nutserisartut ataqqisaasut Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni Guutip aqqa atortarpaat. Taakkua ilaat New World Translation sioqquterujussuarlugu taamaaliortarsimapput. Nutserisut taakkualu nutsigaasa ilaat ukuupput: A Literal Translation of the New Testament ... From the Text of the Vatican Manuscript, Herman Heinfetterimit (1863); The Emphatic Diaglott, Benjamin Wilsonimit (1864); The Epistles of Paul in Modern English, George Barker Stevensimit (1898); St. Paul’s Epistle to the Romans, W. G. Rutherfordimit (1900); The New Testament Letters, J.W.C. Wandimit, Londonimi biskoppimit (1946). Aamma nutsikkami Spaniamiutuumi 1919-imeersumi, nutserisup Pablo Bessonip -
Biibilimik nutsikkani oqaatsini assigiinngitsuni hundredinit amerlanerusuni Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni Guutip aqqa atorneqarpoq. Afrikamiut, indianerit, Asiamiut Europamiullu oqaasiini aamma oqaatsini Manerassuarmi qeqertani oqaaserineqartuni amerlasuuni Guutip aqqa atorneqakulavoq. (Takuuk allattorsimaffik, qupp. 12-13). Oqaatsinut taakkununnga Biibilimik nutserisut qulaani tunngavilersuutigineqartunut assingusut pissutigalugit aalajangersimapput Guutip aqqa atorniarlugu. Kristumiut Allagaataannik Grækerisuunik nutsikkat ilaat pisoqaanngillat, soorlu Rotumamiutooq (1999), tamatumani versini 48-ni “Jihova” 51-eriarluni atorneqarpoq, aamma Indonesiamiutut oqaatsini batak (Toba) (1989) “Jahowa” 110-riarluni atorneqarpoq.
Tassa Kristumiut Allagaataanni Grækerisuuni Guutip aqqata, Jehovap, atorneqaqqilernissaanut tunngavissaqarluarpoq. Taamaattumillu New World Translation-imik nutserisut Jehova atortarpaat. Taakkuami Guutip aqqa ataqqingaarlugulu allassimaqqaarfinni allassimasunik minitaqannginnissartik eqqumaffigeqqissaarpaat. – Saqq 22:18, 19.
a Jehovap Nalunaajaasuinit saqqummersinneqartoq.