Kapiteli 7

Qitornaqarneq — akisussaanerul­lunilu akissarsiaavoq

1-4. (a) Tupin­nar­tunik naar­tup il­lis­sami ineriar­tor­neranut tun­ngasunik taasaqarit. (b) Tamak­ku ilaatigut ilisimagutsigik qanoq ilil­lugu Tus­siaat 127:3-mi al­las­simasoq paasinerusin­naas­savar­put?

QITOR­NAR­TAAS­SAMAAR­NEQ pis­sanganar­poq kisian­ni aam­ma eq­qarsar­narluni. Ul­lut tamaviisa er­nisoqar­taraluar­poq, er­nineril­li tamarmik pin­ngoriar­tor­nerit tupin­nar­tumik paasiuminaaqisut iner­nerisar­paat. Pin­ngoriar­tor­nerit taak­ku ilaatigut ilisimagutsigik paasinerus­savar­put suna pil­lugu tus­siaasior­toq Guutip sun­niineratigut isumas­sarsisitaal­luni ima oqarusus­simasoq: „Er­nerit tas­saap­put [Jehovap] tunis­sutai, ar­nap timaata iluani inerit­toq tas­saavoq akis­sarsiaq.“ (Tus­siaat 127:3) Qanoq pisoqar­tar­nersoq misis­soriar­tigu.

² Angutip anisuua man­nis­samut ar­namiit­tumut pivoq. Cellit taak­ku marluk ataasin­ngor­put, taavalu ataaseq taan­na aveqat­taaler­poq. Ataasiusoq marlun­ngor­poq, marluusut sisaman­ngor­put, sisamaasut arfineq-pingasun­ngor­put, naggataatigul­lu celli ataasiusimasoq 60 billioninut mis­siliuun­neqar­tumik amerlas­susilin­ngor­poq, inuup inersimasup Celliisa amerlaqataasut! Cellit siul­liusut as­sigiip­put, er­niin­narli Cellit pin­ngor­tut as­sigiin­ngitsunik pis­suseqalersar­put — saanis­san­ngorlutik, nukis­san­ngorlutik, sianiutis­san­ngorlutik, tingus­san­ngorlutik, isis­san­ngorlutik, amis­san­ngorlutik, ilaal­lu ilan­ngul­lugit.

 ³ Kinguaas­sior­nermut naar­tul­lu ineriar­tor­neranut tun­ngasut paasiuminaak­kaluar­tut ilaat paasineqalersimap­put, ilar­pas­suili suli paasineqarsiman­ngil­lat. Suup man­nis­saq kingunis­sisitaasoq sun­ner­paa aveqat­taalersil­lugu? Cellit aveqat­taar­tuar­til­lugit suup sun­ner­pai as­sigiin­ngitsun­ngulersil­lugit? Suup as­sigiin­ngitsut taak­ku sun­ner­pai ataatsimoor­tuk­kuutaar­tun­ngor­til­lugit im­mik­kut iluseqalersut, im­mik­kut angis­suseqalersut im­mik­kut ator­nis­samin­nut, ilaat tingus­san­ngorlutik, ilaat qingas­san­ngorlutik, ilaat eqeq­qus­san­ngorlutik? Al­lan­ngoriar­tor­nerit tamak­ku pif­fis­satigut siumut aalajangersimasutigut aal­lar­tit­tar­put. Taamatut pisoqar­neranut suna aqutsisuua? Aam­malu naar­tu anaanaasup il­liaani al­liar­tor­toq timiuvoq siulit qanoq it­tuuneran­nik pis­suteqar­tumik im­mik­kut ilisar­naatilik anaanaasup ilisar­naataanit al­laasunik. Inuup timaata ilagin­ngisani, soorlu amimineq nuun­neqaraangat imaluun­niit inuup al­lap timaata pisataasa ilaat nuun­neqaraangat, ajat­tor­taraluar­paa. Soormi taava anaanaasup timaata naar­tu al­lanik ilisar­naatilik ajat­tor­nagu, ul­lut 280-it mis­saan­ni inuus­suteqar­tip­paa?

⁴ Pisar­nerit tupin­naan­nar­tut tamak­ku tamarmik pif­fis­satigut siumut aalajangereersimasutigut pisar­put Jehova Guutip qanoq ilisuk­kut pinis­saat Cellimi ataasiusumi anisuup man­nis­sal­lu katitigaaf­figisaan­ni pisus­san­ngorlugu aaq­qis­sorsimam­magu. Tus­siaasior­tup taamaan­nera ersersip­paa Pin­ngor­titsisumut ima oqarami: „Ul­luk­ka isivit takusimavaat, tamarmik al­las­simap­put al­lat­taavin­ni. Aalajangersareersimap­put ul­lus­sak­ka ul­loqan­ngik­kal­larmal­li.“ — Tus­siaat 139:16.

NAARTUP INERIARTORNERA INUNNGORNERALU

5-8. Naar­tunerup sapaatit akun­nerisa sisamas­saan­nin­ngaan­niit meeq­qal­lu inun­ngor­nerata tungaanut suut il­lis­sami pisar­pat?

⁵ Naar­tu ineriar­tuler­tor­tar­poq. Sapaatit akun­nerisa sisamas­saan­ni qarasaqalereersar­poq, sianiuteqalereersarluni ataatsimut ataqatigiis­sunik, uum­mateqarlunilu taqaaq­qatigut pin­ngoreersimasutigut aam­mik kaavititsisumik.  Sapaatit akun­nerini siul­ler­ni arfinilin­ni aak man­niup aap­palut­tor­taani pin­ngor­tar­poq; taava tinguup ingerlaaseq taman­na tigusar­paa, naggataatigul­lu saar­ngit patiata. Sapaatit akun­nerisa tal­limas­saan­ni talii niuilu pin­ngulersar­put; sapaatil­lu akun­nerisa pingasut qaangiun­neran­ni as­sai, isigai inuaal­lu tak­kutilersar­put. Sapaatit akun­nerisa arfineq-aap­paan­ni nukiit katitigaasut pingaar­nerit, aam­mat­taaq isit, siutit, qingaq qanerlu pin­ngoreersimasar­put.

⁶ Jehova Guuti oqaluf­figalugu tus­siaasior­toq nangil­luni oqar­poq: „Saanik­ka ilin­nut iser­tugaan­ngil­lat takus­saan­ngitsumi ilusilersugaagama.“ (Tus­siaat 139:15) Sapaatit akun­nerisa qulingiluaan­ni nataq­qoq saanis­saasoq saanin­ngulersar­poq timil­lu saar­ngi katitigaasut pin­ngulersarlutik. „Il­lim­mi pin­ngor­tip­patit tar­tuk­ka,“ tus­siaasior­toq al­lap­poq. (Tus­siaat 139:13) Pin­ngoriar­tor­nerup Guutip aalajangersagaata ilaa taman­na naar­tup al­liar­tor­nerata qaam­mataasa sisamas­saan­ni pisar­poq, tar­tul­lu aak sorujuiar­talersar­paat.

⁷ Maan­nalu meeras­saq aalasalereer­poq kaajal­lat­talerlunilu, itum­mamigut alumigul­lu quinaam­meraangami as­sami isik­kamiluun­niit inuai peqit­talerlugit. Al­laat as­sam­minik tigusiniar­tutut ilior­talersar­poq, kul­lutor­nermigul­lu nukiit kingusin­nerusuk­kut anaanami iviangiini milut­taleruni atorfis­saqar­titas­sani sungiusar­tarlugit. Meeras­saq niisorarsin­naavor­taaq, anaanaatalu aalaneri malugil­luarsin­naavai. Qaam­matit arfer­nan­ni timip pisataasa ilar­pas­sui naam­matsil­luin­nangajal­lutik ineriar­torsimasar­put. Sorlui am­malersar­put, qal­loqalersar­poq, er­niin­narlu isai uis­sap­put siutaalu am­mas­sal­lutik anaanami il­liaaniitil­luni al­laat meeras­sap nipit sak­kor­tuut tupas­sutigisin­naal­lugit.

⁸ Sapaatit akun­nerisa 40-t qaangiun­neran­ni er­nisun­neq aal­lar­tit­tar­poq. Il­lis­sap iigai ungeriar­tulersar­put meerarlu silam­mut ajan­neqalersarluni. Er­niunermini meeq­qap niaqua ilaatigut iluserler­tar­poq, niaq­qul­li saar­ngi suli im­min­nut katin­ngim­mata er­nioreer­nerata kingor­na pis­susis­samisut iluseqalersar­poq. Man­na tikil­lugu  anaanaasup meeras­saq sunik tamanik pisariaqar­titaanik pilersorsimavaa: Iltilersorlugu, inuus­suteqar­til­lugu, kis­sas­sarlugu, ser­nis­sorlugu, timaatalu igitas­sar­tai piiar­tarlugit. Maan­nali meeraq nam­mineq sulisariaqaler­poq, er­niin­navik, taamaaliun­ngik­kunimi toqus­saaq.

9. Meeraq er­nioreer­nermi kingor­na uumasin­naas­sap­pat, al­lan­ngor­nerit suut pinasuar­tariaqar­pat?

⁹ Anersaar­tor­tar­tariaqaler­poq puami aak iltilersor­nias­sam­mas­suk. Taamali pisoqar­nis­saanut mas­sak­kor­piaq an­ner­tuumik al­lan­ngor­neqar­tariaqaler­poq: Aap kaavin­nermigut ingerlavis­saa al­lamut sangusariaqar­poq! Naar­tu il­lis­samiitil­luni uum­matip taler­piata saamerliatalu akor­nan­ni avis­saarfim­mi am­maneqar­poq, meeras­sal­lu aavata ilarujus­sua tas­suunaar­tar­poq puai aq­qusaaq­qaar­tar­nagit. Aap puatsigoor­tus­saagaluar­tup ilarujus­sua taqaararsuak­koorluni avaq­qutin­neqar­tar­poq. Meeras­sap il­lis­samiitil­luni aavata qulerar­terutaan­naa puaasigoor­tar­poq; er­nioreer­neragul­li aava tamarmi er­niin­navik puaasigoor­tariaqalersar­poq! Taman­na pisin­naaq­qul­lugu taqaararsuaq aap puaat avataasigut aq­qutigisaralua er­niunerup kingunitsian­nguagut eqit­tar­poq, taavalu aak tamarmi puatsigoor­talersarluni. Am­manerlu uum­matip im­mik­koor­tor­taasa avis­saarfianiit­toq milip­poq, aak tamarmi uum­matip taler­pianeersoq puatsigut ingerlasin­naaleq­qul­lugu iltilersor­neqar­nias­sam­mat. Meeraq anersaar­tulersar­poq, aak iltilersor­neqaler­poq, an­ner­tuunik al­lan­ngor­neqareer­poq — meerarlu uumavoq! Soorlu tus­siaasior­tup kusanar­tumik ataatsimut taman­na oqaatigigaa: „Il­lim­mi . . . katiterlunga [as­siaquserlunga, NV] anaanama iluani. Qutsavigis­savak­kit pin­ngor­titaagama tupin­nangaar­tumik.“ — Tus­siaat 139:13, 14.

10. Meeras­sap il­lis­sami ineriar­tor­nera tupin­nar­toq eq­qarsaatigalugu, angajoq­qaat qitor­natik qanoq isumaqarfigis­savaat?

¹⁰ Aap­pariit Jehova qutsavigisariaqar­paat tupin­nar­tumik pigin­naas­suseqar­tim­matik — nutaamik inuliorsin­naas­susermik, meeq­qamik anaanaminit ataataminil­lu  kingor­nus­sarisimasaminik pis­suseqar­tumik, taamaak­kaluar­torli im­mik­kut pis­suseqar­tumik! Meeq­qat ilumut ’Jehovamit tunis­sutaap­put’!

„TUNISSUT“ ISUMAGISARIAQARPOQ

11. Meerar­taas­samaar­tut apeq­qutit suut im­min­nut apeq­qutigisariaqar­paat, sunalu pil­lugu?

¹¹ Jehova Guutip aalajangeramiuk aap­pariit katis­simasut kisimik kinguaas­siuutitigut atoqatigiit­tas­sasut, ileq­qus­saan­naat pis­sutigin­ngilai. Meeraqaler­nis­sar­taaq eq­qarsaatigaa. Meeq­qap ataata anaanalu asaqatigiis­sut qitor­namin­nil­lu asan­nit­tut atorfis­saqar­tip­pai. Inoorlaap angerlarsimaf­fik najoruminar­toq eq­qis­sisimal­luin­nar­torlu atorfis­saqar­tip­pai, aam­malu ataata anaanalu asan­nit­tut al­liar­tor­nis­saanut pis­susiisalu ineriar­tor­nis­saan­nut naleq­qul­luar­tumik avatangiiseqar­tin­nis­saanik isumagin­nit­tut. Aap­pariit qitor­nar­taas­sanerlutik eq­qarsar­tut im­min­nut ima aperisariaqar­put: Qitor­nar­taarusun­ner­pugut? Pisariaqar­titai — timimut tun­ngasuin­naan­ngitsut, aam­mat­taarli misigis­sutsinut anersaamul­lu tun­ngasut — isumagisin­naaner­pavut? Eq­qor­tumik perorsarsin­naas­savar­put, maligas­siorluarlugulu? Qitor­naqar­nerup akisus­saaf­fii eq­qor­tik­kumaner­pavut, soqutigisatsin­nik tunul­liutitsis­sagaluarut­taluun­niit? Meeraagal­larat­ta isumaqarunar­pugut angajoq­qaat­ta sukan­ner­pal­laamik kil­liliif­figisaraatigut, angajoq­qaan­ngorut­tali paasilis­savar­put meeq­qanik perorsaanerup qanoq pif­fis­samik atuinangaas­susia. Angajoq­qaatul­li akisus­saaneq aam­mat­taaq nuan­naarutinik nas­sataqar­tar­poq.

12-14. Naar­tusup qanoq ilil­luni meeras­sap peq­qis­sumik ineriar­tor­nis­saa sun­niuteqarfigisin­naavaa (a) nerisamigut? (b) Aalakoor­nar­tutor­neq, tupator­neq ikiaroor­nar­tutor­neq nakorsaatitor­nerlu eq­qarsaatigalugit? (c) Misigis­sutsini naalak­kersorlugit?

¹² Taman­na aalajanger­neqareer­poq — ilis­si angajoq­qaajususi aalajangersimavarsi, imaluun­niit timik­kut pisimasut aalajangersimavaat. Nuliaasutit naar­tulersimavutit. ’Jehovamit tunis­sut’ taan­na isumas­sor­tariaqaler­pat.  Nerisas­sat ilaat nerisin­naavatit, nerisas­sal­li ilaat kil­lilim­mik nerisariaqar­patit ilaal­lu pin­ngitsoor­tariaqarlugit. Pingaaruteqar­poq nerisas­sat saviminermik akoqarluar­tut * nerisas­sal­lugit, il­lis­samiitil­lunimi meeras­sap savimineq er­niunerup kingor­nagut qaam­matini arfinilin­ni atugas­sani toq­qor­tarisar­paa. Ileq­qun­nit im­mut­tor­nerusariaqar­putit (imaluun­niit im­mus­suaq nerinerusariaqarlugu) meeras­savit saanis­saasa iluaqutis­saan­nik kalkilersus­sal­lugu. Pual­lar­pal­laaq­qunak kulhydratit * mianersuutigisariaqar­patit. Iluamik oqaatigalugu inuit marluk inuus­sutis­saan­nik nerisar­putit, aap­paali mikisuaran­nguuvoq!

¹³ Im­maqa pingaar­tut al­lat naatsorsuutigisariaqar­patit, inooriaatsil­li apeq­qutaas­saaq. Ar­naq naar­tusoq aalakoor­nar­tutoraangat, meeras­saata aalakoor­nar­tutoqatigisarmagu, mianersor­tariaqar­putit. Anaanaq aalakoor­nar­tutor­pal­laar­tar­pat, meeras­saa timimigut eq­qarsar­taatsimigul­luun­niit amigaateqarsin­naas­saaq. Inoorlaat ilaat putumal­lutik er­niusar­put anaanamik imer­pal­laarsimanerat pis­sutigalugu. Anaanaasoq pujor­tar­tar­pat tupap toqunar­tua (nikotini) meeras­sap aavanut akuliut­tar­poq, aavatalu ilter­taata ilaa kuliltimik taarser­neqar­tarluni. Taamaalil­luni meeras­saq suli inun­ngun­ngitsoq al­laat peq­qin­nis­saraluanik arsaar­neqarsin­naavoq. Ar­nat pujor­tar­tar­tut akor­nan­ni naar­tumik katatsinerit toqungasumil­lu er­ninerit nalingin­naanerup­put. Anaanaasoq uerinerlun­nar­tumik ikiaroor­nar­tutor­tar­pat meeras­saa ikiaroor­nar­tunut uerinerlus­simasutut inun­ngorsin­naavoq, nakorsaatil­lu ilaat uerinerlun­nan­ngik­kaluar­tut navianarsin­naap­put meeras­samul­lu ajoqutaasin­naal­lutik. Kaf­fisor­pal­laar­neq al­laat ilaatigut ajoqusiisin­naasorineqar­poq.

¹⁴ Aam­mat­taaq misigis­sutsik­kut ar­torsaatis­sin­neqangaar­neq pis­sutigalugu anaanaasumi qinersit aam­mut akulius­saasa pin­ngor­tar­nerat al­lan­ngoratarsin­naavoq,  taamaalil­luni meeras­saq aalaval­laar­tun­ngor­til­lugu, kingunerisin­naal­lugulu inoorlaap eq­qis­siveqan­ngitsuunis­saa tup­parin­nis­saalu. Meeras­saq ’ar­nami iluani naak as­siaqusigaagaluar­toq’, kuk­kunerus­saaq isumaqas­sal­luni avataaniit­tunit sun­ner­neqarsin­naan­ngil­luin­nar­toq. Ar­ni aq­qutigalugu sun­ner­neqarsin­naavoq. Anaananili avatangiisiminut atas­suteqarfituaraa, taamaat­tumik ajun­ngitsumik ajor­tumil­luun­niit sun­ner­neqas­sanersoq anaanaata akisus­saaf­figaa. Inooriaasia, im­minik paarinera ul­luin­nar­nilu naapit­tak­kaminut qanoq periaaseqar­nera apeq­qutaasorujus­suup­put. Tupin­nan­ngilaq al­lat ikiuun­nis­saat isumas­suinis­saal­lu, ingam­mik uimi asan­nin­nera isumagin­nin­neralu, pisariaqar­tim­magit. — Naleq­qiuguk Sâmualip agdlagai sujugdlît 4:19.

AALAJANGER­TARIAQAKKAT

15, 16. Aalajangigas­sat er­ninermut tun­ngasut suut aalajangigas­saap­pat?

¹⁵ Nap­parsim­mavim­mi angerlarsimaf­fis­sin­niluun­niit er­nerusup­pit? Inuit ilaat qinigas­saqan­ngil­lat. Nunani amerlasuuni nap­parsim­mavim­mi er­ninis­samut periarfis­saqan­ngilarluun­niit, nunanili al­lani il­lumi er­nineq qaqutigoor­torujus­suuvoq — ulorianarsin­naal­lunilu, paasisimasaqarluar­tumik er­nisus­sior­toqan­ngim­mat. Silatusaar­nerus­saaq ajor­nan­ngip­pat naar­tunerup nalaani nakorsamut misis­sor­tit­tas­sal­luni er­ninis­sap pis­susis­samisoor­tumik ingerlanis­saa ilimanar­nersoq imaluun­niit aarlerinar­torsior­nar­toqalersin­naas­sanersoq paasiniarlugu.

¹⁶ Er­nineq qanoq ingerlas­sava? Er­ninis­samut piareersar­tunut ilaas­savit eq­qor­tumik anersaar­tor­neq ilin­niarlugu? Nipaal­lisaatit atus­savigit? Il­lit uivil­lu tamak­ku aalajanger­tariaqar­pasi ajun­ngequtit ajoqutil­lu im­min­nut sanil­liul­lugit eq­qarsaatigeq­qis­saareerlugit. Im­maqa uiusoq najuus­sin­naas­saaq ikiuus­sin­naas­sal­lunilu, im­maqalu er­ninerup kingunin­nguagut anaanaasup qitor­nani tigusin­naas­savaa. Isumaqar­toqar­poq taman­na ajun­ngequtaasoq pin­ngitsoorani naatsorsuutigisariaqar­toq,  misis­suinerit malil­lugit aarlerinar­torsior­nar­toqan­ngitsumik er­ninis­saq ilimanar­pat. Ilisimatuutut misis­suisut ilaat oqar­put meeq­qat „pis­susis­samisoor“tumik qajas­suus­sinerusumik er­niusut meeq­qanit al­lanit misigis­sutsik­kut ajor­nar­torsiuteqan­ngin­nerusar­tut eq­qarsar­taatsik­kul­lu pis­suteqar­tunik nap­paateqan­ngin­nerusar­tut.

17-19. Inoorlaap er­niunermi kingor­nagut sapin­ngisamik piaar­tumik anaanaminiitin­neqar­nera qanoq iluaqutaatigaa?

¹⁷ Atuagas­siami Psychology Today-mi, decemberi 1977-imi saq­qum­mersumi, iman­nak al­las­simavoq:

„Ukiuni qulilin­ni arlalin­ni tar­nip pis­susiinik ilisimatuut misis­suisar­tul­lu ilisimasimavaat ukioq meeq­qap inuuf­figisaa siul­leq kingusin­nerusuk­kut eq­qarsar­taatsik­kut timik­kul­lu ineriar­tor­nis­saanut katat­tus­saan­ngitsumik sun­niuteqarsin­naasoq. Maan­nak­kul­li paasineqaler­poq ul­loq meeq­qap inuuf­figisaa siul­leq — im­maqaluun­niit nalunaaqut­tap akun­nera siul­leq — taama pingaar­tigisumik sun­niuteqarsin­naasoq. Anaanaasup meeq­qaminut misigis­sutsik­kut atas­suteqaler­nera isumagin­niler­neralu er­ninerup kingunin­nguagut pingaaruteqar­ner­paap­put. Misis­suinerit kingul­liit takutip­paat nalunaaqut­tap akun­neri siul­liit pingaaruteqaqisut anaanaasup meeq­qaminut isumaqar­nera, anaanatut misigis­susia meeq­qaminul­lu asan­nin­nerata angis­susia eq­qarsaatigalugit.“

¹⁸ Anaanaasoq er­ninermini an­niar­naveersaatitorsiman­ngip­pat meeraa eq­qum­maarin­nerus­saaq, qinerluni, aalasut isimigut malit­taralugit, nipit tungaan­nut saat­tarluni, ingam­mil­lu ar­nat nipaat tusaaniar­nerul­lugit qataan­nerusarmata. Anaanaasoq meeq­qanilu isitigut ajor­nan­ngin­nerusumik at­taveqatigiis­sin­naas­sap­put. Taman­na pingaar­tuusorinar­poq. Anaanaasut oqar­tar­put meeq­qamin­nut qanin­nerusutut misigisarlutik meeq­qami isigereersimagaangatik. Er­ninerup kingunin­nguagut anaanaasup meeq­qal­lu timik­kut im­min­nut atas­suteqaler­nerat tamanut pingaar­tuusorineqar­poq.

¹⁹ Ilisimatuutut misis­suisut isumaqar­put naalungiarsuit  nap­paataat nap­parsim­mavim­mi pas­sun­neqar­tariaqar­tar­tut nalunaaqut­tap akun­nerini siul­ler­ni meeq­qap inuuf­figisaani pisimasunik pis­suteqar­tut ilaatigut paasineqar­tar­tut. Meeq­qat er­nioreer­neran­ni anaanamin­nit im­mik­koor­til­lugit inis­sin­neqar­tut meeq­qal­lu anaanamin­niit­tuar­tin­neqar­tut qaam­matip ataatsip qaangiun­nerani im­min­nut naleq­qiun­neqar­nerini paasineqar­poq kingul­liit iluatsisimanerusut. „Suli malun­nar­neruvoq,“ Psychology Today-mi al­las­simavoq, „meeq­qat naalungiarsuugal­laramik anaanamin­niitin­neqar­nerusut tal­limanik ukioqaler­nermin­ni meeq­qanit nap­parsim­mavim­mi ileq­quusutut iliorfigineqar­tunit [tas­sa anaanamin­nit im­mik­koor­til­lugit inis­sin­neqar­tunit] silas­soris­sutsik­kut malun­naateqar­neroqisut oqaatsinil­lu misiligaanermin­ni angusaqar­nerusar­tut.“

20. Tamak­ku pil­lugit silatuumik aalajangis­sagaan­ni aam­ma suut eq­qarsaatigineqar­tariaqar­pat?

²⁰ Tamak­kuli eq­qarsaatigitil­lugit inuup nam­mineq atugai pis­susiilu naatsorsuutigineqar­tariaqar­put. Puius­san­ngilar­put naam­mal­luin­nan­ngis­suseq siuaasatsin­nit siul­ler­nit kingor­nus­simagatsigu. Taman­na pis­sutigalugu al­latut ajor­nar­tumik „pis­susis­samisoor­tumik“ er­nineq pis­susis­samisoorluin­nar­navian­ngilaq, in­narluutivul­lu qajan­naativul­lu inun­nguutsimit pigisavut aarlerinar­torsior­titsisin­naam­mata. (1 Môrsase 3:16; 35:16-19; 38:27-29) Nam­mineq atuk­kasi naatsorsuutigisigik er­ninis­samul­lu tun­ngasunik qanoq ilior­nis­saq ilis­sin­nut ajun­ngin­nerusoq aalajangiul­lugu, inuit al­lat er­niner­tut „pitsaal­luar­tutut“ isigis­sagaluar­pas­suk isigis­san­ngik­kaluar­pas­sul­luun­niit.

21, 22. Milutsitsinerup iluaqutis­sar­taanik taasaqarit.

²¹ Nam­mineq meeq­qat milutsitaris­saviuk? Milutsitsineq arlalin­nik iluaquteqar­poq, ilin­nut meeq­qan­nut­taaq. Anaanaasup im­mua naalungiarsun­nut nerisas­saavoq pitsaal­luin­nar­toq. Aqajaq­qup uuler­torsin­naavaa, aam­malu tunil­lan­nar­tunut, aqajaq­qup uutsisin­naaneranut anersaar­tuutinul­lu il­lersuutaal­luni. Ul­luni marlus­sun­ni siul­ler­ni iviangit im­moqar­tar­put  er­neq­qam­mersup im­muanik (kolostromimik), tas­sa imer­palasumik sungar­palut­tumik. Taman­na naalungiarsum­mut iluaqutaavoq pis­sutigalugu: 1) Orsor­takip­poq kulhydratikil­lunilu, taamaat­tumik aqajaq­qup uuler­torsin­naavaa, 2) tunil­lan­naveersaatis­sar­taqar­neruvoq anaanaasup im­muata ul­lut marlus­suit qaangiup­pata akorisaanit, aam­malu 3) sak­kukitsumik anar­nar­poq timip akuinik, nuam­mik sun­ngamil­lu meeras­sap er­niun­ngin­nerani inalugaani katersuut­tunik, peersitseqataal­luni.

²² Milutsitsineq anaanamut­taaq iluaqutaavoq. Anaanaasup aam­mik katagaaneranik mil­lisitsisar­poq, meeq­qam­mi milun­neratigut il­liaq eqit­tar­poq. Aam­mat­taaq meeq­qap milun­nerata iviangit im­moqar­nerulersit­tar­pai, taamaalil­lunilu amigaateqar­neq ajor­poq, naak anaanaasup im­maqa an­nilaangagigaluaraa naam­mat­tumik im­moqan­ngin­nis­sani. Ilaatigut milutsitsisar­nerup man­nis­saqaq­qiler­nis­saq ar­nal­lu qaam­mam­mut aaqar­taleq­qin­nis­saa kinguar­tis­sin­naavai, tas­suunalu pis­susis­samisoor­tumik naar­tunaveersaataal­luni. Amerikami kræfti pil­lugu kat­tuf­fiup tungaanin­ngaan­niit oqar­toqarsimavoq „anaanaasut milutsitsisut akor­nan­ni iviangitigut kræfteqar­tut ikin­nerusar­tut“. Aam­ma milutsitsineq akikin­neruvoq!

MEEQQANIK PERORSAANEQ — SUNA SIUNNERFIGALUGU?

23. Meeq­qanik perorsaanermut najoq­qutas­sat tun­ngaviusut suut Tus­siaat 127:4, 5-imi takutitsiar­neqar­pat?

²³ „Qarsutut sorsut­tus­sap tigumiaasut ip­put er­nerit inuusutsil­luni er­niarisat. Iluanaas­saaq tamak­kunin­nga qarsulivim­minut im­miisin­naasoq.“ (Tus­siaat 127:4, 5) Qarsup qanoq umerluar­tigaluni piseriun­neqar­nera iluatsin­nis­saanut aalajangiisuuvoq. Eq­quil­luas­sagaan­ni peq­qis­saar­tumik pik­koris­sumil­lu umer­tariaqar­poq. Taamatut­taaq pingaaruteqar­poq ilis­si angajoq­qaajususi qitor­narsi qanoq aal­lar­tis­sal­lugu qinunis­sin­ni eq­qarsaatigeq­qis­saar­nis­saa. Er­nersi panis­siluun­niit ilis­sin­nit paarineqarluni isumas­sugaareerluni nam­mineersin­naalis­sava inut­tut tutsuiginar­tutut inersimasutul­lu al­lanit  ataq­qineqar­tutut Guutil­lu ataq­qinaatis­saanik inuusutut?

24. (a) Angerlarsimaf­fim­mi pis­sutsit meeq­qat atugas­saat qanoq it­tut angajoq­qaat atuutitin­nias­savaat? (b) Suna pil­lugu taman­na pingaaruteqar­pa?

²⁴ Meeq­qap paarineqar­nis­saa perorsar­neqar­nis­saalu pil­lugit angajoq­qaajusut aalajangigas­saat meeraq suli inun­ngun­ngitsoq aalajanger­neqar­tariaqar­put. Inoorlaap angajoq­qaani kisiisa silarsuarai. Silarsuaq taman­na qanoq it­tuus­sava? Malun­nas­sava angajoq­qaat un­nersuus­sut Guutip oqaasianiit­toq una malik­kaat: ’Ajual­latsitsinerit narran­neril­lu kaman­neril­lu nil­lianeril­lu mital­ler­neril­lu tamarmik ilis­sin­nit peerlit iluaatsulior­neril­lu tamaasa ilan­ngul­lugit. Ajun­ngitsumil­li iliorfigeqatigiigitsi isumas­suigajul­lusilu isumak­keerfigeqatigiil­lusilu, soorlu Guutip isumak­keerfigigaasi Kristusimi’? (Evfisumiut 4:31, 32) Ilaqutariit inooqatigiin­nerat qanoq it­tuugaluar­pal­luun­niit naalungiarsum­mut sun­niuteqas­saaq. Tamaviaaritsi meeran­nguup silarsuaa eq­qis­sinermik aarleq­quteqan­ngin­nermil­lu, ikin­ngutigiil­luar­nermik asan­nin­nermil­lu malun­naateqar­tin­niarlugu. Meeran­nguup asangaak­kap pis­sutsit tamak­ku pis­suserilis­savai, pis­sutsil­lu tamak­ku misigis­susiinut sun­niutis­sap­put. Ilis­si misigis­sutsisi qitor­nas­si malugis­savai, maligas­siasilu malis­sal­lugit. Kinguaariin­ni pis­sutsinik kingor­nun­neqar­titsinermigut Pin­ngor­titsisit­ta meeras­saq il­lis­samiitil­lugu tupin­nar­tumik ineriar­tor­tip­paa; inun­ngoreer­neratalu kingor­na ilis­si qanoq pis­susilersus­savisiuk? Angerlarsimaf­fim­mi pis­sutsit ilis­si atuk­kasi apeq­qutaasorujus­suus­sap­put. Pis­sutsit tamak­ku pis­sutsil­lu kingor­nun­neqar­tar­tut meeq­qap inersimasutut qanoq it­tun­ngor­nis­saanut as­sigiim­mik aalajangiisuusar­put. ’Inuusut­toq ajoqersoruk [ingerlavis­saa, NV] naaper­torlugu; utoq­qan­ngoruniluun­niit tas­san­nga nigus­san­ngilaq.’ — ús­satit 22:6.

25, 26. Sooq naleq­qut­tua angajoq­qaat qitor­natik soqutigalugit pif­fis­saq sivisooq atus­sap­pas­suk?

²⁵ Angul­luun­niit ar­narluun­niit ivik­kap kanaar­taa atorlugu ivigaliorsin­naan­ngil­luin­nar­put, kisian­nili marluul­lutik  inuliorsin­naap­put as­sigiin­ngitsor­pas­suar­nik paasiuminaaqisumik katitigaal­luni nunamiit­tunil­lu al­lanit tamanit al­laaneroqisumik! Angusaavoq tupin­narluin­nar­toq, taamalu tupin­nar­tigim­mat up­per­nan­ngingajap­poq ul­lumik­kut inuit taama amerlatigisut akisus­saaf­fik iluar­toq meeq­qior­nerup nas­sataa pingaar­tin­ngim­mas­suk! Inuit naasunik ik­kus­suisar­put, imer­terisarlutik, naggoris­saasarlutik, naasupiluiaasarlutil­lu — alla siuner­tarinagu kisian­ni kusanar­tumik naatsiivilior­niarlutik. Pif­fis­saq sivisuneroqisoq atus­san­ngin­ner­par­put ilungersor­nerungaarlutalu qitor­navut perorsarlugit inutsialan­ngor­tin­niarlugit?

²⁶ Aap­pariit katis­simasut meerar­taarsin­naatitaap­put. Taamatul­lu meeraat angajoq­qaaqar­tus­saatitaap­put, taaguutaan­naan­ngitsuk­kut aam­mat­taarli iluamik angajoq­qaajusunik. Kristumiup Guutimut tun­niul­luin­narsimasup pif­fis­saq sivisooq atorsin­naasar­paa tamaviaarsin­naal­lunilu inun­nut Bibelimi tusarlius­samik tusarliil­luni ajoqersugan­ngor­titsiniarluni, im­maqalu iluatsin­ngitsoorluni. Angajoq­qaat kristumiuusut pif­fis­saq suli sivisunerusoq atus­san­ngin­ner­paat ’qitor­natik perorsar­tuarlugit Jehovap ileq­qoreq­qusai oqaaq­qis­saarutaalu malil­lugit’? (Evfisumiut 6:4, NV) Meeraq ataaseq perorsarmas­suk Inuunermik Tunisisumut, Jehova Guutimut, ajun­ngitsumik kif­fan­ngor­nis­saanut, nuan­naarutis­saal­luas­san­ngin­ner­pa? Taava er­nermik panim­mil­luun­niit taas­sumin­nga meeq­qisimagamik angajoq­qaat akilerluagaasutut misigis­sap­put. — ús­satit 23:24, 25.

27. Meeraq ineriar­tor­nerani pis­susilersor­niarlugu suna pil­lugu angajoq­qaat meeq­qap im­mik­kut pis­susii naatsorsuutigisariaqar­paat?

²⁷ Tus­siaat 128:3-mi meeq­qat or­pim­mut uuliaqutilim­mut as­sersuun­neqar­put: „Nuliat viin­nequtitut inerit­toqarluar­tar­tutut is­saaq il­lun­ni. Er­nitit or­pit­tut uuliaqutilit­tut naal­lualersutut is­sap­put nerriviit kaajal­las­simal­lugu.“ Or­piit naajar­tor­nermin­ni as­sigiin­ngitsunik ilusilersor­neqarsin­naap­put. Ilaat qilersor­neqar­tar­put il­lul­lu qarmaani nuiuus­sorfis­sianut naatin­neqar­tarlutik.  Ilaat kipineqar­tar­put puk­kitsun­ngorlugit or­pik­katut it­tun­ngorlugit. Or­piit ilaat im­mik­kut it­tut, soorlu or­peeq­qat Japanimiut naatitaat bonsai-mik taaneqar­tar­tut, tal­linaveersaar­tin­neqar­tar­put sorlaat kipil­lugit naasul­lu inikil­lior­til­lugit, al­linaveersil­lugit. Soorlu us­sateqar­toq: ’Avalequt naalerlaajutil­luni peqin­neqas­saaq.’ Suli meeran­nguutil­luni meeraq pis­susilersor­neqas­saaq. Ingasaas­sin­ngitsumil­li oqimaaqatigiis­sumil­lu isumaqar­niar­neq pisariaqar­poq. Aap­paatigut meeraq siulersor­neqar­tariaqar­poq ileq­qoreq­qusat iluar­tut maleruaq­qul­lugit. Aap­paatigul­li ilimagisariaqan­ngilaq angajoq­qaat siumut aalajangereerlugu kis­saatigisaat­tut meeraq kinaas­suseqalerumaar­toq. Or­pik uuliaqutilik fiiginik inerititaqalersis­sin­naan­ngilat. Qitor­narsi perorsarsiuk eq­qor­tulioq­qul­lugu, pin­ngitsaaleqinaguli ilis­si aalajangeriik­kas­sin­nik pis­susilersoq­qul­lugu, taamaalil­lugulu pis­susiisa im­mik­kut it­tut inun­nguutsiminil­lu pigin­naas­susiisa pis­susis­samis­sut malun­narsiar­tor­nis­saat akor­nuserlugu. Pif­fis­saq naam­mat­toq atorsiuk qitor­narsi ilisarinias­sal­lugu. Or­pit­tul­lu naalerlaatut ilil­lugu, qitor­narsi paarisiuk: aalajaatsumik perorsarsiuk ilis­si ser­nis­suinis­sigut ajun­ngitsumut ingerlasin­naaq­qul­lugu, taamaat­torli qajas­suar­tumik — ineriar­tor­nerani akor­nuseq­qunagu, periarfis­sil­lugulu pigin­naas­sutsimi tamak­kiisumik ator­nis­saan­nut.

JEHOVAMIT AKISSARSIAQ

28. Jakobip qitor­naminik isumagin­nin­nera Môrsasip agdlagai sujugdlît 33:5, 13, 14-imi al­laaserineqar­toq sumik ilin­niarfigisin­naavar­put?

²⁸ Jakobip itsarsuaq inuusup qitor­nani ataatatut qajas­suar­tumik isumagisar­pai. Angalanermi suk­kas­suseq meeq­qat im­maqa sapigaat siun­nersuutigineqarmat, Jakobip siun­nersuum­mik tamatumin­nga saq­qum­mius­sisimasoq oqarfigaa: ’Naalagara nalun­ngilaq merler­tun­nguanik ilaqarama, savanil­lu us­sin­nil­lu er­nerlaanik; ul­loq ataaserluun­niit ungoor­pal­laar­patik savat tamarmik toqoq­qajaqaat. Naalagara siuarili-aat kif­fami sior­nagut, uanga kigaatsumik ingerlajumaar­punga, pas­sutas­sama  naam­magisaan­nik, merler­tul­lu pisun­neq sapin­ngisaan­nik.’ Siusin­nerusuk­kut qatan­ngun­ni Esau naapik­kamiuk Jakob aperineqar­poq: ’Kik­kut-uku ilagisatit?’ Jakobip akivaa: ’Qitor­nak­ka tas­sa Guutip kif­fan­nut tunis­sutai.’ (1 Môrsase 33:5, 13, 14) Ul­lumik­kut angajoq­qaat qitor­natik qajas­suus­sisumik isumagiin­nas­san­ngilaat, soorlu Jakob taamaalior­toq, aam­mat­taarli taas­sumatut isigis­savaat — Jehovap tunis­sutaasut isigalugit. Soorunami aap­panin­ngin­nermini angutip naatsorsoq­qis­saas­savaa nuliaq meeq­qal­lu pilersorsin­naanerlugit. Bibelimi imaat­tumik siun­nersuuteqar­poq: ’Il­lup ilugin­ngisaani pas­sutas­satit suliarik­kit narsaatin­nilu pisareersaal­lutit; kingor­na il­lut ineriar­tor­tin­niaruk.’ (ús­satit 24:27) Siun­nersuut atorluarsin­naasoq taman­na malil­lugu, angut aap­paqaler­nis­saminut meeraqaler­nis­samul­lu siumut piareersaas­saaq. Taava nulia naak pilersaarutaan­ngik­kaluar­tumik naar­tulis­sagaluar­pat, nuan­naarutigineqangaas­saaq, aningaasatigut naner­tuisus­satut siooragineqar­nani.

29. Meerar­taas­samaar­neq suna pil­lugu siumut eq­qarsaatigeq­qis­saar­neqar­tariaqar­pa?

²⁹ Meerar­taas­samaaler­tin­natik imaluun­niit meerar­taaq­qis­samaaler­tin­natik soorunami aap­pariit eq­qarsaatigeq­qis­saar­tariaqar­paat. Angajoq­qaat qitor­namin­nik paaq­qin­nin­neq, pilersuineq perorsaanerlu maan­na ar­torsaatigisar­paat? Taava asan­nin­ner­tik aam­mat­taaq Pin­ngor­titsisimin­nut ataq­qin­nin­ner­tik tun­ngavigalugu isumaliutigis­savaat qanoq ilil­lutik im­min­nut naalak­kersor­niarsin­naanerlutik meeq­qioq­qik­kumanatik.

30. (a) Suna pil­lugu oqarsin­naavugut iluamik oqaatigis­sagaan­ni meeraq Guutip pigigaa? (b) Tamatuma angajoq­qaat qanoq isumaqalersis­savai?

³⁰ Kia meeraq qitor­naraa? Ilaatigut ilis­si pigaarsi. Ilaatigul­li Pin­ngor­titsisup pigaa. Ilis­sin­nit nak­kutigineqar­tus­saavoq, soorlut­taaq il­lit meeraagal­laravit angajoq­qaavit nak­kutigisimagaatsit. Kisian­nili angajoq­qaavit il­lit piumasamin­nik iliugas­samit­tut pigisarin­ngilaatsit; aam­ma ilis­si qitor­narsi taamatut isumaqar­til­lugu pigisarin­ngilarsi. Angajoq­qaat pif­fis­saq naar­tulerfik aalajangersin­naan­ngilaat  meeras­sal­lu il­lis­sami ineriar­tor­nera ingerlatis­sin­naanagu. Al­lan­ngoriar­tor­nerit tupin­nar­tut takusin­naanagil­lu paasil­luarsin­naan­ngilaat. (Tus­siaat 139:13, 15; akugdlîs­sup oĸausê 11:5) Timik­kut in­narluuteqar­neq pis­sutigalugu naar­toq katan­neqas­sap­pat imaluun­niit toqungal­luni er­nius­sap­pat, angajoq­qaat meeraq toqungasoq uum­mar­tis­sin­naan­ngilaat. Taamaat­tumik maniguul­luta akuerisariaqar­par­put Guuti tamatsin­nut Inuunermik Tunisisuusoq, taas­sumalu tamat­ta pigisarigaatigut: „Nunarsuaq taas­sumaniit­tul­lu tamaasa, silarsuaq tas­sanilu ineqar­tut [Jehovap] pigai.“ — Tus­siaat 24:1.

31, 32. (a) Angajoq­qaat Guutimut sumik akisus­saaf­feqar­pat? (b) Akisus­saas­suser­tik ajun­ngitsumik eq­qor­tik­kunik­ku qanoq oqarsin­naas­sap­pat?

³¹ Ilis­si qitor­nasi akisus­saas­suseqarfigaasi, qitor­nas­sin­nil­lu qanoq perorsaanis­sin­nik Pin­ngor­titsisumut akisus­saal­lusi. Taas­suma nunarsuaq pin­ngor­tip­paa, inoqar­nis­saa siuner­taralugu, siuner­tarisarlu taman­na naam­mas­sisin­naaq­qul­lugu siuaasavut siul­liit kinguaas­siorsin­naas­suseqar­tip­pai. Pin­ngor­titsisumul­li tunus­sigamik As­sor­tuisoq, Guutip kisimi oqar­tus­saal­luni pin­ngor­titaminut ilaqutariit­tut it­tunut qilam­miit­tunut nunamiit­tunul­lu tamanut naalagaas­sus­saaneranik, naalagaas­sutsiminil­lu eq­qor­tumik atuineranik apeq­qutaalersitsisoq, iligiler­paat. Qitor­nasi perorsarus­sigik ilumooq­qul­lugit Pin­ngor­titsisumul­lu as­suar­naatsutut inooq­qul­lugit, taava ilis­si qitor­nasilu up­per­narsas­savarsi As­sor­tuisoq taan­na sal­lutuujusoq Jehovalu Guuti ilumoor­tuusoq. Soorlu ús­satit 27:11-mi al­las­simasoq: ’Ilisimatuuniarit, er­nin­nguara, uum­matigalu tipaatsutsin­niaruk, mital­lersin­nut akis­sutis­saqaq­qul­lunga.’

³² Qitor­nas­sin­nut akis­sus­saas­susersi eq­qor­tik­kus­siuk Guutimul­lu pin­ngitsoorasi naam­mas­sisas­sasi naam­mas­sil­lugit, misigis­saasi inuuneq ilumut siuner­taqar­toq suus­suseqangaarlunilu. Qaman­ngavik oqarsin­naas­saasi soorlu Tus­siaat 127:3-mi al­las­simasoq: „Ar­nap timaata iluani inerit­toq tas­saavoq akis­sarsiaq.“

[Quppernerup ataani ilanngussat]

[Atuaqqissaarnermi apeqqutit]

 [Qupp. 95-mi assiliartaq]

Mas­sak­kut im­min­nut qanik­kunik kinguaariin­ni kingor­na avis­saarsimanis­sar­tik pitsaaliorsin­naas­savaat