Jehova kinaava?

1800-KKUNNI angalal­luni ilisimasas­sarsior­toq Henri Mouhot Cambodjap or­pip­pas­suarujus­suisigut ap­pakaak­kami naalaf­fik ip­piliuk­kamik sileqisumik ungaluneqarsimasoq siumor­paa. Tas­saavoq Angkor Vat, nunarsuarmi up­perisarsior­nermi eq­qaas­sutis­saq an­ner­paaq. Takuin­navil­lugu Henri Mouhotip qularutigin­ngilaa il­lorsuaq is­suatsiaanik qal­ler­neqarsimasoq taan­na inuit sanaarisimas­sagaat. Ima al­lap­poq: „Itsaq Michelangelomit suliarineqarsimasoq griikerit Romamiul­lu kingor­nus­sarititaan­nit alutor­nar­nerungaar­poq.“ Naak il­lorsuaq alutor­nangaar­toq taan­na ukiuni hundredelik­kuutaani isumak­kiigaasimagaluar­toq, Mouhotip qularutigin­ngilaa arlaan­nit sananeqarsimas­sasoq, arlaata ilusilersorsimas­sagaa.

Soqutiginar­poq atuak­kap ilisimas­sum­mik imal­lip ukiut hundredelip­pas­suit matuma sior­na al­lan­neqarsimasup isuma tamatumun­nga as­singusoq atormagu. Imatut al­las­simavoq: ’Il­lum­mi tamarmik kimit piareersar­neqar­tar­put; tamanil­li piareersaasoq tas­sa Guuti.’ (Eprîarit 3:4) Im­maqali ilaat oqarumas­sap­put: ’Inuit piliaat­tut pin­ngor­titat in­ngil­lat.’ Ilisimatuul­li ilaat tamatumun­nga isumaqataan­ngil­lat.

„Biokemiimut atatil­lugu aaq­qis­suus­sat uumas­suseqan­ngitsuun­ngin­nerat“ nas­suerutigereerlugu, USA-mi Lehighip universitetiani Pensylvaniamiit­tumi ilin­niar­titsisoq Michael Behe ima aperivoq: „Aaq­qis­suus­sinerit biokemiimut atasut uumas­susil­lit silas­soris­susilim­mit ilusilersor­neqarsin­naasimaner­pat?“ Nangil­luni tik­kuar­paa misis­sueq­qis­saar­tar­tut maan­nak­kut periaatsit genteknologiitut it­tut iluaqutigalugit piler­saaruteqarlutillu uumas­susilin­nik al­lan­ngor­titsil­luin­nar­tar­tut.  Aap, tas­sa uumas­suseqan­ngitsut uumas­susil­lil­lu tamarmik ilusilersor­neqarsin­naap­put piareersar­neqarsin­naal­lutil­lu! Professori Behep cellet uumas­susil­lit ’silarsuaaraan­ni’ misis­suigami nas­suiaavoq aaq­qis­suugaanerat katitigaasoq tupin­nangaar­toq, piujuaan­nas­sagunil­lu im­mik­kuualut­tor­tai im­min­nut pin­ngitsoorsin­naan­ngitsut. Behe qanoq isum­mer­pa? „Cellep siumukar­tumik misis­soq­qit­taqat­taar­nerata — uumas­susil­lit sananeqaataasiisigut misis­sor­neqar­nerisa — iner­nerata ersarivis­sumik up­per­narsisip­paa cel­le siumut piareersagaasimasoq ilusis­saleriigaasorlu, aap, ’ilusilersuinerup iner­nerigaa’!“

Kia aaq­qis­suus­sat katitigaasut tamak­ku tamaasa ilusilersimavai?

Kina ilusilersuisuua?

Akis­sutaa atuak­kami pisoq­qami ilisimas­sum­mik oqaaser­talim­mi siusin­nerusuk­kut is­suak­katsin­ni nas­saas­saavoq, tas­sa Biibilimi. Atuak­kap taas­suma oqaaser­taasa siul­liit kina tamanik ilusilersuisuunersoq ersaris­sumik paasiuminar­tumil­lu akivaat: „Pileq­qaar­neran­ni Guutip qilak nunarsuarlu pin­ngor­tip­pai.“ — 1 Moses 1:1.

Pin­ngor­titsisul­li guutiunerar­neqar­tunit al­lanit im­mik­koor­tis­sin­naanias­sagatsin­ni atini nalis­saqan­ngitsoq pil­lugu oqalut­tuup­paatigut: „Ima oqar­poq Guuti [Jehova] qilam­mik pin­ngor­titsisoq . . . nunamik siaar­titsisoq inerit­tuilu pin­ngor­til­lugit, inuinut anersaar­nermik tun­nius­sisoq.“ (Jesaja 42:5, 8) Aap, Guutip silarsuarmik inun­nil­lu nunarsuarmiit­tunik piareersaasup aq­qa tas­sa Jehova. Jehovali kinaava? Guutitut qanoq it­tuua? Aam­ma sooq tusar­naar­tariaqar­piuk?

Aqqa qanoq isumaqarpa?

Pin­ngor­titsisup Jehovap aq­qata isumaa paasiniaq­qaariar­tigu. Guutip aq­qa hebriiarisut naqin­nerit sisamat (יהוה) atorlugit al­lan­neqar­poq Biibilil­lu hebriiarisoor­taani 7000-ngajan­nik ator­neqarluni. Isumaqar­toqar­poq ateq tas­saasoq oqaluut hebriiarisooq hawahʹ  („piler­poq“) taggisin­ngor­titaasoq, taamaat­tumil­lu isumaqar­toq „pilersitsivoq“. Al­latut oqaatigalugu Jehova silatusaarluni siuner­taminik naam­mas­sin­nin­nis­saminut pisariaqar­tut tamaasa iliuuserisin­naavai. Neriorsuutini piviusun­ngor­tik­kumal­lugit Pin­ngor­titsisuuvoq, Eq­qar­tuus­sisuul­luni, An­naas­sisuul­luni, inuugin­nar­titsisuul­luni il. il. Aam­mat­taaq ateq Jehova hebriiarisut oqaasiuvoq suliamut naam­mas­siar­tor­tumut ersiutaasoq. Tas­sa imaap­poq Jehova siuner­taminik im­minut naam­mas­sin­nit­tuutit­tuaan­nar­toq. Guutiuvoq uumasoq.

Jehovap pissusii malunnarnerusut

Biibilip takutip­paa Pin­ngor­titsisoq taan­na siuner­taminik piviusun­ngor­titsisar­toq nuan­nersor­pas­suar­nil­lu pis­suseqar­toq. Jehovap nam­mineq pis­sutsimi ilaat nas­suiar­pai. Ima oqar­poq: „Uanga tas­sa [Jehova], Guuti nal­lit­tuisoq, saam­maasoq, kamajasuun­ngitsoq, isumas­suingaar­toq un­neq­qaringaar­torlu; asan­nit­toq tusindilin­nut, ajor­tulianik unioq­qutitsiner­nil­lu isumak­kiisoq.“ (2 Moses 34:6, 7) Jehova Guutitut ’asan­nit­tutut un­neq­qaringaar­tutul­lu’ eq­qar­tor­neqar­poq. Hebriiarit oqaasiat uani ator­neqar­toq aam­ma ’asan­nin­nermik ilumoor­tumik’ nutser­neqarsin­naavoq. Siuner­tani naas­saan­ngitsoq naam­mas­siar­tuutigalugu pin­ngor­titani asan­nit­tuliorfigiuar­pai. Taamatut asan­nit­tuliorfigiuarmatigut pingaar­tit­tariaqan­ngin­ner­par­put?

Jehova aam­ma kamajasuun­ngilaq ajor­titsin­nil­lu isumak­keerfigin­nipal­lat­tarluni. Nuan­neqaaq kuk­kunersiuin­ngitsumik, isumak­keerfigin­nik­kusut­tumil­li ikin­nguteqarluni. Taman­nali isumaqan­ngilaq Jehovap ajor­tulior­neq takun­ngitsuusaaraa. Ima oqar­poq: „Uanga [Jehova] in­narluis­sut nuan­naraara ujajaanerlu iluaas­suserlu uumigalugit.“ (Jesaja 61:8) Naaper­tuil­luas­sutsip Guutiatut Jehovap kan­ngusun­natik ajor­tulior­tuaan­nar­tut naas­saan­ngitsumut ilagin­naan­nar­navian­ngilai. Taamaat­tumik qularin­ngil­luin­nas­savar­put Jehovap pif­fis­saq aalajangik­kani nal­liup­pat silarsuarmi matumani naaper­tuil­luan­ngitsulior­nerit aaq­qik­kumaarai.

 Ilisimas­suseqar­tariaqar­poq asan­nin­neq naaper­tuil­luar­nerlu oqimaaqatigiil­luin­nar­tit­tuas­sagaan­ni. Uagutsin­nut Jehovap pis­sutsini taak­ku marluk tupin­naan­nar­tumik oqimaaqatigiis­sit­tar­pai. (Rûmamiut 11:33-36) Aap, ilisimas­susia sumi tamaani takus­saavoq, as­sersuutigalugu pin­ngor­titarsuarmi tupin­naqisumi avatangiisitsin­ni. — Tus­siaat 104:24; Us­satit 3:19.

Ilisimas­susiin­narli naam­man­ngilaq. Pin­ngor­titsisup piumasani piviusun­ngor­tis­saguniuk, pis­saaneqar­tariaqar­por­taaq. Biibilip takutip­paa Jehova pis­saaneqangaar­toq: „Qilaap tungaanut qiviaritsi, takus­sagis­silu: Kia ul­loris­sat pin­ngor­tip­pai? [Jehovap] kisit­tar­pai sak­kutoor­pas­suar­tut sorsuk­kiar­tor­titas­samisut, tamaasa im­mik­kut atiisigut taasarlugit. Silatungaarlunilu pis­saaneqangaarami ataasiin­narmil­luun­niit minitaqarsiman­ngilaq.“ (Jesaja 40:26) ’Pis­saaneqangaar­nini’ atorlugu Jehovap siuner­tani piviusun­ngor­tis­savaa. Guutip pis­susiisa taamaat­tut kajungilersin­ngin­ner­paatigut?

Jehovamik ilisarsinerup pitsaaqutai

Jehovap nunarsuaq ’soqan­ngitsus­san­ngor­nagu, kisian­ni inoqar­tus­san­ngorlugu pin­ngor­tip­paa’, taman­nalu isumaqar­poq siuner­taqar­tumik im­minut at­taveqar­tus­sanik inoqas­sasoq. (Jesaja 45:18; 1 Moses 1:28) Pin­ngor­titani nunamiit­tut soqutigai. Inuit pitsaal­luin­nar­tumik aal­lar­titip­pai naatsiivit­tut it­tumi, paratiisimi, angerlarsimaf­feqar­til­lugit. Nunarsuarli aseruler­paat, taamaat­tumil­lu Jehovamit iluarineerul­lutik. Atermi isumaanut naaper­tuut­tumik Jehova aalajangersimal­luin­nar­poq inun­nut nunarsuarmul­lu aal­laq­qaam­mul­li siuner­tani piviusun­ngor­tin­niarlugit. (Tus­siaat 115:16; sarĸúmersitat 11:18) Nunarsuarmi Paratiisi pilerseq­qin­niar­paa naalal­lutil­lu im­minut qitor­naarusut­tunut tun­niun­niarlugu. — Us­satit 8:17; Matîuse 5:5.

Biibilip atuagar­taani kingul­lermi Paratiisimi pis­sutsit qanoq ik­kumaar­nersut al­laaserineqar­poq: ’Qul­liil­lu tamaasa isaan­nit al­lar­terumaar­pai, toqulu peqarun­naas­savoq,  aliasut­toqarun­naarlunilu nil­liasoqarun­naarlunilu an­niar­toqarun­naas­savoq, siul­liit peermata.’ (sarĸúmersitat 21:3, 4) Guutip kis­saatigaa inuuneq taamaat­toq nuan­naarutigis­sagip­put. Jehova uagutsin­nut Ataataavoq tunisiumatooq. Taan­na ilisarinerorusup­piuk Paratisiimiiler­nis­samul­lu suna piumasaqaataanersoq paaserusul­lugu?

Al­lat taaneqan­ngik­kaangata Bibelimit is­suak­kat tamarmik nutsik­kat kalaal­lisuun­ngor­titat ator­tus­saatitaasut 1900-meersoq, 1936-meersoq 1990-imeersorlu tun­ngavigalugit is­suagaasar­put.