Suna pillugu Bibeli tutsuigisinnaagit

Oqar­toqar­tar­poq Bibeli tutsuiginan­ngitsoq, taamatul­lu isumaqar­neq nalingin­naaqaaq. Taman­na pis­sutigalugu ul­lumik­kut inup­pas­suit Bibeli up­per­nan­ngitsuutik­kamik­ku itigar­tip­paat.

Kisian­nili Jesus Kristus Guutimut qinunermini ima oqarsimavoq: ’Oqaatsisit sal­lusuis­sutaap­put.’ Aam­ma Bibelimi al­las­simavoq Guutip sun­niineratigut isumas­sarsiarititaal­luni. — Juánase 17:17; 2 Timûtiuse 3:16.

Il­lit taman­na qanoq isumaqarfigaajuk? Tun­ngavis­saqarluar­pa Bibeli tutsuigis­sal­lugu? Imaluun­niit Bibelip tutsuiginaan­neranut, im­minut as­sor­tor­neranut eq­qun­ngitsumil­lu imaqar­neranut up­per­narsaatis­saqar­pa?

Imminut assortorpa?

Taamaan­neraasoqar­poq, kisian­nili qangaluun­niit Bibelip im­minut as­sor­tor­neranik ilin­nut takutitsisoqarsimava? Misis­soq­qis­saar­neqar­neragut nas­suiar­neqarsin­naan­ngitsunik uagut takusaqarsiman­ngisaan­nar­pugut. Ilumoor­poq Bibelip oqalut­tuaasa ilaan­ni al­las­simasoqarsin­naasoq im­minut naaper­tuutin­ngitsutut isumaqar­nar­tunik. Kisian­ni paasis­sutis­sanik an­nikitsunik Bibelil­lu pilerfiata nalaani pisimasuiusunik ilisimasakin­neq pis­sutaasar­poq.

Bibeli im­minut akerlilersoralugu aperisoqar­tar­poq: ’Kainip nuliani sumit pivaa?’ Taamatut aperisut naatsorsuutigiin­nar­tar­paat Adamip Eval­lu Kain Abelilu qitor­nar­tuarigaat. Taman­nali paasinerluineruvoq. Bibelimi nas­suiar­neqar­poq Adam ’er­ner­taar­tarlunilu panis­saar­tar­toq’. (1 Môrsase 5:4) Soorunami Kainip qatan­ngum­mi ilaat imaluun­niit qatan­ngum­mi paniisa ilaat aap­par­taaraa.

 Isor­nar­torsiorumatuut oqarsin­naap­put: ’Bibelimik al­lat­toq Mat­tæus oqar­poq sak­kutuut naalagaasa ilaata Jesus or­nik­kaa qin­nuigalugu, Lukasili oqar­poq qin­nuigin­nit­tunik aal­lar­titsisoq. Kina arlaat eq­qor­tumik al­las­simava?’ (Matîuse 8:5, 6; Lúkarse 7:2, 3) Taman­nali im­minut akerliler­nerua?

Ileq­qorisatut oqalul­luta oqar­tan­ngin­ner­pugut sulias­sap suliarineqar­nis­saanik aaq­qis­suus­sisup taan­na suliarigaa, uf­fa al­lanik sulisitsisuugaluarluni? Ilumut. Aam­malu im­minut akerliler­nerun­ngilaq Mat­tæus al­lam­mat sak­kutuut naalagaata Jesus qin­nuigigaa Lukasili al­lal­luni sak­kutuut naalagaat aperiar­tor­titsisoq.

Paasis­sutis­sat an­nikin­nerusut misis­soraan­ni, im­minut akerlilersorinar­tut nas­suiar­neqar­tar­put.

Oqaluttuarisaaneq ilisimatusaatillu

Bibelip oqalut­tuarisaanik­kut eq­qor­tuunera an­ner­tuumik qularisaasimagaluar­poq. Bibelimi oqalut­tuarineqar­tut soorlu As­syriap kun­ngia Sargon, Babylonip kun­ngia Balsazzar Romal­lu nunamut naalagaatitaa Pontius Pilatus ilumut inuusimanersut isor­nar­torsior­tut qularaat. Ukiunili nutaanerusuni nas­saarineqar­tut Bibelimi oqalut­tuarineqar­tut amerliar­tuin­nar­tut up­per­narsar­paat. Histooriamik ilisimatooq Moshe Pearlman iman­nak al­lap­poq: „Qularajut­tut pisimasuiusut tastamantitoq­qami oqalut­tuarineqar­tut al­laat tutsuiginar­neran­nik qular­tut isum­matik tas­san­ngaan­nar­tumik nalileq­qin­nialer­paat.“

Bibeli tutsuigisin­naas­sagutsigu ilisimatusaatitigut­taaq eq­qor­tuusariaqar­poq. Taamaap­pa? Ungasip­pal­laan­ngitsuk­kut ilisimatuut, Bibeli akerleralugu, oqar­tar­put nuna avataarsuarmiit­tul­lu tamarmik pilerfeqan­ngitsut. Kisian­nili ul­loris­sanik ilisimatuup, Rober­t Jastrowip, paasisat nutaanerusut isum­mamik taas­sumin­nga eq­qun­ngin­neraasut uparuar­pai, nas­suiaal­luni: „Paasilersimavar­put ul­loris­sanik ilisimatusaatitigut up­per­narsaatit silarsuup pin­ngorsimaneranik Bibelip oqalut­tuaanut tapersiis­sutaasut. An­nikitsutigut as­sigiin­ngis­suteqaraluar­poq, kisian­nili ul­loris­sanik  ilisimatusaatit Bibelimilu Mosesip al­lagaani siul­ler­ni pin­ngor­titsinermik oqalut­tuaq pingaar­nerusutigut as­sigiip­put.“ — 1 Môrsase 1:1.

Nunarsuup ilusia pil­lugu isumar­tik inuit al­lan­ngor­tit­tariaqarsimavaat. Qinerlerfis­siami The World Book Encyclopedia-mi al­las­simavoq: „Ilisimasas­sarsior­tut angalanermin­ni paasiler­paat nunarsuaq am­malor­tuusoq, toq­qis­suun­ngitsorlu, soorlu inuit amerlanersaat isumaqarsimagaluar­tut.“ Aal­laq­qaataaniil­li Bibeli eq­qor­tuuvoq! Ukiut 2000 sin­nerlugit ilisimasas­sarsior­tut angalanerisa sior­natigut Bibelimi Isaia 40:22-mi al­las­simavoq: „Nunap arsaasup“ (Lindberg), imaluun­niit „nunap ammalor­tuusup“ (Moffatt), „qulerujus­suani ineqar­toq.“

Inuit ilisimasaat amerliar­tuin­nar­til­lugit, Bibelip tutsuiginar­neranut up­per­narsaatit amerliar­tuin­nar­put. British Museum-imi (Tuluit Nunaan­ni katersugaasivim­mi pingaar­nermi) pisor­taasimasoq, Sir Frederic Kenyon, oqarsimavoq: „Paasiniaanik­kut angusat up­per­nik­kut siun­nersuutigeriik­kat up­per­narsar­paat, tas­sa: Inuit ilisimajar­tor­til­lugit Bibeli up­perineqar­nerujar­tuin­nar­toq.“

Piumaartussanik siulittuinera

Piumaar­tus­sal­li Bibelimi siulit­tuutigineqar­tut, soorlu ’qilas­sanik nutaanik nunas­samil­lu nutaamik iluarsuseqarfis­sanik’, up­peril­luin­narsin­naaner­pavut? (2 Pîtruse 3:13; sarĸúmersitat 21:3, 4) Imaat­toq: Bibelimi siulit­tuutigineqar­tut qanga qanoq up­per­nar­tigaat? Siulit­tuutit  amerlaqisut ukiut hundredil­lit eq­quun­ner­tik sioq­qul­lugu al­lan­neqareersimasut eq­qorluaq­qis­saar­tumik eq­quus­simap­put!

Soorlu imaat­toq: Ukiut 200-ngajaat Babylonip pis­saanilis­suup piuneerus­saanerata sior­natigut, piumaar­tus­saq taman­na Bibelimi siulit­tuutigineqarsimavoq. Mediamiut Persiamiut iligisimasaat ajugaasus­satut taaneqareersimap­put. Persial­lu kun­ngia Kyros naak suli inuusiman­ngik­kaluar­toq, Bibelimi siulit­tuutigineqar­poq ajugaasut taan­na pingaar­nersaralugu ilagis­sagaat. Al­las­simavoq Babylonip imar­tai il­lersuutaasut, kuus­suaq Eufrat, ’paq­qis­sasut’, Babylonil­lu ’isaaf­fii matoq­qas­san­ngitsut’. — Jerimia 50:38; Isaia 13:17-19; 44:27-miit 45:1 ilan­ngul­lugu.

An­nikitsualut­taat tamak­ku tamarmik eq­quup­put, soorlu histooriamik atuak­kior­tup Herodotip al­laatigigai. Aam­ma, Bibelimi siulit­tuutigineqarsimavoq Babylon naggataatigut il­lukuin­nan­ngorumaar­toq inoqan­ngitsoq. Taman­nar­piarlu pisimavoq. Ul­lumi Babylon il­lukuin­naavoq piuneerus­saal­luin­nar­toq. (Isaia 13:20-22; Jerimia 51:37, 41-43) Aam­ma Bibelimi al­lar­pas­suar­nik siulit­tuuteqar­poq malun­naqisumik eq­quus­simasunik.

Taava, silarsuup matuma pis­sutsinik aaq­qis­suus­sinera pil­lugu Bibelimi suut siulit­tuutigineqar­pat? Al­las­simavoq: „Ul­lus­sani kingul­ler­ni nalor­ninar­tunik nal­liut­toqas[saaq] anigor­niar­neri ajor­nar­tuusunik. Inuit inuujumaarmata im­min­nik asasut, aningaaserituut, usorsitsaapilut­tut, an­neruniar­tut, Guutimik mital­lersut, angajoq­qaamin­nut naalan­ngitsut, qujasuitsut, ilumoorfigeqatigiin­ngitsut, pis­susis­satut asan­nin­ngitsut . . . Guuti kajumiginagu sualut­tumik pileris­suseqar­nermut atatil­lugu nuan­naarutinut kajumit­tut, Guutimik mianerin­nin­neq ileq­qorisuusaarlugu, tamaviaaruk­kumanaguli.“ — 2 Timûtiuse 3:1-5, New World-ip nutser­nera.

Qular­nan­ngitsumik tamatuma eq­quun­nera uagut ul­lumik­kut takuar­put! Aam­mat­taarli Bibelimi siulit­tuutigineqar­poq silarsuup matuma ul­luini kingul­ler­ni mak­ku piumaar­tus­saasut: ’Inuiaat pikitsitsiumaar­put inuiaqatimin­nut, naalagaaf­fil­lu naalagaaf­feqatiminut; kaan­nersuarlu nal­liut­tarumaar­poq.’ Aam­malu, ’nuna tamatigut tamaana sajungaar­tarumaar­poq, kaan­nersuarlu toqorar­nerlu nal­liut­tarumaar­put.’ — Matîuse 24:7; Lúkarse 21:11.

Ilumut, Bibelimi siulit­tuutigineqar­tut ul­lumik­kut eq­quut­tar­put! Neriorsuutim­mi suli piviusun­ngorsiman­ngitsut, soorlu mak­ku: ’Iluar­tut nuna kingor­nus­saris­savaat, naas­saan­ngitsumil­lu nunagis­savaat,’ aam­ma: ’Panatik kaak­kumaar­paat is­sumut siitsisin­ngorlugit, . . . sorsun­nermil­lu ilin­nias­san­ngil­lat kingor­na? — tugsiaut 37:29; Isaia 2:4.

’Taman­nali asuli pututitsiniutaan­narsuaq sal­luliuutaan­nguatsiar­poq,’ ilaat oqarumas­sap­put. Ilumoor­tumil­li oqaatigis­sagaan­ni, Pin­ngor­titsisit­ta neriorsuutaasa arlaan­naal­luun­niit qularis­sal­lugu patsisis­saqan­ngilaq. Oqaasia tutsuiginar­poq! (Títuse 1:2) Tamatumun­nga up­per­narsaatit aam­malu misis­sus­saguk­kit, tutsuiginas­susia qulariun­naariar­tuin­nas­savat.

Al­lat taaneqan­ngik­kaangata Bibelimit is­suak­kat tamarmik kalaal­lisuun­ngor­titaq ator­tus­saatitaasoq tun­ngavigalugu is­suagaasar­put.

[Qupp. 4-mi issuagaq]

„Paasiniaanik­kut angusat up­per­nik­kut siun­nersuutigeriik­kat up­per­narsar­paat, tas­sa: Inuit ilisimajar­tor­til­lugit Bibeli up­perineqar­nerujar­tuin­nar­toq“