1, 2. Kikkut Filippimiit Tessaluunikamut angalappat, aamma suna eqqarsaatigisimasin­naavaat?

 ROMAMIUT pikkorissut qaqqarsuit akornatigut aqqusin­niorsimapput aqqutigineqarluar­tartumik. Tassuunaq­quuttut nipit assigiin­ngitsut tusaasarpaat. Siutitoorpaluk, qamutit assakaasui ujaqqanik nunniuk­kakkoortut angalasullu assigiin­ngitsut – ilaatigut sakkutuut niuertut sanasullu oqaluppalunnerat – tusaaneqarsin­naasarput. Paulusi, Siilarsi Timuutiusilu Filippimiit Tessaluunikamut 130 kilometerit sinnerlugit aqqutikkut tassuunaarlutik angalapput. Angalanerat imaannaan­ngitsuuvoq, ingammik Paulusimut Siilarsimullu, Filippimi anaaler­neqarnermik kingorna suli ikeqarmata. – ApS 16:22, 23.

² Ungasissumut angalanissartik nikalluutigisin­naavaat, oqaloqatigiin­nertilli iluaqutigaat. Nuanningaartumik misigisaqaq­qammerput Filippimi parnaarus­sivimmi paarsisoq inoqutaalu kristumiun­ngormata. Taamaat­tumillu Guutip oqaasianik oqaluus­siuarnissartik aalajangiusimanerulerpaat. Kisianni illoqarfik Tessaluunika qanilliar­tortillugu immaqa eqqarsaatigisimavaat juutinit tassaniittunit qanoq pineqas­sanerlutik. Filippimi pineqar­nermissut saassun­neqassappat allaallu unatarneqarlutik?

3. Paulusip sapiillisaarnera uagut qanoq ilinniarfigisin­naavarput?

³ Paulusip misigis­sutsini kristumiunut Tessaluunikamiunut kingusin­nerusukkut ima allaatigai: ‘Nalunngilarsi Filippimi naallioq­qaaraluarluta ajortumillu pineqaraluarluta Guutitsinnit sapiillisin­neqarluta akerlilersor­neqangaar­nitsinni nutaarsiassanik nuannersunik Guutimeersunik oqaluttuukkissi.’ (Tes 1. 2:2) Taamaalilluni Paulusip ersersippaa Tessaluunikamukar­nissani nangaas­sutigisimallugu, ingammik Filippimi qanoq pisoqarsimanera eqqarsaatigalugu. Paulusip misigissusii paasisin­naavigit? Illit aamma nutaarsiassanik nuannersunik oqaluus­sinissat nangaas­sutigisarpiuk?  Paulusip upperaa Jehovap nakussatsillunilu pisariaqartumik sapiissuseqalersis­sagaani. Paulusip maligassiaa misissorukku aamma illit taamaaliorsin­naavutit. – Kor 1. 4:16.

4. Sooq ilimanarpa Paulusi sapaatit-akunnerinit pingasunit sivisunerusumik Tessaluunikamiis­simasoq?

⁴ Biibilimi allassimavoq Paulusi Tessaluunikamiitilluni synagogimut isertoq ullunilu qasuersaarfinni tulleriinni pingasuni tassani oqaluus­sisartoq. Taava imaappa sapaatit-akunnerini pingasuinnarni tassaniittoq? Naamik. Naluarput tikinnermi kingorna ingerlaannaq synagogimukarnersoq. Aamma Paulusip allagaanit paasisin­naavarput angalaqatinilu Tessaluunikamiitillutik inuussutis­saqarumallutik sulisarsimasut. (Tes 1. 2:9; Tes 2. 3:7, 8) Kiisalu tassaniitilluni qatanngutinit Filippimiunit marloriarluni pisariaqar­titaminik nassinneqarpoq. (Flp 4:16) Taamaattumik ilimanarpoq Paulusi sapaatit-akunnerinit pingasunit sivisunerusumik Tessaluunikamiis­simasoq.

5. Paulusip tusarnaartini qularun­naarsin­niarlugit qanoq oqaluus­seriaaseqarpa?

⁵ Oqaluus­sinissaminut sapiillisaareerluni Paulusip synagogimi katersorsimasut oqalugiarfigai. Pisarnermisut ‘Allakkat Illernartut atorlugit tunngavilersuif­figisarpai. Nassuiarlugulu uppernarsartarpaa Kristusi naalliut­tariaqarlunilu toqusunit makititaasariaqartoq ima oqarluni: “Jiisusi ilissinnut oqaluus­sissutigisara Kristusiuvoq.”’ (ApS 17:2, 3) Maluginiaruk Paulusi pissanganarsaariniarnani eqqarsalersitsiniarlunili oqaluttoq. Nalunngilaa synagogimi najuuttartut Allakkat Illernartut ilisimal­lugillu ataqqigaat. Kukkusumik paasinnit­taaseqaannarput. Taamaattumik Paulusi Allakkat Illernartut atorlugit tunngavilersuivoq, nassuiaavoq uppernarsaallunilu Jiisusi Naazaratsimiu tassaasoq Missiarsi, tassa Kristusi, neriorsuutigisaq.

6. Jiisusi Allakkat Illernartut atorlugit qanoq tunngavilersuisarpa, tamannalu qanoq kinguneqarpa?

⁶ Jiisusi Allakkat Illernartut atorlugit tunngavilersuisartoq Paulusip ilaarpaa. Assersuutigalugu Jiisusi malinnitsiminut arlaleriarluni oqarpoq Allakkat Illernartut naapertorlugit naalliutsitaasus­saalluni, toqutaasus­saalluni toqusunillu makititaasus­saalluni. (Mat 16:21) Makititaanermi kingorna Jiisusi ilinniar­titaminut saqqummertarpoq. Tamanna oqaasiisa ilumoor­nerannut immini uppernarsaataavoq. Guutilli oqaasiata tutsuigineqarsin­naanera Jiisusip  aamma allatut uppernarsarpaa. Ilinniartitami ilaannik qanoq ilinniar­titsisimasoq Biibilimi ima allaatigineqarpoq: “Moorsisimit pruffiitinillu allakkat tamaasa aallarniutigalugit Allakkani Illernartuni tamani nammineq pilluni allassimasunik nassuiaappai.” Qanoq kinguneqarpa? Ilinniartitat ima oqarput: “Aqqutaani oqaluum­matigut Allakkallu Illernartut pillugit nassuiaateq­qissaarmatigut qamuuna assut killitsin­nginnerpugut?” – Luk 24:13, 27, 32.

7. Sooq Biibili tunngavigalugu ilinniar­titsinissarput pingaaruteqarpa?

⁷ Guutip oqaasiani oqariartuut sunniuteqangaartarpoq. (Hebr 4:12) Taamaattumik Jiisusi, Paulusi apustilillu allat ilaarlugit nalitsinni ilinniar­titsissutigisagut Biibilimik tunngaveqar­tittarpagut. Oqaluus­siffigisatsinnut tunngavilersuisarpugut, Biibilimi allassimasut nassuiar­tarpagut aamma ilinniar­titsissutigisatta ilumoor­tuunerat Biibilimi allassimaffinnik takutitsisarnikkut uppernarsar­tarlugit. Biibili atukulasarutsigu inuit paasissavaat nammineq isumarput pinnagu Guutip ilinniar­titsissutai oqaluus­sissutigisarigut. Aamma uagut iluaqutigis­savarput eqqaamasarutsigu tusarliussarput Biibilimik tunngaveqarluartuusoq. Tutsuigil­luinnarsin­naavarput. Tamannalu nalunngin­natsigu Paulusi ilaarlugu qunusuilluta sapiillutalu oqaluus­sisinnaavugut.

8-10. (a) Tessaluunikamiut nutaarsiassat nuannersut qanoq qisuariarfigaat? (b) Sooq juutit ilaasa Paulusi sinngagaat? (c) Juutit akerlilersuisut suppat?

⁸ Jiisusip oqaasiisa ukua ilumoornerat Paulusip misigereersimavaa: “Inussiaq naalakkaminit annerunngilaq. Uanga malersorsimaguninnga aamma ilissi malersus­savaasi. Uanga oqaatsikka maleruarsimagunikkit aamma ilissi oqaatsisi maleruassavaat.” (Joh 15:20) Tessaluunikami taamatut assigiin­ngitsunik qisuariar­toqarpoq. Ilaasa oqaluus­sissutigineqartut maleruarusungaarpaat, allalli itigartippaat. Ajunngitsumik qisuariartut pillugit Lukkarsi ima allappoq: “[Juutit] ilaat uppertun­ngorlutillu Paulusimut Siilarsimullu ilanngupput. Grækererpassuit Guutimik mianerinnittut arnallu akimasut arlallit aamma taamaaliorput.” (ApS 17:4) Qularnan­ngitsumik kristumiun­ngorlaat taakkua Allakkanik Illernartunik maanna paasinnil­luarsin­naanertik nuannaarutigingaarsimassavaat.

⁹ Paulusimut qujamasut­toqaraluartoq allat taanna kamaatigaat. Grækererpassuit Paulusip oqaluus­sissutigisaa akuerimmassuk juutit Tessaluunikamiut ilaat sinngalerput. Kissaatigigamikku upperisatik grækerit akuerissagaat Hebræerisut Allakkat Illernartut  taakkununnga ilinniar­titsissutiginikuuaat namminerlu ilinniar­titamissut isigalugit. Maannali Paulusip synagogimi ilinniar­titsissutai pissutigalugit grækerit taakku juutit upperisaat qimallugu kristumiun­ngorput! Juutit tamanna kamaatigingaarpaat.

¹⁰ Tamatuma kingorna pisimasut Lukkarsip ima allaatigai: “[Juutit] sinngaleramik angutinik ajortunik silami tuniniaasarfimmi tarfiin­nartunik katersor­titseriarlutik illoqarfimmi pikitsitsilerput. Paulusi Siilarsilu pikitsitsisunut anisinniarsariniarlugit Jaasornip illua saassuppaat. Naninngin­namikkit Jaasorni qatanngutillu ilaat uniakalaagin­narlugit illoqarfiup siulersor­taannukaappaat suaartarlutillu: ‘Aamma uku sumi tamani perullulior­titsipput, Jaasornillu tikeraar­timisut tikilluaqquai. Angutit uku tamarmik oqartaramik alla, tassa Jiisusi, kunngiusoq kaasarip aalajangersagaanik akerlilersuipput.’” (ApS 17:5-7) Inuppassuit kamattut saassus­sinerat Paulusimut angalaqataanullu qanoq sunniuteqassava?

11. Paulusi oqaluus­seqataalu qanoq unnerluutigineqarpat, inassullu sorleq akerlilersuisut eqqarsaatigisimasin­naavaat? (Takuuk quppernerup ataani ilanngussaq).

¹¹ Inuppassuit kamattut kuussuartut qarsutsisutut illutik imminut aqussin­naanatik nakuusertarput. Taamaattumik Paulusi Siilarsilu qimaatin­niarlugit juutit inuppas­suarnik taamaattunik katersuutsitsipput. Taava illoqarfimmi eqqissiviil­liortitsereeramik atorfilittat isumaqar­tinniarsaraat Paulusikkut pinerlut­tuliorsimasut. Unnerluus­sutiminni siullermi Paulusi oqaluus­seqataalu ‘sumi tamani perullulior­titsinerarpaat’, uffa Paulusikkut Tessaluunikami eqqissiviil­liornermut pisuunngitsut. Unnerluussutit aappaat ingasan­neruvoq. Juutimmi oqarput allamik kunngeqar­nerartut, tassa Jiisusimik, taamaalil­lutillu kaasarip peqqussutaanik unioqqutitsisut. a

12. Qanoq nalunngilarput unnerluussutit Tessaluunikami kristumiunut ajoqisumik kinguneqarsinnaasut?

¹² Eqqaamajuk upperisarsiornikkut siuttut tamatumunnga assingusumik Jiisusi unnerluutigigaat. Pilaatusimut ima oqarput: “Uuma angutip inuiaqatigut pikitsitseq­qullugit kajumis­saarpai … oqarlunilu nammineq Kristusiulluni kunngiusoq.” (Luk 23:2) Pilaatusip annilaan­ngatigigunaramiuk Romamiut kaasariat isumaqassasoq  Pilaatusip kunngi alla tapersersoraa Jiisusi toqutas­sanngortippaa. Tamanna eqqarsaatigalugu unnerluussutit Tessaluunikami kristumiunut ajoqisumik kinguneqarsin­naapput. Qinerlerfissiami ima allassimavoq: “Unnerluussut tamanna ingasappoq. Kaasarimimmi killuus­sisutut pasiller­neqartut toqunneqarajupput.” Pilersaarutipilulli tamanna iluatsissava?

13, 14. (a) Sooq oqaluus­sinermik unitsitsiniaasut iluatsin­ngillat? (b) Paulusi Jiisusimik ilaarsilluni qanoq mianersorpa, uagullu qanoq ilaarsin­naavarput?

¹³ Inuit kamattut Tessaluunikami oqaluus­sinermik unitsitsiniaagaluarnerat iluatsinngilaq. Sooq? Siullertut, Paulusi Siilarsilu naninngin­namikkit. Aappaattut, oqartussaasut unnerluussutit upperin­ngimmatigit. ‘Naammattumik akiliiseriarlugit’ Jaasorni qatanngutillu allat sassartin­neqarsimasut iperagaatippaat. (ApS 17:8, 9) ‘Pulateriaarsuttut mianersorneq tuisullu pinngitsuuneq’ pillugu Jiisusip siunnersuutaa maleruarlugu Paulusi navianar­torsior­naveersaarpoq sumiiffimmut allamut oqaluus­siartor­niassagami. (Mat 10:16) Tassa Paulusi sapiitsuugaluarluni sapiiserpal­laarnianngilaq. Uagut qanoq ilaarsin­naavarput?

¹⁴ Nalitsinni palasit uagutsinnut akerlilersuititsiniarlutik inupalaanik kamassaarisarsimapput. Naalakkersuisunut killuus­sisuunerarlutalu allanik pikitsitseq­qusisar­nerartarmatigut naalakkersuisunit malersor­neqartarpugut. Akerlilersuisut taakkua Paulusip nalaanisut sinngagisarpaatigut. Qanoq qisuariar­tarpugut? Pisariaqan­ngitsumik navianar­torsior­naveersaar­tarpugut.  Eqqissilluta oqaluus­sisarusukkatta inuit kamattut ingasaas­sisullu takugaangatsigit ajornan­ngikkaangat qimagutiin­nartarpugut, immaqa kingusin­nerusukkut pissutsit eqqissisimanarsippata utersin­naalluta.

15. Beruuamiut nutaarsiassat nuannersut tusaramikkit qanoq qisuariarpat?

¹⁵ Paulusi Siilarsilu isumannaatsuunissartik pissutigalugu Beruuamut, 65 kilometerit missaannisut ungasitsigisumut, aallartin­neqarput. Apuukkamik Paulusi synagogiliarpoq tassaniittullu oqalugiarfigalugit. Nuannaangaarsimassaaq oqalugiarfigisani tusarnaarusummata! Lukkarsi ima allappoq: “Beruuamiut Guutip oqaasia kajumingaarlutik upperileramikku aamma tusakkatik ilumoornersut paasiniarlugu ullut tamaasa Allakkat Illernartut misissoq­qissaar­taramikkit Tessaluunikamiunit ilinniarusun­nerupput.” (ApS 17:10, 11) Imaappa Tessaluunikamiut kristumiun­ngortut ajortumik isiginnit­taaseqartut? Naamik. Paulusimmi kingusin­nerusukkut Tessaluunikamiut ima allaffigai: ‘Guuti qutsavigiuarparput. Guutimmi oqaasia uagutsinnit tusarassiuk inuit oqaasiattut pinnagu Guutilli oqaasiatut upperaarsi, oqaasialu ilissinni uppertuni sunniuteqartarpoq.’ (Tes 1. 2:13) Kisianni sooq juutit Beruuamiut ilinniarusus­suseqar­neruppat?

16. Sooq Beruuamiut ‘ilinniarusun­nerusutut’ allaatigineqarpat?

¹⁶ Beruuamiut tusarsiman­ngisaminnik tusagaqaraluarlutik pasilleq­qajaanatillu isornar­torsiuin­ngillat. Aamma uppiasuun­nginnamik Paulusip oqaasii tusarnaaq­qissaarpaat. Taava ilikkakkamik ilumoornerat uppernarsisarpaat Allakkat Illernartut misissor­nerisigut. Aamma ullormi qasuersaarfim­miinnaan­ngitsoq ullulli tamaasa Guutip oqaasia misissoq­qissaar­tarpaat. ‘Kajumingaarlutillu’ paasiniar­tarpaat ilinniar­titsissutit nutaat Allakkanut Illernartunut qanoq naapertuunnersut. Taava maniguullutik allannguipput, ‘amerlasuummi uppertun­ngorput’. (ApS 17:12) Paasinarpoq sooq Lukkarsi allattoq ‘ilinniarusun­nerusut’!

17. Sooq Beruuamiut ilaassavagut, aamma qanoq ukiorpassuarni Jehovamut kiffartoreeraluarluta taamaalior­tuarsin­naavugut?

¹⁷ Beruuamiut naluaat nutaarsiassanut nuannersunut isiginnit­taaserinnertik uagutsinnut iluaqutaasussatut Guutip oqaasiani allaatigineqarumaartoq. Paulusip neriuutigisaatorluinnaq Jehovallu kissaatigisaatut iliorput. Uaguttaaq inuit taamaalior­nissaannut – tassa uppernertik Guutip oqaasianik tunngaveqar­tinnias­sagamikku Biibilimik misissueq­qissaar­tarnissaannut – kajumis­saarusuppagut.  Uppertun­ngoreerattali ilinniarusus­suseqar­nissarput pisariaaruppa? Naamerluinnaq. Jehovameersumik ilinniarusus­suseqangaarlutalu ilikkak­katsinnik maleruaanissarput aatsaat taama pingaaruteqartigaaq. Taamaaliorutta Jehovamit ilusilersor­tissaagut piumasaanullu naapertuuttumik ilinniar­tinneqarluta. (Es 64:7) Taamaalilluta Ataatatsinnit qilammiusumit atorneqarsin­naallutalu iluarisaassaagut.

18, 19. (a) Sooq Paulusip Beruua qimappaa, aamma qanoq pinertusaarpa? (b) Maanna Paulusi kikkunnut aamma sumi oqaluus­silerpa?

¹⁸ Paulusip Beruuamiinnera sivisunngilaq. Ima allassimavoq: “[Juutit] Tessaluunikamiut tusaramikku Guutip oqaasia Beruuami Paulusimit oqaluus­sissutigineqartoq takkupput inuppassuillu pikitsitseq­qullugit kamassaarlugit. Taava qatanngutit Paulusi sinerissamut aallartipal­lappaat, Siilarsili Timuutiusilu tassaniiginnarput. Paulusilli angalaqataasa Atheni tikivillugu angalaqatigaat. Taava Paulusimit oqarfigineqar­nermissut uterlutik Siilarsi Timuutiusilu piaarnerpaamik Paulusimukaqquaat.” (ApS 17:13-15) Akerlilersuisut taakku uteriingaaramik! Paulusimik Tessaluunikamit anisitsinertik naammaginagu Beruuamukarput tassanilu aamma eqqissiviil­liortitsiniarlutik, iluatsin­ngillalli. Paulusip nalunnginnamiuk oqaluus­siffigisas­sarpassuaqarluni allamut oqaluus­siartorpoq. Uaguttaaq oqaluus­sinermik unitsitsiniaasoqaraluaraangal­luunniit oqaluus­siuarta!

¹⁹ Tessaluunikami Beruuamilu juutinut ilisiman­nittutut nassuiaaq­qissaareerluni Paulusip paasilluar­nerusimassavaa oqaluus­sinermi sapiitsuunissaq Allakkallu Illernartut atorlugit tunngavilersuinissaq qanoq pingaaruteqar­tiginersut. Uaguttaaq tamanna paasilluar­neruarput. Maanna Paulusip allarluinnarmik upperisallit – tassa juutiun­ngitsut Athenimiut – oqaluus­siffigilerpai. Qanoq qisuariassappat? Kapitalimi tulliuttumi tamanna paasissavarput.