1-3. (a) Steffaanusi siooranartumik sumik nalaataqarpa, qanorlu qisuariarpa? (b) Apeqqutit suut sammissavagut?

 JERUSALEMMIMI guutisiorfimmut qanikkunartumi angutit 71-it inersuarmiipput kusanartumi. Taakku tassaapput juutit eqqartuus­siviisa qullersaannut ilaasortat, ullormilu tamatumani Jiisusip ilinniar­titaasa ilaat Steffaanusi eqqartuun­niarpaat. Eqqartuussisut pissaanilissuit inunnullu sunniuteqangaartartut Steffaanusi ataqqin­ngilaat. Eqqartuus­sisunik katersuutsitsisoq, palasiuneq Kajfarsi, qaammatialuit tamatuma siorna Jiisusi Kristusi toqumut eqqartuun­neqarmat aamma ilaavoq. Steffaanusi sioorava?

² Steffaanusip kiinaa maluginiarnarpoq. Eqqartuussisut takuaat “kiinaa inngilip kiinaasut ittoq”. (ApS 6:15) Inngilit Jehovamit Guutimit oqariar­tuuteqartarput, taamaammallu qunusuil­lutillu eqqissisimasarput. Steffaanusi aamma taamaappoq, allaat eqqartuussisut uumissuisut tamanna takusin­naavaat. Qanoq taama eqqissisimatigisinnaava?

³ Apeqqutip tamatuma akissutaa nalitsinni kristumiut ilinniarfigingaarsin­naavaat. Steffaanusip sooq taama siooranar­tigisumik nalaataqarnera paasissavarput. Upperisani siornatigut qanoq illersorsimavaa? Qanorlu ilaarsin­naavarput?

4, 5. (a) Steffaanusi ilagiit kristumiut ikiorniarlugit qanoq iliuuseqangaartarpa? (b) Steffaanusip ‘Guutimit iluarisaangaarlunilu pissaaneqangaar­tinneqarnera’ qanoq isumaqarpa?

⁴ Paasereerparput Steffaanusi ilagiit kristumiut ikiorlugit iliuuseqangaartartoq. Kapitalip matuma siuliani paasivarput Steffaanusi  angutit maniguuttut arfineq-marluk apustilinit immikkut ittumik suliassin­neqartut ilagigaat. Piginnaasai Guutimeersut eqqarsaatigigaanni maniguunnera maluginiarnarpoq. Apustilit Suliaat 6:8-mi allassimavoq apustilit ilaattulli ‘tupinnangaar­tuliortartoq’. Aamma allassimavoq “Guutimit iluarisaangaarlunilu pissaaneqangaar­tinneqartoq”. Tamanna qanoq isumaqarpa?

⁵ Oqaaseq grækerisooq ‘Guutimit iluarisaangaartumik’ nutserneqartoq aamma ima nutserneqarsinnaavoq: “Ilakkuminartoq.” Tassa Steffaanusi saamasuullunilu inussiar­nersuugami inunnit nuannarineqarpoq. Uummammit pisumik oqaloriaasia tusarnaartaasa killitsis­sutigalugu qulariun­naartarpaat ilinniar­titsissutigisai iluaqutigis­sallugit. Pissaaneqangaarpoq maniguulluni Jehovap anersaavanit siulersor­tittarami. Piginnaasanili pingaakujulis­sutiginagit ataqqinaat Jehovamut tunniullugu tusarnaartini asannittumik pisarpai. Taamaattumik tupinnanngilaq akerlilersuisut inissisimaf­fimminnut Steffaanusip ajoqutaanissaa ernumagigaat!

6-8. (a) Steffaanusi akerlilersor­timinit marlutsigut qanoq unnerluutigineqarpa, aamma sooq? (b) Nalitsinni Steffaanusi qanoq ilinniarfigisin­naavarput?

⁶ Angutit ilaasa Steffaanusi oqalliseqatiginialeraluarpaat, taannali ‘ilisimas­suseqangaarluni anersaamillu illernartumit ikiorneqarluni oqalummat assortorsin­naanngilaat’. a Allatut ajornarmat “isertorlutik angutit ilaat” Steffaanusimik pisuussuteqan­ngitsumik unnerluutigin­neqquaat. Aamma angutit taakkua “inuppassuit, utoqqaanertat allakkanillu ilisimasut kamassaaramikkit” Steffaanusi tiguaat juutillu eqqartuus­siviisa qullersaan­nukaallugu. (ApS 6:9-12) Akerlilersuisut unnerluuppaat Guutimik Moorsisimillu mitaatigin­ninnerarlugu. Unnerluus­sinerminnut suna tunngavigivaat?

⁷ Eqqunngitsumik unnerluussisut oqarput Steffaanusi Jerusalemmimi ‘guutisiorfimmik ajortumik eqqartuiuarami’ Guutimik mitaatiginnittoq. (ApS 6:13) Aamma oqarput ileqqut Moorsisip ilinniar­titsissutigisai allanngortikkai Moorsisillu inatsisai ajortumik eqqartoramigit Moorsisi mitaatigigaa. Tamanna ingasattumik unnerluus­sineruvoq, juutimmi taamanikkut guutisiorfik, Moorsisip inatsisaani allassimasut aamma ileqqutoqqat inatsisinut ilanngun­neqarsimasut pingaar­tittorujussuuaat. Tassa isumaqarput Steffaanusi juutit upperisaannut ajoqutaasin­naagami toqutaasariaqartoq!

 ⁸ Ajoraluartumik nalinginnaavoq upperisarsiortut Guutip kiffaasa suliaannik unitsitsiniaallutik taamaalior­tarnerat. Aamma nalitsinni upperisarsiortut akerlilersuisut naalakkersuisunik sunniillutik Jehovap Nalunaajaasuinik malersuisitsisarput. Eqqunngitsumik unnerluutigineqaraangatta qanoq pisassaagut? Steffaanusi ilinniarfigingaarsin­naavarput.

9, 10. Steffaanusip oqalugiaataa qanoq isornar­torsior­neqarsimava, sunali eqqaamas­savarput?

⁹ Eqqaaneqareersutut Steffaanusip imminut unnerluussutit tusaagamigit eqqissisimalluni kiinaa inngilip kiinaasut ippoq. Maanna Kajfarsip aperivaa: “Oqaasii ilumoorpat?” (ApS 7:1) Steffaanusi oqaluttus­sanngorpoq. Periarfissanilu atorluarpaa!

¹⁰ Isornar­torsiuisut oqarput Steffaanusip oqalugiaataa takigaluarluni pisuussuteqan­nginneranut tunngavilersuutaan­ngitsoq. Steffaanusili nutaarsiassanik nuannersunik ‘nassuiaanermut’ tunngatillugu maligas­siuilluarpoq. (Pet 1. 3:15) Eqqaamajuk akerlilersuisut oqartut Steffaanusip guutisiorfik ajortumik eqqartoramiuk Guuti mitaatigigaa aamma inatsisit ajortumik eqqartoramigit Moorsisi mitaatigigaa. Steffaanusip oqalugiaatimini Israalikkut oqaluttuarisaaneranni piffissat pingasut eqqartorpai pisimasut aalajangersimasut erseqqis­sarlugit. Piffissat taakku pingasut ataasiak­kaarlugit sammeriartigit.

11, 12. (a) Steffaanusip sooq Aaperaat eqqaavaa? (b) Steffaanusip sooq Juuserfi eqqaavaa?

¹¹ Ataataanerpaat nalaat. (ApS 7:1-16) Aaperaat, uppernini pissutigalugu ataqqisaasoq, Steffaanusip eqqartulerpaa. Isumaqatigiis­sutigisin­naasartik aallarniutigalugu eqqaavaa Jehovap, “Guutip alutornartup”, Mesopotaamiami Aaperaat saqqummerfigeqqaaraa. (ApS 7:2) Aaperaat nunami neriorsuutigisami takornartatut nunasivoq. Taamanilu guutisiorfeqarnanilu Moorsisip inatsisai suli allanneqarsiman­ngillat. Tassa kinaluunniit oqarsin­naanngilaq Guutimut aalajaan­niaraanni taakku pisariaqartut.

¹² Steffaanusip tusarnaartaasa aamma Juuserfi, Aaperaap kinguaava, ataqqingaarpaat. Steffaanusilli eqqaasippai Juuserfi qatanngutiminit, naggueqatigiinnut Israalikkunnut siuaasaalerumaartunit, malersor­neqarlunilu inussiatut tunineqartoq. Taamaak­kaluartoq kaannersuaqarnerani Jehovap Juuserfi Israalikkut annaanniarlugit atorpaa. Steffaanusip qularnan­ngitsumik Juuserfip Jiisusillu assigiissutaat nalunngilai, Steffaanusilli tusarnaartimi tusarnaarluar­nissaat kissaatigigamiuk tamanna eqqaanaveersaarallarpaa.

13. Steffaanusip Moorsisi eqqartoramiuk qanoq ersersippaa unnerluutigineqarnini eqqunngitsuusoq, taamaalillunilu pingaarutilik suna erseqqissarpaa?

 ¹³ Moorsisip nalaa. (ApS 7:17-43) Juutit eqqartuus­siviisa qullersaannut ilaasortat ilarpassui sadukiiariupput, taakkualu Moorsisip allatai kisiisa atorusut­tarpaat. Taamaattumik Steffaanusi Moorsisi pillugu eqqartuingaatsiarami silatusaarpoq. Eqqaamajullu Steffaanusi Moorsisimik mitaatigin­nittutut unnerluutigineqarmat. Steffaanusilli Moorsisimik inatsisinillu taassuma allataanik ataqqin­ningaarnini ersersikkamiuk unnerluun­neqarnermi eqqunngitsuunera uppernarsarpaa. (ApS 7:38) Aamma oqarpoq Moorsisittaaq ikiorniaraluak­kaminit ajattor­neqartoq. Taanna 40-nik ukioqarluni Israalikkunnit ajattor­neqarpoq aamma ukiut 40-t tamatuma kingorna siulersuisuunini pillugu pikitsitsif­figineqaqat­taarpoq. b Taamaalilluni Steffaanusip pingaarutilik una erseqqis­sarluarpaa: Guutip innuttaasa Jehovamit siulersuisutut toqqarneqartut arlaleriarlutik ajattor­tarpaat.

14. Steffaanusip Moorsisi eqqartoramiuk suna nassuiarpaa?

¹⁴ Steffaanusip tusarnaartini eqqaasippai Moorsisip siulittuutiginikuugaa immisut ittumik Israalimi pruffiiteqalerumaartoq. Kinaava, aamma takkukkami qanoq qisuariarfigineqarpa? Steffaanusip apeqqutit taakku ingerlaannaq akinagit pingaarutilik alla una eqqaavaa: Moorsisip paasivaa nuna tummarfigisaq sumiikkaluar­torluunniit illernar­tunngorsinnaasoq – soorlu orpikkap kapinartullip ikualasup nuna naaffigisaa illernar­tunngortoq. Tassa illumi aalajangersimasumiinnaq, soorlu Jerusalemmimi guutisiorfim­miinnaq, Jehova guutisiorfigineqaq­qusaava? Paasiniariartigu.

15, 16. (a) Sooq tupeq guutisiorfik Steffaanusip tunngavilersuinerani pingaaruteqarpa? (b) Steffaanusip oqalugiar­nermini guutisiorfik Saalumuup sanaava qanoq eqqaavaa?

 ¹⁵ Tupeq guutisiorfik aamma illu guutisiorfik. (ApS 7:44-50) Steffaanusip eqqartuussisut eqqaasippai suli Jerusalemmimi guutisiorfeqalin­ngikkallarmat tupeq guutisiorfik angallan­neqarsinnaasoq Jehovap Moorsisimut sanatis­simagaa. Moorsisi tassani guutisior­tarnikuummat kina oqassava tupeq guutisiorfik illumit guutisiorfimmit pingaan­nginnerusoq?

¹⁶ Saalumuut Jerusalemmimi guutisiorfiliorami qinnutimini ilumoortup pingaarutillip eqqartor­nissaanut isumassarsisin­neqarpoq. Tamanna Steffaanusip ima oqaatigivaa: ‘Qutsinnerpaaq illuni assannik sanaani najugaqarneq ajorpoq.’ (ApS 7:48; Nal 2. 6:18) Jehovap siunertaminik naammas­siniaanermini guutisiorfik atorsin­naagaluarlugu pisariaqar­tinngilaa. Taavami sooq kiffai isumaqassappat illu inunnit sanaaq guutisior­nerminni pisariaqar­tillugu? Steffaanusip sunniuteqarluartumik inerniliilluni Iisaaja ima issuarpaa: “Qilak issiavis­saarsuaraara nunarsuarlu tummarfigalugu. Illumik qanoq ittumik sanaanniarassinga, Jehova oqarpoq, imaluunniit sumiippa qasuersaarfiga? Assamma tamakku tamaasa piliarin­nginnerpai?” – ApS 7:49, 50; Es 66:1, 2.

17. (a) Steffaanusip oqalugiaatimini qanoq tusarnaartimi eqqunngitsumik isiginnit­taaseqarnerat ersersippaa? (b) Steffaanusip unnerluun­neqarnini eqqunngitsuusoq qanoq uppernarsarpaa?

¹⁷ Steffaanusip oqaasiinit erserpoq unnerluussisut eqqunngitsumik isiginnit­taaseqartut. Ersersippaa Jehovap siunertani naammas­siumallugu ileqqutoqqat malittariaqan­ngikkai aamma naleqqus­sarsinnaasoq. Jerusalemmimi illumik alutornartumik aamma Moorsisip inatsisaanut tunngasunik ileqqutoqqanik pingaar­titsival­laartut inatsisit guutisiorfiullu sooq pilersin­neqarsimanerat paatsoorsimavaat. Toqqaan­nartumik oqaatigin­ngikkaluarlugu Steffaanusip una ersersippaa: Inatsisit guutisiorfillu ataqqis­sagutsigit pingaarnertut Jehova naalassavarput. Steffaanusip oqaatsimigut ersersil­luarpaa eqqunngitsuliorsimanani, tassami sapinngisaminik Jehovamut naalassimavoq.

18. Steffaanusi qanoq ilaarniarsin­naavarput?

¹⁸ Steffaanusip oqalugiaataa qanoq ilinniarfigisin­naavarput? Allakkat Illernartut ilisimal­luarpai. Uaguttaaq ‘ilumoortoq pillugu Guutip oqaasia eqqortumik atussagutsigu’ misissoq­qissaar­tariaqarparput. (Tim 2. 2:15) Steffaanusi ilinniarfigalugu inuit inussiar­nerluta periaaserillutalu oqaluus­sinnaavagut. Steffaanusip tusarnaartai akeqqersimaar­torujus­suupput! Taamaak­kaluartoq taakkua pingaartitaat  isumaqatigiis­sutigisin­naasatillu aallaqqaammut eqqartor­niarneruai. Aamma angutit utoqqaat ‘utoqqaanertanik’ taanerisigut ataqqin­nittumik oqaluuppai. (ApS 7:2) Uaguttaaq ilumoortut Guutip oqaasianeersut ‘saamalluta ataqqin­ningaarlutalu’ eqqartorusuppagut. – Pet 1. 3:15.

19. Steffaanusip qunusuilluni qanoq Jehovap eqqartuussutai eqqartuus­sisunut oqaatigai?

¹⁹ Inuit allat ajuallatsis­sagaluarutsigil­luunniit ilumoortut Guutip oqaasianeersut oqaluttuarisarpagut, aamma allanut iluareq­qusaagin­narluta Jehovap eqqartuussutai kimikil­lillugit oqaluttuarineq ajorpagut. Steffaanusi tamatumuunatigut maligas­siuilluarpoq. Qularnan­ngitsumik nalunngilaa eqqartuussisut uppernarsaatit eqqartukkani soqutigin­ngikkaat. Taamaattumik anersaamit illernartumit pissatsin­neqarluni qunusuilluni oqalugiaatini naggaserlugu oqarpoq siuaasamissut Juuserfimik, Moorsisimik pruffiitinillu ajattuisimasutut ittut. (ApS 7:51-53) Eqqartuus­sisummi Missiarsi, Moorsisimit pruffiitinillu siulittuutigineqarsimasoq, toqutaatippaat. Ajornerpaamik iliuuseqarlutik Moorsisip inatsisai unioqqutippaat!

20, 21. Eqqartuussisut Steffaanusip oqaasii qanoq qisuariarfigaat, Steffaanusilu Jehovamit qanoq sapiillisin­neqarpa?

²⁰ Eqqartuussisut Steffaanusip oqaasii miserratigisin­naanngin­namikkit kamaqaat. Kamangaaramik eqqissisimasin­naajunnaarlutik ajoquserusulerpaat. Steffaanusip paasivaa nallittor­neqarnaviarnani, soorlu Jiisusi nallittor­neqarsiman­ngitsoq.

²¹ Pisussat eqqarsaatigalugit Steffaanusi sapiissuseqar­tariaqarpoq. Takorruuisin­neqarluni Guutip alutornassusia Jiisusilu Guutip talerpiata tungaani nikorfasoq takuai! Qularnan­ngitsumik tamanna sapiillis­sutigisimassavaa. Steffaanusip takorruukkani oqaluttuarimmagu eqqartuussisut siutitik matuaat. Sooq? Siusinnerusukkut Jiisusi taakkununnga oqarsimavoq nammineq Missiarsiulluni qanittukkullu Ataatami talerpiata tungaaniilerumaarluni. (Mak 14:62) Steffaanusip takorruugaata ersersippaa Jiisusi eqqortumik oqalussimasoq. Paasinarsivormi eqqartuussisut tusaarusun­ngisaat toqutaatitaallu tassaasoq Missiarsi! Taava tamarmiullutik Steffaanusi ujaqqanik milloorlugu toquppaat. c

22, 23. Steffaanusip toqulernera Jiisusip toquler­neranut qanoq assingus­suteqarpa, Steffaanusitullu Jehova sooq tatigil­luinnarsin­naavarput?

 ²² Steffaanusi toqulerami qamuuna eqqissisimavoq, Jehovamik tatigin­nilluinnarpoq imminillu toqutsisussanik isumakkeerfigin­nilluni. Tassa Steffaanusip toqunera Jiisusip toquneranut assinguvoq. Immaqa takorruukkamini suli inuup Ernera Jehovalu takusin­naagamigit ima oqarpoq: “Naalagaq Jiisusi, anersaara ilinnut tunniuppara.” Steffaanusip qularnan­ngitsumik Jiisusip oqaasii uku qiimmaal­lannartut nalunngilai: “Uanga toqusunik makititsisuul­lungalu inuussutaavunga.” (Joh 11:25) Taava Steffaanusi Guutimut nipituumik ima qinuvoq: “Jehova, taama ajortuliornerat pillugu pillassan­ngilatit!” Taama oqareerluni toquvoq. – ApS 7:59, 60.

²³ Kristusip ilinniar­titaasa upperisartik pillugu toqutaasut Biibilimi oqaluttuarineqartut Steffaanusi siullersaraat. (Takuuk ungalusaq “ Jiisusi pillugu ilisiman­nittutut nassuiaanini pissutigalugu Steffaanusi toqutaavoq”). Alianaraluartumik taamatut toqutaasut kisiartarin­ngilaat. Nalerput tikillugu Jehovap kiffaasa aalajaatsut ilaat upperisarsiornikkut ingasaas­siniartunit, politikkikkut ilungersuus­sisunit akerlilersuisunillu peqqarniitsunit allanit toqutaatin­neqartarsimapput. Taamaak­kaluartoq Steffaanusitut Jehovamik tatigin­nilluin­narsinnaavugut. Maanna Jiisusi kunngiuvoq Jehovamillu immikkut ittumik pissaaneqar­titaalluni. Malinnitsiminik aalajaatsunik makititsinis­saminut sunaluunniit akornutaatis­sanngilaa. – Joh 5:28, 29.

24. Steffaanusi toqutaammat Saulusi sua, aamma Steffaanusip toqunera kingusin­nerusukkut qanoq sunniuteqarluarpa?

²⁴ Angut inuusuttoq Saulusimik atilik tamakkuninnga tamanik takunnittuuvoq. Steffaanusip toqutaanissaanik tapersersuisuulluni allaat toqutsisut qallersaataat paarivai. Tamatuma kinguninngua Jiisusip ilinniar­titaanik malersuinerujussuaq aallartippaa. Steffaanusilli allaat toqumut aalajaat­tuarnera kristumiut toqussagaluarunil­luunniit aalajaat­tuarnis­saminnut nakussatsis­sutigaat. Aamma Saulusip – Paulusimik taaneqar­talersup – Steffaanusip toquneranik iluarin­ninnini kingusin­nerusukkut peqqissimis­sutigingaarpaa. (ApS 22:20) Imami allappoq: ‘Guutimik mitaatil­liisuusimavunga, malersuisuusimavunga soqqusaatsuusimal­lungalu.’ (Tim 1. 1:13) Ersarippoq Steffaanusip oqalugiaataa kimittooq Paulusip puiunngisaan­narsimassagaa. Paulusimmi oqalugiaatimini allakkaminilu Steffaanusip eqqartugaasa ilaat eqqaavai. (ApS 7:48; 17:24; Hebr 9:24) Paulusip piffissap ingerlanerani Steffaanusip ‘Guutimit iluarisaangaarlunilu pissaaneqangaar­tinneqartup’ uppernera sapiinneralu ilaarsin­naalerpai. Una apeqqutaalerpoq: Aamma uagut ilaassavarput?