‹ព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះនៃយើងរាល់គ្នាស្ថិតស្ថេរនៅជាដរាប›
«ស្មៅក៏ស្វិតក្រៀម ហើយផ្ការោយរុះចុះ តែព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះនៃយើងរាល់គ្នាវិញ នោះស្ថិតស្ថេរនៅជាដរាប»។—អេសាយ ៤០:៨
ចម្រៀងលេខ: ៤៣, ៤៨
១, ២. (ក) បើគ្មានគម្ពីរ តើជីវិតយើងនឹងទៅជាយ៉ាងណា? (ខ) តើអ្វីជួយយើងឲ្យទទួលប្រយោជន៍ពីបណ្ដាំរបស់ព្រះ?
បើគ្មានគម្ពីរ តើជីវិតរបស់អ្នកនឹងទៅជាយ៉ាងណា? អ្នកនឹងមិនមានយោបល់ល្អដើម្បីដឹកនាំអ្នកក្នុងជីវិតប្រចាំថ្ងៃឡើយ។ អ្នកនឹងមិនដឹងសេចក្ដីពិតអំពីព្រះ អំពីជីវិត ឬអំពីពេលអនាគតទេ។ ម្យ៉ាងទៀត អ្នកក៏នឹងមិនដឹងសោះអំពីអ្វីដែលព្រះយេហូវ៉ាបានធ្វើចំពោះមនុស្សជាតិនៅអតីតកាល។
២ យើងសប្បាយចិត្ដណាស់ដែលយើងមិនស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពនោះទេ។ ព្រះយេហូវ៉ាបានផ្ដល់ឲ្យយើងនូវគម្ពីរដែលជាបណ្ដាំរបស់លោក។ លោកបានសន្យាថាដំណឹងក្នុងគម្ពីរនឹងស្ថិតស្ថេរជានិច្ច ដូចសាវ័កពេត្រុសបានបញ្ជាក់ពេលគាត់ដកស្រង់ពាក្យពីអេសាយ ៤០:៨។ ខនោះមិនសំដៅលើសៀវភៅគម្ពីរទេ តែខនោះសំដៅលើប្រសាសន៍របស់ព្រះដែលមានក្នុងគម្ពីរ។ (សូមអាន ពេត្រុសទី១ ១:២៤, ២៥) យើងអាចទទួលប្រយោជន៍ច្រើនបំផុតពីគម្ពីរ បើយើងអានគម្ពីរជាភាសារបស់ខ្លួន។ ពួកអ្នកដែលស្រឡាញ់បណ្ដាំរបស់ព្រះបានទទួលស្គាល់ចំណុចនេះតាំងពីយូរមកហើយ។ អស់រាប់សតវត្សរ៍ មនុស្សបានខំប្រឹងបកប្រែនិងចែកចាយគម្ពីរ ទោះជាមានការប្រឆាំងនិងការពិបាកយ៉ាងខ្លាំងក៏ដោយ។ ព្រះយេហូវ៉ាចង់ឲ្យមនុស្សច្រើនបំផុត«ទទួលសេចក្ដីសង្គ្រោះ ហើយមានចំណេះត្រឹមត្រូវអំពីសេចក្ដីពិត»។—ធីម៉ូថេទី១ ២:៣, ៤
៣. តើយើងនឹងពិចារណាអ្វីខ្លះក្នុងអត្ថបទនេះ? (សូមមើលរូបភាពនៅដើមអត្ថបទ)
៣ ក្នុងអត្ថបទនេះ យើងនឹងពិចារណាអំពីរបៀបដែលបណ្ដាំរបស់ព្រះស្ថិតស្ថេរទោះជា (១) ភាសាបានត្រូវផ្លាស់ប្ដូរ (២) មានការប្រែប្រួលខាងនយោបាយដែលបានធ្វើឲ្យភាសាដែលគេនិយាយជាទូទៅផ្លាស់ប្ដូរ និង(៣) មានការប្រឆាំងនឹងការបកប្រែគម្ពីរ។ តើការពិចារណាអ្វីទាំងនេះនឹងជួយយើងយ៉ាងដូចម្ដេច? យើងនឹងឲ្យតម្លៃកាន់តែខ្លាំងចំពោះគម្ពីរនិងអ្នកនិពន្ធគម្ពីរ។—មីកា ៤:២; រ៉ូម ១៥:៤
ភាសាបានត្រូវផ្លាស់ប្ដូរ
៤. (ក) តើភាសាបានត្រូវផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងដូចម្ដេចកាលដែលពេលវេលាកន្លងទៅ? (ខ) ហេតុអ្វីយើងដឹងថាព្រះមិនចូលចិត្ដភាសាណាមួយជាងភាសាឯទៀត? តើនេះនាំឲ្យអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងណា?
៤ កាលដែលពេលវេលាកន្លងទៅ ភាសាក៏ផ្លាស់ប្ដូរដែរ។ ពាក្យនិងឃ្លាដែលគេធ្លាប់ប្រើពីមុនប្រហែលជាចាប់ផ្ដើមមានអត្ថន័យផ្សេង។ អ្នកប្រហែលជាអាចលើកឧទាហរណ៍ណាមួយជាភាសារបស់អ្នកស្ដីអំពីរឿងនេះ។ នេះក៏បានកើតឡើងចំពោះភាសាពីសម័យបុរាណដែរ។ ភាសាហេប្រឺនិងភាសាក្រិចដែលមនុស្សនិយាយសព្វថ្ងៃនេះគឺខុសគ្នាពីភាសាហេប្រឺនិងភាសាក្រិចដែលបានត្រូវប្រើដើម្បីសរសេរគម្ពីរ។ មនុស្សភាគច្រើនមិនអាចយល់គម្ពីរជាភាសាទាំងនេះពីសម័យបុរាណទេ ពួកគេត្រូវការសេចក្ដីបកប្រែ។ អ្នកខ្លះបានគិតថា បើពួកគេរៀនភាសាហេប្រឺនិងភាសាក្រិចពីសម័យបុរាណ ពួកគេអាចយល់គម្ពីរច្បាស់ជាង។ ប៉ុន្ដែនេះប្រហែលជាមិនជួយពួកគេដូចដែលពួកគេគិតស្មានទេ។ យើងមានចិត្ដកតញ្ញូជាខ្លាំងដែលគម្ពីរឬផ្នែកខ្លះនៃគម្ពីរបានត្រូវបកប្រែជិត៣.០០០ភាសា។ ព្រះយេហូវ៉ាដែលចង់ឲ្យមនុស្សពី‹គ្រប់ប្រជាជាតិ គ្រប់កុលសម្ព័ន្ធ និងគ្រប់ភាសា›ទទួលប្រយោជន៍ពីបណ្ដាំរបស់លោក។ (សូមអាន ការបើកបង្ហាញ ១៤:៦) នេះពិតជាធ្វើឲ្យយើងមានអារម្មណ៍កាន់តែជិតស្និទ្ធនឹងព្រះរបស់យើងដែលមិនរើសមុខនិងដែលប្រកបដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់។—សកម្មភាព ១០:៣៤
យើងមានចិត្ដកតញ្ញូជាខ្លាំងដែលគម្ពីរឬផ្នែកខ្លះនៃគម្ពីរបានត្រូវបកប្រែជិត៣.០០០ភាសា
៥. ហេតុអ្វីសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សគឺសំខាន់ណាស់?
៥ ដោយសារភាសាផ្លាស់ប្ដូរ នោះសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរក៏ត្រូវផ្លាស់ប្ដូរដែរ។ សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរដែលស្រួលអានពេលដែលបានត្រូវចេញដំបូង ប្រហែលជាមិនសូវស្រួលអាននៅពេលក្រោយមក។ ជាឧទាហរណ៍ សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សបានត្រូវបោះពុម្ពដំបូងនៅឆ្នាំ១៦១១ ហើយបានក្លាយទៅជាសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរជាភាសាអង់គ្លេសដែលពេញនិយម។ ឃ្លាដែលបានត្រូវប្រើក្នុងសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សក៏មានឥទ្ធិពលលើភាសាអង់គ្លេសដែរ។ * (សូមមើលកំណត់សម្គាល់) ប៉ុន្ដែ សេចក្ដីបកប្រែនោះបានប្រើនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ាតែប៉ុន្មានដងប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ សេចក្ដីបកប្រែនោះបានប្រើពាក្យ«លោកម្ចាស់»ជាអក្សរធំនៅកន្លែងភាគច្រើនដែលឯកសារដើមមាននាមរបស់ព្រះ។ ក្រោយមកពេលដែលសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សបានត្រូវបោះពុម្ពម្ដងទៀត សេចក្ដីបកប្រែនោះក៏បានប្រើពាក្យ«លោកម្ចាស់»ជាអក្សរធំជំនួសនាមរបស់ព្រះនៅខខ្លះក្នុងបទគម្ពីរគ្រិស្ដសាសនិកជាភាសាក្រិចដែរ។ តាមរបៀបនេះ សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សបង្ហាញឲ្យឃើញថានាមរបស់ព្រះបានត្រូវប្រើនៅដើមដំបូង ក្នុងបទគម្ពីរគ្រិស្ដសាសនិកជាភាសាក្រិចដែលអ្នកខ្លះហៅថា សញ្ញាថ្មី។
៦. ហេតុអ្វីយើងមានចិត្ដកតញ្ញូចំពោះសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី?
៦ ពេលសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្សបានចេញដំបូង សេចក្ដីបកប្រែនោះបានប្រើពាក្យភាសាអង់គ្លេសដែលគេនិយាយនៅសម័យនោះ។ ប៉ុន្ដែយូរៗទៅ ពាក្យខ្លះបានទៅជាហួសសម័យវិញ ហើយសព្វថ្ងៃនេះពាក្យទាំងនោះគឺពិបាកយល់។ នេះក៏បានកើតឡើងចំពោះសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរជាភាសាផ្សេងទៀត។ ដូច្នេះយើងមានចិត្ដកតញ្ញូជាខ្លាំងដែលយើងមានសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មីពីបទគម្ពីរបរិសុទ្ធ ដែលប្រើពាក្យដែលគេនិយាយជាធម្មតានៅសព្វថ្ងៃនេះ។ សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរនេះបានត្រូវបកប្រែទាំងមូលឬផ្នែកខ្លះជាង១៥០ភាសា។ នេះមានន័យថានៅឥឡូវនេះ មនុស្សភាគច្រើនក្នុងពិភពលោកអាចអានសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរនេះជាភាសាកំណើតរបស់ពួកគេ។ ដោយសារសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មីពីបទគម្ពីរបរិសុទ្ធប្រើពាក្យដែលស្រួលយល់និងច្បាស់ ដំណឹងរបស់ព្រះងាយស្រួលជ្រាបចូលក្នុងចិត្ដរបស់យើង។ (ទំនុកតម្កើង ១១៩:៩៧) ប៉ុន្ដែអ្វីដែលធ្វើឲ្យសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មីពិសេស គឺសេចក្ដីបកប្រែនេះដាក់នាមរបស់ព្រះនៅកន្លែងដែលមានក្នុងឯកសារដើម។
ភាសាដែលគេប្រើជាទូទៅ
៧, ៨. (ក) ហេតុអ្វីជនជាតិយូដាជាច្រើននៅសតវត្សរ៍ទី៣មុន គ.ស. មិនអាចយល់បទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ? (ខ) តើសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរសេបធួជីនភាសាក្រិចគឺជាអ្វី?
៧ ជួនកាលការផ្លាស់ប្ដូរនៅក្នុងពិភពលោកខាងនយោបាយ ក៏បាននាំឲ្យភាសាដែលមនុស្សនិយាយផ្លាស់ប្ដូរដែរ។ ប៉ុន្ដែ ព្រះយេហូវ៉ាបានធ្វើឲ្យប្រាកដថានឹងមានគម្ពីរដែលមនុស្សអាចអានជាភាសាដែលពួកគេអាចយល់។ ជាឧទាហរណ៍ សៀវភៅ៣៩ក្បាលដំបូងក្នុងគម្ពីរ បានត្រូវសរសេរដោយជនជាតិអ៊ីស្រាអែលឬជនជាតិយូដា។ នៅដំបូង «ប្រសាសន៍ដ៏ពិសិដ្ឋរបស់ព្រះបានត្រូវផ្ញើទុក»នឹងពួកគេ។ (រ៉ូម ៣:១, ២) ពួកគេបានសរសេរសៀវភៅទាំងនោះនៅដើមដំបូងជាភាសាហេប្រឺ ឬជាភាសាអារ៉ាម។ ប៉ុន្ដែនៅសតវត្សរ៍ទី៣ មុន គ.ស. ជនជាតិយូដាជាច្រើនលែងយល់ភាសាហេប្រឺទៀត។ ហេតុអ្វី? ពេលអាឡិចសេនដឺដ៏ខ្លាំងក្លាបានច្បាំងឈ្នះកន្លែងជាច្រើនក្នុងពិភពលោក នោះចក្រភពក្រិចកាន់តែធំឡើងៗ។ ជាលទ្ធផល នៅតំបន់ដែលនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ចក្រភពក្រិច ភាសាក្រិចបានទៅជាភាសាដែលគេនិយាយជាទូទៅ ហើយមនុស្សជាច្រើនបានចាប់ផ្ដើមនិយាយភាសាក្រិចជាជាងភាសាកំណើតរបស់ពួកគេ។ (ដានីយ៉ែល ៨:៥-៧, ២០, ២១) នេះក៏បានកើតឡើងចំពោះជនជាតិយូដាជាច្រើនផងដែរ ដូច្នេះពួកគេពិបាកយល់គម្ពីរជាភាសាហេប្រឺ។ តើបញ្ហានេះអាចដោះស្រាយតាមរបៀបណា?
៨ ប្រហែលជា២៥០ឆ្នាំមុន គ.ស. សៀវភៅប្រាំក្បាលដំបូងនៃគម្ពីរបានត្រូវបកប្រែជាភាសាក្រិច។ ក្រោយមក សៀវភៅទាំងអស់ទៀតក្នុងបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺក៏បានត្រូវបកប្រែដែរ។ សេចក្ដីបកប្រែនេះបានត្រូវគេស្គាល់ថាជាសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរសេបធួជីនភាសាក្រិច។ ប្រហែលជានេះគឺជាសេចក្ដីបកប្រែដំបូងដែលបានត្រូវសរសេរពីបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺទាំងមូល។
៩. (ក) តើសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរសេបធួជីននិងសេចក្ដីបកប្រែឯទៀតមានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាទៅលើមនុស្សដែលអានបណ្ដាំរបស់ព្រះ? (ខ) ក្នុងបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ តើអ្នកចូលចិត្ដបទគម្ពីរមួយណាជាងគេ?
៩ ដោយសារមានសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរសេបធួជីន ជនជាតិយូដាដែលនិយាយភាសាក្រិចអាចអានបទគម្ពីរភាសាហេប្រឺ ជាភាសាក្រិចបាន។ សូមស្រមៃគិតទៅមើល ពេលពួកគេឮឬអានបណ្ដាំរបស់ព្រះជាភាសារបស់ពួកគេ តើពួកគេសប្បាយចិត្ដយ៉ាងណា? យូរៗទៅ ផ្នែកខ្លះនៃគម្ពីរឬគម្ពីរទាំងមូលបានត្រូវបកប្រែជាភាសាឯទៀតដែលមនុស្សជាច្រើននិយាយ ដូចជាភាសាស៊ីរីអាក កុធិក និងទំនុកតម្កើង ១១៩:១៦២-១៦៥) មែនហើយ បណ្ដាំរបស់ព្រះនៅស្ថិតស្ថេរ ទោះជាមានការផ្លាស់ប្ដូរខាងនយោបាយនិងភាសាដែលគេនិយាយជាទូទៅក៏ដោយ។
ឡាតាំង។ ពេលដែលមនុស្សអាចអាននិងយល់បណ្ដាំរបស់ព្រះ ពួកគេក៏ចាប់ផ្ដើមស្រឡាញ់បណ្ដាំនោះ។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេអាចមានខគម្ពីរដែលពួកគេចូលចិត្ដ ដូចយើងសព្វថ្ងៃនេះដែរ។ (សូមអានការប្រឆាំងនឹងការបកប្រែគម្ពីរ
១០. ហេតុអ្វីមនុស្សភាគច្រើននៅសម័យចន វ៉ាយឃ្លីហ្វមិនអាចអានគម្ពីរ?
១០ អស់ជាច្រើនឆ្នាំ ពួកអ្នកដែលមានអំណាចបានព្យាយាមបញ្ឈប់មនុស្សពីការអានគម្ពីរ។ ប៉ុន្ដែ ពួកអ្នកដែលកោតខ្លាចព្រះមិនបានឈប់ព្យាយាមជួយមនុស្សទាំងអស់ឲ្យមានគម្ពីរទេ។ បុគ្គលម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកទាំងនោះ គឺចន វ៉ាយឃ្លីហ្វដែលរស់នៅសតវត្សរ៍ទី១៤ នាប្រទេសអង់គ្លេស។ គាត់បានគិតថាមនុស្សទាំងអស់គួរមានឱកាសអានគម្ពីរ។ នៅសម័យរបស់គាត់ មនុស្សភាគច្រើននៅប្រទេសអង់គ្លេសមិនដែលឮដំណឹងក្នុងគម្ពីរជាភាសារបស់ពួកគេទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះគម្ពីរគឺថ្លៃណាស់ ហើយគម្ពីរនីមួយៗត្រូវចម្លងដោយដៃ។ ដូច្នេះ មនុស្សតិចណាស់មានគម្ពីរផ្ទាល់ខ្លួន។ ម្យ៉ាងទៀត មនុស្សភាគច្រើននៅសម័យនោះ មិនចេះអក្សរឡើយ។ អ្នកដែលទៅវិហារប្រហែលជាបានឮគេអានគម្ពីរជាភាសាឡាតាំង ប៉ុន្ដែនោះជាភាសាពីសម័យបុរាណដែលមនុស្សធម្មតាមិនអាចយល់បានទេ។ តើព្រះយេហូវ៉ាបានធ្វើអ្វីដើម្បីប្រាកដថាមនុស្សអាចមានគម្ពីរជាភាសារបស់ខ្លួន?—សុភាសិត ២:១-៥
១១. តើសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីររបស់ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វនាំឲ្យមានលទ្ធផលអ្វី?
១១ នៅឆ្នាំ១៣៨២ ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វនិងបុគ្គលមួយចំនួនបានបកប្រែគម្ពីរជាភាសាអង់គ្លេស។ ក្រុមមួយដែលបានត្រូវហៅថាឡូឡាដ ចូលចិត្ដប្រើសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីររបស់ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វ។ ពួកឡូឡាដស្រឡាញ់គម្ពីរ ហើយពួកគេដើរពីភូមិមួយទៅភូមិមួយទូទាំងប្រទេសអង់គ្លេស។ ពួកឡូឡាដបានអានគម្ពីរឲ្យអ្នកឯទៀតស្តាប់ ហើយបានឲ្យពួកគេនូវផ្នែកខ្លះនៃគម្ពីរដែលបានត្រូវចម្លងដោយដៃ។ កិច្ចការរបស់ពួកឡូឡាដបានធ្វើឲ្យគម្ពីរពេញនិយមម្ដងទៀត។
១២. តើពួកបព្វជិតមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាចំពោះចន វ៉ាយឃ្លីហ្វនិងកិច្ចការរបស់គាត់?
១២ ពួកបព្វជិតស្អប់ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វ ស្អប់គម្ពីររបស់គាត់
និងស្អប់អ្នកកាន់តាមគាត់។ ពួកគេបានបៀតបៀនពួកឡូឡាដ ហើយបានបំផ្លាញសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរទាំងអស់របស់ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វដែលពួកគេបានរកឃើញ។ ទោះជាចន វ៉ាយឃ្លីហ្វបានស្លាប់រួចហើយក៏ដោយ ពួកបព្វជិតបានចេញសេចក្ដីសម្រេចថាគាត់ជាអ្នកក្បត់សាសនា ឬជាសត្រូវរបស់សាសនាកាតូលិក។ ពួកគេបានជីកយកឆ្អឹងរបស់គាត់ ដុតឆ្អឹងនោះ ហើយបានយកផេះទៅចោលក្នុងទន្លេស្វីហ្វ។ ប៉ុន្ដែ មនុស្សជាច្រើនចង់អាននិងយល់បណ្ដាំរបស់ព្រះ ហើយពួកបព្វជិតមិនអាចបញ្ឈប់ពួកគេបានទេ។ ក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានរយឆ្នាំក្រោយមក នៅទ្វីបអឺរ៉ុបនិងកន្លែងឯទៀតក្នុងពិភពលោក មានមនុស្សដែលចាប់ផ្ដើមបកប្រែនិងបោះពុម្ពគម្ពីរជាភាសាដែលមនុស្សជាច្រើនអាចយល់។«អ្នកដែលបង្រៀនឲ្យឯងបានទទួលប្រយោជន៍»
១៣. តើយើងជឿជាក់អំពីអ្វី? តើនេះពង្រឹងជំនឿរបស់យើងយ៉ាងដូចម្ដេច?
១៣ គម្ពីរបានត្រូវសរសេរក្រោមការដឹកនាំរបស់ព្រះ។ ប៉ុន្ដែ នេះមិនមានន័យថាព្រះបានដឹកនាំកិច្ចការបកប្រែនៃសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរសេបធួជីន សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីររបស់ចន វ៉ាយឃ្លីហ្វ សេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្ស ឬសេចក្ដីបកប្រែណាផ្សេងទៀតទេ។ ក៏ប៉ុន្ដែ ពេលដែលយើងពិចារណាអំពីរបៀបដែលសេចក្ដីបកប្រែទាំងនោះបានត្រូវរៀបចំឡើង នោះសឲ្យឃើញថាបណ្ដាំរបស់ព្រះយេហូវ៉ាបានស្ថិតស្ថេរដូចដែលលោកបានសន្យា។ នេះពង្រឹងជំនឿរបស់យើងថា សេចក្ដីសន្យាឯទៀតរបស់ព្រះយេហូវ៉ាក៏នឹងក្លាយទៅជាការពិតដែរ។—យ៉ូស្វេ ២៣:១៤
១៤. តើតាមរបៀបណាបណ្ដាំរបស់ព្រះជួយយើងឲ្យកាន់តែស្រឡាញ់លោក?
១៤ ពេលយើងដឹងអំពីរបៀបដែលព្រះយេហូវ៉ាបានការពារបណ្ដាំរបស់លោក យើងកាន់តែមានជំនឿនិងសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះលោក។ * (សូមមើលកំណត់សម្គាល់) ហេតុអ្វីព្រះយេហូវ៉ាបានឲ្យគម្ពីរដល់យើង? ហេតុអ្វីលោកបានសន្យាថាលោកនឹងរក្សាការពារគម្ពីរ? ពីព្រោះលោកស្រឡាញ់យើង ហើយលោកចង់បង្រៀនយើងឲ្យទទួលប្រយោជន៍។ (សូមអាន អេសាយ ៤៨:១៧, ១៨) នេះជំរុញចិត្ដយើងឲ្យស្រឡាញ់លោកនិងស្តាប់បង្គាប់លោក។—យ៉ូហានទី១ ៤:១៩; ៥:៣
១៥. តើយើងនឹងពិចារណាអ្វីខ្លះក្នុងអត្ថបទបន្ទាប់?
១៥ យើងស្រឡាញ់បណ្ដាំរបស់ព្រះយ៉ាងខ្លាំង ដូច្នេះតើតាមរបៀបណាយើងអាចទទួលប្រយោជន៍ច្រើនបំផុតពីការអានគម្ពីរផ្ទាល់ខ្លួន? តើតាមរបៀបណាយើងអាចជួយពួកអ្នកដែលយើងជួបក្នុងកិច្ចបម្រើផ្សាយឲ្យយល់តម្លៃនៃគម្ពីរ? តើតាមរបៀបណាពួកអ្នកដែលបង្រៀនក្នុងក្រុមជំនុំអាចធ្វើឲ្យប្រាកដថាអ្វីទាំងអស់ដែលពួកគេបង្រៀនមានមូលដ្ឋានលើបណ្ដាំរបស់ព្រះ? យើងនឹងពិចារណាសំណួរទាំងនេះក្នុងអត្ថបទបន្ទាប់។
^ វគ្គ 5 ឃ្លាជាច្រើនជាភាសាអង់គ្លេសដែលគេស្គាល់ជាទូទៅមកពីសេចក្ដីបកប្រែគម្ពីរឃីងជេម្ស។
^ វគ្គ 14 សូមមើលប្រអប់ដែលមានចំណងជើងថា « សូមអញ្ជើញមក!»។