តើផែនដីយើងអាចនៅស្ថិតស្ថេរឬទេ?
សមុទ្រ
សមុទ្រមិនគ្រាន់តែផ្ដល់អ្វីដែលយើងញ៉ាំសព្វថ្ងៃនេះទេ ប៉ុន្តែក៏ផ្ដល់អ្វីផ្សេងៗជាច្រើនដែលយើងត្រូវការដើម្បីធ្វើថ្នាំដែរ។ អុកស៊ីហ្ស៊ែនច្រើនជាងពាក់កណ្ដាលនៃពិភពលោកនេះគឺមកពីសមុទ្រ ហើយសមុទ្រស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនដែលមានក្នុងបរិយាកាសរបស់យើង។ បន្ថែមទៅទៀត សមុទ្រក៏ជួយគ្រប់គ្រងអាកាសធាតុនៃផែនដីដែរ។
កត្តាដែលបង្ខូចសមុទ្រ
ការបម្រែបម្រួលអាកាសធាតុមានផលប៉ះពាល់ដល់ផ្កាថ្ម ខ្យង និងជីវិតផ្សេងៗដែលរស់ក្នុងសមុទ្រ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានសន្និដ្ឋានថា នៅ៣០ឆ្នាំខាងមុខនេះ ផ្កាថ្មស្ទើរតែទាំងអស់នឹងលែងមានទៀត ហើយនេះនឹងមានផលប៉ះពាល់ដល់១ភាគ៤នៃជីវិតដែលរស់នៅក្នុងសមុទ្រ។
ពួកអ្នកជំនាញនិយាយថា ៩០ភាគរយនៃសត្វស្លាបដែលរស់នៅតំបន់សមុទ្រ ប្រហែលជាបានស៊ីប្លាស្ទិក ហើយប្លាស្ទិកដែលអណ្ដែតក្នុងសមុទ្របានសម្លាប់សត្វសមុទ្ររាប់លានក្បាលជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
នៅក្នុងឆ្នាំ២០២២ អង់តូនីញ៉ូ គុថេរិស ដែលជាអគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិបាននិយាយថា៖ «យើងមើលថែសមុទ្រមិនបានល្អនោះទេ ហើយសព្វថ្ងៃនេះខ្ញុំយល់ថាសមុទ្រយើងត្រូវការការសង្គ្រោះបន្ទាន់»។
ផែនដីបានត្រូវបង្កើតឲ្យនៅស្ថិតស្ថេរ
សមុទ្រនិងជីវិតនៅក្នុងសមុទ្របានត្រូវបង្កើតឲ្យចេះសម្អាតខ្លួនវាឲ្យមានសុខភាពល្អបើមនុស្សមិនបង្ខូចបរិស្ថានខ្លាំងពេក។ សៀវភៅមួយអំពីការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation) បានពន្យល់ថា នៅពេលដែលផ្នែកមួយនៃសមុទ្រត្រូវបានការពារពីការធ្វើឧស្សាហកម្ម គេកត់សម្គាល់ថា«សមុទ្រមានសមត្ថភាពជួសជុលខ្លួនវាឲ្យដូចដើមវិញ»។ សូមពិចារណាឧទាហរណ៍ខ្លះៗ៖
-
សារពាង្គកាយតូចៗហៅថាប្លង់តុងរុក្ខជាតិ ស្រូបយកហើយផ្ទុកកាបូនឌីអុកស៊ីត ដែលជាឧស្ម័នដែលគេជឿថាបណ្ដាលឲ្យមានការឡើងកម្ដៅផែនដី។ ប្លង់តុងរុក្ខជាតិទាំងនេះអាចស្រូបយកឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីត ជិតស្មើនឹងកាបូនឌីអុកស៊ីតដែលដើមឈើ ស្មៅ និងរុក្ខជាតិផ្សេងៗនៅលើផែនដីរួមបញ្ចូលគ្នាអាចស្រូបយកបាន។
-
មីក្រុបគឺជាបាក់តេរីដែលស៊ីត្រីងាប់ដែលអាចបំពុលសមុទ្របើទុកវាចោល។ ក្រោយមក មីក្រុបទាំងនោះក្លាយទៅជាចំណីរបស់សត្វផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងសមុទ្រ។ យោងទៅតាមស្ថាប័នល្បីមួយ (Smithsonian Institution Ocean Portal) ដំណើរការនេះជួយ«រក្សាសមុទ្រឲ្យស្អាត ហើយធ្វើឲ្យទឹកថ្លា»។
-
របៀបដែលសត្វផ្សេងៗរំលាយអាហារជួយកាត់បន្ថយជាតិអាស៊ីតក្នុងទឹក ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់ផ្កាថ្ម ខ្យងសមុទ្រ និងសត្វផ្សេងៗទៀតក្នុងសមុទ្រ។
អ្វីដែលមនុស្សព្យាយាមធ្វើ
ការប្រើថង់និងដបដែលអាចប្រើច្រើនដងអាចជួយកាត់បន្ថយកាកសំណល់ប្លាស្ទិកដែលចូលក្នុងសមុទ្រយើង
បើគ្មានកាកសំណល់ចូលក្នុងសមុទ្រ នោះសមុទ្រមិនរងផលប៉ះពាល់ទេ។ ដូច្នេះ អ្នកជំនាញលើកទឹកចិត្តមនុស្សឲ្យប្រើថង់ ឧបករណ៍ និងប្រអប់ដែលអាចប្រើច្រើនដងបាន ជាជាងប្រើប្លាស្ទិកម្ដង រួចបោះវាចោល។
ប៉ុន្តែយើងត្រូវព្យាយាមធ្វើច្រើនថែមទៀត។ ថ្មីៗនេះ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំ អង្គការបរិស្ថានមួយបានប្រមូលសំរាមចំនួន៩.២០០តោនដែលគេបោះចោលតាមឆ្នេរសមុទ្រក្នុង១១២ប្រទេស។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំនួននេះគឺតិចតួចណាស់បើប្រៀបធៀបនឹងចំនួនសំរាមដែលចូលក្នុងសមុទ្រជារៀងរាល់ឆ្នាំ។
ទស្សនាវដ្ដីមួយ (National Geographic) បានរាយការណ៍ថា៖ «រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ជាតិអាស៊ីត[ក្នុងសមុទ្រ]បានបន្តកើនឡើងយ៉ាងច្រើន នោះសមុទ្រប្រហែលជាមិនអាចមានស្ថានភាពដូចដើមវិញទេ។ មនុស្សកំពុងប្រើឥន្ធនៈហ្វូស៊ីលយ៉ាងច្រើនដល់ម្ល៉េះ បានជាសត្វនៅក្នុងសមុទ្រ មិនអាចសម្អាតសមុទ្រឲ្យស្អាតដូចដើមឡើយ»។
យើងអាចមានសេចក្ដីសង្ឃឹមអ្វីដែលគម្ពីរចែង
«ផែនដីពេញទៅដោយអ្វីៗដែលលោកបានបង្កើត។ រីឯសមុទ្រវិញ គឺធំល្វឹងល្វើយ ពោរពេញដោយភាវរស់ទាំងតូចទាំងធំច្រើនរាប់មិនអស់»។—ចម្រៀងសរសើរព្រះ ១០៤:២៤, ២៥
អ្នកបង្កើតរបស់យើងបានបង្កើតសមុទ្រ ហើយធ្វើឲ្យសមុទ្រមានសមត្ថភាពសម្អាតខ្លួនវាបាន។ សូមពិចារណា៖ ប្រសិនបើលោកដឹងច្បាស់អំពីសមុទ្រ និងភាវរស់ទាំងឡាយក្នុងសមុទ្រ គឺសមហេតុសមផលឲ្យយើងជឿថា លោកពិតជាមានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងអស់ដែលធ្វើឲ្យសមុទ្រមិនស្អាត មែនទេ? សូមមើលអត្ថបទ«ព្រះសន្យាថាផែនដីយើងនឹងនៅស្ថិតស្ថេរ» នៅទំព័រ១៥។
