តើសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់អ្នកមានទំហំធំទូលាយប៉ុនណា?
តើសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់អ្នកមានទំហំធំទូលាយប៉ុនណា?
«ត្រូវឲ្យស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងដូចខ្លួនឯង»។—ម៉ាថាយ ២២:៣៩
១. បើសិនជាយើងស្រឡាញ់ព្រះយេហូវ៉ា ហេតុអ្វីបានជាយើងត្រូវតែស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើងដែរ?
ពេលព្រះយេស៊ូបានត្រូវគេសួរថា តើបញ្ញត្តណាគឺសំខាន់បំផុត នោះទ្រង់បានឆ្លើយថា៖ «ត្រូវឲ្យស្រឡាញ់ព្រះអម្ចាស់ ជាព្រះនៃឯងឲ្យអស់អំពីចិត្ត អស់អំពីព្រលឹង ហើយអស់អំពីគំនិតឯង»។ បន្ទាប់មក ទ្រង់បានដកស្រង់ដោយប្រាប់ពីបញ្ញត្តមួយទៀតស្រដៀងគ្នានឹងបញ្ញត្តទីមួយដែរ គឺថា៖ «ត្រូវឲ្យស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងដូចខ្លួនឯង»។ (ម៉ាថាយ ២២:៣៧, ៣៩) មែនហើយ សេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះអ្នកជិតខាងគឺជាអ្វីដែលសម្គាល់គ្រីស្ទានម្នាក់។ ពិតមែន បើសិនជាយើងស្រឡាញ់ព្រះយេហូវ៉ា យើងត្រូវតែស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង។ ហេតុអ្វីអ៊ីចឹង? ពីព្រោះយើងបង្ហាញថាយើងស្រឡាញ់ព្រះដោយស្ដាប់តាមព្រះបន្ទូលរបស់ទ្រង់ និងព្រះបន្ទូលរបស់ទ្រង់បង្គាប់ឲ្យយើងស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង។ ដូច្នេះ បើសិនជាយើងមិនស្រឡាញ់បងប្អូនរបស់យើង នោះសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលយើងមានចំពោះព្រះមិនអាចពិតប្រាកដបានទេ។—រ៉ូម ១៣:៨; យ៉ូហានទី១ ២:៥; ៤:២០, ២១
២. តើយើងគួរមានសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបណាចំពោះអ្នកជិតខាងរបស់យើង?
២ ពេលព្រះយេស៊ូមានបន្ទូលថាយើងគួរស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង ទ្រង់កំពុងតែសំដៅទៅលើអ្វីខ្លាំងជាងមិត្តភាព។ ទ្រង់បានសំដៅចំពោះសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបផ្សេងពីសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលមានជាធម្មតា ក្នុងក្រុមគ្រួសារឬក៏រវាងបុរសនិងស្ត្រី។ ទ្រង់កំពុងតែមានបន្ទូលអំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់ដូចនឹងព្រះយេហូវ៉ា មានចំពោះអ្នកបំរើរបស់ទ្រង់ដែលបានថ្វាយខ្លួន និងសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលអ្នកនោះមានចំពោះទ្រង់ដែរ។ (យ៉ូហាន ១៧:២៦; យ៉ូហានទី១ ៤:១១, ១៩) ស្មៀនសាសន៍យូដាម្នាក់ ដែលព្រះយេស៊ូបានសង្កេតឃើញថាចេះនិយាយដោយប្រាជ្ញា បានឯកភាពនឹងព្រះយេស៊ូថា សេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះព្រះយេហូវ៉ាគួរមានដោយ«អស់អំពីចិត្ត . . . អស់អំពីគំនិត ហើយអស់អំពីកំឡាំង»។ (ម៉ាកុស ១២:២៨-៣៤) គាត់បាននិយាយត្រឹមត្រូវមែន។ សេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលគ្រីស្ទានម្នាក់បណ្ដុះបណ្ដាលចំពោះព្រះនិងអ្នកជិតខាង ក៏រួមបញ្ចូលចិត្តនិងគំនិតរបស់យើង។ សេចក្ដីស្រឡាញ់នោះមានអានុភាពទៅលើចិត្តហើយត្រូវកាន់កាប់ដោយគំនិត។
៣. (ក) តើតាមរបៀបណាដែលព្រះយេស៊ូបានបង្រៀន«អ្នកប្រាជ្ញច្បាប់»ម្នាក់ថា គាត់គួរមានទស្សនៈទូលំទូលាយចំពោះរឿងដែលថា អ្នកណាជាអ្នកជិតខាងរបស់គាត់? (ខ) តើឧទាហរណ៍របស់ព្រះយេស៊ូ មានទំនាក់ទំនងនឹងពួកគ្រីស្ទាននៅសព្វថ្ងៃនេះយ៉ាងណា?
៣ យោងទៅតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់លូកា ពេលព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលថា យើងគួរស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង នោះ«អ្នកប្រាជ្ញច្បាប់ម្នាក់»បានសួរទ្រង់ថា៖ «តើអ្នកណាជាអ្នកជិតខាងខ្ញុំ?»។ ព្រះយេស៊ូបានតបឆ្លើយដោយប្រើឧទាហរណ៍និទស្សន៍មួយ។ មានបុរសម្នាក់ត្រូវគេប្លន់ហើយវាយដល់ជិតស្លាប់ និងបានទុកគាត់ចោលនៅក្បែរផ្លូវ។ មុនដំបូងមានសង្ឃម្នាក់បានដើរកាត់ និងក្រោយមកសាសន៍លេវីម្នាក់។ បុគ្គលទាំងពីរនាក់នេះមិនបានអើពើចំពោះគាត់ទេ។ នៅទីបំផុត សាសន៍សាម៉ារីម្នាក់មក ឃើញបុរសរងរបួសនេះ និងបានប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីសប្បុរសដ៏លើសលប់ចំពោះគាត់។ តើបុរសមួយណាបានធ្វើជាអ្នកជិតខាងរបស់បុរសរងរបួសនេះ? ចម្លើយគឺច្បាស់លាស់ណាស់។ (លូកា ១០:២៥-៣៧) អ្នកប្រាជ្ញច្បាប់នោះប្រហែលជាបានភ្ញាក់ផ្អើលជាខ្លាំង ដោយឮព្រះយេស៊ូមានបន្ទូលថា សាសន៍សាម៉ារីម្នាក់អាចជាអ្នកជិតខាងមួយដ៏ល្អជាងសង្ឃម្នាក់ ឬក៏សាសន៍លេវីម្នាក់ទៅទៀត។ យ៉ាងច្បាស់ហើយ ព្រះយេស៊ូកំពុងតែជួយបុរសនោះស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់គាត់ ឲ្យមានទំហំធំទូលាយជាង។ ដូច្នេះជនគ្រីស្ទានក៏សម្ដែងសេចក្ដីស្រឡាញ់ដូចនេះដែរ។ សូមពិចារណាមើលដូចតទៅនេះ នូវគំរូអស់អ្នកដែលសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេក្រសោបបញ្ចូល។
សេចក្ដីស្រឡាញ់ក្នុងក្រុមគ្រួសារ
៤. តើគ្រីស្ទានម្នាក់បង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់នៅកន្លែងណាមុនបង្អស់?
៤ ជនគ្រីស្ទានស្រឡាញ់សមាជិកគ្រួសាររបស់គេ គឺថា ភរិយាស្រឡាញ់ស្វាមី ស្វាមីស្រឡាញ់ភរិយា មាតាបិតាស្រឡាញ់បុត្រាបុត្រី។ (សាស្ដា ៩:៩; អេភេសូរ ៥:៣៣; ទីតុស ២:៤) ពិតមែន ចំណងនៃសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបធម្មតាមានក្នុងក្រុមគ្រួសារភាគច្រើន។ ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្ដីរាយការណ៍ជាច្រើនស្តីពីការបាក់បែកគ្នាក្នុងអាពាហ៍ពិពាហ៍ ការធ្វើទុក្ខទោសដល់ស្វាមីឬភរិយា និងការមិនចិញ្ចឹមឬក៏ធ្វើទុក្ខទោសដល់ក្មេងៗ ក៏បង្ហាញថា សព្វថ្ងៃនេះ ក្រុមគ្រួសារកំពុងតែពិសោធភាពតានតឹងជាខ្លាំង ហើយអារម្មណ៍ធម្មតាក្នុងក្រុមគ្រួសារ ប្រហែលជាមិនមែនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីជួយគ្រួសារឲ្យនៅគង់វង្សទេ។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១-៣) ដើម្បីមានជីវភាពគ្រួសារដ៏ជោគជ័យ នោះជនគ្រីស្ទានត្រូវមានសេចក្ដីស្រឡាញ់ដូចព្រះយេហូវ៉ានិងព្រះយេស៊ូមាន។—អេភេសូរ ៥:២១-២៧
៥. តើមាតាបិតាពឹងពាក់លើអ្នកណាឲ្យបានជំនួយក្នុងការចិញ្ចឹមអប់រំកូន និងតើមាតាបិតាជាច្រើនបានទទួលលទ្ធផលយ៉ាងណា?
៥ មាតាបិតាគ្រីស្ទានចាត់ទុកកូនរបស់ខ្លួនជាអំណោយពីព្រះយេហូវ៉ា ហើយពួកគាត់ពឹងពាក់លើទ្រង់ឲ្យបានជំនួយក្នុងការចិញ្ចឹមអប់រំកូនៗរបស់ខ្លួន។ (ទំនុកដំកើង ១២៧:៣-៥; សុភាសិត ២២:៦) អ៊ីចឹងហើយពួកគាត់អាចបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបជាគ្រីស្ទាន ដែលជួយពួកគាត់ការពារកូនៗឲ្យរួចពីអានុភាពដែលនាំឲ្យខូចអាក្រក់ ដែលយុវជនប្រហែលជាធ្លាក់ខ្លួនក្នុងនោះ។ ជាលទ្ធផល មាតាបិតាគ្រីស្ទានជាច្រើនបានមានអំណរស្រដៀងនឹងមាតាម្នាក់នៅប្រទេសហូឡង់ដែរ។ ក្រោយគាត់បានមើលកូនប្រុសរបស់គាត់ទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹកក្នុងចំណោម៥៧៥នាក់ ដែលបានទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹកនៅប្រទេសហូឡង់នាឆ្នាំមុននេះ នោះគាត់បានសរសេរថា៖ «ឥឡូវនេះ ការព្យាយាមរបស់ខ្ញុំអស់២០ឆ្នាំបានបង្កើតផលមែន។ ពេលវេលានិងកម្លាំងដែលបានត្រូវចំណាយ ថែមទាំងការឈឺចាប់ ការប្រឹងប្រែង និងទុក្ខព្រួយផងដែរបានត្រូវបំភ្លេចចោលហើយ»។ គាត់សប្បាយចិត្តណាស់ ដែលកូនប្រុសរបស់គាត់បានសម្រេចបំរើព្រះយេហូវ៉ា ដោយស្ម័គ្រពីចិត្ត។ អ្នកផ្សាយចំនួនសរុប៣១.០៨៩នាក់ ដែលបានដាក់សេចក្ដីរាយការណ៍នៅប្រទេសហូឡង់នាឆ្នាំមុន ក៏រួមបញ្ចូលបុគ្គលជាច្រើននាក់ដែលបានរៀនពីមាតាបិតារបស់ខ្លួន ឲ្យស្រឡាញ់ព្រះយេហូវ៉ា។
៦. តើដោយដូចម្ដេចដែលសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបគ្រីស្ទានអាចពង្រឹងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍?
៦ ប៉ុលបានហៅសេចក្ដីស្រឡាញ់«ជាចំណងនៃសេចក្ដីគ្រប់ល័ក្ខណ៍» ហើយនោះអាចជួយរក្សាអាពាហ៍ពិពាហ៍មួយ សូម្បីតែក្នុងពេលពិបាកក៏ដោយ។ (កូល៉ុស ៣:១៤, ១៨, ១៩; ពេត្រុសទី១ ៣:១-៧) នៅពេលបុរសម្នាក់ដែលរស់នៅកោះរូរូទូ ដែលស្ថិត៧០០គីឡូម៉ែត្រពីកោះថាហ៊ីធី បានចាប់ផ្ដើមសិក្សាព្រះគម្ពីរជាមួយនឹងស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា នោះប្រពន្ធរបស់គាត់បានប្រឆាំងគាត់ខ្លាំងណាស់។ នៅទីបំផុត នាងបានយកកូនៗរត់ចោលគាត់ទៅរស់នៅកោះថាហ៊ីធី។ ក៏ប៉ុន្តែ គាត់នៅតែបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ដោយផ្ញើលុយទៅឲ្យនាង និងដោយទូរស័ព្ទទៅសួរថាតើនាងឬក៏កូនមានត្រូវការអ្វី។ ដូច្នេះ គាត់បានខិតខំអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីបំពេញភារកិច្ចរបស់គាត់ជាគ្រីស្ទានម្នាក់។ (ធីម៉ូថេទី១ ៥:៨) គាត់បានអធិស្ឋានជានិច្ចថា ក្រុមគ្រួសាររបស់គាត់នឹងនៅជាមួយគ្នាម្ដងទៀត ហើយក្រោយមកប្រពន្ធរបស់គាត់បានត្រឡប់មកវិញមែន។ ពេលប្រពន្ធគាត់បានមកវិញ នោះគាត់បានប្រព្រឹត្តនឹងនាងដោយ«សេចក្ដីស្រឡាញ់ ចិត្តអត់ធ្មត់ [និង]ចិត្តស្លូតបូត»។ (ធីម៉ូថេទី១ ៦:១១, ព្រះគម្ពីរភាសាខ្មែរសម្រាយ) នៅឆ្នាំ១៩៩៨ គាត់បានទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹក និងបានអរសប្បាយក្រៃលែងពេលប្រពន្ធរបស់គាត់បានយល់ព្រមសិក្សាព្រះគម្ពីរ។ ការសិក្សានោះគឺនៅក្នុងចំណោម១.៣៥១នាក់ដែលបានត្រូវដឹកនាំក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ការិយាល័យសាខានៅកោះថាហ៊ីធីនាឆ្នាំមុន។
៧. យោងទៅតាមបុរសម្នាក់នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ តើអ្វីបានពង្រឹងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់គាត់?
៧ នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ បុរសម្នាក់បានប្រឆាំងនឹងការចាប់អារម្មណ៍របស់ប្រពន្ធគាត់ទៅលើសេចក្ដីពិតក្នុងព្រះគម្ពីរ និងបានជឿជាក់ថា ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាចង់បោកបញ្ឆោតនាង។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយមកគាត់បានសរសេរសំបុត្រមួយទៅកាន់ស្មរបន្ទាល់ ដែលបានជួបប្រពន្ធគាត់លើកដំបូងថា៖ «សូមអរគុណដោយបាននាំប្រពន្ធខ្ញុំឲ្យស្គាល់ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា។ ដើមដំបូងខ្ញុំបានព្រួយចិត្តពីព្រោះខ្ញុំបានឮរឿងអាក្រក់ៗជាច្រើនអំពីពួកគេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះដោយសារបានទៅកិច្ចប្រជុំជាមួយនឹងប្រពន្ធរបស់ខ្ញុំ នោះខ្ញុំទទួលស្គាល់ថាគំនិតខ្ញុំគឺខុសស្រឡះហើយ។ ខ្ញុំដឹងថាខ្ញុំកំពុងតែស្ដាប់សេចក្ដីពិត ហើយនោះបានពង្រឹងចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់យើងឲ្យបានរឹងមាំជាងមែន»។ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាដែលមាន១៦២.៩៣២នាក់នៅប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ និង១.៧៧៣នាក់នៅកោះថាហ៊ីធី ក៏រួមបញ្ចូលជាមួយក្រុមគ្រួសារជាច្រើន ដែលរួបរួមគ្នាដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ដូចព្រះ។
ស្រឡាញ់បងប្អូនគ្រីស្ទានរបស់យើង
៨, ៩. (ក) តើអ្នកណាបង្រៀនឲ្យយើងស្រឡាញ់បងប្អូនរបស់យើង ហើយតើសេចក្ដីស្រឡាញ់នេះជំរុញឲ្យយើងធ្វើអ្វី? (ខ) សូមប្រាប់ឧទាហរណ៍មួយពីរបៀបដែលសេចក្ដីស្រឡាញ់ ជួយបងប្អូនគាំទ្រគ្នាទៅវិញទៅមក។
៨ ប៉ុលបាននិយាយទៅកាន់គ្រីស្ទាននៅទីក្រុងថែស្សាឡូនីចថា៖ «ព្រះទ្រង់បង្រៀន ឲ្យអ្នករាល់គ្នាស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅមកហើយ»។ (ថែស្សាឡូនីចទី១ ៤:៩) ត្រូវហើយ អស់អ្នកដែល«ព្រះទ្រង់បង្រៀន» គឺមានចិត្តស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក។ (អេសាយ ៥៤:១៣) សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេត្រូវសម្ដែងដោយសកម្មភាព ដូចប៉ុលបានបញ្ជាក់ពេលគាត់និយាយថា៖ «បំរើគ្នាទៅវិញទៅមក ដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់»។ (កាឡាទី ៥:១៣; យ៉ូហានទី១ ៣:១៨) ជាឧទាហរណ៍ ពួកគេធ្វើអ៊ីចឹងពេលគេទៅលេងបងប្អូនដែលឈឺ លើកទឹកចិត្តអ្នកដែលបានធ្លាក់ទឹកចិត្ត ហើយជួយគាំទ្រអ្នកដែលខ្សោយ។ (ថែស្សាឡូនីចទី១ ៥:១៤) សេចក្ដីស្រឡាញ់ដ៏ស្មោះបែបគ្រីស្ទានរបស់យើង ជួយឲ្យយើងមានសួនមនោរម្យខាងវិញ្ញាណទាំងធ្វើឲ្យនោះរីកចំរើនទៀតផង។
៩ នៅក្រុមជំនុំអាងខូន ក្នុងចំណោម៥៤៤ក្រុមជំនុំដែលនៅប្រទេសអេក្វាទ័រ បងប្អូននៅទីនោះបានសម្ដែងសេចក្ដីស្រឡាញ់តាមរបៀប ដែលមានប្រយោជន៍ដល់ជីវិតប្រចាំថ្ងៃ។ វិបត្ដិមួយបាននាំឲ្យគេគ្មានការងារធ្វើឬក៏ប្រាក់ចំណូល ដូច្នេះអ្នកផ្សាយបានសម្រេចចិត្តរកលុយដោយលក់ម្ហូបដល់អ្នកនេសាទតាមតំបន់ ពេលពួកអ្នកនោះត្រឡប់មកពីនេសាទពេលយប់វិញ។ បងប្អូនទាំងអស់បានសហការ សូម្បីតែក្មេងក៏លក់ដែរ។ ពួកគេត្រូវតែចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង១យប់ ដើម្បីរៀបចំម្ហូបឲ្យបានឆ្អិនទាន់ម៉ោង៤ ពេលអ្នកនេសាទមកវិញ។ បងប្អូនបានយកលុយដែលគេបានទទួល ចែកគ្នាទៅតាមសេចក្ដីត្រូវការរៀងៗខ្លួន។ ការជួយគ្នាទៅវិញទៅមកបែបនេះបានបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ពិតប្រាកដបែបគ្រីស្ទាន។
១០, ១១. តើតាមវិធីណាដែលយើងអាចបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះបងប្អូន ដែលយើងមិនស្គាល់ទេ?
១០ ប៉ុន្តែ សេចក្ដីស្រឡាញ់គឺមិនមែនសំរាប់តែគ្រីស្ទានដែលយើងស្គាល់នោះទេ។ សាវ័កពេត្រុសបានប្រាប់ថា៖ «ស្រឡាញ់បងប្អូន[ទាំងអស់ ព.ថ.]»។ (ពេត្រុសទី១ ២:១៧) យើងស្រឡាញ់បងប្អូនទាំងអស់របស់យើង ដោយសារគេជាអ្នកថ្វាយបង្គំព្រះយេហូវ៉ាជាមួយគ្នានឹងយើង។ ពេលមានវិបត្ដិកើតឡើង នោះប្រហែលជានឹងមានឱកាសបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបនេះ។ ជាឧទាហរណ៍ ក្នុងកំឡុងឆ្នាំកិច្ចបំរើ២០០០ ទឹកជន់ដ៏ធំមួយបានបំផ្លិចបំផ្លាញប្រទេសម៉ូហ្សំប៊ិច ហើយសង្គ្រាមស៊ីវិលកំពុងតែមានឡើងនៅប្រទេសអង់ហ្គោឡា បានធ្វើឲ្យមនុស្សជាច្រើននាក់ធ្លាក់ខ្លួនក្រ។ បងប្អូនជាច្រើនក្នុងចំណោម៣១.៧២៥នាក់នៅប្រទេសម៉ូហ្សំប៊ិច និង៤១.២២២នាក់នៅប្រទេសអង់ហ្គោឡា បានរងគ្រោះដោយសារព្រឹត្ដិការណ៍នេះ។ ហេតុនេះហើយ ស្មរបន្ទាល់នៅប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូងជាប្រទេសជិតខាង បានផ្ញើស្បៀងជាច្រើនដើម្បីរំលែកការពិបាករបស់បងប្អូននៅប្រទេសទាំងនោះ។ ពួកគេបានសម្ដែងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេ ដោយសុខចិត្តផ្ដល់សេចក្ដី«បរិបូរ»របស់គេ ដើម្បីជួយបងប្អូនដែលខ្វះខាត។—កូរិនថូសទី២ ៨:៨, ១៣-១៥, ២៤
១១ សេចក្ដីស្រឡាញ់អាចត្រូវឃើញពេលបងប្អូននៅប្រទេសជាច្រើន ជូនវិភាគទានដើម្បីគាំទ្រសាលព្រះរាជាណាចក្រនិងសាលសន្និបាត នៅប្រទេសដែលឥតសូវរីកចំរើន។ ឧទាហរណ៍មួយ គឺនៅបណ្ដាកោះសូឡូម៉ុង។ ទោះបីមានចលាចលស៊ីវិលក៏ដោយ ចំនួនអ្នកផ្សាយនៅបណ្ដាកោះសូឡូម៉ុងបានចំរើនឡើងដល់៦ភាគរយនាឆ្នាំមុន ដោយមានចំនួនសរុប១.៦៩៧នាក់។ ពួកគេបានរៀបចំដើម្បីសាងសង់សាលសន្និបាតមួយ។ ទោះជាមនុស្សជាច្រើនកំពុងតែចាកចេញពីប្រទេសនោះ អ្នកស្ម័គ្រចិត្តជាច្រើនពីប្រទេសអូស្ដ្រាលីបានមកជួយសាងសង់នោះ។ នៅទីបំផុត អ្នកស្ម័គ្រចិត្តត្រូវតែចាកចេញមែន ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនបានចេញមុនគេបានបង្រៀនបងប្អូននៅនោះឲ្យចេះបង្ហើយគ្រឹះអាគារនោះទេ។ គ្រោងសាលនោះបានត្រូវធ្វើពីដែកទុកជាមុនហើយបញ្ជូនពីប្រទេសអូស្ដ្រាលីមក។ ម្យ៉ាងទៀត ទោះបីអាគារដទៃទៀតបានត្រូវគេទុកចោលពេលមិនសង់ចប់ក៏ដោយ តែអាគារសំរាប់ការថ្វាយបង្គំនោះត្រូវសង់ហើយ ការនោះនឹងជាទីបន្ទាល់ដ៏ប្រសើរមួយចំពោះព្រះនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា និងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់បងប្អូន។
ដូចជាព្រះយេហូវ៉ា នោះយើងស្រឡាញ់លោកីយ៍
១២. តើយើងធ្វើតម្រាប់តាមព្រះយេហូវ៉ាចំពោះទស្សនៈរបស់យើង ដល់អ្នកដែលមិនមានជំនឿដូចយើងយ៉ាងណា?
១២ តើសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់យើងត្រូវសម្ដែងចំពោះតែក្រុមគ្រួសារ និងភាតរភាពរបស់យើងឬ? បើសិនជាយើងជាអ្នកដែល«ត្រាប់តាមព្រះ» យើងមិនធ្វើអ៊ីចឹងទេ។ ព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលថា៖ «ព្រះទ្រង់ស្រឡាញ់មនុស្សលោក ដល់ម្ល៉េះបានជាទ្រង់ប្រទានព្រះរាជបុត្រាទ្រង់តែ១ ដើម្បីឲ្យអ្នកណាដែលជឿដល់ព្រះរាជបុត្រានោះ មិនត្រូវវិនាសឡើយ គឺឲ្យមានជីវិតអស់កល្បជានិច្ចវិញ»។ (អេភេសូរ ៥:១; យ៉ូហាន ៣:១៦) ដោយធ្វើតម្រាប់តាមព្រះយេហូវ៉ា យើងក៏ប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះមនុស្សទាំងអស់ ទាំងអ្នកដែលមិនមានជំនឿដូចយើងដែរ។ (លូកា ៦:៣៥, ៣៦; កាឡាទី ៦:១០) ហេតុនេះហើយ យើងផ្សព្វផ្សាយដំណឹងល្អអំពីព្រះរាជាណាចក្ររបស់ព្រះ និងប្រាប់អ្នកឯទៀតអំពីអ្វីដែលព្រះបានប្រព្រឹត្ត ដែលជាការសម្ដែងយ៉ាងប្រសើរឧត្តមនូវសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះគេ។ លទ្ធផលអាចជាសេចក្ដីសង្គ្រោះសំរាប់អ្នកណាដែលស្ដាប់។—ម៉ាកុស ១៣:១០; ធីម៉ូថេទី១ ៤:១៦
១៣, ១៤. តើមានឧទាហរណ៍ណាខ្លះ ពីបងប្អូនដែលបានបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះអ្នកដែលមិនមែនជាស្មរបន្ទាល់ សូម្បីតែពេលនោះនាំឲ្យខ្លួនគេពិបាក?
១៣ សូមពិចារណាគំរូរបស់អ្នកត្រួសត្រាយពិសេសបួននាក់នៅប្រទេសនេប៉ាល់។ បងប្អូនបួននាក់នេះបានត្រូវចាត់ឲ្យទៅទីក្រុងមួយ នៅខាងត្បូងឆៀងខាងលិចនៅប្រទេសនោះ។ អស់ប្រាំឆ្នាំហើយពួកគេបានបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេ ដោយផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងអត់ធ្មត់នៅក្នុងទីក្រុងនិងនៅភូមិទាំងប៉ុន្មាននៅជាយក្រុង។ ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយទូទាំងតំបន់នោះ ជាញឹកញយពួកគេធ្វើដំណើរដោយជិះកង់អស់ច្រើនម៉ោង ហើយទាំងទ្រាំនឹងអាកាសធាតុនៅស៊ីតុណ្ហភាព៤០អង្សា។ សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេ និងដែលគេ«កាន់ខ្ជាប់ក្នុងការល្អ» បានបង្កើតលទ្ធផលល្អ ពេលដែលក្រុមសិក្សាមួយត្រូវបង្កើតនៅភូមិមួយ។ (រ៉ូម ២:៧) នៅខែមីនា ឆ្នាំ២០០០ ៣២នាក់បានមកស្ដាប់សុន្ទរកថាសាធារណៈមួយដែលអ្នកត្រួតពិនិត្យតាមមណ្ឌលបានថ្លែង។ ឆ្នាំមុនប្រទេសនេប៉ាល់មានចំនួនអ្នកផ្សាយសរុប៤៣០នាក់ ដែលជាការកើនឡើង៩ភាគរយ។ ព្រះយេហូវ៉ាច្បាស់ជាប្រទានពរទៅលើការខ្នះខ្នែងនិងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់បងប្អូននៅប្រទេសនោះ។
១៤ នៅប្រទេសកូឡុំប៊ី មានអ្នកផ្សព្វផ្សាយពិសេសបណ្ដោះអាសន្នខ្លះ បានទៅផ្សព្វផ្សាយដល់ពួកវីយូជាជនជាតិដើម។ ដើម្បីធ្វើអ៊ីចឹង ពួកគេត្រូវតែរៀនភាសាថ្មីមួយ ក៏ប៉ុន្តែ ចំណាប់អារម្មណ៍របស់គេដែលត្រូវជំរុញដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់បានបង្កើតលទ្ធផលល្អ នៅពេល២៧នាក់បានមកស្ដាប់សុន្ទរកថាសាធារណៈមួយ ទោះជាមានភ្លៀងខ្លាំងក៏ដោយ។ ការខ្នះខ្នែងជំរុញដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់អ្នកត្រួសត្រាយទាំងនេះបាននាំឲ្យមានការកើនឡើង៥ភាគរយនៅប្រទេសកូឡុំប៊ី ហើយអ្នកផ្សាយចំនួនសរុប១០៧.៦១៣នាក់ជាចំនួនច្រើនបំផុតដែលធ្លាប់មាន។ នៅប្រទេសដាណឺម៉ាក បងស្រីម្នាក់ដែលមានវ័យចាស់ ចង់ប្រាប់អ្នកដទៃអំពីដំណឹងល្អ ក៏ប៉ុន្តែ គាត់ជាមនុស្សពិការ។ ដោយមិនរេរាទេ នោះគាត់បានទាក់ទងអ្នកចាប់អារម្មណ៍ដោយសរសេរសំបុត្រ។ ឥឡូវនេះ គាត់កំពុងតែមានទំនាក់ទំនងជាមួយមនុស្ស៤២នាក់ និងកំពុងដឹកនាំការសិក្សាជាមួយមនុស្ស១១នាក់។ គាត់ចូលរួមចំនួនអ្នកផ្សាយ១៤.៨៨៥នាក់ជាចំនួនច្រើនបំផុតដែលធ្លាប់មាន ដែលបានរាយការណ៍នៅប្រទេសដាណឺម៉ាកឆ្នាំមុន។
ស្រឡាញ់សត្រូវរបស់អ្នក
១៥, ១៦. (ក) យោងទៅតាមបន្ទូលរបស់ព្រះយេស៊ូ តើសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់យើងគួរមានទំហំធំទូលាយប៉ុនណា? (ខ) តើដោយដូចម្ដេចដែលបងប្អូនមើលខុសត្រូវបានទាក់ទងដោយបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់នឹងមនុស្សម្នាក់ ដែលបានចោទប្រកាន់ដ៏ខុសប្រឆាំងនឹងស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា?
១៥ ព្រះយេស៊ូបានមានបន្ទូលប្រាប់បុរសអ្នកប្រាជ្ញច្បាប់ម្នាក់ថា សាសន៍សាម៉ារីម្នាក់អាចត្រូវចាត់ទុកជាអ្នកជិតខាង។ ក្នុងធម្មទាននៅលើភ្នំ ព្រះយេស៊ូបានពន្យល់ទៀតថា៖ «អ្នករាល់គ្នាបានឮសេចក្ដី ដែលថ្លែងទុកមកថា ‹ចូរស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងឯង តែស្អប់ខ្មាំងសត្រូវឯងវិញ›។ ប៉ុន្តែខ្ញុំប្រាប់ថា ត្រូវស្រឡាញ់ពួកខ្មាំងសត្រូវ ត្រូវឲ្យពរដល់អ្នកណាដែលប្រទេចផ្ដាសា ត្រូវប្រព្រឹត្តល្អនឹងអ្នកណាដែលស្អប់អ្នករាល់គ្នា ហើយត្រូវអធិស្ឋាន ឲ្យអ្នកណាដែលធ្វើទុក្ខបៀតបៀនដល់អ្នករាល់គ្នាវិញ ដើម្បីឲ្យបានធ្វើជាកូនរបស់ព្រះវរបិតានៃអ្នករាល់គ្នា ដែលគង់នៅស្ថានសួគ៌»។ (ម៉ាថាយ ៥:៤៣-៤៥) សូម្បីតែពេលមនុស្សម្នាក់ប្រឆាំងយើង នោះយើងក៏ខិតខំ«ឈ្នះសេចក្ដីអាក្រក់ ដោយសារសេចក្ដីល្អវិញ»។ (រ៉ូម ១២:១៩-២១) បើសិនជាយើងអាចធ្វើទៅបាន នោះយើងវិភាគពីកម្មសិទ្ធិដ៏ថ្លៃបំផុតរបស់យើង គឺជា សេចក្ដីពិត។
១៦ នៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន អត្ថបទមួយក្នុងកាសែត ក្រិមិនឈូក ហេរ៉ល បានចែងថាស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាគឺជានិកាយមួយដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់។ នេះគឺជារឿងធ្ងន់ធ្ងរមែន ដោយព្រោះនៅអឺរ៉ុប មនុស្សខ្លះនិយាយអ៊ីចឹងអំពីព្រះយេហូវ៉ាដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលមនុស្សឯទៀតឲ្យជឿថា សកម្មភាពរបស់ស្មរបន្ទាល់គួរត្រូវគេដាក់បំរាមឬក៏ហាមឃាត់។ ដូច្នេះ អ្នកទទួលខុសត្រូវរៀបចំកាសែត បានត្រូវគេសុំឲ្យបោះពុម្ពអត្ថបទមួយដើម្បីកែពត៌មានដ៏ខុសនោះ។ គាត់បានយល់ព្រម ក៏ប៉ុន្តែ ជាមួយគ្នានឹងអត្ថបទថ្មីនោះ គាត់ក៏បានដាក់ការពន្យល់មួយថា អត្ថបទដើមមានមូលដ្ឋានទៅលើហេតុការណ៍ពិត។ ដូច្នេះ បងប្អូនប្រុសខ្លះដែលមើលខុសត្រូវបាននិយាយជាមួយគាត់ម្ដងទៀត ទាំងឲ្យពត៌មានបន្ថែម។ នៅទីបំផុត អ្នកទទួលខុសត្រូវរៀបចំកាសែតបានទទួលស្គាល់ថា អត្ថបទដើមគឺខុស ហើយគាត់បានបោះពុម្ពអត្ថបទមួយដើម្បីដកពាក្យក្នុងអត្ថបទដើមវិញ។ ការនិយាយជាមួយគាត់តាមរបៀបដ៏ត្រង់ៗនិងសប្បុរស គឺជាវិធីទាក់ទងបញ្ហានេះដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ និងបានបង្កើតលទ្ធផលល្អ។
របៀបដែលយើងអាចបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់
១៧. តើអ្វីបង្ហាញថា ការប្រព្រឹត្តទៅដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់នឹងមិនតែងតែងាយស្រួលទេ?
១៧ ពេលដែលទារកម្នាក់កើតមក នោះមាតាបិតារបស់វាស្រឡាញ់វាភ្លាមៗ។ ការទាក់ទងនឹងមនុស្សពេញវ័យវិញ មិនងាយអ៊ីចឹងទេ។ នេះទំនងជាហេតុដែលព្រះគម្ពីរប្រាប់យើងម្ដងហើយម្ដងទៀតថា ត្រូវស្រឡាញ់គ្នា ព្រោះនោះគឺជាអ្វីមួយយើងត្រូវតែបណ្ដុះបណ្ដាល។ (ពេត្រុសទី១ ១:២២; ៤:៨; យ៉ូហានទី១ ៣:១១) ព្រះយេស៊ូជ្រាបដឹងថា សេចក្ដីស្រឡាញ់របស់យើងនឹងត្រូវល្បងល ពេលទ្រង់មានបន្ទូលថា យើងគួរអត់ទោសបងប្អូនរបស់យើង«ដល់៧ចិតសិបដង»។ (ម៉ាថាយ ១៨:២១, ២២) ប៉ុលក៏បានជំរុញឲ្យយើង«ទ្រាំទ្រគ្នា»។ (កូល៉ុស ៣:១២, ១៣) គ្មានអ្វីប្លែកទេ ដែលយើងត្រូវប្រាប់ថា «ចូរដេញតាមសេចក្ដីស្រឡាញ់ចុះ!»។ (កូរិនថូសទី១ ១៤:១) តើយើងអាចធ្វើអ៊ីចឹងយ៉ាងដូចម្ដេច?
១៨. តើអ្វីនឹងជួយយើងឲ្យបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះអ្នកឯទៀត?
១៨ មុនបង្អស់ យើងអាចនឹកចាំជានិច្ចអំពីសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលយើងមានចំពោះព្រះយេហូវ៉ា។ សេចក្ដីស្រឡាញ់នេះគឺជាហេតុល្អដែលនាំឲ្យយើងស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះពេលយើងប្រព្រឹត្តអ៊ីចឹង នេះក៏លើកកិត្ដិយសចំពោះព្រះវរបិតាយើងនៅស្ថានសួគ៌ និងនាំមកនូវសិរីល្អនិងសេចក្ដីសរសើរដល់ទ្រង់។ (យ៉ូហាន ១៥:៨-១០; ភីលីព ១:៩-១១) ទីពីរគឺថា យើងអាចខិតខំមានទស្សនៈដូចព្រះយេហូវ៉ាដែរ។ ជារៀងរាល់ដងដែលយើងធ្វើខុស នោះយើងប្រឆាំងនឹងព្រះយេហូវ៉ា។ ក៏ប៉ុន្តែ ម្ដងហើយម្ដងទៀតទ្រង់អត់ឱនទោសយើងនិងបន្តស្រឡាញ់យើង។ (ទំនុកដំកើង ៨៦:៥; ១០៣:២, ៣; យ៉ូហានទី១ ១:៩; ៤:១៨) បើសិនជាយើងបណ្ដុះបណ្ដាលឲ្យមានទស្សនៈរបស់ព្រះយេហូវ៉ា យើងនឹងទន់ទោរទៅរកការស្រឡាញ់អ្នកដទៃ និងអត់ឱនទោសចំពោះកំហុសរបស់គេដែលទាស់នឹងយើង។ (ម៉ាថាយ ៦:១២) ទីបី យើងអាចប្រព្រឹត្តនឹងអ្នកដទៃបែបដែលយើងចង់ឲ្យគេប្រព្រឹត្តនឹងយើងវិញ។ (ម៉ាថាយ ៧:១២) ដោយព្រោះយើងមិនគ្រប់ល័ក្ខណ៍ នោះយើងត្រូវមានការអត់ឱនទោសជាញឹកញយ។ ជាឧទាហរណ៍ ពេលយើងនិយាយអ្វីដែលបញ្ឈឺចិត្តអ្នកឯទៀត យើងសង្ឃឹមថា ពួកគេនឹងនឹកចាំថាមនុស្សទាំងអស់ធ្វើបាបតាមរយៈពាក្យសំដីម្ដងម្កាល។ (យ៉ាកុប ៣:២) បើសិនជាយើងចង់ឲ្យអ្នកឯទៀតប្រព្រឹត្តនឹងយើងដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ នោះយើងក៏គួរប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ចំពោះគេវិញ។
១៩. តើតាមរបៀបណាដែលយើងអាចរកជំនួយពីព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ក្នុងការបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់?
១៩ ទីបួន យើងពឹងពាក់លើព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធឲ្យជួយ ពីព្រោះសេចក្ដីស្រឡាញ់គឺជាផលផ្លែមួយនៃព្រះវិញ្ញាណ។ (កាឡាទី ៥:២២, ២៣) មិត្តភាព មនោសញ្ចេតនាក្នុងក្រុមគ្រួសារ និងស្នេហាច្រើនកើតមានដោយឯកឯង។ ក៏ប៉ុន្តែ យើងត្រូវការជំនួយពីព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ដើម្បីបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់ដូចព្រះយេហូវ៉ាមាន គឺជាសេចក្ដីដែលជាចំណងគ្រប់ល័ក្ខណ៍។ យើងអាចរកជំនួយពីព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធដោយអានព្រះគម្ពីរ ដែលព្រះវិញ្ញាណបានបណ្ដាលឲ្យតែង។ ជាឧទាហរណ៍ បើសិនជាយើងសិក្សាអំពីព្រះជន្មរបស់ព្រះយេស៊ូ នោះយើងនឹងមើលឃើញរបៀបដែលទ្រង់ប្រព្រឹត្តនឹងអ្នកឯទៀត និងយើងអាចរៀនធ្វើតម្រាប់តាមទ្រង់។ (យ៉ូហាន ១៣:៣៤, ៣៥; ១៥:១២) ម្យ៉ាងទៀត យើងអាចទូលព្រះយេហូវ៉ាសុំព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ជាពិសេសពេលយើងស្ថិតក្នុងកាលៈទេសៈ ដែលនាំឲ្យយើងពិបាកក្នុងការប្រព្រឹត្តតាមរបៀបមួយ ដែលប្រកបទៅដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់។ (លូកា ១១:១៣) នៅទីបំផុត យើងអាចស្វះស្វែងសេចក្ដីស្រឡាញ់ដោយនៅជិតស្និទ្ធនឹងក្រុមជំនុំគ្រីស្ទាន។ បើសិនជាយើងសេពគប់បងប្អូនប្រុសស្រីដែលចេះស្រឡាញ់ នោះក៏ជួយយើងបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់ដែរ។—សុភាសិត ១៣:២០
២០, ២១. តើស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបានសម្ដែងសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងប្រសើរដូចម្ដេច ក្នុងឆ្នាំកិច្ចបំរើ២០០០?
២០ ឆ្នាំមុន មានអ្នកផ្សាយចំនួនសរុប៦.០៣៥.៥៦៤នាក់ ផ្សាយដំណឹងល្អទូទាំងពិភពលោក ជាចំនួនច្រើនបំផុតដែលធ្លាប់មាន។ បើសរុបទៅស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបានចំណាយអស់១.១៧១.២៧០.៤២៥ម៉ោង ក្នុងការស្វែងរកមនុស្សដើម្បីប្រាប់គេអំពីដំណឹងល្អ។ សេចក្ដីស្រឡាញ់បានបង្ខំឲ្យគេទ្រាំនឹងអាកាសធាតុក្ដៅ ភ្លៀង និងត្រជាក់ពេលគេធ្វើកិច្ចការនេះ។ សេចក្ដីស្រឡាញ់បានបង្ខំឲ្យគេនិយាយជាមួយមិត្តរួមថ្នាក់និងអ្នកធ្វើការគ្នីគ្នា និងចាប់ផ្ដើមនិយាយជាមួយមនុស្សដែលគេមិនស្គាល់ តាមផ្លូវនិងកន្លែងផ្សេងទៀត។ មនុស្សជាច្រើននាក់ដែលស្មរបន្ទាល់បានទៅជួប គេបានធ្វើកន្តើយ និងខ្លះបានប្រឆាំងពួកគេ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកខ្លះបានបង្ហាញចំណាប់អារម្មណ៍ដែរ។ ហេតុនោះហើយបានជាមាន៤៣៣.៤៥៤.០៤៩ការត្រឡប់ទៅជួប និងបានដឹកនាំ៤.៧៦៦.៦៣១ការសិក្សាព្រះគម្ពីរ។
២១ នេះគឺជាការសម្ដែងនូវសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងខ្លាំងណាស់ហ្ន៎! ដែលស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាមានចំពោះព្រះនឹងអ្នកជិតខាងរបស់គេ។ សេចក្ដីស្រឡាញ់នោះនឹងមិនរលត់ទេ។ យើងជឿជាក់ថា ឆ្នាំកិច្ចបំរើ២០០១ នឹងប្រកបទៅដោយការបន្ទាល់យ៉ាងប្រសើរឧត្តមជាងនេះទៅទៀត។ សូមឲ្យព្រះយេហូវ៉ាបន្តប្រទានពរទៅលើអស់អ្នកថ្វាយបង្គំដ៏ស្មោះត្រង់និងឧស្សាហ៍ព្យាយាម កាលដែលគេ«ធ្វើការទាំងអស់ ដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់!»។—កូរិនថូសទី១ ១៦:១៤
តើអ្នកអាចពន្យល់បានទេ?
• ពេលយើងស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងរបស់យើង តើយើងធ្វើតម្រាប់តាមអ្នកណា?
• តើសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់យើងគួរមានទំហំធំទូលាយប៉ុនណា?
• តើមានបទពិសោធន៍ណាខ្លះដែលបង្ហាញពីសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបជាគ្រីស្ទាន?
• តើយើងអាចបណ្ដុះបណ្ដាលសេចក្ដីស្រឡាញ់បែបគ្រីស្ទានយ៉ាងដូចម្ដេច?
[សំណួរសម្រាប់អត្ថបទសិក្សា]
[រូបភាពនៅទំព័រ១៥]
សេចក្ដីស្រឡាញ់បែបជាគ្រីស្ទាន អាចជួយរក្សាគ្រួសារមួយ ឲ្យនៅមូលគ្នា
[រូបភាពនៅទំព័រ១៧]
សេចក្ដីស្រឡាញ់ជំរុញឲ្យយើង ប្រាប់អ្នកដទៃអំពីសេចក្ដី សង្ឃឹមរបស់យើង