តើសាសនាជាដើមហេតុនៃបញ្ហាមនុស្សជាតិឬ?
តើសាសនាជាដើមហេតុនៃបញ្ហាមនុស្សជាតិឬ?
«សាសនាញុះញង់ឲ្យទាស់ទែងគ្នា ហើយអស់ពីញុះញង់នោះ បានត្រឡប់ជាធ្វើឲ្យមនសិការមនុស្សដូចជាស្ពឹក និងបង្វិលខួរពួកគេដោយប្រើរឿងរវើរវាយដែលបំបែរអារម្មណ៍ចេញពីបញ្ហានៃជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ . . . សាសនាធ្វើឲ្យមនុស្សមិនចេះត្រាប្រណី នាំឲ្យកាន់ជំនឿឆ្វេង ថែមទាំងនាំឲ្យមានចិត្តពោរពេញដោយក្ដីស្អប់និងការភ័យខ្លាច»។ នេះជាសំនេររបស់អតីតសាសនទូតម្នាក់ខាងសាសនាមិតសូឌិស។ គាត់ក៏សរសេរបន្ថែមថា៖ «ចំណោទនេះគឺពិតមែន។ សាសនាក៏មានអាក្រក់និង ល្អផងដែរ»។—Start Your Own Religion
អ្នកខ្លះប្រហែលជាគិតថា ‹នេះគឺជាការរិះគន់ដោយអយុត្ដិធម៌›។ ប៉ុន្តែ ហេតុការណ៍ក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្របញ្ជាក់ថាចំណោទនេះគឺពិតណាស់។ ក្នុងអត្ថបទនេះពាក្យសាសនាសំដៅលើការបំរើនិងថ្វាយបង្គំព្រះឬក៏អ្វីដ៏អធិធម្មជាតិ ហើយអ្វីៗភាគច្រើនដែលសាសនាធ្លាប់ប្រព្រឹត្ត គឺគួរឲ្យរន្ធត់ណាស់។ សាសនាគួរបំភ្លឺចំណេះដឹងនិងជំរុញទឹកចិត្តរបស់មនុស្ស។ ប៉ុន្តែ ភាគច្រើនអ្វីដែលសាសនាធ្វើគឺបង្កើតឲ្យមានតែការទាស់ទែងគ្នា ការមិនចេះត្រាប្រណី និងការស្អប់គ្នាវិញ។ ហេតុអ្វីក៏ដូច្នេះ?
«ទេវតានៃពន្លឺ»នាំឲ្យវង្វេង
យោងទៅតាមព្រះគម្ពីរ ចម្លើយចំពោះសំនួរនេះគឺស្រួលយល់ណាស់។ អារក្សសាតាំងបានធ្វើពុតជា«ទេវតានៃពន្លឺ» ហើយនាំមនុស្សរាប់លាននាក់ឲ្យវង្វេងតាមសេចក្ដីបង្រៀនរបស់វា ជាជាងសេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះ។ (កូរិនថូសទី២ ១១:១៤) សាវ័កយ៉ូហានបង្ហាញថាអានុភាពរបស់សាតាំងគឺខ្លាំងរហូតដល់ធ្វើឲ្យ«លោកីយទាំងមូលដេកនៅក្នុងឱវាទនៃមេកំណាច»។ (យ៉ូហានទី១ ៥:១៩) យ៉ូហានដឹងថា សាតាំងកំពុង«នាំលោកីយទាំងមូលឲ្យវង្វេងចេញ»។—វិវរណៈ ១២:៩
តើអានុភាពនេះបង្កើតផលអ្វីខ្លះ? សាតាំងបាននាំមកនូវសាសនាផ្សេងៗដែលមើលទៅដូចជាល្អ។ សាសនាទាំងនោះ«សំដែងអាការខាងក្រៅជាអ្នកគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះ» ប៉ុន្តែសភាពពិតរបស់គេគឺសឲ្យឃើញដោយផលអាក្រក់ដែលបង្កើតមក។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:៥, ខ.ស.; ម៉ាថាយ ៧:១៥-២០) តាមពិត ជាជាងជួយដោះស្រាយបញ្ហារបស់មនុស្ស សាសនាបែរជាដើមហេតុមួយនៃបញ្ហាទាំងនោះវិញ។
សូមកុំបដិសេធភ្លាមៗថានេះគឺមិនសមហេតុសមផលនោះ។ សូមចាំថា ដើម្បីបញ្ឆោតអ្នកណាម្នាក់អ្នកបញ្ឆោតនោះមិនធ្វើឲ្យគេដឹងខ្លួនថា ខ្លួនគេត្រូវនាំឲ្យវង្វេងនោះទេ។ សាវ័កប៉ុលបានឲ្យឧទាហរណ៍អំពីរឿងនេះនៅពេលគាត់សរសេរថា៖ «របស់ដែលសាសន៍ដទៃបូជាថ្វាយ នោះមិនមែនថ្វាយដល់ព្រះទេ គឺថ្វាយដល់អារក្សវិញទេតើ»។ (កូរិនថូសទី១ ១០:២០) មនុស្សទាំងនោះទំនងជានឹងភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ បើដឹងថាពួកគេកំពុងតែថ្វាយបង្គំពួកអារក្ស។ ពួកគេនឹកស្មានថាខ្លួនកំពុងតែថ្វាយបង្គំព្រះមួយដ៏ល្អ។ ក៏ប៉ុន្តែ ការពិត ពួកគេត្រូវបានបញ្ឆោតដោយ«អំណាចអាក្រក់ខាងវិញ្ញាណ នៅស្ថានដ៏ខ្ពស់»ដែលគាំទ្រអារក្សក្នុងការខំប្រឹងនាំមនុស្សឲ្យវង្វេង។—អេភេសូរ ៦:១២
ជាឧទាហរណ៍ សូមយើងពិចារណារបៀបសាតាំងបានបញ្ឆោតនិងនាំមនុស្សជាច្រើនឲ្យវង្វេងដោយអះអាងថាខ្លួនជាគ្រីស្ទាន ពេលដែលពួកគេមិនព្រមជឿតាមការព្រមានរបស់សាវ័កយ៉ូហានអំពីអានុភាពអាក្រក់របស់វា។—កូរិនថូសទី១ ១០:១២
អ្វីដែលព្រះយេស៊ូបានបង្រៀន នោះមកពីព្រះ
ព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទបានមានបន្ទូលថា៖ «សេចក្ដីដែលខ្ញុំបង្រៀននេះ មិនមែនជារបស់ខ្ញុំទេ គឺជារបស់ផងព្រះ ដែលចាត់ឲ្យខ្ញុំមកនោះវិញ»។ (យ៉ូហាន ៧:១៦) ប្រាកដហើយ អ្វីដែលព្រះយេស៊ូបង្រៀនមកពីព្រះដែលមានព្រះចេស្ដាបំផុត។ ដូច្នេះ សេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូមានឥទ្ធិពលខ្លាំងដើម្បីជួយបំភ្លឺដល់អ្នកដែលស្ដាប់ទ្រង់។ សេចក្ដីបង្រៀនរបស់ទ្រង់មិនបាន‹ធ្វើឲ្យមនសិការមនុស្សដូចជាស្ពឹកឬបង្វិលខួរដោយរឿងរវើរវាយដែលបំបែរអារម្មណ៍ចេញពីបញ្ហានៃជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ›ទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ សេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូបានប្រោសមនុស្សឲ្យរួចពីសេចក្ដីមិនពិតខាងសាសនានិងទស្សនវិជ្ជារបស់លោកីយ៍ ដែលមនុស្សបង្កើតដោយ«គំនិតគេត្រូវបង្អាប់»ពីការបញ្ឆោតរបស់អារក្ស។—អេភេសូរ ៤:១៨; ម៉ាថាយ ១៥:១៤; យ៉ូហាន ៨:៣១, ៣២
គ្រីស្ទានដ៏ពិតមិនមែនសម្គាល់ដោយគ្រាន់តែអះអាងថាពួកគេគោរពព្រះប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែ ពួកគេត្រូវសម្គាល់ដោយជំនឿដែលសម្ដែងចេញជាគុណសម្បត្ដិល្អប្រសើរបង្កើតដោយវិញ្ញាណបរិសុទ្ធរបស់ព្រះ។ (កាឡាទី ៥:២២, ២៣; យ៉ាកុប ១:២២; ២:២៦) ក្នុងចំណោមគុណសម្បត្ដិទាំងនោះ គុណសម្បត្ដិប្រសើរបំផុតដែលជាលក្ខណៈសម្គាល់ជនគ្រីស្ទានពិត គឺជាសេចក្ដីស្រឡាញ់។—យ៉ូហាន ១៣:៣៤, ៣៥
ប៉ុន្តែ សូមកត់សម្គាល់ចំណុចសំខាន់នេះ: ព្រះយេស៊ូនិងពួកសាវ័ករបស់ទ្រង់បានដឹងថាក្រុមជំនុំគ្រីស្ទាននឹងមិនមានសភាពដូចដើមជានិច្ចនោះទេ។ ទ្រង់និងពួកសាវ័កដឹងថានឹងមានការក្បត់ជំនឿដែលនឹងបិទបាំងសាសនាដ៏ពិតអស់មួយរយៈ។
សាសនាដ៏ពិតត្រូវបិទបាំងអស់មួយរយៈ
ព្រះយេស៊ូបានរៀបរាប់រឿងប្រៀបប្រដូចមួយអំពីស្រូវសាលីនិងស្រងែ ដែលជាទំនាយទាយថាសាសនាពិតនឹងត្រូវបិទបាំងអស់មួយរយៈ។ សូមអញ្ជើញអានកំណត់ហេតុនោះដោយខ្លួនឯងនៅម៉ាថាយ ១៣:២៤-៣០, ៣៦-៤៣។ ព្រះយេស៊ូបានព្រោះពូជស្រូវសាលីក្នុងវាលស្រែ គឺ«ពូជល្អ»ដែលតំណាងសិស្សស្មោះភក្ដីរបស់ទ្រង់ដែលជាសមាជិកក្រុមជំនុំគ្រីស្ទានដើម។ ទ្រង់បានព្រមានថា«សត្រូវ»ម្នាក់ គឺអារក្សសាតាំង នឹងមកក្រោយហើយព្រោះ«ស្រងែ»ក្នុងស្រែដែលមានស្រូវសាលី ដែលស្រងែនេះតំណាងមនុស្សដែលអះអាងថាខ្លួនកាន់តាមព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ ប៉ុន្តែ តាមការពិតពួកគេបដិសេធសេចក្ដីបង្រៀនរបស់ទ្រង់។
មិនយូរក្រោយសាវ័ករបស់ព្រះយេស៊ូបានស្លាប់នោះ មនុស្សដែលជា«ស្រងែ»បានលេចមក ដោយនិយមការអធិប្បាយទំនាស់ខុសរបស់មនុស្ស ជាជាង«ព្រះបន្ទូលនៃព្រះយេហូវ៉ា»។ (យេរេមា ៨:៨, ៩; កិច្ចការ ២០:២៩, ៣០) ជាលទ្ធផល មានគ្រីស្ទសាសនាក្លែងក្លាយខុសចាកសេចក្ដីពិតលេចមកក្នុងពិភពលោក។ គ្រីស្ទសាសនាប្រភេទនោះត្រូវដឹកនាំដោយអ្វីដែលព្រះគម្ពីរហៅថា«អាទទឹងច្បាប់» សំដៅទៅពួកបព្វជិតអាក្រក់ដែលខ្លួនគេក៏ពោរពេញដោយ«គ្រប់ទាំងសេចក្ដីឆបោករបស់សេចក្ដីទុច្ចរិត»។ (ថែស្សាឡូនីចទី២ ២:៦-១០) ព្រះយេស៊ូបានទាយថា សភាពការណ៍នេះនឹងត្រូវកែប្រែនៅពេល«ដល់បំផុតកល្ប»ឬទីបញ្ចប់នៃរបបលោកីយ៍។ ជនគ្រីស្ទានដែលតំណាងដោយស្រូវសាលីនឹងត្រូវបង្រួបបង្រួមឲ្យមានសាមគ្គីភាព ចំណែក«ស្រងែ»វិញ វានឹងត្រូវបំផ្លាញចោលនៅទីបំផុត។
គឺជាគ្រីស្ទសាសនាក្លែងក្លាយទេដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះ«រាប់រយឆ្នាំនៃអំពើឃោរឃៅព្រៃផ្សៃ»នេះនិងភាពងងឹតងងុលខាងជំនឿសាសនាដែលបានគ្របដណ្ដប់ពិភពគ្រីស្ទសាសនាអស់រាប់រយឆ្នាំ។ សាវ័កពេត្រុសបានឃើញទុកជាមុននូវព្រឹត្ដិការណ៍នេះ ថែមទាំងអំពើឃោរឃៅនិងអំពើលាមកអាក្រក់ឯទៀតដែលត្រូវបានប្រព្រឹត្តដោយអាងសាសនាតាំងពីពេលគ្រីស្ទសាសនាក្លែងក្លាយបានលេចមក។ ហេតុនេះគាត់បានទាយយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា៖ «ផ្លូវពិតនឹងត្រូវសេចក្ដីប្រមាថមើលងាយ ដោយព្រោះ[អ្នកដែលអះអាងថាខ្លួនគ្រីស្ទាន]»។—ពេត្រុសទី២ ២:១, ២
«សាសនាដែលបង្រៀនឲ្យចេះឃោរឃៅនិងចេះស្អប់គ្នា»
មិនមែនគ្រីស្ទសាសនាប៉ុណ្ណោះទេដែលបានធ្វើឲ្យសាសនាមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះអាក្រក់នោះ។ ជាឧទាហរណ៍ សូមគិតអំពីរបៀបអ្នកដែលប្រកាន់សាសនាយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់សម្ដែងនូវ«ការគោរពប្រតិបត្ដិដល់ព្រះដោយសកម្មប្រយុទ្ធ» គឺជាអ្វីដែលលោកស្រីការិន អាមស្ត្រងជាអតីតដូនជីមានប្រសាសន៍ថា«សាសនាធំៗទាំងអស់»កំពុងតែធ្វើដូចនេះ។ យោងទៅតាមលោកស្រីអាមស្ត្រង វិធីសំខាន់មួយដើម្បីសាកល្បងសាសនាណាមួយ គឺត្រូវមើលថាតើសាសនានោះនាំឲ្យសមាជិក«ប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីមេត្ដាករុណា»ឬក៏យ៉ាងណានោះ។ តើអ្នកកាន់សាសនាដែលម៉ឺងម៉ាត់នោះធ្លាប់ធ្វើយ៉ាងណាស្តីអំពីរឿងនេះ? លោកស្រីសរសេរបន្តថា៖ «បើសាកល្បងឃើញថាសាសនាដែលម៉ឺងម៉ាត់ណាមួយបង្រៀនឲ្យចេះឃោរឃៅនិងចេះស្អប់គ្នា មិនថាសាសនាយូដា គ្រីស្ទសាសនា ឬមូស្លីមក្ដី សាសនានោះបានបរាជ័យក្នុងការនាំឲ្យប្រព្រឹត្តដោយសេចក្ដីមេត្ដាករុណា»។ (The Battle for God—Fundamentalism in Judaism, Christianity and Islam) ប៉ុន្តែ តើមានតែ«សាសនាដែលម៉ឺងម៉ាត់»ប៉ុណ្ណោះឬដែលបានបរាជ័យនិងបាន«បង្រៀនឲ្យចេះឃោរឃៅនិងចេះស្អប់គ្នា»នោះ? ប្រវត្ដិសាស្ត្របង្ហាញថាមិនដូច្នេះទេ។
ការពិត សាតាំងបានកសាងចក្រភពសាសនាមិនពិតទូទាំងពិភពលោក ដែលសម្គាល់ដោយអំពើឃោរឃៅ ការស្អប់គ្នា និងការបង្ហូរឈាមមិនចេះចប់។ ព្រះគម្ពីរហៅចក្រភពនេះជា«បាប៊ីឡូនដ៏ជាធំ ជាម្ដាយនៃ . . . អស់ទាំងសេចក្ដីគួរខ្ពើមនៅផែនដី»ហើយត្រូវពណ៌នាជាស្រីសំផឹងដែលជិះសត្វមួយ ដែលសត្វនោះតំណាងប្រព័ន្ធនយោបាយ។ គួរឲ្យកត់សម្គាល់ថា បាប៊ីឡូនដ៏ធំត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះ«ឈាមនៃអស់អ្នកដែលត្រូវគេសំឡាប់នៅផែនដី»។—វិវរណៈ ១៧:៤-៦; ១៨:២៤
មិនមែនមនុស្សទាំងអស់បានបញ្ឆោតទេ
ប៉ុន្តែ ប្រវត្ដិសាស្ត្រឲ្យដឹងថា មិនមែនមនុស្សទាំងអស់ដែលត្រូវបានបញ្ឆោតទេ។ លោក មេលវិន ប្រាក កត់សម្គាល់ថា៖ «សូម្បីតែនៅគ្រាអាប់អួបំផុតក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រក៏ដោយ ក៏នៅមានមនុស្សជាច្រើនដែលបានធ្វើអំពើល្អពេលដែលមនុស្សភាគច្រើននៅជុំវិញពួកគេគឺមនុស្សទុច្ចរិតក្ដី»។ គ្រីស្ទានដ៏ពិតបានបន្ត«ថ្វាយបង្គំ[ព្រះ]ដោយវិញ្ញាណ នឹងសេចក្ដីពិត»។ (យ៉ូហាន ៤:២១-២៤) ពួកគេខុសស្រឡះពីប្រព័ន្ធសាសនាទូទាំងពិភពលោកដែលបានលក់ខ្លួនទៅ«ជាអ្នកគាំទ្រកម្លាំងយោធា»។ គ្រីស្ទានដ៏ពិតទាំងនោះ មិនព្រមចូលធ្វើបក្ខសម្ព័ន្ធរវាងសាសនានិងនយោបាយដែលប្រវត្ដិសាស្ត្របង្ហាញជា«សម្ព័ន្ធភាពបង្កើតដោយសាតាំងជាជាងសម្ព័ន្ធភាពបង្កើតដោយព្រះយេស៊ូពីភូមិណាសារ៉ែត»។—Two Thousand Years—The Second Millennium: From Medieval Christendom to Global Christianity
នៅពេលថ្មីៗនេះ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាត្រូវបានគេសម្គាល់ជាទូទៅដោយសារពួកគេមានឥទ្ធិពលល្អ។ ដើម្បីរក្សាកុំឲ្យល្អក់កករដោយសាសនាក្លែងក្លាយនោះ ជំនឿនិងសកម្មភាពរបស់ពួកគេមានមូលដ្ឋានទៅលើព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះដែលទ្រង់បណ្ដាលឲ្យសរសេរ គឺព្រះគម្ពីរ។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១៦, ១៧) ហើយដូចជនគ្រីស្ទាននៅសតវត្សទីមួយ ពួកគេបានធ្វើតាមសេចក្ដីបង្គាប់របស់ព្រះយេស៊ូដែលថាមិនត្រូវ«ជារបស់ផងលោកីយ»។ (យ៉ូហាន ១៥:១៧-១៩; ១៧:១៤-១៦) ជាឧទាហរណ៍ នៅប្រទេសអាឡឺម៉ង់ពួកគេមិនព្រមបោះបង់ចោលគោលការណ៍គ្រីស្ទានទេ។ ហេតុនេះ យោងទៅតាមមនោគមវិជ្ជារបស់ពួកណាស៊ី ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាមិនគួរទទួលនូវការត្រាប្រណីនោះទេ។ ហ៊ីត្លែបានស្អប់ពួកគេដោយសារតែមូលហេតុនេះ។ សៀវភៅសាលារៀនមួយប្រាប់ថា៖ «ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា . . . បានកាន់តាមសេចក្ដីបង្រៀនក្នុងព្រះគម្ពីរដែលមិនប្រើប្រដាប់អាវុធសោះ ទោះជាក្នុងនាមបុព្វហេតុណាមួយក៏ដោយ។ ដូច្នេះ ពួកគេមិនព្រមបំរើជាទាហានឬមានទំនាក់ទំនងអ្វីសោះនឹងពួកណាស៊ី។ ជាការតបស្នង ពួកណាស៊ីបានចាប់ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាមួយគ្រួសារៗហើយដាក់គុក។ ប្រហែលមួយភាគបីនៃស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាទាំងអស់[នៅប្រទេសអាឡឺម៉ង់]ត្រូវបានគេធ្វើឃាតក្នុងជំរំឃុំឃាំង»។—Germany—1918-45
ពិតណាស់ថា ក្នុងសាសនាឯទៀត ក៏មានមនុស្សក្លាហានដែលបានរងទុក្ខដោយសារជំនឿរបស់ខ្លួនដែរ។ ប៉ុន្តែ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបានធ្វើដូច្នេះដោយសាមគ្គីភាពក្នុងជំនឿសាសនាតែមួយ។ ប្រាកដជាពួកគេភាគច្រើនបានកាន់ខ្ជាប់តាមគោលការណ៍បឋមមួយដែលថា ពួកគេត្រូវ«ស្ដាប់បង្គាប់របស់ព្រះជាជាងមនុស្ស»។—កិច្ចការ ៥:២៩; ម៉ាកុស ១២:១៧
ដើមហេតុនៃបញ្ហា
ដូច្នេះ ការនិយាយថាសាសនាជាដើមហេតុនៃបញ្ហាមនុស្សជាតិ មិនមែនជាការពិតទាំងស្រុងនោះទេ។ គឺសាសនាមិនពិតជាដើមហេតុវិញ។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះមានបំណងឲ្យបំបាត់សាសនាមិនពិតចោលចេញបន្ដិចទៀត។ (វិវរណៈ ១៧:១៦, ១៧; ១៨:២១) ទ្រង់បង្គាប់ដល់អស់អ្នកណាដែលស្រឡាញ់យុត្ដិធម៌និងសេចក្ដីសុចរិតថា៖ «រាស្ត្រអញអើយ! ចូរចេញពីទីក្រុងនោះមក[គឺបាប៊ីឡូនដ៏ធំដែលតំណាងចក្រភពសាសនាមិនពិត] ដើម្បីកុំឲ្យត្រូវមានចំណែកក្នុងអំពើបាបវាឡើយ ក្រែងត្រូវវេទនាដូចជាវាដែរ ដ្បិតអំពើបាបវាបានគរជាគំនរឡើងដល់ផ្ទៃមេឃ ហើយព្រះទ្រង់បាននឹកចាំពីការទុច្ចរិតរបស់វា»។ (វិវរណៈ ១៨:៤, ៥) ពិតណាស់! ព្រះអង្គទ្រង់មានសេចក្ដីក្រោធណាស់ចំពោះសាសនាដែល‹ញុះញង់ឲ្យទាស់ទែងគ្នា ធ្វើឲ្យមនសិការមនុស្សដូចជាស្ពឹក បង្វិលខួរពួកគេដោយប្រើរឿងរវើរវាយដែលបំបែរអារម្មណ៍ចេញពីបញ្ហានៃជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ធ្វើឲ្យមនុស្សមិនចេះត្រាប្រណី នាំឲ្យកាន់ជំនឿឆ្វេង ថែមទាំងនាំឲ្យមានចិត្តពោរពេញដោយក្ដីស្អប់និងការភ័យខ្លាច›។
ចន្លោះពេលនោះ ព្រះបានបង្រួបបង្រួមអ្នកដែលស្រឡាញ់សេចក្ដីពិតឲ្យចូលក្នុងសាសនាដ៏ពិត។ សាសនានោះជាសាសនាដែលកាន់តាមគោលការណ៍និងសេចក្ដីបង្រៀនរបស់ព្រះដែលជាអ្នកបង្កើតហើយប្រកបដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ យុត្ដិធម៌ និងសេចក្ដីមេត្ដាករុណា។ (មីកា ៤:១, ២; សេផានា ៣:៨, ៩; ម៉ាថាយ ១៣:៣០) អ្នកក៏អាចចូលរួមក្នុងនេះដែរ។ បើអ្នកចង់បានពត៌មានថែមទៀតអំពីរបៀបសម្គាល់សាសនាដ៏ពិត សូមផ្ញើសំបុត្រស្នើសុំពត៌មានថែមទៀតពីអ្នកបោះពុម្ពទស្សនាវដ្ដីនេះ ឬក៏សួរស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាណាម្នាក់។