ចូរទទួលការណែនាំពីព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់
ចូរទទួលការណែនាំពីព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់
«[ចូរ]បែរ . . . ទៅឯព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់វិញ ដែលទ្រង់បង្កើតផ្ទៃមេឃ ផែនដី សមុទ្រ នឹងរបស់ទាំងអស់ដែលនៅស្ថានទាំងនោះផង»។—កិច្ចការ ១៤:១៥
១, ២. ហេតុអ្វីក៏ត្រឹមត្រូវដែលយើងទទួលស្គាល់ព្រះយេហូវ៉ាជា«ព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់»?
ក្រោយ ពីសាវ័កប៉ុលនិងបាណាបាសបានប្រោសបុរសម្នាក់ឲ្យជា នោះប៉ុលបានប្រាប់ហ្វូងមនុស្សដែលបានឃើញទង្វើនោះក្នុងក្រុងលីស្ដ្រាថា៖ «យើងខ្ញុំជាមនុស្សវិស័យដូចជាអ្នករាល់គ្នាដែរ មួយទៀត យើងក៏ប្រកាសប្រាប់ដំណឹងល្អដល់អ្នករាល់គ្នា ឲ្យបានបែរចេញពីអស់ទាំងការដែលឥតប្រយោជន៍យ៉ាងនេះ ទៅឯព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់វិញ ដែលទ្រង់បង្កើតផ្ទៃមេឃ ផែនដី សមុទ្រ នឹងរបស់ទាំងអស់ដែលនៅស្ថានទាំងនោះផង»។—កិច្ចការ ១៤:១៥
២ ព្រះយេហូវ៉ាគឺប្រាកដជា«ព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់» ទ្រង់មិនមែនជារូបចម្លាក់ដែលគ្មានជីវិតនោះទេ! (យេរេមា ១០:១០; ថែស្សាឡូនីចទី១ ១:៩, ១០) ព្រះយេហូវ៉ាមិនគ្រាន់តែមានព្រះជន្មរស់ប៉ុណ្ណោះទេ ទ្រង់ក៏ជាប្រភពនៃជីវិតរបស់យើងដែរ។ «ព្រះអង្គទេតើដែលបានប្រទានជីវិត ប្រទានដង្ហើមនិងប្រទានរបស់សព្វគ្រប់ទាំងអស់មកមនុស្ស»។ (កិច្ចការ ១៧:២៥, ខ.ស.) ព្រះយេហូវ៉ាយកព្រះទ័យទុកដាក់ចង់ឲ្យយើងសប្បាយនឹងជីវិតសព្វថ្ងៃនេះនិងនៅអនាគត។ ប៉ុលបាននិយាយបន្ថែមថា ព្រះ«មិនដែលលែងមានទីបន្ទាល់ពីព្រះអង្គទ្រង់ទេ ដោយទ្រង់តែងតែផ្សាយព្រះគុណមក គឺទ្រង់ប្រោសប្រទានឲ្យភ្លៀងធ្លាក់ចុះពីលើមេឃ ឲ្យមានរដូវដ៏សំបូរ ដើម្បីនឹងបំពេញចិត្តយើងដោយអាហារនឹងសេចក្ដីអំណរ»។—កិច្ចការ ១៤:១៧
៣. ហេតុអ្វីក៏យើងអាចទុកចិត្តលើការណែនាំដែលព្រះប្រទាន?
៣ យើងមានមូលហេតុឲ្យទុកចិត្តលើការណែនាំរបស់ព្រះដោយសារទ្រង់យកព្រះទ័យទុកដាក់នឹងជីវិតរបស់យើង។ (ទំនុកដំកើង ១៤៧:៨; ម៉ាថាយ ៥:៤៥) មនុស្សខ្លះប្រហែលជាពុំទុកចិត្តលើទ្រង់ទេ បើគេមិនយល់នឹងសេចក្ដីបង្គាប់ក្នុងព្រះគម្ពីរ ឬក៏សេចក្ដីបង្គាប់នោះទំនងជាតឹងរ៉ឹងនោះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ការទុកចិត្តលើការណែនាំរបស់ព្រះយេហូវ៉ាគឺមានប្រយោជន៍។ ជាឧទាហរណ៍ ទោះជាជនជាតិអ៊ីស្រាអែលម្នាក់មិនបានយល់នូវច្បាប់មួយដែលហាមប៉ះពាល់សពក៏ដោយ ក៏គាត់ទទួលប្រយោជន៍ដោយសារស្ដាប់តាមច្បាប់នោះដែរ។ ទីមួយ ការស្ដាប់បង្គាប់នឹងជួយឲ្យគាត់ចូលកាន់តែជិតព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់។ ទីពីរ ការស្ដាប់បង្គាប់នោះនឹងជួយឲ្យគាត់ជៀសវាងពីរោគជំងឺផ្សេងៗ។—លេវីវិន័យ ៥:២; ១១:២៤
៤, ៥. (ក) មុនសម័យគ្រីស្ទាន តើព្រះយេហូវ៉ាបានប្រទានការណែនាំអ្វីស្តីអំពីឈាម? (ខ) តើយើងដឹងតាមរបៀបណា ថាការណែនាំរបស់ព្រះអំពីឈាមគឺទាក់ទងនឹងពួកគ្រីស្ទានដែរ?
៤ ការណែនាំរបស់ព្រះស្តីអំពីឈាម ក៏ស្រដៀងគ្នាដែរ។ ទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់លោកណូអេថា មនុស្សមិនត្រូវបរិភោគឈាមឡើយ។ រួចមក ព្រះបានលាតត្រដាងក្នុងក្រឹត្យវិន័យថា វិធីតែមួយគត់ដែលទ្រង់អនុញ្ញាតឲ្យមនុស្សប្រើឈាម គឺសំរាប់ថ្វាយលើអាសនៈ ដើម្បីអត់ទោសបាប។ តាមរយៈបញ្ញត្ដិទាំងនេះ ព្រះបានស្ថាបនាមូលដ្ឋានចំពោះការប្រើឈាមតាមរបៀបដ៏ពិសេស ពោលគឺដើម្បីសង្គ្រោះជីវិតជាច្រើនតាមរយៈតម្លៃលោះរបស់ព្រះយេស៊ូ។ (ហេព្រើរ ៩:១៤) ត្រូវហើយ ព្រះបានប្រទានការណែនាំនោះដោយយកព្រះទ័យទុកដាក់នឹងជីវិតហើយនិងសុខុមាលភាពរបស់យើង។ ពេលដែលពិគ្រោះលោកុប្បត្តិ ៩:៤ អ្នកប្រាជ្ញខាងព្រះគម្ពីរម្នាក់នៅសតវត្សរ៍ទី១៩ ឈ្មោះអាដាម ខ្លក បានសរសេរថា៖ «បណ្ដាគ្រីស្ទាននិកាយអូធូដុក្សនៅតែកាន់យ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនតាមបញ្ញត្ដិនេះ[ដែលឲ្យលោកណូអេ] . . . ក្រិត្យវិន័យនេះហាមបរិភោគឈាម ពីព្រោះច្បាប់នេះបញ្ជាក់ថា ឈាមត្រូវបង្ហូរចេញជំនួសបាបនៃមនុស្សក្នុងលោកីយ៍។ ក្រោមការរៀបចំនៃពួកគ្រីស្ទាន នោះពួកគេក៏មិនបរិភោគឈាមដែរ ពីព្រោះឈាមរមែងតំណាងលោហិតដែលបានបង្ហូរមកដើម្បីលោះបាប»។
៥ អ្នកប្រាជ្ញនេះប្រហែលជាសំដៅទៅសៀវភៅដំណឹងល្អដែលជាប់ទាក់ទងនឹងព្រះយេស៊ូ។ ដំណឹងល្អទាំងនេះរួមបញ្ចូលការបញ្ជូនបុត្ររបស់ព្រះឲ្យសោយទិវង្គតជំនួសយើង ដើម្បីបង្ហូរលោហិតទ្រង់សំរាប់យើង ឲ្យយើងអាចទទួលជីវិតជារៀងរហូតបាន។ (ម៉ាថាយ ២០:២៨; យ៉ូហាន ៣:១៦; រ៉ូម ៥:៨, ៩) ពំនោលរបស់អ្នកប្រាជ្ញនោះក៏រួមបញ្ចូលបញ្ញត្ដិក្រោយទៀតដែលអ្នកកាន់តាមព្រះគ្រីស្ទត្រូវជៀសវាងពីឈាម។
៦. តើពួកគ្រីស្ទានទទួលសេចក្ដីបង្គាប់អ្វីអំពីឈាម? ហើយហេតុអ្វី?
៦ យើងដឹងថា ព្រះបានប្រទានឲ្យពួកអ៊ីស្រាអែលនូវក្រឹត្យក្រមរាប់រយច្បាប់។ ក្រោយពីព្រះយេស៊ូបានសោយទិវង្គត នោះសិស្សទ្រង់មិនចាំបាច់កាន់តាមច្បាប់នោះទាំងអស់ទេ។ (រ៉ូម ៧:៤, ៦; កូល៉ុស ២:១៣, ១៤, ១៧; ហេព្រើរ ៨:៦, ១៣) យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្រោយមក មានរឿងមួយដែលចោទឡើងអំពីកាតព្វកិច្ចមួយដ៏សំខាន់ ពោលគឺការកាត់ស្បែកពួកបុរស។ តើសាសន៍ដទៃដែលចង់ទទួលប្រយោជន៍ពីលោហិតរបស់ព្រះគ្រីស្ទត្រូវកាត់ស្បែកទេ ដើម្បីបង្ហាញថាពួកគេកាន់តាមក្រឹត្យវិន័យនោះ? នៅឆ្នាំ៤៩ ស.យ. គណៈអភិបាលគ្រីស្ទានបានដោះស្រាយរឿងនោះ។ (កិច្ចការ ជំពូក១៥) ដោយមានជំនួយពីវិញ្ញាណរបស់ព្រះ ពួកសាវ័កនិងអ្នកចាស់ទុំបានសន្និដ្ឋានថា សេចក្ដីតម្រូវឲ្យកាត់ស្បែកនោះបានចប់ពេលដែលគេលែងធ្វើតាមក្រឹត្យវិន័យ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះមានតម្រូវការខ្លះៗសំរាប់ពួកគ្រីស្ទាន។ គណៈអភិបាលបានសរសេរសំបុត្រទៅក្រុមជំនុំទាំងឡាយថា៖ «ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធនឹងយើងខ្ញុំរាល់គ្នាបានយល់ឃើញថា មិនគួរគប្បីនឹងដាក់បន្ទុកអ្វីទៀតលើអ្នករាល់គ្នា ក្រៅពីសេចក្ដីទាំងនេះដែលត្រូវតែកាន់នោះឡើយ គឺឲ្យចៀសវាងចំពោះរបស់ដែលបានថ្វាយដល់រូបព្រះ១ ឈាម១ សត្វដែលសំឡាប់ដោយច្របាច់ក១ នឹងសេចក្ដីកំផិត១។ បើអ្នករាល់គ្នាចៀសវាងពីរបស់ទាំងនេះ នោះបានល្អហើយ សូមឲ្យអ្នករាល់គ្នាបានប្រកបដោយសេចក្ដីសុខចុះ»។—កិច្ចការ ១៥:២៨, ២៩
៧. តើ‹ការជៀសវាងពីឈាម›គឺសំខាន់ប៉ុនណាចំពោះពួកគ្រីស្ទាន?
៧ យ៉ាងច្បាស់ណាស់ គណៈអភិបាលចាត់ទុក‹ការជៀសវាងពីឈាម›ជារឿងសីលធម៌ដ៏សំខាន់ចាំបាច់ស្មើនឹងការជៀសវាងពីអំពើអសីលធម៌ខាងកាមឬការថ្វាយបង្គំរូបព្រះដែរ។ នេះសបញ្ជាក់ថាបំរាមទាក់ទងនឹងឈាមគឺសំខាន់ណាស់។ ពួកគ្រីស្ទានដែលថ្វាយបង្គំរូបព្រះឬប្រព្រឹត្តអំពើអសីលធម៌ខាងកាមដោយឥតប្រែចិត្ត នោះពុំអាច«គ្រងនគរព្រះទុកជាមរដកឡើយ»។ ពួក«គេនឹងមានចំណែក . . . ជាសេចក្ដីស្លាប់ទី២វិញ»។ (កូរិនថូសទី១ ៦:៩, ១០; វិវរណៈ ២១:៨; ២២:១៥) ចូរកត់សម្គាល់នូវលទ្ធផលដែលខុសប្លែកពីគ្នា ពោលគឺ ការព្រងើយកន្តើយនឹងការណែនាំរបស់ព្រះស្តីអំពីភាពពិសិដ្ឋនៃឈាម អាចនាំឲ្យទទួលសេចក្ដីស្លាប់ជារៀងរហូត។ ការបង្ហាញសេចក្ដីគោរពចំពោះយញ្ញបូជារបស់ព្រះយេស៊ូអាចនាំឲ្យមានជីវិតជារៀងរហូតវិញ។
៨. តើអ្វីបញ្ជាក់ថាពួកគ្រីស្ទានសម័យដើមបានចាត់ទុកការណែនាំរបស់ព្រះស្តីអំពីឈាមជារឿងសំខាន់?
៨ តើពួកគ្រីស្ទានសម័យដើមយល់និងប្រព្រឹត្តតាមការណែនាំរបស់ព្រះអំពីឈាមយ៉ាងដូចម្ដេច? សូមនឹកចាំពាក្យរបស់លោកខ្លកដែលថា៖ «ក្រោមការរៀបចំនៃពួកគ្រីស្ទាន នោះពួកគេក៏មិនបរិភោគឈាមដែរ ពីព្រោះឈាមរមែងតំណាងលោហិតដែលបានបង្ហូរមកដើម្បីលោះបាប»។ ប្រវត្ដិសាស្ត្រមនុស្សបានបញ្ជាក់ថា ពួកគ្រីស្ទានសម័យដើមចាត់ទុករឿងនេះជារឿងសំខាន់ណាស់។ លោកធើធូលានបានសរសេរថា៖ «សូមគិតអំពីអស់អ្នកល្មោភស្រេកឃ្លាននៅទីសៃវៀន ពួកគេយកឈាមនៃឧក្រិដ្ឋជនអាក្រក់ . . . ទៅព្យាបាលជំងឺឆ្កួតជ្រូក»។ ទោះជាពួកពាហិរជនបរិភោគឈាមក្ដី នោះលោកធើធូលានបានមានប្រសាសន៍ថា ពួកគ្រីស្ទាន «មិនទាំងមានឈាមសត្វក្នុងអាហារ[របស់ពួកគេ]ឡើយ . . . ពេលដែលកាត់ក្ដីពួកគ្រីស្ទាន យើងឲ្យសាច់ក្រកដែលមានពេញដោយឈាមដល់ពួកគេ។ ប៉ុន្តែ យើងដឹងប្រាកដថា នោះ[គឺ]មិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ចំពោះពួកគេទេ»។ ពិតមែន ពួកគ្រីស្ទានមិនបរិភោគឈាមសោះឡើយ ទោះជាត្រូវគំរាមកំហែងដល់ជីវិតក៏ដោយ។ ការណែនាំរបស់ព្រះគឺសំខាន់ណាស់ចំពោះពួកគេ។
៩. ក្រៅពីការមិនបរិភោគឈាម តើការជៀសវាងពីឈាមរួមបញ្ចូលអ្វីទៀត?
៩ អ្នកខ្លះប្រហែលជាគិតថា គណៈអភិបាលគ្រាន់តែបានបង្គាប់ជនគ្រីស្ទានកុំឲ្យបរិភោគឬផឹកឈាម ឬក៏កុំឲ្យបរិភោគសាច់ដែលមិនបានសម្រក់ឈាមចេញ ឬអាហារដែលលាយឈាមប៉ុណ្ណោះទេ។ នេះច្បាស់ជាខ្លឹមសារដំបូងនៃបញ្ញត្ដិដែលព្រះជូនចំពោះលោកណូអេមែន។ ហើយក្រឹត្យក្រមពីពួកសាវ័កបានប្រាប់ពួកគ្រីស្ទានឲ្យ«កុំបរិភោគសាច់សត្វដែលសម្លាប់ដោយច្របាច់ក»ដែលមានឈាមក្នុងសាច់នៅឡើយ។ (លោកុប្បត្តិ ៩:៣, ៤; កិច្ចការ ២១:២៥, ខ.ស.) យ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគ្រីស្ទានសម័យដើមបានដឹងថា បង្គាប់នេះទាក់ទងអ្វីច្រើនទៀត។ ជួនកាលមនុស្សបានបរិភោគឈាមជាវិធីព្យាបាលជំងឺ។ លោកធើធូលានបានកត់សម្គាល់ថា ពាហិរជនខ្លះបានបរិភោគឈាមស្រស់ដើម្បីព្យាបាលជំងឺឆ្កួតជ្រូក។ ហើយមនុស្សប្រហែលជាបានប្រើឈាមតាមវិធីផ្សេងទៀតដើម្បីព្យាបាលជំងឺឬធ្វើឲ្យសុខភាពបានល្អ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ចំពោះពួកគ្រីស្ទាន ការជៀសវាងពីឈាមរួមបញ្ចូលការមិនទទួលឈាមដើម្បីព្យាបាលជំងឺដែរ។ ពួកគ្រីស្ទានបានរក្សាជំហររបស់ខ្លួន សូម្បីត្រូវប្រថុយជីវិតខ្លួនក៏ដោយ។
ការប្រើឈាមជាវិធីព្យាបាលជំងឺ
១០. តើមានវិធីព្យាបាលណាខ្លះដែលប្រើឈាម? តើនេះនាំឲ្យមានសំនួរអ្វី?
១០ សព្វថ្ងៃនេះ ការប្រើឈាមជាវិធីព្យាបាលជំងឺគឺជារឿងធម្មតា។ កាលពីដំបូងនោះ គេបានចាក់បញ្ចូលឈាមសុទ្ធ គឺបានបូមឈាមពីអ្នកបរិច្ចាគ បានទុកបង្ការ ហើយក្រោយមកបានចាក់បញ្ចូលឲ្យអ្នកជំងឺ ដែលប្រហែលជាអ្នករងរបួសពីសង្គ្រាមជាដើម។ ក្រោយៗមក ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវបានចេះចំរាញ់សារធាតុសំខាន់ៗចេញពីឈាមសុទ្ធ។ គ្រូពេទ្យជ្រាបថា បើចាក់បញ្ចូលតែសារធាតុសំខាន់ៗផ្សេងៗពីឈាម នោះឈាមអាចចែកជូនចំពោះអ្នកជំងឺបានច្រើនជាង គឺប្រហែលជាអាចចាក់បញ្ចូលផ្លាស្មាទៅឲ្យអ្នករបួសម្នាក់ ហើយចាក់បញ្ចូលគោលិកាក្រហមទៅឲ្យអ្នករបួសម្នាក់ទៀត។ ការស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៀតបង្ហាញថាសារធាតុសំខាន់ណាមួយដូចផ្លាស្មា គឺអាចចំរាញ់ឲ្យបានធាតុច្រើនផ្សេងទៀត ដែលអាចប្រើដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺកាន់តែច្រើនទៀត។ ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវនៅតែព្យាយាមចំរាញ់ធាតុផ្សេងៗទៀតពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម ហើយសេចក្ដីរាយការណ៍ថ្មីៗបង្ហាញថា គេកំពុងតែប្រើធាតុផ្សេងៗនេះតាមវិធីថ្មីទៀត។ តើជនគ្រីស្ទានគួរមានទស្សនៈយ៉ាងណាចំពោះការប្រើធាតុផ្សេងៗនេះ? គាត់បានតាំងចិត្តយ៉ាងមុតមាំមិនអនុញ្ញាតឲ្យគេចាក់បញ្ចូលឈាមឡើយ តែគ្រូពេទ្យប្រហែលជាជំរុញចិត្តគាត់ឲ្យទទួលសារធាតុសំខាន់ណាមួយ ប្រហែលជាគោលិកាក្រហមជាដើម។ ឬវិធីព្យាបាលរោគនោះប្រហែលជាប្រើធាតុផ្សេងដែលចំរាញ់ពីសារធាតុសំខាន់មួយ។ តើអ្នកបំរើព្រះនឹងសម្រេចចិត្តយ៉ាងណាចំពោះរឿងនេះ ដោយនឹកគិតពីភាពពិសិដ្ឋនៃឈាម និងដឹងថាលោហិតរបស់ព្រះគ្រីស្ទគឺអាចសង្គ្រោះជីវិតបានយ៉ាងប្រសើរបំផុតនោះ?
១១. ជាយូរយារមកហើយ តើស្មរបន្ទាល់បានកាន់ជំហររឹងមាំអ្វីស្តីអំពីឈាម ដែលស្របតាមហេតុការណ៍ពិតខាងវិជ្ជាពេទ្យ?
១១ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបានបញ្ជាក់នូវជំហររបស់ខ្លួនជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ជាឧទាហរណ៍ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបានផ្ញើអត្ថបទមួយដែលបោះពុម្ពក្នុងទស្សនាវដ្ដីរបស់សមាគមវេជ្ជសាស្ត្រអាមេរិច (The Journal of the American Medical Association ថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨១ អត្ថបទនេះបានបោះពុម្ពម្ដងទៀតក្នុងសៀវភៅ តើឈាមអាចសង្គ្រោះជីវិតរបស់អ្នកយ៉ាងដូចម្ដេច? ទំព័រ២៧-២៩) * អត្ថបទនេះដកស្រង់ចេញពីសៀវភៅលោកុប្បត្តិ លេវីវិន័យ និងកិច្ចការ។ អត្ថបទនេះចែងថា៖ «ទោះជាខទាំងនេះមិនប្រើពាក្យពេទ្យក៏ដោយ ស្មរបន្ទាល់ចាត់ទុកខទាំងនេះជាការហាមចាក់បញ្ចូលឈាមសុទ្ធ គោលិកាក្រហម ផ្លាស្មា គោលិកាស ឬផ្លាកែត»។ សៀវភៅភាសាអង់គ្លេស ការព្យាបាលជាបន្ទាន់ ដែលបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ២០០១ ក្រោមចំណងជើងថា«សមាសភាពនៃឈាម»បានចែងថា៖ «ឈាមមានសារធាតុសំខាន់ៗខ្លះដូចជាផ្លាស្មា គោលិកាក្រហម គោលិកាស និងផ្លាកែត»។ ដូច្នេះហើយ ស្របទៅតាមហេតុការណ៍ពិតខាងវិជ្ជាពេទ្យ នោះស្មរបន្ទាល់បដិសេធការចាក់បញ្ចូលឈាមសុទ្ធ ឬសារធាតុសំខាន់ៗទាំងបួននោះ។
១២. (ក) ស្តីអំពីធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម តើមានការពន្យល់អ្វីពីជំហររបស់ស្មរបន្ទាល់? (ខ) តើពត៌មានថែមទៀតអំពីរឿងនេះអាចរកឃើញនៅឯណា?
១២ អត្ថបទខាងវិជ្ជាពេទ្យនោះបានចែងទៀតថា៖ «ការយល់ដឹងខាងសាសនារបស់ស្មរបន្ទាល់មិនហាមទាំងស្រុងចំពោះការប្រើ[ធាតុផ្សេងដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម]ដូចជាអាល់ប៊ុយមីន អ៊ីមុយណូគ្លោប៊ុយលិន និងថ្នាំដែលបានរៀបចំជួយអ្នកដែលមានជំងឺឈាមមិនកក។ ស្មរបន្ទាល់ម្នាក់ៗត្រូវតែសម្រេចចិត្តខ្លួនឯង ថាតើគាត់នឹងព្រមទទួលការព្យាបាលបែបនេះឬទេ?»។ តាំងពីឆ្នាំ១៩៨១ ធាតុផ្សេងៗជាច្រើន(ដែលត្រូវចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗទាំងបួន)បានត្រូវបែងចែកសំរាប់ការព្យាបាល។ ស្របតាមនេះ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមជាភាសាអង់គ្លេស ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០ ផ្ដល់នូវពត៌មានដែលអាចជួយបានស្តីអំពីប្រធាននេះក្នុងអត្ថបទ«សំនួរពីអ្នកអាន»។ អត្ថបទនោះផ្ដល់ពត៌មានលំអិតនិងការវែកញែកសមហេតុផល ប៉ុន្តែអ្នកនឹងឃើញថាអត្ថបទនោះក៏បញ្ជាក់ទស្សនៈដូចគ្នានឹងគោលគំនិតដែលបានបង្ហាញមកតាំងពីឆ្នាំ១៩៨១។
មុខនាទីនៃមនសិការរបស់អ្នក
១៣, ១៤. (ក) តើមនសិការជាអ្វី? តើមនសិការមានតួនាទីយ៉ាងណាក្នុងរឿងដែលទាក់ទងនឹងឈាម? (ខ) តើព្រះប្រទានការណែនាំអ្វីចំពោះពួកអ៊ីស្រាអែល ស្តីអំពីការបរិភោគសាច់? តើអាចមានសំនួរអ្វីខ្លះចោទឡើង?
១៣ ពត៌មានបែបនេះតម្រូវឲ្យយើងផ្អែកលើមនសិការរបស់ខ្លួនដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្ត។ ហេតុអ្វី? ពួកគ្រីស្ទានឯកភាពថា យើងត្រូវធ្វើតាមការណែនាំរបស់ព្រះ ប៉ុន្តែក្នុងទិដ្ឋភាពខ្លះយើងត្រូវធ្វើការសម្រេចចិត្តដោយខ្លួនឯង ហើយនេះតម្រូវឲ្យយើងផ្អែកលើមនសិការរបស់ខ្លួនវិញ។ មនសិការជាសមត្ថភាពដែលយើងមានពីកំណើតមក ដើម្បីថ្លឹងថ្លែងនិងសម្រេចចិត្តលើរឿងផ្សេងៗ ដែលច្រើនតែទាក់ទងនឹងរឿងសីលធម៌។ (រ៉ូម ២:១៤, ១៥, ខ.ស.) យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកដឹងថាយើងម្នាក់ៗមានមនសិការខុសៗគ្នា។ * ព្រះគម្ពីរចែងថា មនុស្សខ្លះមាន‹បញ្ញាចិត្តឬមនសិការខ្សោយ› ហើយនេះបង្ហើបឲ្យដឹងថា អ្នកឯទៀតមានមនសិការរឹងមាំ។ (កូរិនថូសទី១ ៨:១២) ជនគ្រីស្ទានមានការរីកចំរើនខុសគ្នាស្តីអំពីការរៀននូវបំណងព្រះហឫទ័យរបស់ព្រះ ទាំងយល់អំពីទស្សនៈរបស់ទ្រង់ ហើយក្នុងការសម្រេចចិត្តស្របទៅតាមព្រះតម្រិះនោះ។ យើងអាចលើកឧទាហរណ៍អំពីសាសន៍យូដានិងការបរិភោគសាច់។
១៤ ព្រះគម្ពីរចែងយ៉ាងច្បាស់ថា បុគ្គលដែលស្ដាប់បង្គាប់ព្រះនឹងមិនបរិភោគសាច់ដោយឥតសម្រក់ឈាមឡើយ។ សេចក្ដីបង្គាប់នេះគឺសំខាន់ណាស់ ដ្បិតសូម្បីតែក្នុងពេលដែលមានភាពបន្ទាន់ក្ដី បើទាហានអ៊ីស្រាអែលបានបរិភោគសាច់ដែលមានជាប់ឈាម នោះពួកគេមានទោសជាអ្នកធ្វើអំពើបាបដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ (ចោទិយកថា ១២:១៥, ១៦; សាំយូអែលទី១ ១៤:៣១-៣៥) យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នៅមានសំនួរត្រូវចោទឡើងដែរ។ នៅពេលដែលជនជាតិអ៊ីស្រាអែលម្នាក់សម្លាប់សត្វចៀម តើគាត់ត្រូវសម្រក់ឈាមឲ្យរហ័សប៉ុនណា? តើគាត់ត្រូវអារកសត្វនោះដើម្បីឲ្យឈាមហូរចេញឬទេ? តើចាំបាច់ឲ្យគាត់ចងជើងខាងក្រោយព្យួរសត្វនោះទេ? តើត្រូវព្យួរយូរប៉ុនណាទៅ? តើគាត់នឹងត្រូវធ្វើយ៉ាងណាពេលដែលសម្លាប់សត្វគោវិញ? សូម្បីតែបានសម្រក់ឈាមរួចហើយ ក៏អាចមានឈាមខ្លះនៅក្នុងសាច់នោះដែរ តើគាត់អាចបរិភោគសាច់បែបនេះឬទេ? តើអ្នកណាត្រូវសម្រេចចិត្តនោះ?
១៥. តើជនជាតិយូដាខ្លះបានប្រព្រឹត្តយ៉ាងណាស្តីអំពីការបរិភោគសាច់? ប៉ុន្តែ តើព្រះបានបង្គាប់យ៉ាងណា?
១៥ សូមស្រមៃគិតពីជនម្នាក់ដែលកាន់ខ្ជាប់តាមច្បាប់យូដា បើគាត់ប្រឈមមុខនឹងរឿងបែបនេះ។ គាត់ប្រហែលជាគិតថា កុំទិញសាច់ដែលលក់នៅទីផ្សារគឺប្រសើរជាង ដូចជាមនុស្សម្នាក់ទៀតប្រហែលជាជៀសវាងទិញសាច់ដែលត្រូវបានដាក់សែននោះ។ សាសន៍យូដាខ្លះទៀតប្រហែលគ្រាន់តែបរិភោគសាច់ក្រោយពីធ្វើក្បួនរិតិ៍ដើម្បីចំរាញ់ឈាមចេញ។ * (ម៉ាថាយ ២៣:២៣, ២៤) តើអ្នកគិតយ៉ាងណាចំពោះការប្រព្រឹត្តខុសពីគ្នានេះ? ម្យ៉ាងវិញទៀត ដោយសារព្រះមិនតម្រូវឲ្យមានការប្រព្រឹត្តដូចខាងលើនេះ តើត្រឹមត្រូវទេឲ្យជនជាតិយូដាផ្ញើសំនួរជាច្រើនដល់គណៈរ៉ាប៊ី ដើម្បីរកសេចក្ដីសម្រេចនិមួយៗនោះ? ទោះជាបានកើតមានទំនៀមទម្លាប់បែបនេះក្នុងសាសនាយូដាក្ដី តែយើងសប្បាយចិត្តណាស់ដែលព្រះយេហូវ៉ាមិនបានបង្គាប់ឲ្យអ្នកថ្វាយបង្គំពិតស្វែងរកសេចក្ដីសម្រេចចំពោះឈាមតាមរបៀបនោះឡើយ។ ព្រះបានប្រទាននូវការណែនាំដ៏សំខាន់អំពីការសម្លាប់សត្វស្អាតនិងអំពីការសម្រក់ឈាម ប៉ុន្តែ ទ្រង់មិនបានប្រាប់នូវពត៌មានលំអិតថែមទៀតនោះទេ។—យ៉ូហាន ៨:៣២
១៦. ហេតុអ្វីក៏ជនគ្រីស្ទានប្រហែលជាមានទស្សនៈខុសៗគ្នា ស្តីអំពីការចាក់ថ្នាំដែលជាធាតុតូចតាចផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាមនោះ?
១៦ ដូចបានកត់សម្គាល់នៅវគ្គទី១១និង១២ ស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាមិនព្រមចាក់បញ្ចូលឈាមសុទ្ធឬសារធាតុសំខាន់ៗទាំងបួន គឺផ្លាស្មា គោលិកាក្រហម គោលិកាសនិងផ្លាកែតនោះទេ។ ចុះយ៉ាងណាវិញចំពោះធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម ដូចជាធាតុរាវក្នុងឈាមដែលមានប្រព័ន្ធការពារសារពាង្គកាយ (ភាសាបារាំងហៅថា អង្គទីគ័រ) សំរាប់ព្យាបាលរោគឬសំរាប់ព្យាបាលពិសរបស់ពស់។ (សូមមើលទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ភាសាអង់គ្លេស ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០ ទំព័រ៣០ វគ្គទី៣) អ្នកខ្លះបានសន្និដ្ឋានថា ធាតុតូចតាចផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាមនោះ គឺលែងហៅថាឈាមហើយ ដូច្នេះមិនទាក់ទងនឹងបញ្ញត្ដិឲ្យ‹ជៀសវាងពីឈាម›ទេ។ (កិច្ចការ ១៥:២៩; ២១:២៥; ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ភាសាអង់គ្លេស ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០ ទំព័រ៣១ វគ្គទី២) អ្នកទាំងនោះត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការសម្រេចចិត្តរបស់ខ្លួន។ មនសិការរបស់អ្នកឯទៀតជំរុញខ្លួនឲ្យបដិសេធនូវអ្វីៗទាំងអស់ដែលចំរាញ់ចេញពីឈាម (មិនថាឈាមរបស់សត្វឬមនុស្សក្ដី) សូម្បីតែធាតុនោះតូចតាចប៉ុនណាក៏ដោយ ឲ្យតែចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗណាមួយនៃឈាម។ * ប៉ុន្តែ មានអ្នកឯទៀតដែលបដិសេធធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម តែយល់ព្រមទទួលការចាក់ថ្នាំដែលជាប្រូតេអ៊ីនធ្វើពីធាតុផ្លាស្មា ដើម្បីព្យាបាលរោគឬព្យាបាលពិសរបស់ពស់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អ្វីដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗទាំងបួននោះ ក៏អាចមានមុខនាទីដូចសារធាតុសំខាន់ៗនោះឯងដល់ម្ល៉េះ ហើយក៏អាចមានមុខនាទីសំខាន់ក្នុងការទ្រទ្រង់រូបកាយដល់ម្ល៉េះ បានជាជនគ្រីស្ទានភាគច្រើនបដិសេធរបស់ទាំងនោះជាដាច់ខាត។
១៧. (ក) ពេលដែលយើងប្រឈមមុខនឹងរឿងទាក់ទងធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម តើមនសិការរបស់យើងអាចជួយបានយ៉ាងណា? (ខ) ហេតុអ្វីក៏ការសម្រេចចិត្តចំពោះរឿងទាំងនេះគឺសំខាន់ម្ល៉េះ?
១៧ ពេលដែលធ្វើការសម្រេចចិត្តអំពីរឿងនេះ នោះអ្វីដែលព្រះគម្ពីរចែងអំពីមនសិការគឺមានប្រយោជន៍។ ជំហានទីមួយគឺត្រូវរៀនឲ្យដឹងថា ព្រះបន្ទូលចែងយ៉ាងណា និងខំលត់ដំមនសិការរបស់យើងទៅតាមនោះ។ នេះនឹងជួយអ្នកឲ្យសម្រេចចិត្តស្របតាមការណែនាំរបស់ព្រះ ជាជាងសួរអ្នកដទៃទាំងសូមគាត់សម្រេចចិត្តឲ្យអ្នក។ (ទំនុកដំកើង ២៥:៤, ៥) រីឯការព្រមទទួលចាក់បញ្ចូលធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម អ្នកខ្លះបានគិតថា៖ ‹នេះជារឿងដែលទាក់ទងមនសិការ ដូច្នេះគឺមិនសូវសំខាន់ទេ›។ ការវែកញែកបែបនេះគឺខុសហើយ។ បើរឿងណាមួយស្រេចនឹងមនសិការនោះ នេះមិនបានន័យថាជារឿងមិនសំខាន់នោះទេ។ សេចក្ដីសម្រេចចិត្តរបស់យើងអាចមានលទ្ធផលសំខាន់ណាស់។ មូលហេតុមួយគឺ ការសម្រេចចិត្តរបស់យើងអាចមានអានុភាពលើបុគ្គលឯទៀតដែលមានមនសិការវិនិច្ឆ័យផ្សេងពីយើង។ យើងយល់ដូច្នេះដោយមើលឱវាទរបស់ប៉ុលស្តីអំពីសាច់ដែលប្រហែលជាត្រូវបានដាក់សែន ហើយក្រោយមកយកទៅលក់នៅឯផ្សារ។ ជនគ្រីស្ទានម្នាក់ៗត្រូវយកចិត្តទុកដាក់កុំ‹ធ្វើឲ្យមនសិការរបស់អ្នកខ្សោយមានបញ្ហា›។ ហើយបើគាត់ធ្វើឲ្យអ្នកដទៃជំពប់ដួល នោះគាត់អាច‹ធ្វើឲ្យអ្នកដែលព្រះគ្រីស្ទសុគតជំនួសត្រូវវិនាស›វិញ ដែលឈ្មោះថាធ្វើបាបនឹងព្រះគ្រីស្ទ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ទោះជារឿងអំពីធាតុតូចតាចផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាមជារឿងផ្អែកលើការសម្រេចចិត្តផ្ទាល់ខ្លួនក៏ដោយ ក៏យើងត្រូវគិតឲ្យបានវែងឆ្ងាយអំពីការសម្រេចចិត្តទាំងនេះដែរ។—កូរិនថូសទី១ ៨:៨,១១-១៣; ១០:២៥-៣១
១៨. តើជនគ្រីស្ទានអាចធ្វើដូចម្ដេច ដើម្បីកុំឲ្យមនសិការទៅជាស្ពឹកចំពោះការសម្រេចចិត្តដែលទាក់ទងនឹងឈាម?
១៨ មានចំណុចមួយទៀតដែលបញ្ជាក់ពីភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការសម្រេចចិត្តស្តីអំពីឈាម។ នេះសំដៅទៅលើឥទ្ធិពលដែលការសម្រេចចិត្តនោះនឹងមានលើអ្នកតែម្ដង។ បើអ្នកយល់ព្រមទទួលធាតុតូចតាចផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម ហើយនេះរំខានដល់មនសិការរបស់អ្នកដែលបានអប់រំទៅតាមព្រះគម្ពីរ នោះអ្នកមិនគួរធ្វើព្រងើយនឹងមនសិការរបស់ខ្លួនឡើយ។ ហើយអ្នកក៏មិនគួរប្រឆាំងនឹងមនសិការរបស់ខ្លួនដោយសារតែអ្នកណាម្នាក់ប្រាប់អ្នកថា៖ «ការទទួលយកធាតុផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាមគឺមិនខុសទេ ដ្បិតមនុស្សជាច្រើនបានធ្វើដូច្នេះដែរ»។ ចូរចាំថា មនុស្សរាប់លាននាក់សព្វថ្ងៃនេះធ្វើព្រងើយនឹងមនសិការរបស់ខ្លួន ហើយមនសិការក៏ទៅជាស្ពឹកទៅវិញ ដែលបណ្ដោយឲ្យគេនិយាយភូតភរ ឬធ្វើអ្វីខុសដោយគ្មានវិប្បដិសារី។ ជនគ្រីស្ទានច្បាស់ជាចង់ជៀសវាងចិត្តគំនិតបែបនេះ។—សាំយូអែលទី២ ២៤:១០; ធីម៉ូថេទី១ ៤:១, ២
១៩. ពេលដែលសម្រេចចិត្តអំពីវិធីព្យាបាលជំងឺដែលទាក់ទងនឹងឈាម តើយើងត្រូវចងចាំអ្វី?
១៩ «សំនួរពីអ្នកអាន»ក្នុងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ភាសាអង់គ្លេស ថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០០ នៅចុងអត្ថបទនោះចែងថា៖ «ដោយសារមនុស្សម្នាក់ៗមានទស្សនៈនិងការសម្រេចចិត្តខុសពីគ្នានោះ តើនេះបានន័យថារឿងនេះមិនសំខាន់ឬ? មិនមែនដូច្នេះទេ! រឿងនេះគឺសំខាន់ណាស់»។ រឿងនេះពិតជាសំខាន់មែន ពីព្រោះទាក់ទងនឹងចំណងមិត្តភាពរបស់អ្នកជាមួយនឹង«ព្រះដ៏មានព្រះជន្មរស់»។ មានតែចំណងមិត្តភាពនោះតែមួយគត់ដែលអាចឲ្យយើងទទួលជីវិតជារៀងរហូតបាន ដោយមានមូលដ្ឋានលើលោហិតដែលព្រះយេស៊ូបង្ហូរនោះដែលមានអំណាចសង្គ្រោះ។ អាស្រ័យដោយហេតុថា ព្រះកំពុងតែប្រើឈាមដើម្បីសង្គ្រោះជីវិត នោះចូរបណ្ដុះឲ្យមានចិត្តគោរពយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះឈាម! សាវ័កប៉ុលបានសរសេរយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា៖ «អ្នករាល់គ្នា . . . ឥតមានទីសង្ឃឹម ហើយគ្មានព្រះក្នុងលោកីយនេះដែរ តែឥឡូវនេះ ដែលនៅក្នុងព្រះគ្រីស្ទយេស៊ូវ នោះអ្នករាល់គ្នាដែលពីដើមនៅឆ្ងាយ បានមកជិតវិញដោយសារព្រះលោហិត»របស់ព្រះគ្រីស្ទ។—អេភេសូរ ២:១២, ១៣, កំណែជាអក្សរទ្រេត
[កំណត់សម្គាល់]
^ វគ្គ 11 បោះពុម្ពជាភាសាអង់គ្លេសដោយស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ា
^ វគ្គ 13 នៅពេលមួយប៉ុលនិងជនគ្រីស្ទានបួននាក់ទៀតបានទៅព្រះវិហារដើម្បីធ្វើពិធីជំរះកាយឲ្យបានបរិសុទ្ធ។ ក្រឹត្យវិន័យនោះលែងមានសុពលភាព តែប៉ុលបានប្រព្រឹត្តតាមឱវាទរបស់អ្នកចាស់ទុំនៅក្រុងយេរូសាឡិម។ (កិច្ចការ ២១:២៣-២៥) យ៉ាងណាក៏ដោយ ជនគ្រីស្ទានខ្លះប្រហែលជាមានអារម្មណ៍ថា មិនចាំបាច់ចូលទៅឯព្រះវិហារ ឬធ្វើពិធីជំរះកាយនោះទេ។ នៅសម័យនោះមនុស្សមានមនសិការខុសពីគ្នា ហើយសព្វថ្ងៃនេះមនុស្សក៏មានមនសិការខុសពីគ្នាដែរ។
^ វគ្គ 15 សព្វវចនាធិប្បាយយូដេអ៊ីខា រៀបរាប់អំពីច្បាប់«លំអិតដ៏ស្មុគស្មាញ»អំពីការរៀបសាច់តាមក្បួនរីតិ៍របស់សាសនាយូដា (koshering) សព្វវចនាធិប្បាយនោះចែងថា សាច់នោះត្រូវដាក់ក្នុងទឹកប៉ុន្មាននាទី មានប្រាប់ពីរបៀបសម្រក់ទឹកលើជ្រញ់ អំបិលបែបណាដែលត្រូវដាក់លើសាច់ និងរួចមកត្រូវលាងសាច់នោះប៉ុន្មានដងក្នុងទឹកត្រជាក់។
^ វគ្គ 16 សព្វថ្ងៃនេះមានកាន់តែច្រើនឡើងៗ ដែលគ្រឿងផ្សំចំបងដែលគេប្រើក្នុងថ្នាំចាក់ គឺមិនមកពីធម្មជាតិ ហើយមិនធ្វើពីឈាមទេ តែជាអ្វីដែលមនុស្សបង្កើតវិញ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីខ្លះ គេក៏លាយធាតុផ្សេងៗតែបន្ដិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម ដូចជាធាតុអាល់ប៊ុយមីនជាដើម។—សូមមើល «សំនួរពីអ្នកអាន» ក្នុងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ថ្ងៃទី១ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩៤ (ជាភាសាអង់គ្លេស)
តើអ្នកចាំឬទេ?
• ស្តីអំពីឈាម តើព្រះប្រទានការណែនាំអ្វីដល់ លោកណូអេ ពួកអ៊ីស្រាអែល និងពួកគ្រីស្ទាននោះ?
• ស្តីអំពីឈាម តើស្មរបន្ទាល់ព្រះយេហូវ៉ាបដិសេធ ទាំងស្រុងនឹងអ្វី?
• រីឯការទទួលធាតុតូចតាចផ្សេងៗដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាមនោះ តើត្រូវផ្អែកលើមនសិការរបស់ខ្លួនយ៉ាងដូចម្ដេច? តើនេះមិនមានន័យអ្វី?
• ពេលដែលយើងធ្វើការសម្រេចចិត្ត ហេតុអ្វីក៏គួរចងចាំអំពីចំណងមិត្តភាពរបស់យើងជាមួយនឹងព្រះ?
[សំណួរសម្រាប់អត្ថបទសិក្សា]
[តារាងនៅទំព័រ២៦]
(ដើម្បីមើលឃើញទាំងអស់ សូមមើលទស្សនាវដ្ដី)
គោលជំហរដ៏សំខាន់របស់យើងស្តីអំពីឈាម
ឈាមសុទ្ធ
▼ ▼ ▼ ▼
បដិសេធមិនព្រមទទួល គោលិកាក្រហម គោលិកាស ផ្លាកែត ផ្លាស្មា
ជនគ្រីស្ទាន ▼ ▼ ▼ ▼
ត្រូវសម្រេចចិត្ត ធាតុផ្សេងៗ ធាតុផ្សេងៗ ធាតុផ្សេងៗ ធាតុផ្សេងៗ
ដែលចំរាញ់ចេញ ដែលចំរាញ់ ដែលចំរាញ់ចេញ ដែលចំរាញ់
ពីគោលិកាក្រហម ចេញពីគោលិកាស ពីផ្លាកែត ចេញពីផ្លាស្មា
[រូបភាពនៅទំព័រ២៤]
គណៈអភិបាលបានសម្រេចថា ជនគ្រីស្ទានត្រូវ‹ជៀសវាងពីឈាម›
[រូបភាពនៅទំព័រ២៧]
បើអ្នកត្រូវសម្រេចចិត្តអំពីធាតុផ្សេងៗ ដែលចំរាញ់ចេញពីសារធាតុសំខាន់ៗនៃឈាម កុំធ្វើព្រងើយនឹងមនសិការរបស់ខ្លួនឡើយ