អំពើល្អមានតិចតែសំបូរអំពើអាក្រក់!
អំពើល្អមានតិចតែសំបូរអំពើអាក្រក់!
ជួនកាលមើលទៅដូចជាមានមនុស្សតិចណាស់ដែលមានចិត្តចង់ជួយអ្នកដទៃ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ នៅតែមានមនុស្សខ្លះដែលចង់ជួយដោះទុក្ខជនរងគ្រោះដោយ«ធ្វើទាន»។ រៀងរាល់ឆ្នាំមានមនុស្សរាប់មិនអស់ដែលសុខចិត្តបរិច្ចាគលុយរាប់លានដុល្លារក្នុងការធ្វើទាន។ ជាឧទាហរណ៍ នៅប្រទេសអង់គ្លេសក្នុងឆ្នាំ២០០២ គេបានធ្វើវិភាគទាន១.៣០០កោដិដុល្លារអាមេរិកដើម្បីជួយជនក្រីក្រ ដែលជាអំណោយទានលើសពីឆ្នាំណាៗទៅទៀត។ តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ សប្បុរសជនដប់នាក់បានបរិច្ចាគឬបានសន្យាឲ្យលុយ៣.៨០០កោដិដុល្លារអាមេរិកដើម្បីជួយជនក្រីក្រ។
មនុស្សដែលស្ម័គ្រចិត្តជួយអ្នកដទៃបានធ្វើអំពើល្អផ្សេងៗដូចជា ចេញថ្លៃពេទ្យសំរាប់ក្រុមគ្រួសារដែលខ្វះខាត ធ្វើជាឪពុកម្ដាយធម៌ បរិច្ចាគលុយដើម្បីជួយចាក់ថ្នាំការពារពីជំងឺផ្សេងៗនៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ។ អ្នកខ្លះធ្វើទានដោយចែកសៀវភៅរៀន និងប្រវាស់ឬទិញសត្វឲ្យកសិករក្រីក្រចិញ្ចឹម។ អ្នកខ្លះក៏សុខចិត្តធ្វើដំណើរពីឆ្ងាយទៅចែកជូនសម្ភារៈដល់ជនរងគ្រោះដោយមហន្តរាយធម្មជាតិ។
ហេតុការណ៍ទាំងនេះបង្ហាញថា មនុស្សពិតជាមានសមត្ថភាពធ្វើអំពើល្អក្នុងការជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។ តែគួរឲ្យស្ដាយណាស់ ក៏មានមនុស្សដែលធ្វើអំពើសាហាវព្រៃផ្សៃផងដែរ។
ការកើនឡើងនៃអំពើអាក្រក់
ពីចុងសង្គ្រាមលោកលើកទី២មកទល់ពេលនេះ មានសេចក្ដីរាយការណ៍ជិត៥០ដងរៀបរាប់អំពីការសំឡាប់រង្គាលនិងការប្រល័យពូជសាសន៍ដែលទាក់ទងនឹងរឿងនយោបាយ។ ទស្សនាវដ្ដីមួយចែងថា៖ «ក្នុងព្រឹត្ដិការណ៍ទាំងនោះ យ៉ាងហោចណាស់១២លាននាក់ឬរហូតដល់២២លាននាក់បានស្លាប់ ដែលជាប្រជាជនធម្មតា។ ចំនួននេះគឺច្រើនជាងចំនួនអ្នកស្លាប់ដោយសារសង្គ្រាមក្នុងស្រុកឬរវាងប្រទេសផ្សេងៗតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥»។—American Political Science Review
ក្នុងសតវត្សរ៍ទី២០ ប្រជាជនខ្មែរប្រហែល២.២០០.០០០នាក់បានត្រូវគេសំឡាប់ដោយសាររឿងនយោបាយ។ ការស្អប់គ្នារវាងពូជសាសន៍ផ្សេងៗនៅប្រទេសរ្វ៉ាន់ដាបាននាំឲ្យមានការសំឡាប់រង្គាលមនុស្សប្រុសស្រីនិងកូនក្មេងជាង៨០០.០០០នាក់។ ការសំឡាប់មនុស្សជាង២០០.០០០នាក់នៅប្រទេសបូសនៀបានបណ្ដាលមកពីរឿងសាសនានិងរឿងនយោបាយផងដែរ។
នៅឆ្នាំ២០០៤ អគ្គលេខាធិការនៃអង្គការសហប្រជាជាតិបានរៀបរាប់អំពីព្រឹត្ដិការណ៍អាក្រក់ជួជាតិផ្សេងៗនៅពេលថ្មីៗនេះ។ លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «នៅប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់យើងបានឃើញគេសំឡាប់ប្រជាជនយ៉ាងសាហាវព្រៃផ្សៃ ព្រមទាំងចាប់ជំរិតពួកអ្នកកាសែតនិងពួកសប្បុរសជនដែលមិនមែនជាទាហានទេ ហើយសំឡាប់គេយ៉ាងឃោរឃៅយង់ឃ្នង។ រឿងគួរឲ្យអាម៉ាស់មុខដែលយើងឃើញដំណាលគ្នានោះ គឺការធ្វើបាបពួកជនជាតិអ៊ីរ៉ាក់ដែលជាប់គុក។ នៅតំបន់ដហ្វើ[ប្រទេសស៊ូដង់ ទ្វីបអាហ្វ្រិក]យើងឃើញគេបំផ្លាញចោលផ្ទះសំបែងប្រជាជននិងចាប់រំលោភស្ត្រីដោយមានបំណងធ្វើឲ្យប្រជាជនទាំងអស់រត់ចោលស្រុក។ នៅប្រទេសអ៊ូកង់ដា[ទ្វីបអាហ្វ្រិកដែរ] យើងឃើញគេធ្វើទារុណកម្មក្មេងៗដើម្បីបង្ខំពួកគេឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើដែលសាហាវព្រៃផ្សៃ។ នៅភូមិបេស្លន[ប្រទេសរុស្ស៊ី]យើងបានឃើញគេចាប់ជំរិតនិងសំឡាប់ក្មេងៗយ៉ាងឃោរឃៅផង»។
សូម្បីនៅប្រទេសនានាដែលគេចាត់ទុកជាប្រទេសជឿនលឿនក៏ដោយ ក៏មានគេប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋចំពោះមនុស្សដែលគេស្អប់ដោយមូលហេតុផ្សេងៗ ហើយមើលទៅដូចជានេះកំពុងតែកើនឡើងទៀតផង។ ជាឧទាហរណ៍ នៅឆ្នាំ២០០៤ កាសែតមួយបានរាយការណ៍ថា នៅប្រទេសអង់គ្លេស«ក្នុងរយៈពេលដប់ឆ្នាំមុននេះ ចំនួនប្រជាជនដែលរងគ្រោះពីការពាធាដោយសារអ្នកប្រកាន់ពូជសាសន៍ បានកើនឡើងដប់មួយភាគរយ»។—Independent News
បើមនុស្សយើងមានសមត្ថភាពធ្វើអំពើល្អ ហេតុអ្វីក៏មនុស្សខ្លះប្រព្រឹត្តអំពើអាក្រក់ជួជាតិម្ល៉េះ? តើមានលទ្ធភាពឲ្យលោកីយ៍យើងនេះលែងមានអំពើអាក្រក់ទៀតឬទេ? អត្ថបទជាបន្ទាប់នឹងបង្ហាញថា ព្រះគម្ពីរអាចផ្ដល់ចំឡើយដែលយើងពេញចិត្ត ស្តីអំពីសំណួរដែលមនុស្សឆ្លើយមិនរួច។
[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យប្រើរូបភាពនៅទំព័រ២]
COVER: Mark Edwards/Still Pictures/Peter Arnold, Inc.